„Geen drie treden tegelijk want dan scheurt je broek" Ondernemend Texel tegen het licht „Positieve ontmoediging" startende ondernemers Bedrijvigheid Mantje breidde bedrijf eigenhandig uit: Poep (II) Lessen motorrijden op het eigen eiland 1EXLLSE^ COURANT Adrle Mantje in karakteristieke pose: verbouwend in één van zijn zaken. IFoto March Hei/nenl Het begin, de uitbreiding, de missers en de ommekeer. Adrie Mantje: „Het werd te groot. Dat was niet de bedoeling, we raak ten de grip kwijt." De bezorgdheid: „De limiet is bereikt, 47.000 is genoeg." De steun: „Zonder die twee vrouwen is Aadje ner gens." I Eerst een stukje geschiedenis. In het voorjaar van '67 namen Mieke en Adrie Mantje (toen 18 en 21 jaar) de schoenenzaak in de Hogerstraat (waar nu de sportshop is) over van vader Mantje. Het was een sprong in het diepe. De winkeloppervlakte van 80 m2 werd direct uitgebroken tot 200 m2. Er veranderde meer - de schoenen wérden in de winkel geëtaleerd. Voor f die tijd was dat ongebruikelijk, ge- I' woonlijk stonden de schoenen in de H dozen. Dit nieuwe „voorkeuze- systeem" was revolutionair, zelfs nieuw voor Nederland. Naar de ten- dens van de zeventiger jaren ontwik- kelde zich een soort zelfbediening. H Ook kwam er een open etalage, men moest naar binnen kunnen kijken, vond hij. Aangenomen kan worden dat hij hiermee trendsettend voor Den Burg is geweest. Na een jaar stapte vader Mantje geheel uit de Texelaars kunnen vanaf het eind van deze maand in eigen omgeving mo torrijles nemen. Verantwoordelijk hiervoor is autorijschool Konsum uit Anna Paulowna. Het initiatief berust bij één van hun instructeurs die op Texel woont: de 27-jarige Peter van der Struis uit Den Burg. Het bedrijf Konsum is al circa dertig jaar actief, maar maakt nu voor het eerst de overstap naar de overzijde van het Marsdiep. Motorrijden wordt steeds meer populair en omdat er op Texel nog geen rijschool motorrijles geeft, probeert Konsum het braaklig gende gebied te veroveren. Met Peter van der Struis heeft de autorijschool in elk geval een echte liefhebber in huis. Hoewel hij ook autorijles geeft, gaat zijn voorkeur uit naar de motor. „Als instructeur ben je op de motor veel actiever, omdat je zelf rijdt en vanaf de motor instructies geeft aan zaak. Zijn zoon en schoondochter na men ook het pand in De Koog over en Barend Staal in dienst. Waar nu de antiekwinkel op de Stenenplaats is, toen nog de snoepwinkel van Dieuw Hin, ontstond 'Het Korfje', de eerste kledingwinkel in de Mantje- keten. De schoenenzaak in de Ho gerstraat werd te klein, het pand aan de overkant, van Maarten en Leo Vonk, bood uitkomst. Ook de nabij gelegen garage werd gehuurd eri uit eindelijk werd, beqin '80, het hele Hogerstraat gedeelte doorgebroken en verbouwd. Kort daarna verhuisde de sport naar de overkant en werd de winkel in De Koog ook rigoreus verbouwd. De zaken voldoen inmid dels allen aan het Mantje-imago. Duizendpoten In gesprek met Adrie (47) en Mieke (44) Mantje. Dochter Monique is af wezig, zij is zojuist bevallen van een dochter. Adrie noemt de beide vrou- de cursist, die op een andere motor rijdt." Van der Struis, die drie jaar ervaring heeft opgedaan als full time rij- instructeur bij drie rijscholen uit Den Helder en omgeving, is niet van plan een eigen zaak te beginnen. „Nee, ik werk het liefst voor een baas. Na tuurlijk hoop ik wel dat dit een suc ces wordt en dat ik daar een graantje van meepik." Naar schatting zullen de eerste drie tot vijf lessen op Texel kunnen plaatsvinden. Zodra de deelnemers de basis onder de knie hebben, wordt de oversteek naar Den Helder gemaakt, waar ook het examen wordt afgenomen. Doelstelling is na ongeveer vijftien lessen examen te doen. Konsum werkt met een staps gewijze methode, waarmee heel ge richt in kleine stappen naar het einddoel wordt toegewerkt. Volgens Van der Struis behaalt Konsum hier mee het zeer overtuigende sla gingspercentage van 85 procent. Gereden wordt met twee Kawasaki 250 cc motoren. De lessen duren