Terminale Thuiszorg is
)ij iedereen weer anders"
BRANDWOND
jjVijkverpleegkundige Anneke van den Berg:
EERST WATER, DE
REST KOMT LATER
LANGS DE WEG
TTexels l [Wat zeggen wou...
NEDERLANDSE
BRANDWONDEN
STICHTING
Vóór!
TEXELSE 23 COURANT
TESO als coöperatie
eale omstandigheden
or trimloop AVT
TELEFOON 02510 - 29:111
VRIJDAG 10 DECEMBER 1993
\neke van den Berg: ..stervensbegeleiding is voor ledereen iets persoonlijks....
ven en dood, we krijgen er allemaal vroeg of laat mee te ma-
n. Wanneer iemand wordt getroffen door een ongeneeslijke
ikte, komen naast alle verdrietige emoties tal van praktische
rgen aan de orde.
eeds vaker willen mensen die ongeneeslijk ziek zijn, de laatste
se van hun leven thuis doormaken in plaats van in een zieken-
lis of verpleeghuis. Huisartsen, het' Kruiswerk en de Gezinszorg
- steeds gerichter bezig met de begeleiding. Ook op Texel is er
duidelijke verschuiving van zorg.
(Foto March Heijnen)
zogenaamde „mantelzorg" (vrij-
ligers, familie en vrienden) is een
rosbare schakel bij de begeleiding
verzorging van de ongeneeslijk
ke patiënten. Landelijk verschillen
praktische mogelijkheden van de
liszorg.
neke van den Berg is als wijkver-
egkundige werkzaam bij de Stich-
g Kruiswerk Kop van
prd-Holland op Texel. „De waarde
de Terminale Thuiszorg is gigan-
h. In je eigen omgeving kunnen
rven is iets dat gelukkig de laatste
tn steeds meer gebeurt. Elke situa-
is weer anders."
Kruiswerk is laagdrempelig en
ereen kan deze hulp inschakelen,
lens een eerste gesprek wordt al-
op een rij gezet. Eén van de vra-
i is hoeveel mensen er om de
rokken patiënt staan.
Nachtzorg
mantelzorg bestaat meestal uit fa-
ie of vrienden. Anneke van den
g: „Deze basiszorg is erg belang-
een patiënt kan anders meestal
thuis worden verzorgd. Het
iswerk verleent aanvullende hulp.
kunnen maximaal drie keer per
l langs komen om de patiënt te
pen."
sst deze hulp overdag is nachtzorg
mogelijk. Dit kan worden gedaan
door verpleegkundigen van het Kruis
werk of gezinsverzorgers van de
Stichting Gezinsverzorging.
De verpleegkundige overlegt met de
patiënt, arts en verzorgers op welke
manier de dagelijkse verzorging moet
plaatsvinden. Ze praat met de men
sen over hun ziekte en de manier
waarop ze daar mee omgaan. „Het is
meestal ontzettend moeilijk en ingrij
pend. Sommige mensen weten al
heel lang dat ze ernstig ziek zijn en
dan kan het beter te accepteren zijn.
Anderen worden erdoor overvallen. Er
kunnen nog jonge kinderen in het ge
zin zijn die moeten worden verzorgd.
Wij proberen daarin de juiste advie
zen te geven en de mensen te steu
nen."
Volhouden
Het is belangrijk dat de betrokkenen
over alle informatie beschikken die er
is. „De uitdrukking „terminaal" is ei-
gelijk vaag, het is niet van te voren
te zeggen hoe lang iemand het kan
dragen", aldus Anneke van den Berg.
Ze benadrukt hoe belangrijk het is
dat de verzorgers voldoende rust ne
men. „De last moet niet te veel bij
één persoon liggen. De patiënt is er
niet bij gebaat dat iemand onafgebro
ken dag en nacht de wacht houdt.
Dat kan geen mens weken of soms
maanden volhouden."
Het kan nodig zijn dat andere des
kundige hulpverlening wordt inge
schakeld, bijvoorbeeld
Maatschappelijk werk of het Riagg.
