Toerisme stuwende kracht
achter economische groei
Eerst langs accountant,
dan naar het notariaat
Goei ezaak
1
Luisteren
Fiscus beïnvloedt rechtsvorm bedrijven
car
pon
TEXELSE g COURANT"
Minder werkzoekenden
en minder vacatures
Jonge Corinne runt al
zeven jaar kapsalon
Aantal bedrijven
Cijfers bevestigen
ondernemingslust
de moeite
waard
OP BARN 1 (ÓP BRRN2~1 (c
Uw. BE RUS Us. BRIES
n
Startende ondernemers
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1993
Het aantal mensen dat in 1992 geen
baan vond steekt gunstig af bij het
jaar ervoor. Dat blijkt uit cijfers die
het arbeidsbureau gisteren bekend
maakte. Het aantal vacatures daalde
vorig jaar met bijna een kwart.
Bij de berekening hanteerde het ar
beidsbureau een nieuwe norm. Telde
men in 1991 alleen de niet-
werkenden, vorig jaar zijn ook dege
nen die op zoek zijn naar een deel
tijdbaan meegerekend. Desondanks
viel het aantal baanzoekende het eer
ste half jaar lager uit. Het derde
kwartaal was sprake van een toena
me en zochten 255 mensen een
baan (1991 241) en in december
kwam het totaal zelfs op 530 (1991
378).
Het aantal vrouwen dat een baan
(257) wilde was vorig jaar iets lager
dan bij mannen (273). Het jaar er
voor was het omgekeerde het geval
Het aantal vacatures bij de bedrijven
was 200 lager dan in 1991. In de
cember kwam het totaal op 632
(1991 865). De daling wordt groten
deels veroorzaakt door het bureau
Bolwerk uit Schagen, dat vacatures
uit de landbouw vorig jaar van het
arbeidsbureau heeft overgenomen.
Maar ook in andere beroepsgroepen
bestond minder vraag naar personeel.
De schoonmaakbedrijven deden voor
de samenstelling van hun ploegen op
wisseldagen een beroep op de ar
beidsreserve uit Den Helder. De
meeste vacatures kwamen vorig jaar
uit de horeca (265) en de handel
(124).
Achtergronden van de Texelse economie
De Texelse economie kent ruwweg
drie pijlers: de landbouw, de visserij
en de recreatie. In het verlengde
daarvan is er dienstverlening en de
tailhandel. Daarnaast is de weten
schap op Texel goed
vertegenwoordigd (NIOZ en
RIN/DLO). Waar recreatie en aanver
wante bedrijven floreren, is in de
visserij sprake van stabilisatie en
maakt de landbouw moeilijke tijden
door Een overzicht.
De landbouwsector staat uitgezon
derd de veehouderij onder druk. De
meeste van de akkerbouw- en bloem-
bollenbedrijven op het eiland probe
ren het rendement te verbeteren door
schaalvergroting en kwaliteitsverbete
ring. Doordat de verhouding
eigen/vreemd vermogen van de land
bouwbedrijven op Texel gemiddeld
gunstig afsteekt bij de rest van Ne
derland, is in de meeste bedrijven
een redelijke boterham te verdienen.
De kwaliteit van de produkten op
Texel schept vertrouwen voor de toe
komst. Problemen die het gevolg zijn
van quotering, prijsverlaging in de ak
kerbouw en de vleessector en milieu
maatregelen kunnen met inventiviteit
Naam: Corinne Grootelaar.
Leeftijd: 25.
Woonplaats: Oudeschild.
Beroep: kapster.
Zaak: Corinne's Kapsalon.
Ze was nog maar achttien jaar
toen ze een eigen zaak opende.
Nu, zeven jaar later, leidt haar
kapsalon aan de De Ruyterstraat
in Oudeschild een florerend be
staan. In haar ruim opgezette
zaak werken drie vaste krachten
en is er momenteel één vacature.
De zolder is ingericht als schoon
heidssalon, zodat haar klanten er
voor een complete uiterlijke ver
zorging terecht kunnen. Naast
Oudeschilders kan ze mensen uit
alle delen van Texel tot haar klan
tenkring rekenen. Kapster Corin
ne Grootelaar, een jonge
ondernemer die weet wat ze wil.
Overzicht van het aantal bedrijven in
1991 (grijs) en in 1992 (zwart).
