pnieuw onderzoek naar
erstoring scholeksters
Vliegfeestje rond
nieuw clubgebouw
re/ een weekend in
If teken van Afrika
prlopig geen paviljoen
ir Kuip bij De Koog
bservatiehut in de Mokbaai
COURANT
- y.
- s r
- - -
f V r p
rer- »-:>■
Passagiers proberen
Texelse teletaxi
Diefstal
Fancy fair IJskaschool
doorslaand kassucces
Aanrijding
Al eerder werden scholeksters vanuit een wadhut geobserveerd. (Foto archief Texelse Courant)
gelen. Oftewel: als je dit doet, ge
beurt er dét. En aan de hand van die
uitkomst moet worden geprobeerd
belangen te combineren. Uiteindelijk
maakt Den Haag natuurlijk uit wat
met onze adviezen gebeurt."
Wel geschikt
De scholekster blijkt een flexibele vo
gel, die zich kan aanpassen aan ver
storende factoren. Is de soort
daarom wel zo geschikt als onder
zoeksobject? „Ja", vinden de IBN-
biologen. „Voor algemene bevindin
gen wel. Hebben we die vastgesteld,
dan maken we specificaties voor en
kele andere soorten." Naast de scho
lekster is ook al bekeken hoe de veel
schuwere wulp zich gedraagt in mili
taire schietgebieden.
Een onderzoek naar de effecten van
verstoring op een totale populatie
neemt veel tijd. Vanaf 1983 houdt
Cor Smit zo'n 40 scholeksters rond
De Petten in de gaten, die zijn voor
zien van kleurringen. „Scholeksters
kunnen erg oud worden, wel veertig
jaar. We registreren zo veel mogelijk
gegevens, voedingsgewoonten,
broedgegevens, hoeveelheid jongen
enzovoort. Per jaar blijken sterke ver
schillen te bestaan." Bruno Ens heeft
vergelijkbaar onderzoek gedaan bij
Schiermonnikoog. Opvallend is dat
sterke overeenkomsten bestaan tus
sen het reilen en zeilen van de scho
leksters in beide gebieden. „Kennelijk
is de voedselhoeveelheid die er per
jaar in de Waddenzee is, bepalend
voor de hoeveelheid vogels en ook
voor de broedresultaten in beide ge
bieden", aldus Ens.
Overbevissing
Volgens beide wetenschappers is de
scholeksterpopulatie de laatste jaren
in de Waddenzee afgenomen door
overbevissing op mosselbanken. „En
dat heeft ook effecten op andere
soorten, die leven van wormen en
krabben tussen de banken. De zaad-
val van de mosselen is de laatste ja
ren slecht en wat er was is
weggevist. Je ziet in de winter ook
steeds meer scholeksters op de vaste
wal, vaak ver van de kust. Dat hoort
niet."
JAG 22 JUNI 1993 HTI7VT7T CT7 f~
.-/•* "V vs T-
v f8*- s/X v Q 'T - w r*
Ws zijn redelijk talrijk en dus geschikte onderzoeks objecten. (Foto archief Texelse Courant)
eten vooral schelpdieren zoals mos
sels en kokkels, die met de sterke
snavels uit hun schaal worden ge
haald. Wat voor effect heeft versto
ring op de vogelsoort? Ens: „We
weten inmiddels bij welke afstand
van toenadering een scholekster op
vliegt. Maar dat zegt nog niets over
hoe erg dat is. Misschien gaat ie
honderd meter verderop zitten en is
hij daar perfect gelukkig. Maar het
kan ook zo zijn dat iedereen keer op
vliegen de vogel veel energie kost.
Dat kan nadelig voor het dier zijn."
Bekend is dat bij overmatige versto
ring wadvogels een rustplaats waar
ze vaak komen verlaten. Dat bete
kent dat ze een andere plaats zoeken
en dus extra kilometers moeten vlie
gen. Ook dat kost dus ook extra
energie.
Wadhut
Ten behoeve van het onderzoek zal
deze maand een observatiehut in de
Mokbaai worden geplaatst. Hiervoor
Impark Molenkoog vormde
Ihet décor voor een Afrikaans
Imuziekfestijn. Ruim 250
1 waren afgekomen op het
I Stichting Ondersteuning Wel-
in samenwerking met het
Jel van Molenkoog georgani-
Ifestival „Een Vleugje Afrika."
Ter 120 etensgasten lieten zich
|laatse bereide Afrikaanse
-naar Guinees recept- bijzon-
J smaken. Dans en muziek
Irzorgd door de Afikaanse
Jara Julo en de Texelse dans-
wssiegroep Soulou Ma Nani.