Alle hulp wordt aangeboden, nóóit
opgedrongen.
Gedurende een korte of langere pe
riode een dierbare verplegen is zwaar
en vooral onrustig. Té korte nachten
kunnen de verzorgers opbreken. Pro
fessionele nachtverpleging (acht uur
per nacht) is een apart aspect naast
de reguliere hulpverlening. Het ver
schilt per ziektekostenverzekeraar hoe
lang nachtverpleging wordt vergoed.
„Voor nachtverpleging moet de huis
arts een verklaring tekenen om aan
te tonen dat opname in een zieken
huis c.q. verpleeghuis erdoor kan
worden voorkomen. De ontlasting
van de mantelzorg kan ook als reden
worden aangevoerd."
Kostbaar
Het ziekenfonds Univé vergoedt 8
10 nachten en in speciale gevallen
kan verlenging worden aangevraagd.
Landelijk lopen deze termijnen nogal
uiteen. Op Texel heeft het Kruiswerk
meestal te maken met deze 10 nach
ten en dat is absoluut niet veel. Voor
de hulpverlening is het altijd passen
en meten. „Bij de particuliere ziekte-
Sectie of serie? In het artikel van
Roy Helleman over de bieten
transportschepen is een storende
fout geslopen. Het woord „sectie-
bouw" is abusievelijk vervangen voor
„seriebouw"
Geen lid. Texel wordt geen lid van
de Landelijke Vereniging voor Kleine
Kernen. Dit omdat het eiland een
heel eigen problematiek heeft en de
vereniging voor Texel waarschijnlijk
weinig kan betekenen.
kosten verzekeraars is het verschil
lend, afhankelijk van de polis", aldus
Anneke van den Berg, die veel tijd
besteedt aan kantoorwerk. „Onze
taak is bemiddelen met de verzeke
raars en dan komt de term „termi
naal" weer aan de orde. Het is
moeilijk aan te geven wanneer
iemand gaat sterven Wrang daarbij
is dat langdurige opname meestal
veel duurder is."
Rouwproces
Het is waardevol om je naaste tot
het einde te kunnen verzorgen. Een
ziekenhuis is meestal te weinig in
gesteld op terminale patiënten. De in
tense zorg kan een speciale band
scheppen en mensen kunnen dichter
tot elkaar komen dan ooit tevoren.
Het daaropvolgende rouwproces kan
door deze directe zorg beter te dra
gen zijn. „Toch is de belasting voor
meestal de direct betrokkenen niet
iets dat je moet onderschatten. Ik
zeg altijd: zorg ook goed voor uzelf.
Meestal is er één centrale persoon
binnen een familie die extra wordt
belast. Jezelf er even van losmaken
en weer nieuwe energie opdoen is
belangrijk. Gewoon even boodschap
pen doen of een wandeling maken
kan hernieuwde kracht geven. Je ziet
soms dat mensen hun grenzen ver
leggen", vertelt Anneke van den
Berg. „De tijdsduur is altijd moeilijk in
te schatten.
Mensen kunnen indrukwekkend sterk
zijn. leder sterft zijn eigen dood."
Inzet vrijwilligers
Binnen het kruiswerk bestaat een
vrijwilligersorganisatie. Een aantal van
deze mensen kan worden ingezet bij
de terminale zorg. Wanneer een si
tuatie té complex is mogen deze
mensen daarmee echter niet worden
belast. Deze vrijwilligers zijn voor de
thuiszorg een waardevolle aanvulling.
Ze kunnen de familie op verschillende
manieren steunen. Op Texel zijn er
voldoende mensen die zich daarvoor
belangeloos inzetten. „Het klinkt
hard, maar we moeten altijd vanuit
een bepaald budget werken. Met vrij
willigers, de familie én de nachtver
pleging kunnen we meestal de
situaties goed aan."
