(jroen T^wurtrJ^xeh in het hart^
Texelaars blijven morren
over afvoer van huisvuil
Rioolbelasting met
één procent omhoog
Pieter Anthonie brengt
super maanvis aan wal
Graan Scheurrak-wrak
komt uit Oostzeegebied
Afvalscheiding na jaar op de rails, maar:
Waterschapsman Stark
hield bestuur scherp
Geld gestolen
bij inbraak
Voor onrendabele aansluitingen
Kerstbomen niet
langer verbrand
Kruiken Texelse drank
kater glasverwerkers
Duikers WVC verhuizen naar Nioz
Werkgroep tegen
automobiliteit
Waterschap ziet af van
aanleg poelen Nesweg
OPGERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR 10744
DONDERDAG 24 DECEMBER 1992
Voor advertenties, abonnementen, etc.
Langeveld en de Rooy B.v., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
telefoon 02220-12741. Telefax 02220-14111.
Redactie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
02220-12741. Geen krant gehad? Bel 02220-12741. Buitenkantooru
ren: bel uw bezorgerzorger. Als die niet bereikbaar is: tel. 15472.
Redaktie buiten werktijd: Frans Hopman, Pater Witteplein 27, Den
Burg, tele^on 02220-15472.
Over het huisvuil en de reinigings
rechten is dit jaar heel wat afge
praat. Afvalscheiding, waartoe Texel
ruim een jaar geleden uit financiële
en ideële overwegingen overging, is
niet door iedereen even goed ont
vangen. ,,Maar afval is niet alleen
een zaak van de gemeente, het pro
bleem begint bij de burgers zelf",
zegt chef gemeentewerken Piet Bo-
lier, die het resultaat van de afval
scheiding omschrijft als „vrij goed".
Te goed zelfs, want het composte-
ringsbedrijf CAW in Medemblik moet
noodgedwongen het omzettingspro
ces van het organisch afval versnel
len om de toevoer van GFT te
kunnen verwerken. „De capaciteit is
nu al te klein", zegt Bolier. Van de
4600 ton huisvuil die jaarlijks bij zo'n
§000 huishoudens en recreatiewonin
gen wordt opgehaald, verdwijnt zo'n
1850 ton (veertig procent) in de
groene containers. „En dat is hele
maal niet slecht vergeleken met an
dere gemeenten. Zeker omdat veel
Texelaars, vooral in het buitengebied,
zelf composteren."
In een dorp als Oudeschild blijkt de
hoeveelheid GFT 45 procent van het
totale huisvuil. Bolier denkt dat de af
valscheiding op Texel niet veel beter
kan. „Misschien nog een procent of
vijf, maar dan houdt het op. De moti
vatie voor afvalscheiding is van begin
Wegens het behalen van de leef
tijdsgrens nam hoofdingeland
Henk Stark (70) uit De Cocks-
dorp dinsdagmorgen afscheid als
waterschapsbestuurder. Stark,
die in mei 1963 als bestuurder
aantrad van het voormalige wa
terschap Eierland, stond bij zijn
collega's bekend als een spraak
zame bestuurder, die met zijh ge
kleurde uitspraken vaak een
originele invalshoek wist te vin
den in de waterschapsproblema-
tiek. „Doordat u de zaken bekeek
vanuit een ander gezichtspunt,
hield u het dagelijks bestuur
scherp", aldus dijkgraaf J.S. Dijt,
die zijn waardering voor de inzet
van het vertrekkende bestuurslid
niet onder stoelen of banken
stak.
In zijn afscheidswoord consta
teerde Stark bezorgd dat de ont
wikkelingen in de
waterschapswereld snel zijn ge
gaan. „De overheid schrijft aller
lei zaken voor die de agrariërs
moeten betalen. Aan de andere
kant draaien ze de subsidiekraan
dicht. Dat is toch niet rechtvaar
dig."
