Iliet moeilijk om 3 weken werk
2 uur tebarst te racen"
i
V*
Bartels niet
openbaar gebruik
perlatieven voldoen niet bij 50e autocross
Snelste hond
TEXELSE COURANT
Al
Slootbagger op wegdek
's gaven elkaar weinig ruimte. Het over het terrein waaiende stof ten spijt,
ws vanaf de dijk een boeiende strijd.
|AG 3 AUGUSTUS 1993
als „ongekend spektakel" en
lienbare puinhoop" zijn in 26
itse autocross ondertussen
il( gebruikt, dat de 50e afleve-
jkort wordt gedaan als niet
ndere bewoordingen zou wor-
ikozenMisschien dat in een
irleden ooit wel eens een nóg
jevere race is verreden, rij-
«ganisatie en toeschouwers
het er over eens dat de wed-
ian zondag de leukste en de
bezochte was sinds jaren.
00-koppige roodverbrande en
ïstofte publiek was er daarbij
een getuige van dat grote hoe-
len auto's een onverbiddelijk
onden in de sloot, zij konden
een traantje wegpinken toen
Smak publiekelijk haar ja-
af op het huwelijksaanzoek
eo-rijder Raoul Helleman, die
ar de sleep achter een vlieg-
abruikte. De Wieringse was
i hoorbaar onder de indruk
originele aanzoek, want toen
Martin Trap namens de aan-
bruidegom de vraag herhaal-
noordde ze verlegen lachend:
Geraas
s een roze rustpunt in een
vol donderend geraas. De in
badende baan, tegen de ach-
I van een massaal bevolkte
p bij het merendeel van de 99
lulke kriebels op dat in het
kwartier een tamelijk opgefok-
ontstond. Waar anders op
jndschappelijke manier ge-
iap en onderdelen aan elkaar
uitgeleend, werden verzoeken
ditmaal vaak bot geweigerd,
pas autocross, zo hoort het
i ook", was het commentaar
kenners.
kend voor de rivaliteit in de
s de strijd op leven en dood
die Frans Stolk en Hans Arnout lever
den in de 2e manche van de Stan
daardklasse. De gezworen kameraden
lagen daarin respectievelijk eerste en
tweede, een ideaal uitgangspunt voor
beiden om zich te plaatsen voor de
finale. Het publiek - dat dan ook
niets anders verwachtte dan dat de
heren elkaar vrij baan zouden geven -
keek daarom verrast op toen Arnout
een onverhoedse aanval plaatste,
waardoor de auto van Stolk hulpe
loos op z'n kop belandde en zodanig
beschadigd raakte dat-ie voor de rest
van de cross was uitgeschakeld.
,,Het einde van de vriendschap", was
de mare die als een lopend vuurtje
over de dijk ging.
Een andere relatie die mogelijk een
deuk opliep, was die tussen André
Zegers en Robert Vriezema. Samen
hadden ze een auto gebouwd voor
Zegers, in de verwachting dat die
daarmeevoor jaren van een goede
crosswagen zou zijn voorzien. Helaas
voor Zegers besloot Vriezema zelf
ook nog eens het parcours te betre
den en wel in de afvalrace voor oud
gedienden. Deze naam bleek goed
gekozen, want tijdens de wedstrijd
bleef alles wat er maar af kon vallen
achter in het zand: de neus van de
wagen, de dynamo en de stuurbe
krachtiging. Toen ook alle vier ban
den lek waren geraakt, kon Vriezema
niets anders dan de race staken. Bij
het zien van het wrak stamelde Ze
gers: „Het is niet moeilijk om drie
weken werk in twee uur tebarst te
racen."
Kreukels
Moeilijk is het evenmin hier de ene
na de andere anekdote te berde te
brengen. Een kleine greep: de Formu
le 1-wagen van Jaap Boersen raakte
flink in de kreukels, maar omdat die
lang op het middenterrein bleef
staan, kon hij niet tijdig beginnen
met de broodnodige reparatiewerk-
zagen de
zaamheden. Op het moment dat
Boersen daar toch de kans voor
kreeg, stond een nieuwe manche op
het punt te beginnen. De coureur
„schoot zo in de stress" dat hij na
het lassen in de pitch achteruit reed
en de daar geparkeerde personenauto
van een kennis ramde. Boersen
hoorde de motoren van zijn concur
renten al loeien, maar kroop toch
weer uit de auto om zijn excuses aan
te bieden, stapte weer in, sloot van
uit het rennerskwartier achteraan in
het veld dat net was gestart, en reed
vervolgens voor de ogen van een
stomverbaasd publiek naar een keuri
ge vierde plek.
