„Er blijven vuurhaarden
in de wereld bestaan"
Texels
Korporaal Peter van der Berg:
TEXELSE 7 COURANT
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1993
vervolg VAN PAGINA 6
(1e stuurman) en Hans Ligthart en
mariniers Jelle de Boer (2e stuurman)
en Frits Rossen (machinist). Korpo
raal De Boer: „Ik ben betrokken ge
weest bij de ontwikkeling van dit
boottype. Het was de bedoeling dat
de zesde en laatste boot die klaar
zou zijn voor mij was. Ik heb er lang
op gewacht. Toen we hoorden dat
één van de boten beschadigd was,
sloeg de schrik me al om het hart. Ik
dacht gelijk: nee hè, niet die van mij.
En nou ligt hij hier op de werf, met
maar 71 vaaruren....het is een enor
me teleurstelling."
Het landingsvaartuig, dat in het wa
ter een sierlijke indruk geeft ondanks
het plompe uiterlijk, ligt er op de
Wmterdeployment in Noorwegen: een landingsboot bedolven onder de sneeuw
Korporaal en marinier De Boer (geen familieI
tonen de uitgerukte bolder. Inzet: De boot is
compleet gekraakt en de gaten zijn erin gesla
gen.
king op de golfslag. De landingsboten
hebben uiteraard een platte klep in
plaats van een door het water snij
dende boeg. De boot kan een flinke
snelheid maken, maar als er golven
staan wordt het vaartuig met een
klap afgestopt.
Reputatie
Maandagavond valt de stroom en
dus het licht uit. Dat zal in de loop
van de week nog een paar keer ge
beuren. De sfeer bij kaarslicht wordt
er alleen nog maar beter van. „Wat
een laffe streek van de Russen",
wordt er geroepen. „Die vallen na
tuurlijk zometeen aan." Alle mariniers
hebben zich verheugd op het lucht-
doelschieten. Hierbij worden op zee
kleine, van afstand bestuurbare vlieg
tuigjes belaagd met de 50. De Ne
derlanders hebben een reputatie hoog
te houden. Sgt majoor Ron Gatowi-
nas: „Meestal verspelen die Noren
maar zo'n vier vliegtuigjes in een heel
jaar. Wij waren vorig jaar een dag
hier en we haalden er zo twee uit de
lucht...." De wind trekt aan tot
kracht 7 en het schieten wordt af
gelast.
Als alternatief programma wordt
koers gezet naar de schietbaan op
het kamp. In de sneeuw wordt met
het FAL-geweer op schijven gescho
ten. Er wordt een wedstrijdje van ge
maakt, wat de uitdaging verhoogd.
Korporaals Van der Berg en Van Daa-
len eindigen op de eerste en tweede
plaats. In een opperbeste stemming
worden de wapen in het verblijf
schoongemaakt.
Spinneweb
Ook het schieten op zeedoelen wordt
wegens de harde wind afgelast.
Maar er is afleiding genoeg. De
storm trekt aan en de LCVP's dobbe
ren als kurken in een badkuip aan
het ponton. Een wirwar van trossen
geeft het beeld van een spinneweb.
De bolder van de L9536 begint ver
dachte geluiden te maken. Eerste
stuurman Martin van Daalen grapt:
„Net of er een mannetje achterin
mijn boot zit die roept: oh, ik heb
zo'n pijn...." Korporaal Van der Berg,
stuurman van de L9537 valt hem bij:
„Als we straks al die trossen losma
ken valt de zijkant uit de boot...." Cy
nische grapjes, maar met een
ondertoon van ernst. De mannen zijn
trots op hun boten en zijn bevreesd
voor schade.
Prototype
Van het landingsvaartuig Mark 3 is
geen prototype gemaakt. Er zijn zes
exemplaren in serie gebouwd, die in
de praktijk zijn getest. Dat heeft ette
lijke tochten naar de werf opgeleverd
voor aanpassingen. De boot biedt de
nodige voordelen, zoals een kajuit
voor de stuurlui, die bij de andere
Mark-types in de open lucht stonden.
Daarnaast is het vaartuig snel, ruim
en goed wendbaar. Maar de poly-
stapelbed en een wastafel. Er is een
gemeenschappelijke ruimte waar TV
kan worden gekeken, er staat een
wasmachine en er is een douche
ruimte met sauna. Dat klinkt luxe,
maar het is een oud gebouw. „Het
staat al jaren op de nominatie om af
gebroken te worden, maar wij zijn er
allang blij mee", vertelt sgt majoor
Gatowinas. „Nu hebben we een plek
voor onszelf. Anders waren we bij die
butsen ondergebracht."