een uur en starten vanaf de parkeer plaats aan de Nikadel in De Koog. In lichtingen zijn verkrijgbaar bij Konsum of bij Van der Struis, tel. 10343. VRIJDAG 5 FEBRUARI 1993 -TI?VT?T CT? Expansiedrift Mantje wordt vaak een cowboy men taliteit verweten - dat koopt maar, dat doet maar en alles in een razend tempo. Expansiedrift? (lacht) „Ik heb kriebels, een dwangmatige drang tot vernieuwing. Ik bouw iets en als het dan lekker loopt moet ik weer iets anders, iets nieuws. En dan gooi ik ook whap de beuk erin. Het maakt niet meer uit of je drie of vijf winkels hebt denk ik. Mieke bestrijdt dat. Zij houdt me in evenwicht." Mieke: „Je moet bijvoorbeeld zoveel meer ener gie stoppen in je medewerkers. We hebben 16 mensen in vaste dienst, waarvan gelukkig een paar die er al heel lang zijn, die ook heel goed zijn. Daar heb je geen omkijken naar. Maar je kunt het niet laten sloffen, personeel hoort bij je imago, ze kun nen je maken of breken. Als je te groot wordt verlies je het teamwork, het contact." zei nog: zet je dat in je winkel? Je ziet het nu overal. Mieke doet het leeuwendeel inkoop, zij is de smaak maker." Schoenmaker.... In de zomer van '91 groeide Mantje uit zijn jas. Binnen twee maanden onstonden drie nieuwe zaken rondom de Stenenplaats. Het CD-café, Top punt en Blue Caddilac. Daarbij werd het pand van Oele aangekocht voor een schoenmakerij waaraan wel be hoefte was maar waarvoor de ruimte in de winkel ontbrak. „Tja, schoen maker, hou je bij je leest, hè. Het CD-café is mislukt. TopPunt en het pand naast ons zijn als verhuurobjec- ten gekocht. Niettemin heeft die leegstand me geïrriteerd hoor. Ik ben ook blij dat ik er nu goede huurders voor heb. We hadden op een gege ven moment zeven zaken. Een deel ervan had een ander imago, we raak ten de grip kwijt, het contact met de mensen verwaterde, dat was niet de bedoeling." „Tijdens een reis naar het Verre Oosten, deels privé, omdat we 25 jaar getrouwd waren, deels zakelijk, zijn we tot een ander inzicht geko men. Deze snelle economische ont wikkelingen zijn niet goed. Niet alleen voor ons, maar vooral niet voor Texel." ,,Onze economie wordt deels in stand gehouden door het toerisme, maar ten koste van wat? Voor ons is de limiet bereikt, 47.000 is meer dan genoeg want je maakt je eiland kapot. Als we doorgroeien slaan we door naar situties vergelijkbaar met Zeeland of Zandvoort. Dan krijgen we 's winters in Den Burg Kooger si tuaties, dus leegstand en gesloten winkels." Toekomst Een schijnbare tegenstelling tussen de mens en de ondernemer Mantje. Om met de ondernemer te spreken - wat gebeurt er na de leegstand met TopPunt? In het split-level gedeelte komt een Body-Steps, een hebbedin getjes winkel op het gebied van li chaamsverzorging. Mantje zegt hiermee niet in het vaarwater van an dere kado-shops in Den Burg te zit ten. In het andere gedeelte is een kledingwinkel gepland. Hiermee haalt hij dus vrijwillig de concurrent in huis? (lakoniek) „Die komt toch. Dan maar zo dicht mogelijk in de buurt." Toekomstplannen„Nog drie jaar, dan hebben we dit dertig jaar ge daan. Monique en Charles zullen er dan een groot gedeelte van overne men. Ook zal onze zoon Sandor tezij- nertijd in het bedrijf stappen." Marija Westerlaken. Twee jaar geleden kreeg je van Uit- waterende Sluizen geen rekening als de gemeente je put had leegge maakt. Wat heeft de gemeente voor die tijd met al die poep gedaanStie- kum in de zuivering gegooid en niets betaald Ach nee, dat kan ik me niet voorstellen. Alle reaganten dachten dat het zuive- ringsgeld bij het gemeentelijke tarief was inbegrepen, zoals in het normale handelsverkeer gebruikelijk is, tenzij iets anders is afgesproken of bekend gemaakt. Als je je huis laat schilde ren en de rekening betaalt, krijg je toch ook niet maanden later een ex tra rekening van de verffabriek of van het bedrijf dat de oude verfbussen heeft verwerktUnaniem werd die f225,- belachelijk hoog gebonden voor het reinigen van een paar kuub afvalwater. Geen der