Folders leren mensen
dementie herkennen
TEXELSE COURANT
Bouwen duurder door
nieuwe verordening
Texel ontwaakt onder
deken novembersneeuw
'ankers varen te dicht
ings waddeneilanden
Advertenties 62600
Redaktie 62620
CDA: Schone grondverklaring erg duur
iistitie voelt zich machteloos
IANGS DE WEG
opulair
Texels project komt op gang
TEXELSE p couRANT
-.... A
iii
-.4: v
Openstelling raadhuis
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1993
«i dun winterzonnetjes belicht in de nemideg het Ijzige landschap van de Westen
(Foto's Tessa de Graaffl
lijn3 onwerkelijk, zo hagelwit was de
leken novembersneeuw waaronder
iet eiland woensdagmorgen ont
waakte. Zelfs Radio 3 berichtte dat
ip Texel meer was gevallen dan in de
est van Nederland. De dikte van de
meeuwlaag bedroeg gemiddeld zo'n
15 centimeter, maar op het zuidelijk
leel van het eiland was het meeste
[eirallen.
en welkome verrassing voor de
ïxelse jeugd die massaal de sleeën
sn zolder haalde en speels de straat
p ging. Een enkele langlaufer liet
ich het buitenkansje niet ontnemen
n bond de ski's onder. Uitkijken ge
lazen echter voor de Texelaars die
aar hun werk moesten of voor an-
lere verplichtingen de deur uit gin-
en. Vooral fietsers ondervonden
ngemak van de aangekoekte
neeuw op straat. In alle vroegte wa
rt sneeuwbestrijders van gemeente
i Rijkswaterstaat IRWSI op pad ge-
san om de sneeuw op te ruimen die
snaf een uur of vier 's morgens was
aan vallen. Om tijdig te kunnen uit-
ikken raadpleegt de gemeente de
meteorologen van Provinciale Wa
terstaat, die de sneeuwval nauwkeu
rig kunnen voorspellen. Van de 75
ton pekel die de gemeente onlangs
insloeg, is volgens Warner Schreurs
van gemeentewerken woensdag al
weer zo'n zestig ton uitgestrooid.
Het was voor het eerst sinds de
overname van de wegen vanhet wa
terschap door de gemeente dat er
zoveel sneeuw viel. Volgens Schreurs
zijn de sneeuwruimers goed op hun
taak voorbereid. Gemeentewerken be
gon met drie sneeuwschuivers de be
langrijkste wegen en fietspaden
sneeuwvrij te maken, terwijl RWS de
sneeuw op de eigen wegen met één
wagen te lijf ging en daarna de ge
meente assisteerde. In de loop van
de ochtend werden de minder be
langrijke wegen aangepakt.
Om toekomstige sneeuw de baas te
kunnen stelde de raad onlangs
f50.000,- beschikbaar voor een nieu
we strooiwagen. Ook voor de komen
de jaren staan investeringen voor
gladheidsbestrijding op het pro
gramma.
Als het er ligt. moet je er meteen van profiteren! Dirk Witte zette zijn
kleindochters in de arrestee.
paard op scherp en zijn
litie kan weinig uitrichten tegen
enlandse tankers en kustvaarders
om tijd te winnen te dicht langs
waddeneilanden varen. De oor-
i zijn internationale afspraken
irdoor de overtreders aan Neder-
Ise strafvervolging ontsnappen,
olg is dat de Texelse vuurtoren-
hters steeds vaker schepen bui
de vaarroute betrappen. Een
I inte situatie waarbij een milieu-
P niet denkbeeldig is.
:e tankers die een buitenlandse
emmingen hebben horen de gro-
:heepvaartroute te volgen die
zo'n twaalf mijl uit de kust ligt. Kust
vaartuigen van bepaalde omvang die
van of naar een Nederlandse haven
gaan, mogen de eilanden tot zes mijl
naderen. Net als op de snelwegen, is
het scheepvaarverkeer in banen ge
scheiden. Steeds vaker komt het
voor dat schepen uit Duitsland, Noor
wegen of elders zich buiten de route
wagen om tijd te winnen. „Het af
snijden scheelt ze gauw 2,5 uur", al
dus hoofdkustwachter Piet Stam, die
schat dat dergelijke situaties meerde
re malen per dag voorkomen. „En
dan heb ik het niet over 's avonds en
s nachts, want dan is de vuurtoren
niet bemand."
