erse volksmuziek op
Jexels grondgebied
Ouwe hippie" valt voor doedelzak
LANGS DE WEG
Aanbod
TEXELSE
(else vergadering
iddenbestuurders
COURANT
EcoMare: lezing over
dinosaurussen
Raadsvergaderingen
barom de doedelzak? Tja, ik ben een liefhebber van Keltische
ismuziek en daarin wordt hij gebruikt.'' Swier Oosterhuis
lelt het instrument dat door velen wordt geassocieerd met
wte rokjes en bontmutsen. Dat dat een heel verkeerd beeld
legt hij haarfijn uit.
Klachten heb ik nooit gehad, integen
deel zelfs. Er werd vaak gevraagd
wanneer ik weer ging oefenen, want
dan wilde men luisteren." Oosterhuis
speelt ook in een volksmuziekband
op Texel. „Daarvoor is die Schotse
doedelzak ook niet geschikt, want je
overstemt alles."
Kroegmuziek
Oosterhuis had inmiddels kennis ge
maakt met de Ierse doedelzak. Die is
totaal anders van opbouw. Voor de
liefhebbers: de Schotse, die „High-
land pipes" wordt genoemd, beslaat
één octaaf, de Ierse, die „Union of
Uilleann pipes" heet, twee. „Je hebt
nog steeds maar één speelpijp, maar
door overdruk is die tweede octaaf te
halen. Daarnaast is het mogelijk je
zelf te begeleiden met accoorden. De
Ierse doedelzak heeft zeven rieten.
Het repertoir is uitgebreider en geva-
riërder. Veel vrolijke muziek met
dans- en kroegliedjes." De laatste tijd
duikt de Ierse doedelzak ook wel op
in de popmuziek. De bekende groep
U2 en de iets minder bekende band
Davey Spillane maakt er regelmatig
gebruik van.
De Ierse doedelzak wordt niet met de
mond opgeblazen, maar met een
blaasbalg die onder de arm van de
speler wordt gehouden. Het geluid is
minder doordringend en overheersend
dan bij het Schotse equivalent De
Texelaar liet zijn instrument maken
door een doedelzakmaker aan de Ier
se westkust.
De overgang van de Schotse naar de
Ierse doedelzak was erg groot.
Oosterhuis: „Alsof je van een gitaar
overgaat op een trompet' Een totaal
ander instrument. Ik moest helemaal
opnieuw beginnen."
Keltisch
Doedelzakken zijn voor meeste men
sen onlosmakelijk verbonden met
Groot Brittanië. Moet je een beetje
„anglofiel" zijn om van dit typerende
instrument te houden? „Nee", zegt
Oosterhuis. „Niet direct. Er is natuur-
ér Oosterhuis („ik ben een ouwe
se") kwam tijdens een trip voor
werk bij het Nioz, ruim tien jaar
jjen, in Schotland terecht. In
iburg vond hij een winkel met ty-
ti Schotse artikelen, waaronder
jjelzakken. „Ik had nooit een mu-
Instrument bespeeld en omdat
nstrumenten nogal prijzig waren,
ik daar van af. Maar ze hadden
zogenaamde „practice sets", een
t fluitje met een rietje erin en
boekje met een instructiecasset-
üaar heb ik één van meegeno-
Tandarts
irerhuis oefende thuis. Het beviel
»ed dat hij het jaar erna toch de
waagde en een echte doedelzak
schafte. „Ik logeerde bij vrienden
ban aan de westkust. Ik kwam
ren in contact met de plaatselijke
(elzakspeler. Hij adviseerde me
e nemen en wist een adresje in
rrland: een tandarts in Hilver-
Niet voor één gat te vangen
Oosterhuis de eerste de beste
arts op die hij in het telefoon
onder Hilversum zag staan. Die
ees hem inderdaad naar een col-
Oosterhuis ging er langs en
g zijn eerste lessen. „Ik vond het
ildig. Niet gehinderd door enige
js stortte ik me erin. Muziekno-
Het was net krentenbrood voor
Zaven jaar lang ging ik er elke
ag heen. Intensief ja, maar er
i tegenover dat ik een ongeloof -
iuke avond had."