In het dagelijks leven runde Henk
Stark in de Witte Hoek jarenlang
een agrarisch bedrijf dat hij in
1946 aankocht en dat is uitge
groeid tot een akkerbouwbe
drijf/veehouderij van zo'n vijftig
hectare. Hoewel hij nog dagelijks
meehelpt heeft zijn zoon de
boerderij inmiddels overgenomen.
Zijn bestuurspost draagt hij met
een gerust hart over aan Ard
Saai, die eveneens afkomstig is
uit Eierland. (Foto Gerard Tin-
af aan goed geweest. Oorzaak hier
van is het groeiende milieubewust
zijn, maar men ziet ook in dat
afvalscheiding financieel voordeliger
is." Hij becijfert dat het verbranden
of storten van restafval (plastic, etc)
gemiddeld f200,- per ton kost („en
dat bedrag zal nog stijgen"), terwijl
verwerking van GFT f120,- kost.
Bezuiniging
Kostenbesparing dus, met name voor
de gemeente. Een aantal Texelaars
vindt de afvalscheiding een verkapte
bezuinigingsmaatregel. De inhoud van
de containers voor restafval vinden
ze te klein omdat ze binnen twee
weken overvol zitten. Het probleem
doet zich vooral voor in de zomer, als
horeca en logiesverstrekkers „vol"
zitten. Zelf proberen de ondernemers
het afval wel gescheiden te houden,
maar gasten willen zich nog wel
eens aan de regels onttrekken.
Om het afval toch kwijt te raken
brengen sommige recreatie
ondernemers de containers naar een
plek waar de grijze bakken eerder
worden geleegd. Een handelswijze
die niet wordt getolereerd door de
gemeente, maar waarvan de controle
tot dusver moeizaam verloopt. Door
stickers op de bedrijfscontainers te
plakken wil de gemeente het fraude
ren met afval volgend jaar aan ban
den leggen.
Om financiële redenen („we betalen
wel genoeg aan reinigingsrechten") is
menig Texelaar niet ingegaan op het
aanbod van gemeentewerken om de
containers éénmaal of meerdere ma
len per week op te halen. „Dat kost
inderdaadd wat meer, maar toch zijn
er veel horecabedrijven waar we,
vooral in de zomer, wekelijks het GFT
ophalen", aldus Bolier. Omdat veel
van deze bedrijven in de rustige win
termaanden de vuilnis om de twee
weken laten ophalen, verdwijnt om
nog wel eens GFT in de grijze bak
ken. Gemeentwerken zoekt naar een
oplossing voor dit probleem.
Stank
Hoewel bij gemeentewerken nauwe
lijks klachten van particulieren zijn
binnengekomen, veroorzaakt rottend
vuil in afvalbakken hier en daar nogal
wat stankoverlast. Bolier onderkent
het probleem. „Voor vlees- en visaf
val is twee weken inderdaad aan de
lange kant." Hij adviseert deze of
soortgelijk bederfelijk afval te verpak
ken in een krant en in de container
te stoppen die het snelst wordt afge
voerd. „Probeer keukenafval te ver
mengen met tuinafval, dat geeft ook
minder stank." Volgens Bolier komt
het ook nog wel eens voor dat men
sen vergeten hun container te laten
legen. „Dan blijven ze vier weken
staan, dat is te lang." Verder advi
seert hij de afvalbakken op een scha
duwrijke, goed geventileerde plaats te
bewaren en na het legen snel weg te
Lees verder pagina 3
Bij een inbraak in een bedrijf in het
centrum van Den Burg is uit een kas
sa een bedrag van ruim honderd gul
den gestolen. De dader(s)
verschaften zich toegang via een
klein raampje.
Als de rioolbelasting met één pro
cent stijgt en de tarieven die men
sen in onrendabel gebied voor
aansluiting betalen worden aange
past, kan de gemeente kostendek
kend de huisaansluitingen op het
riool in het buitengebied verzorgen.
De gemeente hanteert een vast tarief
voor rioolaansluiting. Na twee jaar is
gebleken dat daar flink geld op moet
worden toegelegd. Vandaar dat is
besloten het tarief aan te passen.