A. landbouw B. Delfstoffenwinning, C. In
dustrie. D. Nutsbedrijven. E. Bouw. F Groot
handel. G. Detailhandel. H. Verzorgende
bedrijven, I Verzorgende Diensten, J Overige
diensten, K. Holdings. L Organisatie zonder
activiteit. (Brorv Kamer van Koophandel)
worden opgevangen Wel is het zo
dat het geld dat de landbouwers in
hun bedrijf hebben gestoken tekort
rendement oplevert.
Visserij
De visserij wordt gezien als een ge
zonde bedrijfstak waarin goed wordt
verdiend. Na een afname van het
aantal bedrijven in de tachtiger jaren
is nu sprake van een stabilisatie. De
vissers hebben verhoudingsgewijs
veel eigen vermogen in het bedrijf
zitten, waardoor de Texelse vloot ma
gere jaren goed doorstond. Het gun
stige rendement maakte de
noodzakelijke miljoenen investeringen
mogelijk. De Texelaars houden daarbij
volgens Rabobank-directeur R.
Veenstra de realiteit goed in ogen
schouw. Ze doen geen onverantwoor
de investeringen in hun schepen,
zoals elders in het land welhet geval
was. Net als in de landbouw is de
gewijzigde wetgeving een bittere pil
voor de vissers. Toch worden de
vooruitzichten in de visserij als goed
omschreven, mede door de aankoop
van visrechten.
De meeste ondervraagden winden er
Cijfers van de Kamer van Koophandel
(KvK) bevestigen een stijging van het
aantal bedrijven. Stonden in 1991
nog 1053 bedrijven geregistreerd, in
1992 groeide het aantal tot 1122.
Het aantal bouwbedrijven steeg met
vijf tot 71. In de groothandel nam het
aantal met 9 toe tot 66. De stijging
in de detailhandel was betrekkelijk
gering, de zakelijke dienstverlening
steeg met 14 tot 219. Het aantal ver
zorgende bedrijven (logiesverstrek-
kers) steeg met 12 tot 330. Inclusief
de niet-geregistreerden zijn er nu 498
logiesverstrekkers. Er kwamen in
1992 14 holdings bij op Texel. Het
aantal geregistreerde landbouwbedrij
ven (vennootschappen) is redelijk
constant (121). De meeste éénmans
landbouwbedrijven zijn echter niet
bekend bij de KvK. Totaal zijn er circa
300 argrarische bedrijven op Texel.
Dat de ondernemingslust op Texel
hoog is bewijst het aantal vestigin
gen (1122) in verhouding tot de
grootte van de beroepsbevolking
(3552), 1:3 dus. Vier bedrijven gin
gen in 1992 failliet.
„Voor dit bestaan heb ik geko
zen. Een ander koopt een eigen
huis, ik een eigen zaak. Hoe je
het er van afbrengt, hangt van
jezelf af. Ik was enthousiast,
volgde cursussen en won infor
matie in als ik iets niet wist."
„Of ik specifieke problemen heb
gekend doordat ik zo jong al lei
ding moest geven? O zeker. In
het begin viel het niet mee. Door
ervaring en het volgen van cur
sussen gaat het nu wel goed. Ze
zeggen wel eens dat ik te mak
kelijk ben, dat ik de medewerkers
teveel hun eigen gang laat gaan.
Maar zolang de klanten tev reden
zijn, vind ik het prima."
„Onze kaplstlers hebben allemaal
hun eigen creativiteit, we streven
geen bepaalde standaard na wat
betreft de haarmodellen. Dat is
ook veel leuker, want zo krijg je
variatie in de kapsels. Stel je
voor dat heel Oudeschild er het
zelfde bij zou lopen."
„Ik beschouw deze zaak als een
onderdeel van de Oudeschilder
gemeenschap. We hebben een
echt gezellige band opgebouwd
met veel bewoners. Voor de spie
gels wordt heel wat afgekletst.
Eén van de leukste aspecten
vind ik het thuis knippen bij
ouderen en zieken. Je maakt dan
vanalles mee: van krappe kamert
jes tot lekker in de tuin onder de
perenboom."