Zodra de vuurtorenwachters een
schip betrappen, waarschuwen ze
het kustwachtcentrum in IJmuiden,
dat een patrouillevliegtuig poolshoog
te laat nemen. Als een schip inder
daad buiten de route vaart, maakt
een opsporingsambtenaar proces ver
baal op. Afhankelijk van het inkomen
van de kapitein bedraagt de boete
circa f2000,-. Omdat van de inning
hiervan in buitenlandse haven in de
praktijk weinig terecht komt, lapt me
nig kapitein de regels aan zijn laars.
Noordzee officier van Justitie Hendrix
sr. ergert zich hieraan mateloos. „We
dringen er bij het Ministerie van Ver
keer en Waterstaat al jaren op de re
gels in een internationaal verdrag
vast te leggen, want het is zeer
frustrerend als de boete's niet inbaar
zijn. Tot dusver blijft de strafvervol
ging echter een probleem." Volgens
een woordvoerder van Verkeer en
Waterstaat gaat het om aanbevolen
ti, laat ik ook eens wat zeggen
ir Texel als „populairste badplaats
i Nederland" Echt nieuws vond ik
niet, want al jaren geleden las
irgens dat Texel in dat opzicht
i de top staat. Maar het was wel
eerste keer dat een gezagheb-
id instituut als het NIPO dat
tstelde en er publiciteit aan gaf.
populariteit is natuurlijk leuk en
ilend. Maar ik denk dat je er be
niet mee te koop kunt lopen
lat dit voor de ontwikkeling van
toerisme slecht is. Het is daar-
maar goed dat de uitslag van
NIPO-enquête elders in het land
Iveel publiciteit heeft gekregen
het is te hopen dat onze Texelse
amemakers dat populair-etiket
in hun foldertjes en adverten-
zullen verwerken,
ke gevoelens worden opgeroe-
door het begrip populairDat
tchilt per persoon, maar het is in
geval het tegengestelde van
usief. Het is een stapje in de
ling van ordinair. Bij populair
kt je aan iets waar de massa op
omt. Een noordelijk Benidorm.
stranden en straten. Rijen pa
ramen en cafés met hoempa-
tiek. Luidruchtige feestgangers.
Dat dit voor Texel slechts geldt voor
een enkel straatje in enkel dorp,
maakt niet uit. In de reclame is het
niet belangrijk hoe het is maar hoe
men dénkt dat het is. Waarbij je
moet weten dat half Nederland nog
nooit op Texel is geweest en derge
lijke vooroordelen daarom snel zal
slikken.
Ik noem een voorbeeld van een
misverstand dat door de NIPO-
enquête kan worden opgeroepen.
Volgens die enquête is een bad
plaats als Zandvoort aanzienlijk min
der populair dan Texel. Dat is om je
lam te schrikken, want op een zo
merse dag kun je op het strand van
Zandvoort over de hoofden van de
mensen lopen. Menigeen zal be
wust of onbewust concluderen dat
het op Texel nog veel erger moet
zijn. En wegblijven, tenzij hij/zij
houdt van een druk strand, maar
dat is dichterbij huis ook te vinden.
Dat die drukte op het Zandvoortse
strand wordt veroorzaakt door dag
jesmensen uit Amsterdam die in
Zandvoort geen verblijf houden, rea
liseren zich maar weinigen. Reclame
gebaseerd op populariteit als bad
plaats druist daarom in tegen de
promotie van onze VVV: „Texel.
Rust en Ruimte tussen Dijk en
Duin" (Uitstekende slagzin. Zelf be
dacht of gekocht van de denktank
van Kalusche?)