opbellers was dan ook van plan zijn put opnieuw door de gemeente te laten leegma ken, althans niet als de gemeente dat afvalwater bij Uitwaterende Sluizen blijft afleveren. Een van de eerste telefoontjes kwam van een boer uit Den Hoorn die met succes met het Hoogheemraadschap handjeklap had gedaan. Hij pro testeerde tegen de heffing van f225,-, waarna de hoge heemraden accoord gingen met f75,-. Anderen hadden dat ook geprobeerd, maar hun pro test werd van de hand gewezen. Hartverwarmend was overigens het respect waarmee de meeste mensen over de inhoud van hun put vertel den. Begrijpelijk, want het gaat hier niet om anonieme afval, maar om iets van jezelf, althans iets dat uit je zelf is voortgekomen. Daar voel je een band mee en die band is niet zo- wen zijn rechterhand en meer dan dat. Het zijn, zegt hij, stimulerende bronnen en onmisbare duizendpoten. Vullen leemtes op die ontstaan door allerlei oorzaken. Kénnen het bedrijf. Schoonzoon Charles Eijkhout door loopt het geheel momenteel. „Het bedrijf is net een ladder. Je moet tree voor tree, geen drie treden tege lijk nemen want dan scheurt je broek. Wij kennen alle treedjes." Visie „De Mant" boert goed. Wat is zijn visie op ondernemersschap? „Goed ondernemerschap houdt in dat je ac tief bent, je oren en ogen in de han del goed openhoudt, dat je prettig bent voor je medewerkers, je uitslooft voor je klanten en dat je gevoel hebt voor wat er speelt. Een fingerspitzen- gefuhl, weten wat er loos is, wat in en wat uit is. Bovendien moet je een toekomstvisie hebben, je bouwt een zaak op voor een langere tijd. Ook moet je je con currenten in de gaten houden." De Mantje-filosofie, en naar buiten toe het imago, is vooral duidelijkheid. Duidelijkheid naar de klant toe, duide lijkheid in het assortiment en in de winkelinrichting. „Wij houden van natuurlijke produk- ten, enigzins ruig en sportief maar al tijd kwaliteit. Daaromheen creëer je een sfeer. Ik klus het meeste zelf, we bepalen zelf de inrichting en de stijl. Vijf jaar geleden moesten we een nieuw interieur. Vanuit de markt ont stond een vraag naar betere en duur zamere produkten. We zijn toen begonnen met dat grenen. We von den het in een boerderij in West- Friesland. Prachtig ruig spul. Die man ,,AI is het praatje nog zo rond, het draait altijd neer op stront". Aan de ze oude Texelse zegswijze moest ik het afgelopen weekend telkens den ken, bij het aanhoren van tientallen reacties op mijn vorige stukje. Het heeft me verbaasd dat zóveel men sen zó verlekkerd over zo iets sme rigs kunnen praten als de inhoud van hun beerput en over de wijze waarop de gemeente Texel en het Hoog heemraadschap Uitwaterende Sluizen daarmee omgaan. Er is het afgelopen weekend in de meest letterlijke zin een beerput open getrokken. Jammer dat niet elke reagant Idat is dus iemand die reageert op een stukje) met naam en toenaam in de krant wil. Wat zijn die burgers toch bang voor de lokale overheid en dat hoge heemraadschap, dat met de zuivering van ons afvalwater is belast. Sommi gen gaven me zelfs de welgemeende raad om met dat spottende geschrijf op te houden, anders zou het slecht met me aflopen. Alsof ik me tegen de Maffia had gekeerd. Het moet niet erger worden. Er waren trouwens krasse staalt/es bij. Meerdere mensen hadden precies hetzelfde meege maakt als ik. Dus eerst een gepeper de rekening gekregen van de gemeente voor het leeghalen van de put en maanden later een nog veel hogere rekening van het hoge heem raadschap, terwijl de gemeente ner gens voor gewaarschuwd had. Dat laatste is temeer kwalijk omdat deze praktijk nog maar kort bestaat en zonder enige waarschuwing is inge voerd. Niemand kon het dus weten. Instructeur Peter van der Struis wil met beginnende motorrijders over het eiland toeren. iFoto t'rr.i HopmanI De Texelse ondernemer laat zich niet 1-2-3 in één profielschets samenvatten. Zeker is dat de gesloten eilandsituatie invloed heeft op zijn of haar doen en la ten. De uitstraling van een bedrijf is begrensd door