„Het is allemaal snel gegaan,
maar zonder mijn familie had ik
het niet gered. Mijn vader hielp
met de financiering en samen
met m'n broer maakte hij het in
terieur. En voor allerlei dingetjes
tussendoor is het maar wat fijn
dat ik op m'n familie kan terug
vallen. Inmiddels is de zaak hele
maal van mezelf. Je kunt niet op
andermans geld blijven teren,
vind ik."
„Naast het knippen stop ik heel
wat uren in de zaak. Met de
boekhouding ben ik ongeveer
drie uur per week bezig. Loonad
ministratie en balans besteed ik
uit aan de boekhouder. De afge
lopen jaren ben ik aldoor aan het
leren geweest, het is nu wellet
jes. Het gaat goed, maar aan uit
breiding denk ik niet. Als we
bijvoorbeeld zonnebanken erbij
doen, raken we te ver af van on
ze kerntaak. Een tweede zaak
openen? Nee, liever één goede
zaak dan twee halve. Je moet
ook denken aan de binding met
de klanten. Ik ben het gezicht
van de zaak, de mensen stellen
het op prijs als ik er zelf ben."
Corinne Grootelaar: ..Een ander koopt een eigen huis, ik een eigen zaak.'
IFoto Frans HopmanI
Slichting LEZEN Keizersgracht 391
1016 EJ Amsterdam
geen doekjes om dat het toerisme
langzamerhand van onmisbaar belang
is voor de eilandeconomie- „Het is de
enige industrie waarin we kunnen
scoren", aldus W. Eelman van ac
countantskantoor NBC. Mede dankzij
wervende campagnes en kwalitatief
goede accommodatie stijgt het aantal
toeristen ook in voor- en naseizoen.
Dankzij de professioneel opgezette
reserveringscentrale van de Stichting
VVV Texel Promotie verloopt de ver
huur efficiënt en hebben de verhuur
ders een gunstige bezetting.
Hotels die een hoge personeelsbezet
ting vragen, hebben bij een minder
goede bezetting hebben soms moeite
met de exploitatie Toch is de vraag
naar goede hotelaccommodatie
groot. Het gastheerschap bepaalt in
grote mate de bezettingsgraad van
een hotel. Tijd en geduld lijkt hierbij
een belangrijke factor. Goed onderne
mersschap in combinatie met een
grote inzet is van belang voor het
succes in deze branche.
Horeca
Dat geldt minstens zo sterk voor het
rendement van een horecabedrijf. Ee
thuizen, restaurants en de natte hore
ca zijn arbeidsintensief. De hoge
loonkosten drukken zwaar op de ex
ploitatie. In de zomer, wanneer de
dagomzet hoog is, is dat niet zo'n
probleem. Als na het hoogseizoen de
omzet daalt, drukken de loonkosten
de exploitatie. Om ook dan kwaliteit
te kunnen bieden, nemen steeds
meer ondernemers mensen in vaste
dienst. Ze zien het loonoffer als een
investering in de toekomst en nemen
het tijdelijke verlies voor lief. Gevolg
is dat seizoenwerkloosheid steeds
minder voorkomt Door seizoenver
breding groeit de gemiddelde omzet
in de restaurants. Ook de samenstel
ling van het publiek is van invloed op
het rendement per horecasector.
Detailhandel
Texel 14-1 1993 13.000 inwoners) be
schikt volgens insiders over een de
tailhandelsnetwerk dat is ingesteld op
een bevolkingsaantal van 50.000.