Het is lang geleden dat het Texel
was te doen om badgasten. Dat
woord wordt dan ook weinig meer
gebruikt. Door maatschappelijke
veranderingen (onderwijs, wel
vaartsspreiding, individualisering) is
een groot publiek ontstaan dat
méér wil dan met z'n allen op een
strand zitten, hoe onschuldig, gezel
lig en leuk dat ook kan zijn. In de
reiswereld weten ze ervan mee te
praten. De belangstelling voor spor
tieve, individuele en cultureel getinte
reizen naar minder bekende bestem
mingen neemt toe. Zelf organiseer
ik wel eens reizen naar een niet al
ledaagse bestemming in Indonesië.
Als regel sluiten we zo'n tour af
met een strandvakantie van een
paar dagen op Bali, de meest popu
laire badplaats van het land. Dat
doen we omdat het haast niets ex
tra kost. Het ligt namelijk in de rou
te en het verblijf is ook in de betere
hotels tamelijk goedkoop (wat op
zichzelf al te denken geeft). Toch
gebeurt het steeds vaker dat reizi
gers bedanken voor Bali. Te ge
woon, te toeristisch. Feit is dat
slechts een klein deel van dat eiland
echt druk is en dat het ondanks het
toerisme (ja, zelfs dénk zij het toe
risme) zijn cultuur uitstekend heeft
bewaard. Pas als je daar, pratend
als Brugman, op wijst, laten de rei
zigers zich overhalen en hebben
daar achteraf geen spijt van. Ik
denk dat hetzelfde voor Texel geldt.
De mensen willen wat anders en
juist dat andere biedt Texel in grote
variatie, meer dan elk ander vakan-
tiegebied in Nederland. Dat is dè
sterke kant. Die veranderde en bre
der wordende interesse is aan te to
nen met tal van voorbeelden. In een
betrekkelijk klein aantal jaren is het
bezoek aan de autocross gehalveerd
en het museumbezoek verdubbeld.
Het aantal mensen dat niets anders
wil dan op het strand liggen (en
zich dus te pletter verveelt als het
geen strandweer is) neemt naar ver
houding af. En in een maand als no
vember, als er naar vroegere
opvattingen op Texel niets is te be
leven, verblijven er aanmerkelijke
aantallen recreanten die over een
leuk budget blijken te beschikken.
Dat „andere" dat zo perfect aan
sluit bij die exclusieve groeimarkt,
wordt nu opgezadeld met dat over
heersende populaire badplaats
imago. Een loodzwaar stempel. On
gewenst, vooral omdat het be
vestigt wat velen al ten onrechte
dachten. Er zijn mensen die nooit
op Texel zijn geweest, maar er niet
heengaan omdat ze het „te toe
ristisch" vinden. Ze gaan liever naar
andere eilanden zoals Ameland,
hoewel het daar gemiddeld per vier
kante kilometer veel drukker is. Dat
je zelfs in het zomerseizoen op
Texel Uren kunt wandelen en maar
een enkeling tegenkomt, weet haast
niemand. En dat dit zo blijft, omdat
de gemeente de rem op de bedden
heeft gezet, is ook nauwelijks be
kend. Ik verbaasde me over de blijd
schap van Groenen en Warnaar bij
het vernemen van de enque-
teuitslag, maar één ding
ben ik van harte met hen eens: Pro
motie blijft nodig, meer dan ooit. Er
moet geen accommodatie meer bij
komen, maar die accommodatie
moet wél vol. Liefst met recreanten,
die niet alleen badgast zijn maar
ook respectvolle interesse hebben
voor dingen die eigenlijk alleen maar
op Texel zijn te beleven. Gun die
badp/aafspopulariteit maar aan een
ander, als je begrijpt wat ik bedoel.
Harry
P 1 v t'i: -et*
vaarroutes, waarvoor geen verplich
ting geldt en dus ook geen strafver
volging uit voort kan vloeien.
Discussie
Enige tijd geleden laaide de discussie
hoog op over de vraag of grote vaar
route voor tankers met chemische la
dingen verder buiten de kust moet
worden verlegd. Bij een chemische
ramp lopen de wadden dan minder ri
sico. „Aan de ene kant een goede
gedachte, maar ze varen dan zo ver
uit de kant dat de hulpverlening in
gevaar komt Ook wordt de kans op
aanvaringen in dit gebied groter.