het Marsdiep", zegt NBC-accountant Wim Eel- man. „Hoe goed het imago van je bedrijf ook is, aan zeewater kun je niets kwijt." De Texelaars weten dat ze het voor een groot deel van elkaar moeten hebben. Daarnaast houden ze elkaar goed in de gaten. Samenwerking is echter niet het sterkste punt van zelfstandig Texel. Doordat men vaak op dezelfde markt opereert, bestaat er een flinke dosis onder ling wantrouwen. TVO-voorzitter Co Vinke, die pleit voor meer sa menwerking, ziet zichzelf in dat opzicht als een roepende in de woestijn. De meeste ondernemers nemen hun beslissingen steeds meer weloverwogen. Het oordeel van de accountant weegt daarbij steeds zwaarder. „Het is niet meer zo dat we alleen nog een sluitpost zijn", zegt B&B-accoun- tant J. Beijert. Verstandige onder nemers zien hun boekhouding niet uitsluitend als een fiscale verplichting, maar hebben oog voor de rentibiliteits-aspecten. De snelgroeiende boekhoudkantoren zijn daarvan het levende bewijs. Ontbeerde het de gemiddelde Texelaar met een eigen zaak aan gevoel voor public relations, nu gaat dat veranderen. Men ontdekt gaandeweg dat de om zet kan stijgen door smaakvolle advertenties, folders, mailings en noem maar op. Reclame- advies bureau die snel ontstaan spelen handig in op deze ontwikkeling. De inspanningen leveren de zelfstandigen geen windeieren. De vermogenssituatie van de be drijven steekt gemiddeld gunstig af ten opzichte van de vaste wal. Texel is dus relatief rijk. Ook het eigen huizenbezit onder particu lieren is relatief hoog is en de schuldenlast toch betrekkelijk laag. Duurzame gebruiksgoederen financiert de eilandbewoner meer dan elders uit eigen middelen. De financiering van nieuwe bedrijven is voor de banken geen vanzelfspre kende zaak. ,,We beoordelen steeds opnieuw of we in het verhaal gelo ven. Dat hangt sterk af van de on dernemer", zegt Rabobank-directeur R. Veenstra. Minder waarde hecht zijn bank aan haalbaarheidsrapporten die zijn ge maakt door het Economische Insti tuut voor Midden- en Kleinbedrijf. Bij een positief advies dekt de overheid een groot deel van het risico. „Vaak blijkt toch dat het verhaal niet klopt. Texel is niet vergelijkbaar met elders." Advies Om de slagingskans van beginnende bedrijven in de kop van Noordholland te verhogen participeert de gemeente in de stichting „Ondernemen in de kop" Hiervoor is het bedrijf Business Creation Results (BCR) ingeschakeld dat is gespecialiseerd in advisering aan het midden- en kleinbedrijf. BCR toetst het ondernemersplan, doet marktonderzoek en helpt bij het zoe ken naar financiering, huisvesting en het opzetten van een personeelsplan. Het advies kost de ondernemer niets. Pas nadat het bedrijf is gestart vraagt BCR een vergoeding, maar die staat in geen verhouding tot de wer kelijke kosten. Sinds het project drie maanden geleden van start ging heb ben 33 Texelaars zich gemeld bij BCR, dat vrijdagmorgen spreekuur houdt in d'Ouwe Ulo. „De onderne mingslust op Texel is duidelijk hoger dan elders in de kop", concludeert project-manager Harrie Thewesen. De kwaliteit van de initiatieven is gemid deld goed. „Zestig procent van de aanvragen waren aanleiding voor ver dere gesprekken. Gemiddeld staat hiervoor vijftig procent." Zo bedacht een aannemer een toilet voorziening voor campings waarvoor Thewesen een grote markt ziet weg gelegd. Het in praktijk brengen van wetenschappelijke kennis als zakenlij- ke diensverlening kan ook een bron van inkomsten zijn. „Een activiteit die niet plaatsgebonden is en waarvoor geen hoge investeringen nodig zijn." Een initiatief tot het binnendijks kwe ken van lamsoor gebeurt in overleg met de Stichting tot Promotie van het TexelsProdukt. De stichting kan binnenkort een gemeentelijke subsidie van f60.000,- toezien. De project-manager verwacht dat hooguit een kwart van de aangemel de bedrijven levensvatbaar zal zijn. „Maar het duurt zeker nog een jaar voor de eerste onderneming van start zal gaan, omdat de ideeën niet zo maar uitvoerbaar