Edo Kooiman: hij strandde met zijn
wagen op het randje van de sloot en
moest tot zijn teleurstelling erkennen
dat met geen mogelijkheid verder kon
worden gereden. Mopperend stapte
hij uit: „Ik heb gisteren bij het af-
zoals zijn bijnaam om die reden luidt,
reed een degelijke race en eindigde
als vijfde. Siem Pieter de Porto was
wederom zeer goed op dreef. Met
zijn eerste plaats in de finale won hij
bovendien het overall-klassement in
de Formule 1. Een van zijn grote con
currenten, Simon de Smidt, moest
afzeggen om zijn kansen in het tege
lijker tijd verreden Noordhollands
kampioenschap te verdedigen. Zijn
keuze bleek de juiste, want in Sint
Maarten werd De Smidt glorieus
winnaar.
Revelatie
In de Formule 2 was Peter Betsema
oppermachtig. Elke manche werd een
eenvoudige prooi voor hem, waarna
hij de in finale zelfs met een half-
defecte auto (op twee cilinders) nog
een halve baan voorsprong nam. Dat
Betsema ook winnaar werd van het
overall-klassement was dan ook meer
dan terecht. Toch was niet hij, maar
Jan Spoelstra de revelatie van de
Formule 2-strijd. De om zijn stevig
taalgebruik bekend staande coureur
belandde tijdens de vorige cross in
de sloot, maar liet zondag zien wat
rijden is. Met een opvallende strijd
lust - en dat wil wat zeggen in een
race die toch al met door bangerik
ken werd gedomineerd -reed hij naar
een prima tweede plaats.
In de Rodeo-klasse belandde Norbert
Smidt in de derde manche op zijn
kop in de sloot. De situatie leek even
nijpend, maar de vlaggers reageerden
bijzonder alert. De ervaren mannen
(Theo Kikkert, Hank Witte en Jan
Vonk waren met het oog op het aan
wezige gevaar in de bocht bij de
sloot gezet) beschaamden het in hun
gestelde vertrouwen niet en legden
direct de race stil, waarna de onfor
tuinlijke coureur binnen een mum van
tijd door de shovel van Werner Dros
uit zijn netelige positie werd bevrijd.
De voor het eerste jaar deelnemende
Ronald Uitgeest was hier de grote
man. Koel rijdend hield hij de eerste
prijs in de familie, want in de vorige
race werd broer Nico winnaar. Jan
Zijm bleek van eikenhout, zoals zijn
concurrenten somber moesten vast
stellen. Zonder tot grote hoogten te
reiken, haalde hij voldoende punten
om overall-winnaar te worden.
Verbaasd
Voor de familie Uitgeest was het
toch een goede middag, want de
derde broer van het stel, Bert, werd
na zware strijd winnaar in de
Standaard-klasse. Hij was hierover zo-
verbaasd, dat hij na afloop vijf minu
ten in zijn auto bleef zitten, zich de
vraag stellend: „Hoe vertel ik het
mijn moeder?", zoals in het renners
kwartier werd gegniffeld. Rob de
Vries eindigde als tweede en werd
overall-winnaar. Corine Plaatsman liet
zien dat de sport niet puur een man-
nenaangelegenheid hoeft te zijn en fi
nishte als derde. Daarna stond ze
liefdevol haar auto af aan Henri van
Maldegem, die de moed al had opge
geven zelf nog in de race van oudge
dienden te verschijnen. De voorzitter
maakte dankbaar gebruik van de
geste en scheurde vanuit het achter
veld naar een veelbelovende vierde
plaats. Helaas voor hem sneuvelde
daarna zijn koppeling. De oude man
nen hadden er toch zin in en wilden
de jonkies kennelijk laten zien wat
crossen is, getuige al het rondvlie
gend blik. Na afloop leek het terrein
meer op een autokerkhof dan op een
raceparcours. Hans Gieles maakte in
de afvalrace de auto van Ronald Uit
geest, de grote man in de Rodeo
klasse, opnieuw te gelde en won.
Uitslagen
Formule 1: 1. Siem Pieter de Porto, 2. Frans
Coevert, 3. Chris Commandeur, Overall Siem
Pieter de Porto; Formule 2: 1 Peter Betsema.
2. Jan Spoelstra. 3. Hans Veeger, Overall: Pe
ter Betsema; Standaard: 1. Bert Uitgeest 2.