Een aansluiting over 0-5 meter kost
f1500,-, van 5-10 meter is f2000,-
en van 10-40 meter f2500,-. Deze
bedragen zullen met vijf procent wor-
Verbrandingen van kerstbomen beho
ren tot het verleden. De grote vuren
na nieuwjaar veroorzaken teveel rook-
en stankoverlast voor omwonenden,
vindt de gemeente. „Bovendien be
schikken we door verschillende oor
zaken niet meer over geschikte
brandplaatsen", aldus een woordvoer
der. Voor zover bekend kan de meier-
blis nog gewoon doorgang vinden.
De kerstbomen worden nu echter
versnipperd en tot compost verwerkt
bij vuiloverslag „De Hamster". Wel
kunnen de kerstbomen op woensdag
6 januari tussen 13.30 en 15.30 uur
worden ingeleverd op centrale punten
in de dorpen. Om de mensen aan te
moedigen worden onder de aanbie
ders van de bomen loten uitgedeeld
waarmee een prijs kan worden ge
wonnen.
In Den Burg kunnen de kerstbomen
worden gebracht naar gemeentewer
ken aan de Reijer Keijserstraat, in
Den Hoorn staat een container aan
de Naalrand, in De Koog aan de Ni-
kadel, in De Cocksdorp bij het Eier-
landsche Huis, in Oosterend aan de
Botterstraat, De Waal aan het Verma
ningspad en Oudeschild aan de
Trompstraat.
Stenen kruiken van bekende
Texelse drankjes bemoeilijken in
toenemende mate de verwerking
van glaswerk. „De kruiken vallen
in scherven uiteen die verspreid
in de container de indruk wekken
dat het glas totaal vervuild is",
aldus chef-gemeentewerken Piet
Bolier. Door de steenscherven
heeft de afnemer van het glas al
drie keer gedreigd een lading te
rug te sturen naar Texel. Ge
meentewerken doet een dringend
beroep op de liefhebbers van de
ze Texelseprodukten de stenen
kruiken in de grijze container in
plaats van de glasbak te stop
pen.
den verhoogd. Nieuw is het tarief
voor afstanden voor meer dan 40
meter. Daarvoor is een bedrag van
f3500,- vastgesteld. De gemeente
behoudt zich het recht voor om bij
zeer grote afstanden een hoger tarief
te hanteren.
Pompputjes
Vooral afgelegen gebieden waar extra
minigemalen moeten worden aange
legd vergen een kostbare aansluiting.
De kosten voor extra pompputten va
riëren van f12.000,- tot f15.000,-. De
afdeling civiele techniek had voor
gesteld om in zulke gevallen bij aan
sluitingen tot 40 meter een tarief van
f3000,- te vragen. Dat is echter niet
overgenomen door het college.
Aansluiten op het riool kan worden
verplicht als het om een huisaanslui
ting van maximaal 40 meter gaat.
„Maar dat gaat eigenlijk altijd in over
leg", aldus Jan Frederici. „Meeste
mensen willen hun huis graag op het
riool laten aansluiten."
Schipper Bertus Bos met de zeldzaam grote maanvis aan boord van de TX 37 in de Oudeschil
der haven. De bijzondere vangst was gisteren goed voor een vermelding in het ANP-nieuws.
IFoto Bert Koning)
De bemanning van de TX 37 „Pieter
Anthonie" bracht gistermorgen een
uitzonderlijke vangst aan wal. In het
Diepe Gat, zo'n twintig mijl ten wes
ten van Texel, kreeg de kotter maan
dag een maanvis van ongekende
afmetingen in de netten. Johan Rey-
don, die als conservator verbonden
is aan EcoMare, maakte gisteren een
afgietsel van gips van het 250 kilo
gram wegende dier.
Maanvissen leven, verspreid in alle
wereldzeeën, met uitzondering van
koudere, ondiepe wateren, zoals de
Noordzee. Nergens komen de rechtop
zwemmende dieren voor in grote
aantallen. Aangenomen wordt dat de
maanvis op weg was naar warmere
gebieden, uit de koers is geraakt en
in de trechtervormige Noordzee is te
recht gekomen.