Het zou het ideaal zijn wanneer men
sen een speciaal „verpleeg-verlof"
zouden kunnen krijgen, wanneer ze
met een dergelijke situatie te maken
hebben. Daarover wordt gesproken
op hoog niveau, maar tot op heden
raken mensen die graag hun dierba
ren willen verzorgen nog wel eens in
de problemen met hun werkgever.
Meestal gaan ze in de ziektewet; met
ziek maar ook niet arbeids-géschikt.
Het zou rechtvaardiger zijn wanneer
er een speciale regeling komt.
Wil de Leeuw
Het omzetten van een N.V. naar een
coöperatievorm van Texel Eigen
Stoomboot Onderneming lijkt een re
volutionaire stap. Of dat in werkelijk
heid zo uitpakt, dient eerst kritisch te
worden beschouwd. Als er naast de
formele omzetting weinig of niets
verandert, is het niet meer dan een
manoeuvre om mogelijke invloed op
de bedrijfsvoering door (overkantse
maar ook Texelse) aandeelhouders af
te remmen. Als we de beweegrede
nen moeten geloven, als het zou
gaan om het Texels Eigen te waar
borgen, hebben we er, onder bepaal
de voorwaarden, vrede mee dat een
omzetting als voorgesteld gaat
plaatsvinden.
Invloeden van overkantse aandeel
houders in de toekomst zijn volgens
ons niet uit te sluiten. Immers, ook
deze kunnen hun aandeel inruilen
voor een lidmaatschap van de coöpe
ratie. Zou dat niet het geval zijn, dan
is er sprake van discriminatie van een
bepaalde groep aandeelhouders en
achten wij het niet onmogelijk dat
TESO wordt gewezen op juridische
tekortkoming. In de praktijk zal dat
zo'n vaart niet lopen omdat veel van
deze aandeelhouders het niet interes
sant vinden lid te zijn van een derge
lijke Texelse coöperatie, dus blijven
automatisch de Texelaars over.
GroenLinks wil aan Texelse aandeel
houders het volgende advies meege
ven: Door aan het uitbrengen van uw
stem een aantal voorwaarden te ver
binden, is het mogelijk de dienstbaar
heid van de veerverbinding beter af
te stemmen op de inwoners van ons
eiland.
Als eerste: Omdat het moet gaan
over behoud van het Texelse karakter
van TESO, is het bij omzetting nood
zakelijk dat ook de statuten worden
aangepast. Een Raad van Commissa
rissen zal in de toekomstige structuur
niet langer bestaan en dient vervan
gen te worden door eenm opnieuw
te kiezen coöperatiebestuur Dit
bestuur mag wat ons betreft best
mensen bevatten die thans in de RvC
zitting hebben. We hebben trouwens
sterk de indruk dat dit ook de bedoe
ling is. Waarom wordt anders in de
zelfde krant als waarin het „omzet-
tingsverhaal" staat, vermeld dat Ba-
rendregt (nota bene sinds kort een
„overkantse" burgemeester) benoemd
is tot vice-presidentcommissaris.
Te tweede: Om de nadruk te leggen
op het „Texels Eigen" en om te tonen
dat de voornemens om meer voor de
Texelaars te doen, serieus zijn, kun
nen zaken die in het verleden door
de Texelse samenleving zijn aange
kaart, nu daadwerkelijk een nieuw le
ven worden ingeblazen.
Zo kan nu eindelijk de onduidelijkheid
over de tariefsharmonisatie voor
vrachtvervoer worden weggenomen.
In coöperatieverband kan dit voorne
men dan zonder meer van de baan.
Verder kan TESO laten zien dat ze er
wat aan gelegen is de tarieven voor
Texelaars omlaag te brengen.
GroenLinks pleit overigens al een
aantal jaren voor een openbaar
vervoers-status voor TESO, met daar
aan gekoppeld het gebruik van de re
guliere strippenkaart voor personen.
In dat verband is er ook de Groen-
Linkse uitspraak dat, gezien de vaa-
rafstand van 4 km, twee strippen
(één strip per overtocht plus ba
sisstrip) voldoende moeten zijn. On
derhandelingen hierover met de
provinciale en rijksoverheid, ter ver
krijging van mogelijke subsidies, die
nen op korte termijn te worden
begonnen.