Rob de Vries, 3. Corine Plaatsman. Overall:
Rob de Vries Rodeo: 1. Ronald Uitgeest, 2.
Dimitri Helleman, 3 Robert Grisnigt, Overall:
Jan Zijm; Afvalrace oudrijders: 1. Hans Gieles.
De zegen van majoor Bosshardt heeft niet gewerkt. Edo Kooiman staart mistroostig naar zijn gestrande wagen. Het lot van een collega was
nog treuriger. (Foto's Joop Rommets)
Coureur Raoul Helleman vroeg tijdens de cross ..zijn" Jol an da op originele wijze ten huwelijk.
De glunderende gezichten laten wat betreft haar antwoord weinig te raden over.
scheid van majoor Bosshardt nog om
haar zegen gevraagd. Nou, dat heeft
geweldig geholpen."
René Huitema: kreeg van de
wedstrijdcommissie te horen dat hij
te laat was met zijn aanmelding voor
de race van zondag. Als een waar ju
rist spitte hij het reglement uit en
ontdekte daarin dat coureurs met een
doktersverklaring recht hebben op
dispensatie en hun monteur mogen
laten rijden. Huitema stapte naar
Klaas Pieter Zuidewind, die zijn arm
in het gips heeft, en sprak de woor
den: „Klaas Pieter, ik ben jouw mon
teur." in een achterafschuurtje werd
nog een auto van voor de jaartelling
ontdekt, waarna Huitema toch kon
starten.
Salto-mortale
En tot slot Edwin Keijzer: in de For
mule 2 maakte hij op het rechte stuk
voor de tribune een dubbele salto-
mortale, maar kennelijk was de voor
zienigheid op zijn hand, want als bij
een wonder kwam de auto weer op
vier wielen terecht. Keijzer startte de
motor opnieuw en vervolgde de race
alsof er niets was gebeurd.
Over de races niets dan goeds. Voor
zitter Henri van Maldegem van de
MAB-club lacht: „Ik mag niks meer
zeggen tegen de pers, want veel
vrouwen van coureurs vonden dat
hun mannen te weinig werden ge
noemd in de krant. Nou één ding
dan: ik ben gróós op de jongens."
Dat kon hij zijn, want zelfs in de For
mule 1-klasse werd zo rücksichtlos
gestreden, dat voor het eerst in drie
jaar een van de zware en stabiele
wagens over de kop ging. Jeroen van
der Sar viel die twijfelachtige eer te
beurt. Opvallend was de prestatie
van Klaas Jan Modder, die een repu
tatie heeft in elke cross wel eens in
de sloot te belanden. Klaas „Prut"
muiterij. Want dat was het volgens
militaire criteria. Het Georgische ba
taljon was immers een regulier onder
deel van de Duitse krijgsmacht. Ook
het feit dat Bartels de muiterij niet
afschilderde als een idealistische hel
dendaad, maar rekening hield met
„menselijke" drijfveren (lijfsbehoud)
viel niet bij iedereen goed. Veel Texe
laars hebben er overigens nooit an
ders tegenaan gekeken: de Georgiers
poogden zich met de opstand te re
habiliteren, nadat ze zagen dat Duits
land de oorlog ging verliezen. Want
ze verwachtten dat zij na de capitula
tie zouden worden teruggestuurd
naar hun vaderland waar zij zich voor
hun collaboratie zouden moeten ver
antwoorden. Het aldus redden van
het eigen hachje kostte meer dan
100 Texelse burgers het leven. Tegen
standers van die opvatting voerden
aan dat de Georgiers al plannen had
den om in opstand te komen toen
duitsland nog oppermachtig was.
Afstand
Toen burgemeester Schipper na zijn
benoeming op Texel merkte dat dit
een heikel onderwerp was stelde hij
Bartels uit Wassenaar heeft
dat hij heeft verzameld
„Russenoorlog", vrij-
gemeente overgedragen,
tie omvat onder meer 42
sdossiers, 23 zakendossiers,
sttes met interviews en 650
PTT-medewerker bracht
iriaal bijeen om zijn boeken
'"'opa's laatste slagveld" en
aan het Marsdiep" te kun-
n. Hij hecht er voor zich-
waarde meer aan omdat
Uresse h'eeft verlegd naar
lorische onderwerpen. Wel
het materiaal voor Texel
historische betekenis en
daarom het tegen een re-
'üoeding aan de gemeente
len.
argument daarbij was dat
J8" dan in elk geval bij elkaar
|hhjven en goed zouden wor-
Teerd.
|een kleine plechtigheid in de
pterskamer werd de over-
Nagochtend bevestigd in
fchcid van onder meer Bartels
finer, ambtenaar W. Stam
*ctie bekeek voordat de
e besloot tot aankoop) en
fh'chivaris K. van Empel, die
|"8eft het materiaal te be-
len systematisch in het ge-
fkhief op te bergen.