Het eten gebeurt wel bij de „but
sen". In een kantine staat drie keer
per dag voldoende voedsel klaar. Er
wordt flink gekankerd op het „but-
senvoer", maar uit betrouwbare bron
blijkt dat het eten andere jaren wel
eens slechter is geweest.
Weersgevoelig
Maandag 1 februari tot zaterdag 6
februari. Storm in Noorwegen. Het
weekprogramma voor de Texelse
bootgroep bestaat uit schietoefenin
gen met de boordwapens op lucht
en zeedoelen. Daarnaast is voor het
eind van de week een navigatie-
exercise, kortweg navex gepland door
de smalle Noorse fjorden.
„Tachtig procent van ons werk wordt
bepaald door het weer", roept sgt
majoor Van Gils. Hij krijgt gelijk. Kapi
tein Van Baarsel legt uit dat in een
oorlogssituatie natuurlijk niet wordt
gekeken naar het weer. „Maar in vre
destijd proberen we de zaak heel te
houden. We varen niet boven wind
kracht 6 en bij een seastate van 4."
De laatste uitdrukking heeft betrek-
werf verloren bij. Het enorme gat in
de romp is provisorisch gerepareerd.
„Anders kon hij niet uit het schip
naar de werf worden gebracht", legt
j De Boer uit. De bolder is compleet
I uit het dek gerukt en binnen blijken
I alle spanten van het vaartuig ge-
I kraakt. „Er moeten ontzagwekkende
I krachten op zijn gekomen."
Repareren?
Kapitein Van Baarsel en sgt majoor
Aad van Gils (ook lid van de begelei
dingscommissie van de Mark 3) heb
ben druk telefonisch contact met
Nederland gehouden. De vraag was
wat moest gebeuren: de boot in
Noorwegen laten repareren of niet.
Omdat het een gloednieuw vaartuig
betreft kan reparatie problemen ople
veren. De werf Giessen de Noord uit
I Alblasserdam geeft geen garantie op
I in het buitenland uitgevoerde repara-
I ties. Een onderzoekscommissie met
I een Nederlandse en Engelse afge-
I vaardigde (want ook de Engelse lan-
I dingsboten aan boord hebben schade
opgelopen) kwam naar Noorwegen
om alle betrokkenen te horen en ver
klaringen op te nemen.
Na enige dagen werd duidelijk dat re
paratie er niet in zit. Dat betekent
dat de bootbemanning naar huis
moet.
Eigen huisje
De Texelse eenheid heeft een eigen
gebouw op het immens grote kazer
neterrein van Krakenes fordt. De klei
ne kamertjes zijn voorzien van een
bij een oefening bent betrokken. Dan
wordt erop gerekend dat je op een
bepaalde tijd ergens bent, want daar
staat dertig man op je te wachten",
aldus korporaal Van Daalen.
Hoewel het laatste stukje flink ruig
is, bereiken alle boten voor het
avondmaal de haven weer. Bij de na-
briefing is iedereen het erover eens:
een leerzame tocht.
Naar huis
Na nog weer een schietoefening op
zaterdagochtend is de week alweer
voorbij. De mariniers bereiden zich
voor op een nieuw weekprogramma
met alsnog het lucht- en zeedoel-
schieten, een bezoek van VIP's en
een grote oefening. Op 13 maart zet
ten ze koers naar huis.
Tekst en foto's
door
Tessa de Graaff
Rampenvoorlichting. Ook op Texel
wordt informatiemateriaal verspreid in
de landelijke rampenvoorlichtings-
week die van 8 tot 13 maart wordt
gehouden. In de folder staat wat
iedereen moet doen als de noodsire-
ne gaat. De informatie zal ook wor
den verspreid op scholen en bij
toeristische onderkomens.
ester constructie blijkt in de praktijk
nogal kwetsbaar.
Overste Van Lierop, die deel uit
maakt van de GOEM staf (waarin alle
operationele eenheden van het korps
zijn ondergebracht) brengt een be
zoek aan de Texelse bootcompagnie
en wordt door de mariniers onder
vuur genomen over de L9541. Maar
hij kan in zijn eentje geen uitsluitsel
bieden.