Omdat winkels hun inkoop en inrich
ting veelal uitbesteden (franchising),
waardoor landelijke prijzen worden
gehanteerd en andere zaken zich
door hun kwaliteit onderscheiden,
voelt de toerist zich goed thuis in de
Texelse winkels. Het koopgedrag van
de Texelaar is nauwelijks anders dan
elders, al laat hij zich niet zo snel
verleiden tot het kopen van de
nieuwste (technische of mode-) snuf
jes. De middenstand speelt goed in
op de vraag van het publiek. Omdat
het vakantievierende gezin op Texel
compleet is, worden „beslissings
aankopen" (bijvoorbeeld kleding)
steeds vaker in Den Burg gedaan. Dit
verklaart de levensvatbaarheid van
bijvoorbeeld het stijgend aantal boe
tiekjes, ook al is het rendement hier-
Texel is een bedrijvig eiland met een relatief hoge „onderne
mersdichtheid". Voor de Texelse Courant aanleiding om eens
dieper te graven. Welke bedrijfstakken kennen we en hoe
doen ze het? Hoe denken de Texelse ondernemers over de
toekomst van hun branche, wat zijn hun drijfveren en durven
ze risico's te nemen? Zijn Texelaars doorzetters en hebben ze
hun zaakjes goed voor elkaar? Op deze en andere vragen wil
len we ingaan op deze pagina, die de naam „Bedrijvigheid
Speciaal" heeft gekregen. In dit kader geen openingen, ver
bouwingen en jubilea, maar informatieve achtergrond-artikelen
over de Texelse economie. Het is de bedoeling deze special
meerdere malen per jaar te herhalen. Voor een goede onder
bouwing van de informatie krijgt de TC-redactie de welwillen
de medewerking van deskundigen uit het bedrijfsleven en van
(overheids)instellingen: J. Beijert (B&B Accountants), C.J. Bos
wijk (notaris), A. Bijma (gemeente Texel), W. Eelman (NBC Ac
countants), H. de Leeuw (ING-bank), H. Thewessem (Business
Creation Result), R. Veenstra (Rabobank), C. Vinke (Texels Ver
bond van Ondernemers), Th. Zijm (Gewestelijk Arbeidsbureau
Texel) en de Kamer van Koophandel.
In deze eerste aflevering trachten we een algemeen beeld te
schetsen van de Texelse economie. Daarnaast is er aandacht
voor een der grotere Texelse ondernemers, maar ook voor
iemand die nog niet zo lang aan de weg timmert. Wij houden
ons aanbevolen voor suggesties, op- en aanmerkingen. Veel
leesplezier.
Gerard Timmerman,
eindredacteur Bedrijvigheid Speciaal.
van sterk wisselend. Het kemen en
gaan van zaakjes in deze branche is
hiervan het bewijs. Rabobank-
directeur Veenstra zet vraagtekens bij
dit verschijnsel, dat zich ook mani
festeert in andere sectoren en dat-
concurrentieverhogend werkt De
indruk bestaat dat de gemiddelde le
vensduur van winkels op Texel hoger
is dan het landelijke gemiddelde van
acht jaar.
Eenzijdig
De eilandeconomie ontwikkelde zich
door de toeristische groei volgens
Eelman niet zo eenzijdig als wel
wordt veronderstelt. „Het toerisme
heeft een stimulerende werking op
andere bedrijvigeid, zoals horeca, le
veranciers, dienstverlenende en
bouwbedrijfjes." Wie goed om zich
heen kijkt merkt dat Texel op het ge
bied van kwaliteitsverbetering en mo
dernisering bezig is aan een
inhaalrace. Tijdens de economische
terugslag in de eerste helft van de
tachtiger jaren stelden ondernemers
noodzakelijke investeringen zoveel
mogelijk uit. De economische opbloei
heeft nu een sneeuwbaleffect op de
bedrijvigheid. Door het gunstige ren
dement durven de ondernemers weer
te investeren in hun bedrijf en de
toekomst daarvan. Maatgevend hier
voor is het groeiend aantal bouwaan-
vragen en -meldingen bij de
gemeente. In 1991 waren dat er 341,
met een gezamenlijke bouwsom van
42 miljoen gulden. In 1992 steeg dat
aantal tot 385, met een totale bouw
som van 57 miljoen gulden. (1990:
321 aanvragen, bouwsom 34 miljoen
gulden). Een groot deel van de aan
vragen betreft de bouw van zomer
huisjes (in 1990 162 woningen in de
Sluftervallei en 36 aan de Kamper-
foelieweg).
Einde in zicht
Doordat het maximale aantal toeristi
sche slaapplaatsen van 47.000,
waarvan er 42.000 zijn gerealiseerd,
ter discussie staat, lijkt het einde van
de groei in zicht. Over de gevolgen
hiervan voor de bedrijvigheid op het
eiland lopen de meningen uiteen. De
vraag doet zich voor of Texel de eco
nomische groei wel aan kan. De
Texelse arbeidsmarkt dreigt overspan
nen te raken. Met name horeca-,
bloembollen-en schoonmaakbedrijven
kampen in het seizoen met een per
soneelstekort. Dit leidt tevens tot
huisvestingsproblematiek. Werkne
mers van de vastewal, maar ook
Texelaars kost het moeite onderdak
te vinden. Tekenend voor de woning-
schaarste is de prijsstijging van koop-
woningen.
