Stappeland krijgt drie
buitentennisbanen
[yro roestig maar voldaan
erug van Indische Oceaan
leemt Nioz beheer schip over?
Wat ik zeggen wou...
Wat ik zeggen wou
ilmpasen
TEXELSE 7 C0URANT
4D«.~Pl-RNMEriBflKKER\J
Paaseiland
Geen 1 april grap
IIJDAG 2 APRIL 1993
DOOR MET HHMTHL
«F-GE&CHRfcUEN B'
o.fliMAiHo iLinOfrtQ,
«F-GESCHRfcUEN Bo.
0.1 "^MWIHO iLmOtntivcn
Hrwi-n van lr//~rs Hmlrn vrranf woonVli)kl»«'Hl van <jr rcdaific
Open brief aan de gemeenteraad
Sedert geruime tijd heb ik in mijn
hart een bijzondere plaats ingeruimd
voor bevolking en cultuur van Paasei
land Paaseiland, zo genoemd omdat
het op Eerste Paasdag 1722 was, dat
de vanaf Texel uitgevaren Nederlander
Jacob Roggeveen er als eerste Euro
peaan landde en daarmee de „ont
dekker" van Paasch Eylandt werd.
Het deed me dan ook genoegen in
NRC Handelsblad van 8 juni 1991 te
lezen over het voornemen om de re
latie tussen Paaseiland en Texel van
1972 -op verzoek van Chili, waartoe
Paaseiland hoort tot stand gekomen
bij de gelegenheid van de 250e ver
jaardag van de ontdekking doch om
politieke redenen niet verder üit de
verf gekomen- nieuw leven in te bla
zen in de vorm van een vriend
schapsband.
Tot voor enkele jaren werd, naar be
kend met name door de Raad van
Europese Gemeenten het aangaan
van jumelages sterk gepropageerd.
Doel van dergelijke jumelages was
het leggen van contacten, sportcon-
tacten enzovoorts. Wat de Gemeente
Texel betreft was echter een buiten
gewoon gegeven: bouw een „zuster
hand" uit, niet met een gemeente
binnen Europa doch met de meest
geïsoleerde woonplek die men zTcb
kan voorstellen, Paaseiland in het
midden van de Stille Oceaan 3700
kilometer ten westen van Chili. Daar
stuur je zo maar geen majorettes
naar toe en laat je geen voetbalelftal
vandaan komen.
Evident dat de Gemeente Texel de
nadere contacten met Paaseiland met
name op cultureel gebied nastreeft.
Begrijpelijk ook dat de Gemeente
Texel, in een tijdperk dat wat terug
tredende overheid vooral in dit geval
ruimte aan het particuliere initiatief
laat, evenwel zonder daarbij haar ei
gen positie uit het oog te verliezen.
Onder andere het officiële aspect van
de vriendschapsband blijkt uit de
contacten die het college van burge
meester en wethouders heeft met
het Ministerie van Buitenlandse Za
ken, de Ambassade van het Konink
rijk der Nederlanden in Chili alsmede
met de Ambassadeur van Chili in Ne
derland de heer Jorge Tapia Valdez.
Door correspondentie vanaf augustus
1991 met burgemeester en wethou
ders van Texel, de adeling Welzijn als
mede de afdeling Algemene Zaken
heb ik daarbij de verzekering dat de
betreffende initiatiefnemer door de
Gemeente Texel wordt ondersteund.
Logisch eigenlijk, want je zult maar
een vriendschap in de schoot krijgen
geworpen met het „vanwege die
beelden" beroemste eiland op onze
aardbol. Een eiland waarvoor wereld
wijde belangstelling bestaat, een ei
land dat de gehele wereld fascineert.
Het moet het „aku aku" van de Ge
meente Texel zijn dat ze de kans
krijgt een mondiale vermelding en
profilering te benutten. In een Ameri
kaans tijdschrift las ik al hierover en
zelfs UNESCO (Organisatie van de
Verenigde Naties voor Onderwijs en
Opvoeding, Wetenschap, Cultuur en
Communicatie) die onder meer be
houd van het cultuureigene van eilan
den nastreeft, koestert als het ware
reeds onder een Texels schapenwol
len dekbed.
En nu? Wat, nu een beeldhouwer van
Paaseiland op uitnodiging naar Texel
kan komen -waarbij overigens de
gastvrijheid, eufemitisch uitgedrukt,
niet wordt beklemtoond door Chili
zelf de reiskosten te laten betalen-
om er een moai (stenen Paaseiland
beeld) te maken? Is een beroep op
de gemeente voor een bijdrage in de
kosten van zo'n achtduizend gulden
overvraagd? Houdt voor de Gemeen
te Texel de wereld plotseling bij het
Marsdiep op?