De kapitein verklaart dat ook andere
vrijwilligers naar huis mogen in plaats
van de bemanning van de L9541. En
dan blijkt weer de kameraadschap. Er
worden door de mannen onderling
compromisvoorstellen bedacht. Maar
ondertussen melden de korporaals
Ligthart en Van der Berg zich aan
voor de thuisreis. Chef- machinist
sergeant Gerrit Bouwense gaat ook.
Van der Berg: „Ik doe het met alleen
voor korporaal De Boer die al zo lang
op een boot wacht, maar ook voor
mezelf. En ik vind dat marinier De
Boer zeker moet blijven, want die
gaat met naar Cambodja en moet
straks op Texel de kar trekken. Hij
heeft de ervaring nodig."
Rotspunten
Donderdag staat een tocht naar de
eilandengroep Mellovar op het pro
gramma. Daar is een Noorse basis
met een oud ford. „Hoe dat Mellovar
eruit ziet op de kaart? Alsof iemand
een hapje appel heeft gekauwd en
heeft uitgespuugd", doet korporaal
Van der Berg voor. Helaas...de wind.
De Noren op Mellovar hebben zich
teruggetrokken in een schuilbunker
en de Texelse boten blijven aan de
kant.
Na iedere ochtend verwachtingsvol
naar buiten te hebben gekeken, is
het vrijdag dan eindelijk zo ver: er
kan worden gevaren. Kapitein Van
Baarsel: „De verwachting is nog niet
zo gunstig, maar we gaan toch. Des
noods zoeken we onderweg een
schuilhaven en blijven we een nacht
je weg."
Met een half uur tussenruimte ver
trekken de drie landingsvaartuigen
voor een rondje door nauwe fjorden.
Via de radio wordt contact gehouden
over de seastate.
Bij Ramsundfjord is een bijzonder
nauwe doorgang onder een brug,
waar een sterke stroming staat en
scherpe rotspunten dreigend uit het
water steken.
Navigatie gebeurt met de radar en
zeekaarten. „Bij daglicht valt het wel
mee, want je kunt de ondiepten zien.
Maar we doen dit ook wel bij nacht.
Dan is het echt zweten. Vooral als je
Concentratie bij marinier De Boer voor zijn schotenserie.
Bingo-avond. In de kantine van SV
Oosterend wordt zaterdagavond een
bingo-avond gehouden. De opbrengst
is bestemd voor een reis van de B-
junioren en de veteranen naar Tsje
chië. In het kader van een uitwisse
ling vertrekken de voetballers 30 april
voor een vijfdaagse reis. De bingo
avond, waarop mooie prijzen zijn te
winnen, begint om 20.00 uur. Ieder
een is welkom.
De 28-jarige Peter van der Berg is al
acht jaar geplaatst op de Joost
Dourleinkazerne, met een tussen
poos van twee jaar. Hij woont in
Zoetermeer met de Texelse Nathalie
Vinke. „Verhuizen naar het eiland?
Nee, dat niet. Ik vind het er wel erg
mooi en het is prettig om er te wer
ken."
Van der Berg is voor de zesde keer in
Noorwegen. Hij roemt de oefenmoge
lijkheden voor de bootcompagnie.
„Op Texel ben je toch beperkt. Bij
voorbeeld tijdens de eindoefening
hier, dan werken we met grote sche
pen samen. Dat gebeurt thuis bijna
nooit."
Het navigeren brengt in Noorwegen
specifieke problemen met zich mee.
„Hoewel de Waddenzee verraderlijk is
met alle ondiepten, staan daar veel
boeien. De fjorden zijn groot, maar
door de radar en de kaarten is vrij
duidelijk waar je wel en niet langs
kunt. Maar er moet hier ook worden
gewerkt met sectorlichten en dat heb
je in Nederland vrij weinig."
Afzien in uren
Ook deze korporaal vindt het afzien
wel meevallen. „Je kunt je goed te
gen kou kleden. Wel erg zwaar zijn
de vele uren die je maakt tijdens oe
feningen aan voorbereidingen, vaar-
tijd en landingen. Dan sta je constant
op je hoeven en ben je met je be
manning al gauw zo'n 36 tot 48 uur
in touw. Het oppikken en afzetten
van troepen vergt veel concentratie.