Ongehavend
Hoewel het dier er nog tamelijk onge
havend uitzag, vermoedt Bertus Bos,
schipper van de TX 37, dat de
maanvis al een tijdje niet meer in le
ven was. „Het dier was al stijf toen
we hem aan boord hesen." De vis
moet volgens de schipper op de bo
dem hebben gedreven en is zodoen
de in het sleepnet van de Pieter
Anthonie terecht gekomen.
In het verleden zijn zes maanvissen
bij EcoMare binnengebracht, maar die
waren veel kleiner. Dit dier heeft een
hoogte van liefst twee meter en
meet van kop tot staart 1.60 meter.
Alleen het Nationaal Natuurhistorisch
Museum in Leiden beschikt over een
groter exemplaar. Reden voor Reydon
van de maanvis een gipsen afgietsel
te maken. Het model daarvan zal als
decoratie in het museum worden ge
plaatst.
Kwallen
Hoewel sommigen maanvis als een
delicatesse beschouwen, wordt er
niet gericht op gevist omdat de door
snee consument er niets van moet
hebben. Het betreft geen bescherm
de diersoort. Over de biologie van de
maanvis, die opvalt door zijn afwij
kende vorm, is weinig méér bekend
dan dat het dier leeft van jonge vis
en plankton en een voorkeur heeft
voor kwallen.
Volgroeide maanvissen kunnen een
hoogte van vier meter bereiken. Voor
onderzoek zal de maanvis binnenkort
worden overgebracht naar Leiden.
De graanresten die zijn gevonden in
het Scheurrak-wrak blijken afkomstig
uit het Oostzeegebied. Komende zo
mer zullen medewerkers van de af
deling onderwaterarcheologie van
WVC zich weer met dit wrak bezig
houden. Zij verhuizen van de zuivel
fabriek naar een keet op het Nioz-
terrein.
„We zijn de melkfabriek echt niet uit
gegooid", verklaart Thijs Maarleveld,
die de leiding van het onder
zoeksteam van WVC heeft. „We heb
ben zeer goed kunnen overleggen
met meneer Diks die er een vlee-
sconservenfabriek begint. Maar hij
heeft veel ruimte nodig voor zijn
plannen en dat was niet verenigbaar
met wat wij wilden." Om deze reden
en omdat lange tijd niet zeker was
wat precies ging gebeuren met de
zuivelfabriek, zochten de WVC-
onderzoekers naar alternatieven. Een
keet bij het Nioz bleek een goede
oplossing. „We mogen tevens gebruik
maken van de faciliteiten van het Ni
oz. Dit brengt voor ons grote voorde
len met zich mee. Onze
werkterreinen hebben tenslotte over
eenkomsten," vertelt Maarleveld. Hij
benadrukt dat de nieuwe loods die
bij het Nioz wordt gebouwd niet door
zijn mensen zal worden gebruikt.
„Die is voor andere doeleinden.".
Op 1 juni gaat WVC weer van start
op en rond Texel. Daar gaat een kor-
w Polderlasten omlaag
B en w houden vast aan
modernisering Molenkoog
sm „Ecologische" modelwoning
nieuw park gereed
»t> Duitse vertaling vogelgids
sm Cowboyshow in manege
V) Waterschap al 325 jaar
onderwerp van fusie
TC3: - special over
muziek- en dansschool
- Uitslag prijsvraag
te periode van kwartiermaken aan
vooraf. De onderzoekers komen drie
periodes van vier weken. Maarleveld:
„We hebben ons afgelopen jaar niet
bezig gehouden met het Scheurrak-
wrak. Het was mooi weer, dus we
konden goed terecht op de Noordzee.
En daar is ook veel te onderzoeken."