Ten derde: In het belang van de leef
baarheid op ons eiland en om de
thans in gebruik zijnde vaarroutes te
kunnen blijven handhaven (bij toena
me zal in de toekomst Balgzand de
uitwijkoptie worden), dient een ont
moedigingsbeleid te worden ingezet
om de stroom overkantse auto's in te
dammen.
Met bovenstaande maatregelen kan
het volgende worden bereikt;
- De tariefsharmonisatie vrachtver
keer is van de baan;
- De Texelse tarieven worden lager;
- De huidige vaarafstand blijft ge
handhaafd;
- Het aantal toeristische auto's op
Texel vermindert.
Wanneer TESO binnen de nieuwe
structuur deze doelstellingen gaat
hanteren en er bij de oprichting van
de coöperatie intentieverklaringen in
deze richting over tafel komen, on
dersteunen we het initiatief tot om
vorming en kan wat GroenLinks Texel
betreft het licht op groen!
Theo van den Berg,
Voorzitter afdeling Texel
van GroenLinks.
Ier ideale omstandigheden werd
dag in De Dennen de tweede
iloop van de Atletiekvereniging
ouden. Bij de jeugd liet Maarten
;ger van zich spreken met de
He tijd van 5.22 min. over 1.3 km.
ede werd Gijs Waverijn die zijn
van de vorige keer met 8 sec.
leterde naar 5.40 min. Ook Ronny
ter met 16 sec. (5.50 min.), Robin
terhof met 20 sec. (5.56 min.) en
y v.d. Ploeg met 12 sec. (6.52
I verbeterden hun tijd. Wouter
ger werd zesde in 6.53 min. en
ion Noorlander zevende in 7.15
Bij de meisjes liep Nancy Sieling
ec. van haar tijd af (15.35 min.
3.1 km). Mireille Oosterhof ver-
rde haar tijd zelfs met 3.02 min.
08). Bij de jongens liep Coen
i precies dezelfde tijd (13.50) en
Marcel Keijzer 10 sec. sneller
de vorige keer (16.00). Bij de se
in liep alleen Cees Timmer 3.1
112.09). De tijden over de 6.2 km
m: Bram Bruin (26.03), Mare Ri-
(26.54), Dirk Eelman (29.26),
ran Sambeek (33.25) en Ina Ger-
t n (34.11, verbetering met 26
De 9.3 km werd gemakkelijk
»nnen door Jan Zijm (34.27
1 op afstand gevolgd door Ed Ze-
143.53), Corrie Witte (49.41),
i Roeper (49.42) en Corrie Boon
5). Gezien de vele positieve
Hes op het parcours verwacht de
lekveremging dat het aantal
'emers zal toenemen. De volgen
ter is 16 januari.
Natuurlijk ben ik vóór die coöperatie.
Teso moet behouden blijven voor
Texel en daarom mogen alleen Texe
laars het daar voor het zeggen heb
ben. De argumenten die Teso
daarvoor heeft aangevoerd spreken
mij zeer aan. Als geboren, dus echte
Texelaar streelde het mijn ego dat al
leen eilandbewoners in staat worden
geacht dat bedrijf idealistisch te blij
ven runnen, dus zonder winstoog
merk en uitsluitend in het algemeen
belang van Texel, wat dat ook moge
zijn. Die aandeelhouders van het
vasteland zijn kwaadaardige zakken
vullers, die ongetwijfeld een greep in
de kas zullen doen zodra zij zeggen
schap krijgen over de stoombooton
derneming. Zie hoe sommige van hun
troepen zich reeds hebben geconcen
treerd en luister naar die NZH-
directeur die openlijk verklaarde dat
hij Teso wil overnemen. Hulde voor
Hoogerheide die hem fijntjes van re
pliek heeft gediend. Hij schijnt hem
gezegd te hebben dat zo'n gesubsi
dieerd busbedrijf niets wenselijks kan
toevoegen aan de Texelse bootdienst,
vooral niet in financieel opzicht. Pats!