Geluidso
verlast?
f Oosterhuis speelde in die tijd
e welbekende grote Schotse
ëlzak. De muziek die daarmee
al wordt gemaakt is marsmuziek,
ging hem op den duur tegen
.Daarnaast is het niet-zo'n
Isch instrument om mee te
len in de huiskamer. Als je 'm
ast komt zowat het plafond
beneden, zoveel geluid komt er-
Ie hele buurt kan meegenieten.
ontspannende duik stond de le
an het Overleg Orgaan Wad-
landen te wachten na de
idering die ze gisteren hielden
II zwemparadijs Calluna. Ook
aag nog zijn de bezoekers te
op Texel.
grijkste agendapunt was de
ende harmonisatie van de veer-
sn. „Maar uit tactische overwe-
n doen we geen mededelingen
lit onderwerp", aldus J. W.
'oven, burgemeester van Schier-
*oog en voorzitter van het
gorgaan. Wel vertelde hij dat de
!en allemaal een gelijke regeling
maken voor het inzamelen van
n de jachthavens,
de problemen rond huisvesting
gen bewoners gaan de bestuur-
zaten met GS van Friesland en
'holland. Ook op de andere
tneilanden worden veel wonin-
pgekocht door zogenaamde
ienmigranten en recreanten,
ad en duidelijk „nee" werd
'egen gasboringen in de Wad
s' „Op basis van de bestem-
plannen mag het niet. Mocht
k het willen afdwingen, dan
we in beroep."
iddenbestuurders gaan op het
ine praten over de OV-jaarkaart
'landstudenten. „Die zijn name-
steeds in het nadeel, vergele
kt andere scholieren", aldus
oven.
lijk een verband. Maar het is meer
een keltisch geluid. Bijna iedereen
denkt bij een doedelzak aan iemand
die over straat loopt met een jurk
aan, een bontmuts op en een bos pij
pen over je schouder. Maar heel
Europa zit barstensvol met allerlei
soorten doedelzakken. Wat ze ge
meen hebben is dat er een leren zak
als luchtreservoir aan zit en dat ze
riet-geblazen worden. Verder verschilt
het uiterlijk en het formaat enorm."
Geschiedenis
Over de oorsprong van de doedelzak
zijn de geleerden het niet eens. De
oude Grieken kenden het instrument
al en 2000 jaar voor Christus zijn
restanten gevonden bij de Egyptena-
ren van iets dat op een doedelzak
lijkt. „Er zat toen nog geen leren zak
bij. Het was een rietgeblazen pijp,
waarbij de mondholte als luchtreser
voir werd gebruikt door middel van
neusademhaling", vertelt Oosterhuis.
De eerste meldingen van een doedel
zak met leren luchtreservoir komen
uit de Romeinse tijd van Keizer Nero.
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1993
Hoe het instrument zijn intrede heeft
gedaan in de Keltische gebieden is
onduidelijk. „Het kan met de
kruistochten zijn geweest, maar het
kan ook zijn gebeurd door de han
delsvaart in de vroege middeleeuwen
tussen Ierland en de Middellandse
zee. Of in de Romeinse tijd."
Pibroch
De eerste tekeningen van doedelzak
ken in Schotse gebiedsdelen stam
men uit 1100 1200. „Het lijkt
misschien of de hele Schotse cultuur
is opgehangen aan de doedelzak,
maar dat is niet zo. Het is natuurlijk
een apart instrument en het heeft
vooral bekendheid gekregen in de
eerste en tweede wereldoorlog, om
dat het Schotse leger er zijn han
delsmerk van maakte. Vandaar ook al
die marsmuziek."
Behalve oude dans- en marsmuziek
wordt op de Schotse doedelzak ook
een soort klassieke muziek gespeeld.
Dat wordt „pibroch" genoemd, de
Keltische term voor doedelzakmuziek.
Een pibroch is een langzaam, gedra
gen muziekstuk van ongeveer een
kwartier. Het komt uit de zestiende
en zeventiende eeuw. Nog steeds
worden in Schotland muziekconcour
sen gehouden waarbij deze pibroch
door solisten ten gehore wordt ge
bracht.
Week les
Met zijn Ierse doedelzak ging Ooster
huis de eerste week van juli naar Ier
land. „leder jaar houden ze in een
klein dorpje aan de westkust de „Wil
ly Clancy week", waarbij les wordt
gegeven door gerenomeerde spelers
in alle traditionele instrumenten van
de Ierse volksmuziek. De doedelzak
is er één van. Zo'n bijeenkomst is ge
weldig. Je krijgt echt goed les van
iemand waar ik thuis alle platen van
heb. Dat blijkt dat een heel gewoon,
gezellig iemand, die ook nog eens al
zijn vakkennis en beroepsgeheimen
vrijelijk met je deelt. Verder zitten er
in die week zo'n achtduizend mensen
die allemaal van hetzelfde houden,
Ierse volksmuziek. Dat is geweldig.