Muiterij
fvan Bartels was destijds
le documentaire werk over
pioorlog" na „Tragedie op
pJA. van der Vlis. In te-
F' '°t dit „ooggetuige-
l™t kort na de opstand
T" was het boek van de na
p98boren Bartels voor een
uuryrtrmrester oenijki enkele stukken uit de zojuist overgedragen oorlogscollectie. Rechts Jecques Bertels. links archivaris Van Empelen
(Foto Horry de Graaf)
belangrijk deel gebaseerd was op ar
chiefonderzoek en interviews met be
trokkenen, waarbij de bevindingen in
een historische context werden ge
plaatst. Het boek baarde enig opzien,
alleen al omdat Bartels met sprak van
een opstand of oorlog maar van een
zich bij de kontakten die later met
Georgié werden gelegd, afstandelijk
op, naar eigen zeggen „neutraal".
Wel trad hij wat betreft de jaarlijkse
kranslegging op de Georgische be
graafplaats in het voetspoor van zijn
voorgangers.
In het materiaal dat Bartels aan de
gemeente overdroeg, bevinden zich
opgenomen en opgetekende vraag
gesprekken met vele mensen die met
de opstand of de voorbereiding ervan
te maken hebben gehad. Diverse van
hen zijn inmiddels overleden, zoals
Jaap Westdorp, mevr. C. Boon-
Verberg, Kelder, en Annie Averink.
Onder het fotomateriaal bevinden
zich luchtfoto's van Texel, voor
carterings- en verkenningsdoeleinden
gemaakt door de RAF in 1945, waar
op alle gebouwen en andere objecten
die zich toen op het eiland bevonden,
uitstekend zijn te zien. Curieus is ook
De politie sommeerde een boer aan
de Hoornderweg vrijdagmorgen
vroeg een stuk weg schoon te ma
ken dat met slootbagger was ver
vuild.
De modder was afkomstig uit een
sloot van het Waterschap Texel en
werd over een aangrenzende perceel
uitgereden. Tot overmaat van ramp
bleek een van de knipperlichten
waarmee de agrariër weggebruikers
waarschuwde 's nachts gestolen. Za
terdag constateerde de politie dat de
weg afdoende was gereinigd.
Verloting. Uitslag verloting Hoorn
der Donderdag: 297, 389, 425, 446,
613, 653, 672, 688, 695, 926.
Prijzen af te halen bij Ferry Zwanen
burg, Naalrand 9.
Training ZDH. Donderdag om
19.00 uur begint de eerste training
voor de senioren van SV ZDH. De
training staat onder leiding van Gerrie
Plaatsman.
het (vertaalde) manuscript van het
verslag van de opstand van de Geor
gische schrijver Khotshaswili. Interes
sant zijn ook kaarten en beschrijv
ingen die betrekking hebben op Duit
se versterkingen op Texel, materiaal
van de politieke opsporingsdienst en
gegevens over de luchtoorlog rond
Texel. Bartels heeft ook veel informa
tie vergaard over de Texelse NSB: in
terviews, persoonlijke gegevens en
diverse foto's. Vooral in verband met
dit onderdeel zal het voor nieuwsgie
rigen over het algemeen verboden
zijn om het materiaal in te zien.
Eventueel kan daarvan worden afge
weken als het om wetenschappelijk
onderzoek gaat.
Burgemeester Schipper liet vrijdag
blijken zeer verheugd te zijn met deze
uitbreiding van het gemeentelijk ar
chief. „Bedankt namens de gemeen
schap van Texel"
De snelle Jack Russel Wolf.
In tegenstelling tot zijn bazin, die met
haar paard Davy net buiten de prijzen
viel, heeft de Jack Russelterriër Wolf
van Tessa de Graaffde eer hoog ge
houden. Tijdens het Concours Hippi-
que van Heiloo werd de
anderhalfjarige reu winnaar van een
Jack Russel-race. Hij versloeg de
overkantse concurrentie, bestaande
uit twintig honden, in drie manches.