En Hoogerheide voegde eraan toe dat
hij zich heftig tegen overname zal
verzetten omdat hij nog wil meema
ken dat onze Teso 100 jaar bestaat
en dan in aanmerking komt voor het
predikaat koninklijk. Dat laatste was
dus een grapje. Zo staan Texelaars
overkanters te woord: keihard als het
moet, maar altijd een grapje tot
besluit om toch een gemoedelijke in
druk achter te laten.
Bij Teso en de achterban van deze
onderneming lijkt het optimisme over
de kwaliteit en eerlijke betrokkenheid
van Texelaars geen grenzen te ken
nen. Hoewel... Het voorstel tot om
zetting goed lezende stuitte ik op de
bepaling dat ook Texelaars niet voor
meer dan f2400,- aandelen mogen
bezitten. In de Texelse Courant las ik
waarom en ik voelde het bloed uit
mijn hoofd wegtrekken: ook concen
traties van Texelse aandeelhouders
zouden een bedreiging voor het be
drijf kunnen vormen. Wat is dat voor
een misselijke insinuatie? Wie bedoelt
Hoogerheide precies? De natte hore
caondernemers van De Koog? De Ro-
taryclub? De aanhangers van Groen
Links? De Doopsgezinde zusterkring?
Laat hij man en paard noemen, an
ders zal ik in de ledenvergadering van
de Koninklijke Stoombootcoöperatie
in het openbaar om opheldering
vragen.
Alleen al de gedéchte dat echte Texe
laars iets onoirbaars of onvriendelijks
met Teso zouden kunnen uithalen,
werp ik verre van mij. Texelaars zijn
per definitie goed, dat zou iedereen
onderhand toch moeten weten. Kijk
toch eens hoe mooi ze hun eiland
hebben ingericht en hoe goed zij zelf
op hun natuur en cultuur passen!
Het zou mij niet verbazen als zou blij
ken dat zij zonder erfzonde worden
geboren. Zij neigen niet - zoals alle
andere mensen - tot het kwade maar
tot het zéér goede. Het goede zit er
gewoon ingebakken. Wil Hoogerheide
daar even aan denken voordat hij op
nieuw met zulke rare onbewezen ver
halen aankomt?
Sorry, ik sloeg even door, maar het
grijpt me dan ook allemaal erg aan.
Ik doe dus mee met die coöperatie,
maar toen ze daar een paar maanden
geleden voor het eerst over repten,
schrok ik me rot Mijn vader had een
particuliere handel in landbouwwerk
tuigen en aanverwante artikelen. De
„coöperatie" (de Coöperatieve Aan
koopcentrale Texel of daaraan ver
want bedrijf) deed dat ook en was
dus automatisch concurrent en vij
and. Met dat idee ben ik opgegroeid.
Coöperatie, dat was iets collectiefs,
een beetje links. Hadden de commu
nisten ook niet zulke bedrijven? Voor
zitter van de boerencoöperatie was
een zelfstandige boer die voor de
PvdA in de gemeenteraad zat. Wij
vonden dat zoiets eigenlijk niet kon
en het bevestigde mijn gemengde ge
voelens jegens coöperaties. De parti
culiere tegenhanger van de
Aankoopcentrale was Keijser Co.
Daér behoorde je je veevoeder en
kunstmest te halen. Of juist niet, al
naar gelang. Later speelden die ver
schillen nauwelijks meer een rol,
maar toen mijn vader zijn bedrijf aan
de Cebeco-coöperatie overdeed
fronste menige rechtzinnige onderne
mer de wenkbrauwen. Dat was ver
raad, dat ze overigens hadden
kunnen voorkomen door meer te bie
den. Dit soort gevoelens is ook nu
nog met helemaal weg. Dat bleek on
langs toen de zeer particuliere firma
A. Bakker Azn zijn veevoederafdeling
overdeed aan de coöperatie. Ik sprak
mensen die het graag anders hadden
gezien, maar die waren oud en klein
in aantal.