Itste formatie trad ook op in
I Texel op donderdagavond,
Jprojekt „Een Vleugje Afrika"
Irt beleefde met het vertonen
|film „Yeelen". Ruim tachtig
s reageerden enthousiast op
nbineerde culturele aanbod
la Texel: film en een live-act.
Ier onderdeel van „Een Vleug-
f" was de workshop Afri
cans die zaterdag en zondag
fyspeelruimte van d'Ouwe
i gehouden. De workshop
I volgeboekt en de deel-
Iwerkten twee dagen zeer in-
pnder leiding van een
pnele groep docenten. Dans-
I mevrouw Salimata reageerde
zeer enthousiast over de
t de Texelse deelnemers. Ze
pe graag in het najaar wil te-
i op Texel.
(nisatie van „Een Vleugje Afri
ka" kan tevreden terugzien op het
verloop van het projekt. Bart Heijnen,
medewerker van de Stichting Onder
steuning Welzijnswerk: „Dankzij de
inzet van een aantal enthousiaste
vrijwilligers is „Een Vleugje Afrika"
geworden wat we van te voren ge
hoopt hadden. We hebben de doel
groep bereikt. Honderden Texelaars
hebben een beetje kunnen kennisma
ken met een stukje Afrikaanse cul
tuur. Het is zeker de bedoeling om in
de toekomst meer van dit soort kort
durende projekten te gaan organise
ren."
Een momentje rust in het drukke Afrika-weekend.
De vorige week op Texel begonnen
teletaxi trekt vrij veel passagiers.
„Een prima start, zeker in vergelij
king met andere plaatsen waar dit
systeem is ingevoerd", aldus Paul
Smidt van de Taxicentrale Texel.
In de praktijk dienen zich echter wel
problemen aan die om een oplossing
vragen. Het regelen en op elkaar af
stemmen van de vele ritjes waarom
wordt gevraagd, blijkt zeer arbeidsin
tensief te zijn. Verder is het publiek
nog niet volledig op de hoogte van
de mogelijkheden (en beperkingen)
van de teletaxi. Meest gestelde vraag
is: hoe lang moet ik wachten voordat
de taxi komt? Het antwoord: meestal
duurt het niet langer dan een kwar
tier, het maximum is een uur. Bel dus
tijdig.
Tot dusver zijn voor de teletaxi alleen
taxibusjes in gebruik. Met het toene
men van de drukte zullen ook perso
nenwagens worden ingezet.
De VVV heeft besloten de bekend
heid van de teletaxi te helpen vergro
ten. Aan de VVV dagbladadvertenties
zal de volgende zinsnede worden toe
gevoegd: „Boot-taxi voor f6,- p.p.
over heel Texel".
De geldlade van een speeltoestel in
de Dorpsstraat is door onbekenden
opengebroken. Het vermoeden
bestaat dat de daders er met onge
veer ƒ100,- vandoor zijn gegaan.
P [nag voorlopig nog geen
Pviljoen bouwen tussen paal
De aanvraag van een zo-
P® ..voorlopige voorziening"
len door de Raad van State
jen. De reden waarom wordt
[enkele weken bekend ge-
re bodemprocedure loopt
'ds, maar het kan nog wel
f twee duren voor daar
Ptaak in komt.
-T al sinds 1987 plannen
I strandpaviljoen tussen paal
I- Hij heeft daar een kiosk en
Ivan strandhuisjes. De plek is
Pr via een pad dat over cam-
ïerstrand voert.
f°rjaar van '89 heeft Kuip
'raag voor een strandpavil-
bewuste plaats ingediend.
dat een dergelijke horeca-
voorziening een aanvulling is, gezien
het toenemende aantal toeristen dat
het bewuste strandgedeelte bezoekt.
Omzwervingen
Omdat de aanvraag strijdig is met
het bestemmingsplan volgde afwij
zing. Via procedurele omzwervingen
kwamen Kuip en zijn jurist Kees Jaap
Harting terecht bij de Raad van State.
Harting: „Er kan vrijstelling worden
aangevraagd voor de bouw van een
paviljoen, zo staat in het bestem
mingsplan. Maar dat kan alleen als
dat paviljoen in de onmiddellijke na
bijheid van een openbare toegang
naar het strand is. Zo staat het let
terlijk in de stukken. En daar zit 'm
nou net de kneep." De gemeente
vindt het bewuste strandslag niet
openbaar. Olaf Storms van de afde
ling Ruimtelijke Ordening: „Het loopt
over een camping, dat is privéterrein.
Er staat ook duidelijk een bordje dat
alleen bij gedogen niet-
campinggasten erlangs mogen. Bo
vendien staat het pad niet als open
baar ingetekend op het
bestemmingsplan." Kuip en Harting
bestrijden dit. „Het slag is al eeuwen
in gebruik. En in een vergelijkbare si
tuatie tussen paal 19 en 20 is wèl
toestemming verleend voor een pavil
joen", aldus de jurist.