Achterschip
Komend seizoen is het Scheurrak-
wrak weer volop in de aandacht. Plet
is de bedoeling het achterschip aan
een nadere inspectie te onderwerpen
en misschien zullen nog enkele delen
van de constructie boven water wor
den gehaald. „Het schip ligt als het
ware opengeklapt. We zijn indertijd
bij de bodem gestart, die vrij leeg
bleek, op die graanresten na. Op de
dekken vonden we proviand en
scheepsuitrustingstukken, zoals zeil
en tuigage. Nu hopen we gereed
schappen en persoonlijke bezittingen
te vinden. We hebben al een paar
voorproefjes gehad, bijvoorbeeld een
kistje met naaigerei. Dat wordt mo
menteel in Roermond geconser
veerd."
Dynamisch
Maarleveld hoopt dat de stroming het
schip ongemoeid heeft gelaten. „Na
tuurlijk zijn we altijd bang dat er
schade ontstaat door de natuurkrach
ten. Het is een dynamische plaats
De gemeente gaat een werkgroep
vormen die maatregelen moet beden
ken om de automobiliteit terug te
dringen. Behalve wethouder Baren-
dregt namens de gemeente zullen af
gevaardigden worden gevraagd aan
de NZH, Rijkswaterstaat, Teso, ge
meente Den Helder, de provincie of
de vervoersregio. De Texelse Vereni
ging van Logiesverstrekkers wordt
misschien ook nog gevraagd om mee
te praten. Het is de bedoeling dat de
werkgroep eerst de te volgen metho
de bepaald. Pas dan zal, als dat no
dig is, de raad worden gevraagd om
een bijdrage voor een onderzoek. De
resultaten daarvan moeten kunnen
worden gebruikt voor het groot
scheepse sociaal economische struc
tuuronderzoek dat komend jaar wordt
gehouden.
Het waterschap ziet voorlopig af van
de aanleg van enkele poelen aan de
Nesweg, omdat twee nabijgelegen
landbouwbedrijven er bezwaar tegen
hebben gemaakt. Het project zou
plaatsvinden in het kader van het
ecologisch beheer door het water
schap. De agrariërs vrezen dat de
gebiedjes kunnen worden aange
merkt als verzuringsgevoelig gebied.
Lange tijd heeft het er naar uitgezien
dat de poelen er zouden komen. Toen
de kwestie gistermiddag in de begro
tingsvergadering van het waterschap
aan de orde kwam, was dijkgraaf Jac
Dijt er nog tamelijk zeker van dat ze
niet als verzuringsgevoelig gebied
zouden worden aangemerkt. „Ach,
honderd procent zekerheid heb je
nooit, maar wij denken dat het zo'n
vaart niet zal lopen. Andere overhe
den moeten echter geen claims leg
gen op gebieden die door historische
ontwikkelingen aan de natuur zijn
ontrokken."
De bezwaarschriften van de agrariërs
waren diezelfde avond echter aanlei
ding voor het dagelijks bestuur op
zijn standpunt terug te komen.
Op dat moment was de toezegging
van de provincie, die de helft van de
kosten (f3.500,-), zou bijdragen, al
binnen.
De kwestie kwam onlangs ook in de
gemeenteraad aan de orde, omdat
Gerbrand Poster (Texels Belang) toen
vreesde dat de deze natuurgebiedjes
toekomstige uitbreidingsplannen van
de omliggende bedrijven kunnen
dwarsbomen.
De poelen zouden het tweede ecolo
gische project van het waterschap
worden. Eerder werd een tuinwal
langs de Pontweg omgelegd, waar
door de oorspronkelijke vegetatie te
rugkeerde.
waar altijd van alles gebeurt. Maar
het leek afgelopen seizoen verant
woord om over te slaan." De duikers
van WVC hebben de kwetsbare delen
van het schip afgedekt met gaas en
zakken zand. Een inspectie die afge
lopen zomer werd gehouden wees
erop dat het wrak nog intact is. „Bo
vendien moet je bij zo'n belangrijke
vondst zeer systematisch te werk
gaan. Als je gewoon als een gek
gaat graven, mis je allerlei belangrijke
details. En daar gaat het nou juist