Cafées puilen uit, overal wordt spon
taan gemusiceerd." De deelnemers
aan die week komen van over de he
le wereld.
swier Uosterhuis, ..verslaafd" aan de doedelzak
IFoto Tessa de Graaft)
Hol van de leeuw
In Ierland wordt niet raar opgekeken
als iemand een muziekinstrument
meeneemt naar de „pub". „Daar zit
's avonds iedereen, van jong tot oud.
Al snel word je gevraagd iets te spe
len. Ik deed dat de eerste keer met
rubber in mijn knieën, want je zit
daar toch in het hol van de leeuw.
Maar het maakt ze daar niet uit of je
goed of slecht bent. Het feit dat je
iets speelt wordt gewaardeerd. En al
heel snel verschijnt een ander met
een viool of een banjo die mee
Al een paar jaar wordt gesproken
over bodemverontreiniging op de
hoek Wilhelminalaan-Waalder-
straat, de plek waar nu de super
markt van AH en het electronica-
concern van de gebroeders
Schoorl staan. Ik word daar heel
zenuwachtig van want die vervui
ling is in de vijftiger en zestiger ja
ren mede veroorzaakt door mijn
familie. Ik ben altijd bang dat een
lokaal politicus op het idee komt
om de nazaten van de vervuiler te
laten betalen als de vervuiler zelf
niet meer op dit ondermaanse is.
Mijn vader en zijn compagnons
hadden op die plek een smederij.
Ze hadden er ook een benzine
pomp, een omvangrijke opslag van
diverse soorten olie, smeerden er
naar hartelust auto's en tractoren
door en bereidden er ook nog ace-
tyleengas uit carbid. Allemaal in
de openlucht, op het straatje en in
het gras. Kortom, er gebeurde
daar alles waar je tegenwoordig
zowat levenslang voor krijgt, maar
toen schonk niemand er aandacht
aan. Op minstens tien andere
plekken op Texel gebeurde hetzelf
de. Bij het aftappen van afgewerk
te olie viel wel eens een busje om,
bij het tanken werd wel eens ge
morst en ik herinner me een inci
denteel geval van lekkage bij een
van de vele Shell- en BP-vaten die
in lange rijen op het terrein waren
opgesteld. Dat hier aromaten zijn
geloosd, wist ik trouwens niet.
Wat zijn dat, aromaten? Het klinkt
niet erg gevaarlijk. Is dat Maggi of
zo? Ik ben benieuwd welk aroma
je tegemoet komt bij de op han
den zijnde inpandige boringen in
de vleeswarenafdeling van Albert
Heijn of onder de toonbank bij
Schoorl.
Die olievaten zorgden voor een ge
heimzinnig verschijnsel. Bij zonsop
gang maakten ze geluid: bong,
beng, bang!! Het klonk als een
dronken steelband tijdens een zeer
langzaam nummer. Elk vat had zijn
eigen toon, afhankelijk van de
hoeveelheid vloeistof die erin zat.
Als er veel stonden was het een
leven als een oordeel. Mijn vader
dacht dat snotapen (balorige jeug
dige voorbijgangersl op de vaten
sloegen. Meer dan eens sloop hij
naar het terrein in de hoop de da
ders te kunnen betrappen. Tot zijn
verbazing was er zelden iemand te
bekennen. Met enige trots mag ik
vermelden dat het aan mijn na-
;tefs
s en andere eilandvertegenwoordigers, vergaderend in het partycentrum van Callunepark in De Koog
tuurkundig inzicht was te danken
dat het mysterie werd opgelost. Ik
begreep dat het door de zonne
warmte kwam. De lucht in de va
ten zette uit en dan „bloepte" de
bovenkant met een galmende klap:
beng!'
Terug naar de vervuiling.
Mijn vader was bij het aftappen
van afgewerkte olie heel voorzich
tig, niet omdat hij bang was voor
bodemverontreiniging maar omdat
de olie bewaard moest worden
voor de Roomse meierblis. Voor
dat doel spaarde hij ook oude
auto- en trekkerbanden op. Het
hele zootje ging op 30 april in de
hens. De inktzwarte rookwolken
gaven grote voldoening en waren
voor ons bedrijf van onschatbare
promotionele waarde.