De fiscus heeft grote invloed op de
rechtsvorm van bedrijven. Een gang
naar het notariaat wordt dan ook
vaak voorafgegegaan door een be
zoek aan de accountant. Zo veran
derde door een wijziging in de
belastingwet vorig jaar ruim vijftig
eenmanszaken in een vennootschap
onder firma.
„De meewerkende echtgenote wordt
firmant. De winst wordt daardoor
gespreid en dat kan fiscaal aantrek
kelijk zijn", aldus notaris Boswijk. Vol
gens de notaris, die als geen ander
op de hoogte is van juridische gevol
gen van een wijziging van de be
drijfsvorm, neemt het aantal Texelaars
dat participeert in een bedrijf toe.
„Bedrijven worden grootschaliger. Het
risico en de investeringen wordt zo
gespreid."
Boswijk omschrijft de meeste bedrij
ven op Texel als tamelijk solide. „Ik
kan me niet heugen dat ik ben inge
schakeld voor een bedrijf dat failliet
is verklaard." De gemiddelde Texelse
(aspirant)" ondernemer blijkt niet over
één nacht ijs te gaan.
BV
Van een massale vlucht in bv's, om
privé-risico te vermijden, is al lang
geen sprake meer. De praktijk is dat
de ondernemer met zijn privé-bezit
borg moet staan voor zijn bedrijf. De
voordelen van een besloten vennoot
schap worden vaak overschat, vindt
Boswijk. De drukte op het notariaat
neemt eerder toe dan af. „Telde een
gemiddelde transportakte voor onroe-
rendgoed voorheen twee pagina's, nu
zijn dat minstens zes kantjes."
Mensen wenden zich voor informatie
steeds vaker tot de notaris. „De
Texelaars worden mondiger en komen
steeds vaker met vragen."
Zelfstandigheid is een groot goed,
ook al gaat dit ten koste van extra
inspanning, de nodige kopzorg en
soms ten koste van inkomen. De
eigen creativiteit, zelf een markt
creëren en de vrijheid van handelen
spreekt veel Texelaars aan. De drem
pel tot zelfstandigheid op Texel is
laag en de ondernemersgeest groot.
Toch is een eigen zaak, of opvolging
van vader op zoon, voor velen niet
meer vanzelfsprekend. Goed onderne
merschap vereist bepaalde talenten
en de extra inspanning die een eigen
zaak vergt en het risico spreekt niet
iedereen aan.
Een eigen zaak is een keuze gewor
den. Wel een keuze die door steeds
meer Texelaars bewust wordt ge
maakt. Talloze bedrijven profiteerden
van de explosieve groei van het toe
risme de laatste vijftien jaar. Nu an
dere sectoren onder druk komen te
staan, vreest menigeen dat de re
creatieve groei tot een toeristische
monocultuur zal leiden. De toch al
krappe arbeidsmarkt komt nog verdet
onder spanning te staan en de eenzij
dige economie, afhankelijk van de
gunst van de toerist, maakt Texel
kwetsbaar. De gemeenteraad deelt
die zorg en heeft toegestemd in een
sociaal economisch structuuronder
zoek dat als leidraad dient voor toe
komstig beleid van gemeente en
bedrijfsleven. Het startsein voor dit
onderzoek werd deze week gegeven.
Ondernemers volgen de studie echtei
met argusogen en vrezen dat de on
derzoekers te ver van de Texelaars al
staan. Om te voorkomen dat het een
bureaurapport wordt zal goed naar d(
mensen moeten worden geluisterd.
De resultaten moeten deskundig wor
den vertaald naar de bevolking en
hun vertegenwoordigers, die op basis
van het rapport verstrekkende beslis
singen moeten nemen. De beleidsma
kers kunnen lering trekken uit de
leefbaarheidsdiscussie, waarin de
Texelse gemeenschap zich goed heeh
laten horen.
OPBflRN 4
K. OOG p»
A INT. GROOT
/SPROflK
0PBARN3
t). SCHUIM
VCIff KOUD
SCHEERWRTER
Uflli GEBfiKKEMH VRT1 RUK
II WINDicc
LUCHT no