Spoed
Omdat de afloop van de beroepspro
cedure nog lang op zich kan laten
wachten, had Kuip een spoedproce
dure gestart, om alvast te mogen
bouwen. De Raad van State besliste
echter in het voordeel van de ge
meente. Harting hoopt meer duidelijk
heid te halen uit de argumentatie
waarom de Raad van State de voor
lopige voorziening heeft geweigerd.
„Misschien dat de rechter daarin al
laat doorschemeren hoe de uiteinde
lijke procedure zal aflopen, dan we
ten we wat meer."
is toestemming gevraagd aan de ge
meente. Die zal de aanvraag publice
ren en als er geen bezwaren tegen
worden geuit mag de wadhut worden
neergezet. Het is de bedoeling dat
het onderkomen op palen in novem
ber weer wordt verwijderd.
Voor het onderzoek zal een bioloog
worden aangetrokken, die wordt
geassisteerd door studenten uit Gro
ningen of Wageningen. Momenteel
zijn twee studenten van de universi
teit van Osnabrück bij het IBN voor
assistentie aan het scholeksterpro
ject. Zij zullen vanuit de wadhut één
scholekster in het oog houden die
door een derde persoon bewust zal
worden verstoord. Smit: „Eerdere
proeven op deze wijze hebben ons
geleerd dat een scholekster van een
afstandje wacht tot de kust veilig is.
Hij eet in die tijd echter niet. Als de
rust is weergekeerd gaat hij welis
waar als een gek aan het fourageren,
maar we weten niet of dat voldoende
is om de verloren gegane tijd in te
halen. Mocht dat niet zo zijn, dan
willen we ook uitzoeken of het dier
op een andere wijze het ontstane
energietekort aanvult."
Vliegtuigen
Eerdere observaties hebben geleerd
dat vooral kleine sportvliegtuigjes
verstorend werken. „Meer dan straal
jagers", aldus de biologen. „Ze zien
er kennelijk bedreigend uit voor scho
leksters. Voor lawaai blijken ze niet
zo gevoelig." Als een bepaalde ver
storing vaak voorkomt treedt gewen
ning op bij de vogels. Smit: „In de
Mokbaai ziin door het jaar heen zo'n
500 1000 scholeksters aanwezig.
Daar komt ieder half uur wel een he
likopter over uit de offshore-industrie,
maar daarvan kijken die scholeksters
niet op of om. Elders in de Wadden
zee kan zo'n ding echter grote paniek
veroorzaken. Dit is een argument om
vliegbewegingen, voor zover dat al
niet gebeurt, te kanaliseren."
De biologen zijn geen voorstander
van het afsluiten van de Waddenzee
voor alle recreatie. „Dat lijkt mis
schien vreemd, maar we moeten rea
listisch blijven. De natuur staat
uiteraard voorop, maar we moeten
ook een open oog houden voor eco
nomische belangen in het gebied,
voor zover ze die natuur niet scha
den. Onze taak is om wetenschappe
lijk onderbouwde adviezen te geven
over de effecten van beheersmaatre-
(Foio March Heijnen)
De Redmer Yskaschool in De Waal
kijkt terug op een geslaagde fancy
fair De weersomstandigheden leken
even spelbreker te worden, maar
toch kon het evenement buiten wor
den afgewerkt. De netto-opbrengst
bedroeg ƒ4500,-.
Al vroeg was er een grote drukte op
de rommeltjesmarkt op het versierde
schoolplein dat een levendig beeld
vertoonde. De drukte werd deels ver
oorzaakt door NCRV-'s Kerkepad,
waarvan de bezoekers even op het
terras neerstreken of zich vermaakte
met een attractie. Van de opbrengst
kan het Papoea-kindje Samuel Sada
een jaar naar school. Van het reste
rende geld koopt de school een
nieuw stencilapparaat. Hieronder de
uitslag van de loterij, waarvan de prij
zen op school klaarliggen voor de
winnaars.
Geel: 123, 151, 155, 243, 271,
286, 302, 344, 577, 601, 640, 810,
826, 877, 901 en 917. Oranje: 40,
66, 133, 220, 243, 283, 523, 608,
716, 741, 860, 861. Groen: 82,
124, 148, 206, 211, 354, 441, 601.
Blauw: 940, 951 en 981.
Een 76-jarige Texelaar reed met zijn
camper achteruit een oprit de Schoo
noordsingel op. Hij zag daarbij een
geparkeerde wagen over het hoofd
van een 20-jarige man uit IJsselstein.
Een aanrijding volgde, maar de scha
de was gering.
se club nauwe relaties onderhoudt.
De clubs gaan regelmatig bij elkaar
op visite en bedrijven dan samen de
hobby.