Persoonlijk werkte ik aan de bo
demvervuiling van dit deel van
Den Burg mee door het maken
van fakkels. Stijf opgerolde zater
dagse Volkskranten doordrenkte ik
met olie die ik met een hand
pompje uit een van de vaten haal
de. Er ging heel wat naast en de
fakkels liet ik lekker uitdruipen in
het gras. Zo hadden we benzine
fakkels, petroleumfakkels en gaso-
liefakkels. Met jongens van school
maakten we eens een fakkelop
tocht naar het naburige Singelbos-
sie. Waarvoor dat nodig was weet
ik niet meer, het zal wel weer een
actie tegen de Doopsgezinden zijn
geweest. De nog niet uitgebrande
fakkels werden ritueel bij elkaar in
een kuil gegooid, nadat de laffe
Doopsgezinden schaamteloos naar
hun ouders waren gevlucht. In dat
Singelbossie is nu dus ook bodem
vervuiling. Ik schat dat de ge
meente straks f50.000,- moet
betalen aan een hoog gekwalifi
ceerd raadgevend ingenieursbureau
om die plek op te sporen en de
vervuiling daadwerkelijk aan te to
nen. Zodat die plek na een aanvul
lend onderzoek op een
prioriteitenlijst kan worden gezet.
In afwachting van sanering die zo
veel geld kost dat het er nooit van
zal komen, temeer daar bij voor
baat vast staat dat de omvang
van die vervuiling weinig voorstelt.
Weggegooid geld dus, maar het
schijnt met anders te mogen Ik
zou de gemeente die halve ton
dus besparen door die plek ge
woon aan te wijzen, want ik weet
precies waar het is en uit dit arti
kel blijkt al dat ik ook weet wét er
is geloosd. Ik waarschuw alvast
voor onrust in de buurt, want er
staan op die plek nu huizen waar
in niets vermoedende maar zeer
weerbare bejaarden hun levensa
vond inhoud trachten te geven. Zij
zijn met zo gesteld op inpandige
boringen. Deze week stond ik op
het punt om het te melden bij de
gemeentelijke milieuafdeling. (Ik
kom daar graag, vooral sinds daar
de scepter wordt gezwaaid door
een Witte van de Vrolijke-stam,
zodat je kunt rekenen op de sou
plesse die Jan van Asselt eiste in
zijn algemene beschouwing). Ge
lukkig werd nog net op tijd het
commerciële beest in mij wakker.
Ik wil wel mijn mond open doen,
maar dan moet de gemeente over
de brug komen. Omdat ik geen
echte raadgevend ingenieur ben is
mijn goede raad niet duur:
f25000,-. Welk raadslid stelt dins
dag a.s. voor om dat nog even in
de gemeentebegroting te wijzigen?
Harry.
IFoto Harry de GraalI
De dinosaurussen-rage gaat ook aan
EcoMare niet voorbij. Maandag 8 no
vember om 19.30 uur geeft veldbio-
loog Arthur Oosterbaan daar een
dialezing over de voorhistorische
reptielen.
Ingegaan wordt op de reconstructie
van vele soorten dinosaurussen, hun
leefwijze, de oorzaken van hun op
komst en ondergang. Oosterbaan
(volgens het persbericht van EcoMare
dinosaurusspecialist) gaat ook in op
de (onlmogelijkheid tot herintroductie
van deze dieren (bijvoorbeeld op
Texel) zoals wordt vertoond in de film
Jurassic Park. Het ziet ernaar uit dat
soorten als Triceratops en Tyranno
saurus de winters hier kunnen ver
dragen...
De lezing waarbij gebruikt wordt ge
maakt van dia's van het Haagse Mu-
seon, wordt gehouden in „De
Slinger", rechts van de ingang van
EcoMare. Entree f5,-.
doet." In Nederland heeft Swier
Oosterhuis andere ervaringen. „Als je
hier zoiets spontaan doet kruipt
iedereen een beetje achteruit, begint
angstig te kijken en denkt dat je gek
bent."
Oosterhuis legt uit dat de Ierse mu
ziek vrij is. „Je hebt een bepaalde tu
ne, maar die kan je op allerlei
manieren spelen. Het zijn variaties,
geen improvisaties. De Schotse mu
ziek is heel strak vastgelegd, daar
mag je niet van afwijken. De Ierse
heeft meer met eigen interpretatie te
maken. Ik heb de tunes die ik ge
bruik vooral van platen en van die
lesweken. Inmiddels kan ik noten le
zen, dus als ik het even niet meer
weet zoek ik het op."