Het raadhuis zal op vrijdag 24 en 31
december vanaf 12.30 uur gesloten
zijn. De afdeling burgerzaken is, als
extra service, op de donderdagen 23
en 30 december 's middags
geopend.
De kosten voor het bodemonderzoek
dat sinds kort nodig is voor bouwac
tiviteiten van enige omvang zijn Jan
Koolhof (CDA) te hoog. „Met name
agrariërs die een schuur willen bou
wen zijn erg duur uit." Koolhof wil
dat landbouwers vrijgesteld worden
van deze verplichting. De gemeente
voelt er niets voor.
Het bodemonderzoek is nodig door
de jongste wijziging van de gemeen
telijke bouwverordering en de Wo
ningwet. De aanpassing is de
gemeente door het rijk opgelegd. Een
bouwaanvraag moet nu vergezeld
gaan van een rapport dat aantoont
dat de grond vrij is van schadelijke
stoffen. De kosten van zo'n onder
zoek bedragen minimaal f2.500,-,
maar nemen toe naarmate het bouw
terrein groter wordt. Volgens Terpstra
is het onderzoek nodig om in de toe
komst te voorkomen dat gebouwen
op verontreinigde grond weer moeten
worden afgebroken. „Want dat is ka
pitaalsvernietiging."
Soepeler
Volgens Jan Koolhof heeft Obdam
een kastuinder vrijgesteld van deze
verplichting. Hij leidde uit het beleid
van de Noordhollandse gemeente af
dat ook op Texel de normen wat soe
peler kunnen worden gehanteerd.
„Want hoe kan landbouwgrond nu
vervuild zijn." Om uit te sluiten dat
de gemeente aansprakelijk wordt
gesteld wanneer de grond achteraf
toch vervuild blijkt, wil hij deze voor
waarde contractueel laten vastleg
gen.
De gemeente mag in deze kwestie
geen eigen koers varen, meent Cees
Witte, hoofd van de afdeling milieu.
„De gemeente Obdam ontkende de
beweringen van Koolhof in alle too
naarden."
Het college kan alleen ontheffing ver
lenen als de bouwkosten lager zijn
dan f30.000,-, de te bebouwen op
pervlakte niet groter is dan 50 vier
kante meter en als de totale
grondverplaatsing niet meer is dan
25 kubieke meter. In alle ander geval
len is de schone grondverklaring ver
plicht, zelfs als de grond niet wordt
beroerd of wanneer het een verbou
wing van een bestaand huis of een
schuur betreft die bovenstaande nor
men overschrijdt. „Hoe moeilijk dit
ook te verkopen is aan de Texelaars",
erkent wethouder Terpstra. „Een di
lemma, dat ons van bovenaf is opge
legd." De wethouder beloofde in
samenwerking met de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten aan te drin
gen op bijsturing van de wetgeving.
Was bodemonderzoek al een eis bij
het maken van bestemmingsplannen,
de gemeente laat nu ook bij grond-
transacties monsters nemen om ach
teraf niet aansprakelijk voor
verontreiniging te worden gesteld.
Particulieren die onroerend goed aan-
of verkopen nemen om deze reden
ook steeds vaker een onderzoeksbu
reau in de arm.
Sloopvergunning
Wie een gebouw wil slopen, moet
sinds kort eensloopvergunning aan
vragen. Dat brengt nu nog geen
kosten met zich mee. De gemeente
stelt voorwaarden aan de veiligheid
en aan de afvoer van sloopafval naar
de Hamster. Soms is bodemonder
zoek verplicht. Vrijstelling wordt ver
leend als het om minder dan tien
kubieke meter puin gaat. Vergunning
is altijd verplicht als asbest vrijkomt
of als het om een monument gaat.
Milieuvergunning
Op grond van de Wet milieubeheer is
de hinderwetvergunning vervangen
door de milieuvergunning. Onderne
mers die een bedrijf starten mogen
niet beginnen vóór een milieuvergun
ning is verleend. Als aan de voor
waarden wordt voldaan moet de
gemeente een vergunning binnen zes
maanden na de aanvraag verlenen.