Beter ten halve gekeerd dan ten hele
gedwaald. De raadscommissie doet
er goed aan op haar schreden terug
te keren en alsnog een positief ad
vies uit te brengen.
Van u, gemeenteraad van Texel, mag
ik in elk geval verwachten_dat_u van
uit uw eigen verantwoordelijkheid
een wijs besluit zult nemen. De voor
bereidingen tot de invulling van de
vriendschapsband zijn te ver geko
men om nu een blokkeringssysteem
in werking te stellen. Stelt u zich al
leen al de diplomatieke reacties eens
voor!
Mocht het toch geen moai worden,
dan maar een standbeeld voor initia
tiefnemer Niek Welboren. Hij heeft
het in elk geval verdiend.
Gerard J. van Heusden,
Prinsenbeek.
Retrievers komen samen
Baasjes van Golden Retrievers, Labra
dors en Flatcoated honden zijn zon
dagochtend welkom op het strand bij
paal 17. Tussen 11.00 en 12.00 uur
kunnen zij ervaringen uitwisselen,
terwijl hun trouwe viervoeters samen
over het strand rennen. Eerdere bij
eenkomsten van Retriever-achtigen
waren een succes. Verwacht wordt
dat ditmaal dertig tot vijftig honden
van 8 weken tot 15 jaar komen uit
waaien.
lliM-WD van l<-wr» Uml.-n vcfanlvHmnk-lijkl» wl v.in ik- rrdjcl»-
Het sport- en evenementencentrum
't Stappeland in De Koog wordt uit
gebreid met drie buitentennisbanen
en een groot sportveld. Het is de be
doeling de nieuwe banen nog voor 1
mei open te stellen voor toeristen en
eigen inwoners.
De drie tennisbanen worden uitge
voerd in gravel. De aanleg is in han
den gegeven van Tennisbouw B.V. uit
Capelle ad IJssel. Het grote sportveld
is geschikt voor voetbal en diverse
andere veldsporten.
Initiatiefnemer Nico Erwich heeft de
benodigde grond, waarop hij reeds
een optie had, van de gemeente
overgenomen.
De aanleg van tennisbanen en sport
veld betekent een forse investering.
De aanleg is volgens Erwich mogelijk
dank zij een „geldinjectie" en na
overleg met de bank. De exploitatie
van 't Stappeland is tot dusver pro
blematisch geweest, mede door de
warme en zonnige zomer. De animo
om binnen te gaan sporten was daar
door niet erg groot. Om de financiële
mogelijkheden van 't Stappeland op
te vijzelen werd een grootscheepse
actie gehouden, waarbij mensen het
recht konden verwerven om tegen
betaling van f1000,- levenslang voor
half geld te tennissen. Die actie is
geen succes geworden Volgens Er
wich was dat te wijten aan de nega
tieve praatjes die over het complex
de ronde deden. Veel mensen dach
ten daarom dat 't Stappeland wel
eens failliet zou kunnen gaan Dan
zou er van levenslang tennissen niets
terecht komen en de f1000,- zou in
het water zijn gegooid.
Nu er drie openlucht tennisbanen en
een sportveld bijkomen wordt het
centrum ook bij warm zomerweer
aantrekkelijk, waardoor 't Stappeland
heel wat meer klanten zal kunnen
ontvangen. Erwich verwacht ook een
klantenstroom uit de Beachpark-
bungalows die inmiddels in de directe
omgeving van de grond zijn
gekomen.
Het complex omvat straks vier indoor
tennisbanen, twee squashbanen, vier
badmintonvelden, een zaalvoetbal
veld, drie buitentennisbanen en een
sportveld, 't Stappeland bereikt daar
mee zijn geplande omvang.
De actie „Levenslang tennissen voor
half geld" gaat intussen gewoon
door.
P tropische hitte terug in Hollandse motregen: de Tyro gistermiddag tijdens het afmeren in de Nioz-haven
(Polo Frans Hopman)
druilerig weer keerde gistermiddag
Jderzoeksschip „Tyro" in de Nioz-
Len terug na een elf maanden du
ld onderzoek op de Indische
leaan. Het vaartuig had zichtbaar
lest) geleden onder de tropische
Istandigheden, maar de betrokken
ltenschappers kijken enthousiast
lug. Het programma verliep suc-
Jsvol en leverde al enkele belangrij-
Iresultaten op. Tevens werd daags
pr de aankomst bekendgemaakt
I opdrachtgever SOZ (Stichting
Iderzoek der Zee) wordt gesplitst,
lor het Nioz-instituut bij 't Horntje
n dit positieve gevolgen hebben.
larschijnlijk zal het Nioz de uitvoe-
vat) de onderzoeksprogramma's
leel in handen krijgen. Tot dusver
'd deze taak gedeeld met de SOZ,
organisatorisch vaak niet effi-
it bleek. Expedities zoals nu naar
Indische Oceaan zullen in de toe-
st door één orgaan (het Nioz)
'den geregeld. Dat betekent dat
Nioz het beheer krijgt over facili-
ten, apparatuur en personeel. Het
!B2 blijft daarnaast een onderzoek-
■stituut met een duidelijk eigen
Bsie. De uitbreiding is vermoedelijk
istig voor de werkgelegenheid op
eiland, zowel direct (arbeidsplaat -
1 bij het Nioz) als indirect (onder-
id en toelevering).