Elke dag
Swier Oosterhuis speelt nagenoeg el
ke dag op zijn doedelzak. „Maar als
het niet lekker loopt, gooi ik 'm na
drie minuten alweer in de kast hoor.
Bezetenheid? Nee, plezier is het. Een
ander gaat na zijn werk televisie kij
ken of een boek lezen. Ik ga spelen."
De Texelaar maakt deel uit van de
Volksmuziekgroep Mannanan en gaat
eens in de zeven weken naar de
overkant om met een groepje van
twaalf andere doedelzakspelers te
musiceren. Hij maakt tevens deel uit
van de Nederlandse vereniging voor
„Uilleann pipers" „Uilleann" is Kel
tisch voor elleboog. „Het zijn dus
doedelzakken die je via een blaasbalg
en je elleboog opblaast. Want binnen
Groot Brittanië zijn nog veel meer
soorten doedelzakken, waarvan de
meeste tot het type van de Union pi
pes horen."
Tionol
De Nederlandse Vereniging van Uil
leann pipers bestaat zo'n tien jaar en
is gegroeid van enkele hobbyisten tot
een groep van zo'n veertig enthousi
astelingen. Zo'n zeven jaar geleden
werd besloten een Ierse speler naar
Nederland te halen voor een leswee-
kend vol muziek, instrumentonder-
houd en een uitvoering. Het werd
een traditie. „In het Iers noem je zo'n
weekend een „tionol", oftewel verza
meling, bijeenkomst. Tot mijn ergernis
werden die Nederlandse tionols altijd
ver weg in den lande gehouden.
Enschede was vorig jaar de limit.
Toen ik binnenstapte riep ik meteen:
volgend jaar is het op Texel." Zo ge
zegd zo gedaan. Met als gevolg dat
dit weekend zo'n twintig Uilleann pi-
pers met de Ier Brian Gallaher zich
afzonderen in een Texelse groepsac-
commodatie. Ook de beste speler
van Nederland, Peter Laban uit Rot
terdam, zal acte de presence geven.
Het weekend is echter besloten. „Het
is echt voor ons. We willen onder el
kaar zijn, samen spelen en met elkaar
praten."
Tessa de Graaff
Dinsdag om 14.00 uur begint in het
raadhuis de begrotingsbehandeling.
De vergadering, die 's avonds wordt
voortgezet, is openbaar toegankelijk.
De agenda luidt als volgt:
1. Opening.
2. Vaststelling volgorde van stemming.
3. Ingekomen stukken.
4. Reacties in 2e termijn van de raad op
de algemene beschouwingen alsmede
het indienen van voorstellen naar aan
leiding van de beantwoording in Ie
termijn door burgemeester en wet
houders.
5. Reactie 2e termijn van het college
van burgemeester en wethouders.
6. Vaststelling van het programma voor
sociaal-culturele activiteiten voor het
jaar 1994
7. Inlevering oud beleid ten behoeve van
nieuw beleid.
8. Vaststelling belastingverordeningen
zijnde:
a1. de verordening op de heffing en
invordering van brandweerrechten;
a2. de verordening op de heffing en
invordering van leges;
a3. de verordening op de heffing en
invordering van onroerende zaak
belastingen;
a4. de verordening op de heffing en
invordering van reinigingsrechten;
a5 de verordening op de heffing en
invordering van rioolgeld.
b. besluit tot wijziging van de tarie-
ventabel behorende bij de verordening
parkeerbelastingen.
9. Diverse besluiten tot wijzigingen van
belastingverordeningen in verband
met inwerkingtreding algemene Wet
Bestuursrecht.
10. Vaststellingen investeringsplan voor
het jaar 1994.
11. Vaststelling van het investeringsplan
voor de jaren 1995 en verder.
12. Vaststelling van de begroting voor
1994 van:
a. de dienst gemeentewerken, inclu
sief grondbedrijf;
b. het sociaal werkverband „De
Bolder";
c. de openbare scholengemeenschap
„De Hogeberg".
13. Vaststelling van de gemeentebegrotin
gen voor 1994 en meerjarenbegroting
1994-1997:
- beleidsbegroting 1994;
- aanbiedingsbrief 1994;
- statenbegroting 1994,
- brief inzake „diverse mutaties"
14. Vaststelling van de eerste wijzmging
van de gemeentebegroting 1994.
Sluiting.