Ook hiervoor is een schone grondver
klaring nodig. De 1300 bestaande be
drijven die min of meer actief zijn op
het eiland, zijn voortaan aan de voor
schriften van de Wet milieubeheer
gebonden. Voor bepaalde bedrijfstak
ken, zoals rundveehouderij, detailhan
del en brood- en banketbakkers,
liggen de besluiten al vast. Voor an
dere sectoren zijn ze in de maak. Bij
de afgifte van de vergunning, loopt
de gemeente wel vooruit op de eisen
die het rijk zal gaan stellen. Volgens
een woordvoerder van de afdeling
milieu heeft de maatregel voor de
meeste ondernemers op dit moment
geen verstrekkende gevolgen. Wel
voert de gemeente per sector contro
les uit. Dit jaar zijn de melkrundvee-
houderijen aan de beurt.
Afgelopen voorjaar besloten de in
stanties in de Texelse zorgsector een
dementie-project op te zetten. Doel:
eerder signaleren of iemand dement
dreigt te worden, eerder hulp bieden
en beter samenwerken. Onder lei
ding van coördinator Liesbeth Rijk
uit Den Burg is het project inmiddels
gestart. Eén van de eerste resultaten
is een tweetal folders. Alle Texelaars
van 55 jaar en ouder krijgen deze in
formatie.
Beide folders worden eind deze
maand meegestuurd met het blad
„Ouder worden op Texel", een uitga
ve van de Stichting Welzijn Ouderen
Texel (SWOT). Tevens is de informatie
te vinden in de wachtkamers van
huisartsen, bij de apotheek en de
kruisvereniging. De ene folder (titel:
„In de war? ...Vergeetachtig? Is het
dementie of wat anders?") gaat in
op de verschijnselen en oorzaken.
Aangegeven wordt wat men moet
doen als men ongerust is. Méér infor
matie over hulp en advies is te vin
den in de andere folder, die de naam
„Wegwijzer" draagt. Alle verschillen
de mogelijkheden voor hulpverlening
op Texel worden genoemd, compleet
met adressen en telefoonnummers.
Genezing mogelijk
Vroegtijdig herkennen van dementie-
achtige verschijnselen is erg belang
rijk. Escalatie van problemen kan dan
worden voorkomen en wellicht is ge
nezing mogelijk. Soms is er een li
chamelijke of psychische oorzaak aan
te wijzen. Ook kan bijv. slechte voe
ding in het spel zijn. Door onderzoek
en diagnose kan één op de vijf geval
len met succes worden behandeld.
Altijd is het belangrijk de huisarts tij
dig te waarschuwen.
Een achterliggend doel van het Texel
se dementie-project is zorgen dat in
de toekomst de wachtlijsten voor
verzorgingshuizen en het verpleeghuis
niet te lang worden. Nu is het al zo
dat steeds meer demente bejaarden
niet in het verpleeghuis terecht kun
nen, zodat ze in de verzorgingshuizen
moeten blijven. Het percentage de
menterende ouderen in Sint Jan en
de Gollards is gestegen tot 30 pro
cent van de bewoners. Er moet dus
wat aan gebeuren, zeker gezien de
toenemende vergrijzing en het be
perkte aantal plaatsen.
Lichie van Troost
Het afgelopen half jaar zijn er al di
verse bijscholingscursussen geweest
voor hulpverleners en vrijwilligers.
Met artsen en psychologen als do
centen is geprobeerd de kennis op
Texel over dementie op te vijzelen.
Tot nu toe hebben 45 vrijwilligers
een cursus gevolgd In januari gaan
nog drie cursussen, met weer 45
deelnemers, van start. Daarnaast zijn
er gespreksgroepen als ondersteuning
voor familieleden en direct betrokke
nen.
Om de aandacht op het onderwerp
te vestigen, zal komend voorjaar een
gevarieerde themadag worden gehou
den. Op 23 maart in de Burg. De Ko
ninghal zijn o.a. er
theatervoorstellingen en exposities te
zien. Aris Bremer uit Oosterend heeft
speciaal voor deze gelegenheid een
eenakter geschreven met de Texelse
titel „Het Lichie van Troost".
I.M. ADVERTENTIE