Ik verheug me op die Teso-
aandeelhoudersvergadering van 7 ja
nuari waar dat omzettingsvoorstel
aan de orde komt. Die hoofdelijke
stemming die daar wordt gehouden,
gaat sterk lijken op de selectie van
goede en kwade zielen op de Dag
des Oordeels. Met dat verschil dat al
leen de levenden worden geoordeeld.
Stel je voor: in die stampvolle De
Koning-hal roept president
commissaris Bob (afgelost door de
overkantse vice-president Klaas) de
namen van alle aanwezige aandeel
houders af. Dat kon wel eens een
uurtje duren, maar ik mag aannemen
dat intussen de ober rond gaat. Die
aandeelhouders moeten opstaan,
naar de microfoon lopen en met luide
stem „voor" of „tegen" roepen. Ze
gaan dus met de billen bloot, het kan
niet anders. Aandeelhouders die het
dan nog wagen om „tegen" te roe
pen, moeten een hoop lef hebben.
Als de eerste dwarsligger zich aldus
laat horen, moeten alle aandeelhou
ders zo hard mogelijk „bóel!" roe
pen, zodat andere dissidenten die
ook van plan waren om tegen te zijn,
nog tijdig in het rechte spoor worden
gebracht. Op die manier halen we die
meerderheid van 90% met gemak en
kunnen we zien hoe de geldwolven
na afloop hun wonden likken.
Die jaarlijkse uitkering uit de winst
wil ik natuurlijk niet. Het is strijdig
met de niet op gewin gerichte
doelstelling van de onderneming, om
ze even in hun eigen jargon terecht
te wijzen. Bovendien blijft er van die
f60,- per aandeel niet zoveel over als
het lijkt. Er gaat 25% dividendbe
lasting af en de inkomstenbelasting
zorgt vervolgens voor halvering, want
echte Texelaars vermelden deze in
komstenbron natuurlijk keurig in hun
aangifte.
Nee, ik heb veel liever dat koud buf
fet na afloop van de vergadering. De
idealistische gezelligheid waarmee
dat gepaard gaat, is met geen pen te
beschrijven. Er is niets heerlijkers dan
met zo'n bord in de rij te staan met
het oog op al dat lekkers, gemoede
lijk converserend met geestverwan
ten. En intussen wel scherp lettend
op onbehouwen medevennoten, die
zoveel dure garnalen en exclusieve
visspecialiteiten opscheppen dat er
voor de laatkomers alleen nog maar
ordinaire salade is. Over dat buffet
wordt in het omzettingsvoorstel niet
gerept. Half werk dus, Teso onwaar
dig.
Waar ook niet over wordt gesproken
is dat mooie bewijs van aandeel.
Voor mij is dat aandeel van f25,- een
erfstuk dat op een opvallende plaats
in de hal van onze woning hangt. Fei
telijk betekent het: hier woont een
goed mens. leder jaar haal ik het uit
de lijst en ga ermee naar de vergade
ring om ook daar vol trots te laten
zien dat ik er echt bij hoor. Dat aan
deel kan nu bij het oud papier. Af
schuwelijk, Het is te hopen dat er
een heel fraai formulier met veel
stempels en handtekeningen voor in-
plaats komt, anders stem ik mooi té
gen die coöperatie. Voor mijn aandeel
van f25,- krijg ik vijf van die formulie
ren. Maar ik kan er ook vier te gelde
maken, f2400,- vangen en een stero-
toren kopen. Joepie' Maar ik héb al
een stereotoren, al is die volgens
mijn zoon niet digitaal genoeg. Nee,
dan toch maar vijf mooie bewijzen
van lidmaatschap, die ik overal kan
ophangen of zogenaamd per ongeluk
laat rondslingeren. Ook anderen raad
ik aan het Teso-lidmaatschap op deze
wijze te tonen. Want dat wij toffe
jongens zijn, dat willen wij wel
weten.
Harry.