Opknapbeurt
I Tyro, nu nog onder auspiciën van
ISOZ, zal vermoedelijk overgaan
Br het Nioz. Het is echter de vraag
it er met het uit 1968 daterende
fct gebeuren. De Tyro is dringend
lerschillende Texelse dorpen wor-
1 zondag palmpasenoptochten ge
lden. De program ma's luiden als
't:
Den Burg
12.30 uur is de start in de
roonoordsingel. Het opstellen be-
lom 12.15 uur. De organisatie is
handen van de winkeliersvereni-
b. de uitvoering geschiedt door de
"■rtvereniging. Fanfare KTF zorgt
muzikale begeleiding.
teren kunnen bij de start een
netje halen waarvoor ze aan het
een surprise ontvangen. De
it duurt zo'n drie kwartier.
■route voert doort het centrum van
T Burg en langs de verzorgingste-
aan een intensieve opknapbeurt no
dig en wellicht zelfs aan vervanging.
Nioz-directeur E. van Abs: „Over
eventuele nieuwbouw is nog geen
beslissing genomen. Geld speelt hier
bij een belangrijke rol. Ook speelt in
de overwegingen mee dat het huidige
budget te klein is voor een heel jaar
oceanografisch onderzoek."
Tijdens het Indische Oceaan Pro
gramma (IOP) vertoonde het schip af
en toe kuren, zoals problemen met
de motor en electriciteit. Dit laatste
werd mede veroorzaakt door het ho
ge vermogen van de vele apparatuur
aan boord. Nioz-specialist Fen Schil
ling loste het probleem op vanuit
thuisbasis Texel. Met behulp van fax
en satelliet-communicatie wist hij het
euvel op duizenden kilometers af
stand op te sporen en voor een tijde
lijke oplossing te zorgen
Containers
Voor het overige toonden de varende
onderzoekers zich tevreden over de
Tyro. Vooral de royale inrichting
maakt het werken aan boord prettig.
Ook al zitten, zoals nu bij het IOP,
twee dekken stampvol containers en
apparatuur, dan nog is er ruimte
genoeg. Wetenschappers van ver
schillende disciplines (biologen, geo
logen en oceanografen bijvoorbeeld)
kunnen tegelijk aan hun programma
werken, zonder dat zij elkaar hinde
ren. Bovendien is er plaats voor re
servemateriaal. Ook nu gebeurde het
dat een instrument verloren ging
maar doordat aan boord een reserve
aanwezig was, stagneerde het onder
zoek niet. Pluspunt is daarnaast het
simpel bedachte, maar zeer doeltref
fende container-principe. Op het Nioz
worden containers volledig als labora
torium ingericht, voordat ze worden
ingescheept. De verse bodem- of wa
termonsters kunnen dan al aan boord
onder de loep worden genomen.
Containers die niet nodig waren, wer
den tijdelijk in een Afrikaanse of Azi
atische haven gestald.
Thema's
Naast 160 Nederlandse namen 30
buitenlandse onderzoekers deel, van
wie een deel afkomstig was uit aan
de oceaan grenzende landen (Kenya,
Pakistan en Seychellen). Zij legden
ruim 35.000 zeemijlen af, verbruikten
samen 1,7 miljoen liter drinkwater en
deden 14 havens aan. Het IOP is ver
deeld in vijf thema-onderdelen, met
elk tientallen deel-projecten. De circa
40 Texelse onderzoekers en hun col
lega's waren voor hun aandeel tel
kens maximaal een maand van huis
(de Tyro kan niet voor een langere
periode worden bemonsterd). Sommi
gen vlogen tweemaal richting Indi
sche Oceaan, omdat de moesson op
twee tijdstippen werd bestudeerd.
Broeikas-effect
De meeste resultaten zijn nog niet
bekend, omdat nog veel gegevens
nader moeten worden uitgewerkt
Toch zijn al enkele interessante ont
dekkingen gedaan Zo blijkt dat tij
dens de noordoost-moesson
(november-maart) de ontwikkeling
van plankton onverwacht hoog is,
wat van invloed is op de visstand.