zijn." Opvallend is dat ruim de helft van de initiatieven niet toeristisch gericht is Dit past in de doelstelling van de gemeente, die streeft naar een evenwichtige op bouw van de economie. Voor infor matie over advies, tel. 02230-60368. Duinkanters Duinkanters repeteren. Leden van toneelvereniging De Duinkanters zijn bezig met de repetities voor het to neelstuk „Uw eigen mevrouw Last". Het betreft een vertaling van „Your Friend Miss Flint" geschreven door Donald Churchill en Peter Yeldham. Het is een blijspel en handelt over een tuinarchitect die in de problemen komt met de balastingdienst omdat zijn accountant/ex-echtgenote heeft gesjoemeld met de invulling van zijn belastingaangiftes. In de loop van het stuk blijkt dat er ook bij de belasting dienst het één en ander aan de hand is. De regie is in handen van Hans Wendrich. De opvoeringen van het stuk zijn op vrijdag 19 en zaterdag 20 maart in de Dorpskelder van De Koog. maar verbroken als je de wc door trekt. Het is net als je kinderen die het huis verlaten. Het is goed dat zij gaan, maar het blijven je kinderen en vaak ben je in gedachten bij hen. Het afscheid kan voor sommige mensen zo zwaar vallen dat ze hun fecaliën zo lang mogelijk in de buurt willen houden en de beerput in ere houden, ook als ze een aansluiting hebben op het gemeentelijke riool. En als ze tenslotte toch afscheid moeten ne men, willen ze dat met hun poep fat soenlijk wordt omgegaan en ze willen zeker niet dat een hoogheemraad schap daar een slaatje uit slaat. Een kwestie van piëteit. Een van hen is Jaap Bakker uit Oudeschild die me een uitgebreide en openhartige brief schreef over de betekenis van de beerput in zijn leven en over wat hij allemaal had meegemaakt bij perio dieke verstoppingen en het daardoor noodgedwongen moeten leegschep pen van de put. In elk geval weet ik me nu verzekerd van voldoende supporters als ik naar de rechter stap. Daar zitten tot mijn vreugde hooggekwalificeerde lieden bij zoals „Federatie"-belasting adviseur G.J. de Jonge uit Den Burg. Die heeft bij zijn woning aan het Meiertebos een septische tank, dat is een veredelde vorm van een beerput, die zulk schoon „effluent" levert, dat de specialisten van Uitwaterende Sluizen er versteld van stonden. De Jonge gaf mij juridische adviezen waar ik zeer erkentelijk voor ben. Of ik bij het Amsterdamse Gerechtshof mijn gelijk zal krijgen, staat uiteraard niet vast. Bij Uitwaterende Sluizen zijn ze ook niet achterlijk en ze be schikken daar zeker over een jurist die er zijn tanden in zal zetten. Ik hoop overigens dat het zo ver niet komt en dat gemeente en hoogheem raadschap een billijke practische re geling zullen treffen. Vooruitlopend daarop wijs ik de Texelse beerputbezitters op een veel goedkopere manier om van het afval water af te komen. Veel agrariërs en loonwerkers beschikken over een mo biele drijfmesttank met pomp. Meer deren van hen zijn bereid om voor een leuk bedrag (naar verluidt rond f50,-) uw put leeg te zuigen en de fecaliën gewoon te voegen bij de mest die zij van hun vee inzamelen. Dat mengsel wordt op verantwoorde wijze over het land uitgereden en sti muleert daar de groei van allerlei nut tige agrarische producten. Recycling! Die producten worden dan nog ech ter Texelsen er komt geen reke ning meer van Uitwaterende Sluizen. Dat scheelt dus honderden guldens. Wat je er nog wel aan uitgeeft komt terecht bij onze eigen boeren, die het harder nodig hebben dan de ambte naren van het Hoogheemraadschap. Over maatschappelijk rendement gesproken! Je kunt je zelfs afvragen waarom él het rioolwater van Texel niet op deze manier wordt verwerkt. Dus alle koe mest en het rioolwater bij elkaar in centrale silo's en met dit hoogwaardi ge mengsel het land bemesten. Dan zijn we van die kostbare rioolzuive- nng af en het Texelse mestte kort is ook uit de wereld. Het lijkt me een mooi karweitje voor Jan Koolhof om dat eens uit te zoeken. Harry.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1993 | | pagina 9