Bij slecht zicht met een boot vol
mensen sta ik wel eens met het
zweet in mijn handen, ja. De rotsen
zijn vlijmscherp en de boot is van po
lyester...."
Van der Berg, die zelf in één van de
voorgaande jaren door schade aan
zijn boot aan de kant kwam te staan,
is teleurgesteld over de LCVP Mark
3. „We zijn erg afhankelijk van mate
riaal en ik had 'm liever wat steviger
gehad. Het is frustrerend als die boot
de hele tijd aan de kade moet blijven
omdat het weer het niet toelaat uit
te varen. Dan kun je je werk niet uit
voeren."
Britten
De Royal Marines van het 539 squa
dron beschikken over twee LCU's,
vier LCVP's en acht RRC's. De sa
menwerking bestaat uit het uitvoeren
van opdrachten die via Nederlandse
commandant worden doorgegeven en
soms gezamenlijk uitvaren. Van der
Berg: „We hebben niet zo veel con
tact, omdat we in aparte lokaties op
het kamp verblijven. Maar in de loop
der jaren ken je er wel veel mensen
van. Er is wel een duidelijk verschil
tussen hen en ons. Ze hebben een
andere mentaliteit, stijver, serieuzer.
Niet dat wij nou van die losbollen
Sgt Majoor Gatowinas doet de zittende schiethouding voor.
zijn, maar bij ons gaat het allemaal
wat soepeler."
Bezuinigingen
Hoewel het varen een belangrijk deel
van zijn werk uitmaakt, hecht Van
der Berg daar niet zo zwaar aan als
andere korporaals. „Het is leuk, maar
er is meer. Ik ben een marinier in
hart en nieren. Het leuke van het
werk is dat geen dag hetzelfde is,
het is nooit een sleur. Ik zou mezelf
in geen ander beroep kunnen voor
stellen, in ieder geval niet in een bu-
reaubaan."
De bezuinigingen op defensie bren
gen veel onrust met zich mee. Van
der Berg: „Dreigingen veranderen, het
is niet goed om het leger de rug toe
te keren. Natuurlijk willen wij ook het
liefst dat het overal in de wereld
rustig is, maar er blijven altijd vuur
haarden. In de toekomst zullen we
ons meer op vredestaken moeten
richten."
Kras en deuk. Een 30-jarige man
uit Oudeschild ontdekte dat zijn grijze
Ford Fiesta op de Drijverstraat is aan
gereden door een onbekende. De wa
gen heeft aan de rechterzijde een
kras en een deuk opgelopen.
Toilet schoonmaken. Het schoon
maken van het openbaar toilet in het
Waaggebouwtje is gegund aan
schoonmaakbedrijf Vinke. Andere in
schrijvers waren Cleaning Texel en F.
Pieterse.
Tegeltrilplaat. De gemeente gaat
voor ƒ7500,- een tegeltrilplaat aan
schaffen. Zo'n apparaat wordt ge
bruikt voor het afwerken van
bestrating. Tot nu toe werd steeds
zo'n machine gehuurd van een
aannemer.
Borden. De borden die bij de be
waakte strandgedeelten staan zullen
worden vervangen. Hiermee is een
bedrag van ƒ10.0000,- gemoeid.
Museumfolder. Texel geeft geen
bijdrage voor een regionale museum
folder. De besturen van Stichting
Texels Museum en Stichting Agra
risch Museum zijn niet betrokken bij
het initiatief en naar verwachting zal
het bezoekersaantal van de Texelse
musea met stijgen door de folder.
Winkeldiefstal. In een winkel in
Den Burg werd een 39-jarige man
betrapt op het stelen van twee blik
ken ham. De man heeft de schade
vergoed.
Waddenbiljet. De gemeente komt
met een ambtelijke reactie op de
brief van Teso over het Waddenbiljet.
Gezinsvervangend tehuis. De
nieuwbouw voor het gezinsvervan
gend tehuis start in januari 1994. Dat
is iets later dan aanvankelijk het ge
val zou zijn, maar dit komt qua plan
ning beter uit.
Molenkoog. De gemeenteraad
wordt gevraagd om ƒ60.000,- om al
le ideeën die zijn geopperd rond
nieuwbouw of renovatie van zwem
bad Molenkoog te kunnen onder
zoeken.
Korporaal Peter van der Berg.
met uitschieters naar 12
...windkracht 4