Ook de koolstof-cyclus is bestudeerd,
wat een beter inzicht geeft in het kli
maat. De resultaten worden van be
lang geacht voor het internationale
onderzoek naar het broeikas-effect.
Verder ontdekten onderzoekers tien
tallen vissoorten en koralen die niet
Edo van Tetterode,
secretaris-generaal van het nationaal
1 april genootschap (Loeres),
Zandvoort.
uit het noordwestelijke deel van de
Indische Oceaan bekend waren. Een
aantal soorten was zelfs geheel
nieuw voor de wetenschap.
Volgens onderzoeker T. van Weering,
leider van één der vijf expedities,
was het IOP het meest complete dat
in dit gebied is uitgevoerd. Negentig
procent van de doelen is naar zijn
zeggen behaald. Van Weering toonde
zich enthousiast over een speciaal
door het Nioz ontworpen apparaat,
dat negen maanden lang registraties
heeft uitgevoerd op de zeebodem.
Ritmisch welkom
De thuiskomst gistermiddag ging ge
paard met een Hollandse regenbui.
Het orkestje in de feesttent produ
ceerde echter onvervalste Afrikaanse
klanken. Zes Texelse drummers wer
den bij hun ritmisch geroffel begeleid
door een groepje danseressen, die
bibberend in hun schaarse kleding
een leuke show brachten. In het
Nioz-hoofdgebouw werden de thuis
komers verwelkomd met een glas
champagne, enkele speeches en een
schitterende dia-serie van fotograaf
Fred Hoogervorst.
Beeld van het werkdek tijdens een vaartocht die was gewijd aan het geologische verleden van
de Arabische Zee Inovember 19921 Met katrollen wordt bemonsterings- en meetapparatuur
deels in het Nioz op Texel vervaardigd, in zee neergelaten Fred Hoogervon»
Oudeschild
Ijudeschild wordt de palmpase-
Pocht verzorgd door stichting Ge
inschap Oudeschild. Om 14.15
■start het evenement op het
|°0'P'ein van De Bruinvis. Vooraf-
Man door KTF voert de tocht
Is de Houtmanstraat, Ba
nstraat, Ruijterstraat, Kerkesteeg,
fPstraat, Loodssingel en terug
l school.
lafloop verzorgt toneelgroep Julia
'5.00 uur in dorpshuis 't Skiltje
■voorstelling „Ferry Teel en de ver-
Jkorrels" geschreven door A. Bre-
I De entree bedraagt f3,- en ook
lefen uit andere dorpen zijn
T°m.
De Cocksdorp
iptocht in De Cocksdorp start
I 0 UUr bij het Eierlandse Huis. \rrmaans weiKom m ae feesttent op de Nioz-haven.
iFoto Fmns Hopman)
Texelaren, laat u niet afschrikken,
door de wetenschap dat er reeds op
een tweetal plaatsen in Nederland of
ficieel twee Paaseiland-beelden zijn
opgesteld. De ene in Middelburg, de
geboorteplaats van ontdekker Jacob
Roggeveen. De ander in badplaats
Zandvoort, waar kort voor 1 april
1962 een Paaseiland-beeld (thans
Loeres genaamd) op het strand aan
spoelde. Een gebeurtenis waar ons
genootschap alles mee te maken
heeft. Het beeld werd op 16 juni
1962 onthuld door Mies Bouman als
1 april-beeld.
Uw eiland heeft echter een veel gro
ter band met dit illustere eiland in de
Pacific. Behalve dat indertijd de vloot
van drie schepen in 1721 onder com
mando van admiraal J. Roggeveen
naar het zg. „Zuijdlant" vertrok,
heeft u nog een kunstenaar in uw
midden die in 1992 als cultureel af
gezant naar dit eiland vertrok. Zijn
reis is een groot succes geweest. Wij
zijn dan ook razend jaloers op u en
kunnen u dan ook niet volgen inzake
de afwijzing van zijn plan om op
Texel een door een Paaseilandse
beeldhouwer vervaardigde Moai te
plaatsen.
Dit zou een waardige afsluiting zijn
van de door uw gemeente aangega
ne zuster-eilandband. Zonder zo'n
Paaseiland-beeld staat uw eiland let
terlijk en figuurlijk in zijn blootje. Toe,
Texel, geef die Niek Welboren een
steuntje in zijn rug Zowel historisch,
cultureel als toeristisch gezien zult u
er geen spijt van hebben.
ALS IK NU DE WINST EN HET UERL/ES
BDELKRRR OFTEL....
EN DIT DEEL
PPMDËLETy,DIE NOG NIET
IN MSN BEZIT ZDN