Terwijl het publiek toekijkt achter een veilige afrastering zijn modelvliegtuigenthouiasten van Texel
en Heiloo bezig met hun toestellen. Op de voorgrond Nivo Nagtegaal. voorzitter van de Modelvlieg
club Texel. (Foto Harfy do Graal)
tor van 50 cc, die voor een snelheid
van 160 km per uur zorgt. Andere
aandachttrekkers waren een toestel
met 7 cilinder stermotor en een mo
torvliegtuigje dat een zweefvliegtuig
op grote hoge kan brengen om het
daar te lanceren.
Lawaai
Het motorlawaai van modelvliegtui
gen kan zeer doordringend zijn. Om
de hinder beperkt te houden mag de
club nergens anders actief zijn dan
op het terrein aan de Westerweg, uit
sluitend op zaterdag en zondag tus
sen 14.00 en 17.00 uur en 's zomers
bovendien op één avond per week.
Modelvliegtuigen zullen op den duur
echter stiller worden. Steeds meer
komen 4-tactmotoren in gebruik die
een veel prettiger geluid maken en
zelfs elektromotoren die helemaal
niet zijn te horen.
Gelukkig?
Scholeksters leven op het wad. Ze
De vogelsoort leeft van schelpdieren ophet
wad, zoals mossels en kokkels.
(Foto archief Texelse Courant)
De Modelvliegclub Texel heeft zon
dag het nieuwe clubgebouw op het
terrein aan de Westerweg in gebruik
genomen. De 4-jarige vereniging be
schikt nu over een ruim, keurig inge
richt en verwarmbaar onderkomen
dat in goede samenwerking met de
gemeente tot stand is gebracht.
Hetzelfde gebouw van 4x6 meter
wordt in de seizoentop door de ge
meente gebruikt als de modelvliegba
sis (het voormalige voetbalveld van
Texelse Boys) als noodcamping in ge
bruik is. Beheerder Kees Maas heeft
er dan zijn kantoor en kan er ook
slapen.
Het geprefabriceerde gebouw werd
daarom gekocht door de gemeente.
De leden van de modelvliegclub heb
ben het in elkaar gezet en ingericht
en hebben zich verplicht voor het on
derhoud te zorgen. Aan huur betalen
ze per jaar f400,- alle kosten inbe
grepen.
Bij het monteren en inrichten ontbrak
het niet aan hulp en vriendelijke
gestes. Tegelzetter Piet Kooger gaf
de tegels voor het toilet cadeau en
Meubelhuis Texel dat voor de stoffe
ring had gezorgd, schonk een
kapstok.
Heiloo
Het vliegfeestje van zondag (met een
massale parachutistendropping als in
termezzo) viel samen met het bezoek
van de modelvliegclub uit Heiloo,
waarmee de 40 leden tellende Texel-
Het vliegen met gemotoriseerde of
zwevende modelvliegtuigen die radio
grafisch worden bestuurd, is tegen
woordig een betaalbare hobby. Wie
het echt wil kan zich al voor rond
f1000,- een vliegtuig met toebehoren
aanschaffen. Zondag was onder de
tientallen toestelletjes die boven het
terrein rondvlogen ook heel wat
duurs te zien. De verschillen in for
maat en vermogen zijn aanzienlijk.
Veel vliegtuigen worden aangedreven
met motortjes van rond 10 cc, maar
zondag werd ook een toestel gede
monstreerd met een 4,5 pk boxermo-
recreatie kan de Waddenzee verdragen? Dat is een
waar de overheid graag een antwoord op wil hebben. Het
ut voor Bos en Natuuronderzoek (IBN, voorheen RIN) start
kort in opdracht van het ministerie van Landbouw, Na-
heer en Visserij een onderzoeksproject naar het effect van
ring op scholeksters. De uitkomsten zullen helpen de
van het rijk te beantwoorden.
t onderzoek wordt meebetaald
t ministerie van Economische
Omdat recreatie geld in het
rengt, heeft deze instantie er
bij dat een duidelijk beeld ont-
at nog wel kan worden toege-
het Waddengebied en wat
Gekleurde ringen
n Cor Smit en Bruno Ens van
houden zich al vele jaren be-
onderzoek naar scholekster-
ties. Afgelopen jaren is een
e Mokbaai broedende groep
van deze vogelsoort voorzien van
speciale gekleurde ringen, waardoor
enkele honderden vogels individueel
herkenbaar zijn.
„Onze hoofdtaak is proberen iets te
zeggen over de effecten van versto
ring op vogels. Scholeksters zijn
makkelijke onderzoeksobjecten omdat
ze redelijk groot en dus goed te zien
zijn en in grote getalen voorkomen.
Vaak is goed te zien wat ze eten en
hoe groot de prooi is", aldus Smit.
