Boeren en natuurbeschermers
laar „stukje gezamenlijkheid'7
Weinig protest tegen
ontwerp Herenstraat
Lions verdeelde f29.750,-
over acht goede doelen
A
iüy COURANT
Golfbaan: lokatie
Krim onder de loep
Regeling tuinwallen
weer via gemeente
Jazzdansdag
TKVÏ^T Q"n VRIJDAG 28 JANUARI 1994
i/Ve zullen het nooit helemaal eens worden, maar we moe-
in om de tafel gaan zitten om een stukje gezamenlijkheid
krijgen". Verzoenende woorden van natuurliefhebber
;un de Wit, die daarmee voor een mooi slot zorgde van de
scussieavond die dinsdag in EcoMare werd gehouden.
grariërs en natuurbeschermers
uisten daar de degens over de
xelse landbouw en over de ef-
cten van die landbouw op na-
uren milieu. Ondanks meerdere
oncurrerende" bijeenkomsten
op hetzelfde moment werden
houden, was de belangstelling
er groot en ontspon zich een
animeerde discussie. Het doel
n de avond (mèt elkaar praten
>laats van óver elkaar) werd
ardoor niet gemist. Het dreigde
fs een latertje te worden. Rond
;.00 uur moest discussieleider
im van Oort van de Volkshoge-
hool Bergen (door EcoMare in-
huurd als objectieve buiten
lander) de zaak kappen.
Gemiddelde boer
mens de Texelse agrariërs trad
inleider op Kees Hin uit Dijk-
inshuizen en namens de Werk-
)ep Landschapszorg Texel
riaan Dijksen.
i (die door aard en omvang van
50 ha grote bedrijf als een ge-
ddelde Texelse boer kan worden
schouwd) schetste op boeiende
jze en uit eigen ervaring de in-
jpende veranderingen waarmee
rarisch Nederland de laatste de-
inia te maken heeft gekregen,
name de terugloop van het
ïtal boeren en de daardoor vrij-
nende agrarische gebouwen,
vond dat laatste een bedreiging
ar landschap en cultuur van het
tengebied. Volgens Hin kan de
telse boer niet worden be-
louwd als een keiharde, miljoe-
mvesterende manager die aan
jels en bloemen geen bood-
ïap heeft. Hij heeft wel degelijk
voor de natuur, maar hij moet
il om zijn inkomen denken en de
opese regelgeving gaat aan
niet voorbij. Hin (die over 6 ha
zijn grond een beheersove-
tnkomst heeft afgesloten) wil
de bestaande oppervlakte
arische grond op Texel in stand
juist in het belang van het
lieu. Dat geeft mogelijkheden
ir vruchtwisseling, minder in-
isieve teelten en een zo beperkt
igelijk gebruik van gewasbe-
lermingsmiddelen. Hin probeer-
af te rekenen met de opvatting
dat boeren niets liever doen dan
zoveel mogelijk vergif en kunst
mest strooien. Het tegendeel is
waar: over de hele linie is sprake
van sterke matiging. Boeren willen
ook best rekening houden met de
weidevogels op hun land. Het is
wel jammer dat de vogelliefheb
bers niet thuis geven als hen
wordt gevraagd te helpen met het
markeren van nesten, zodat die bij
het maaien ontzien kunnen wor
den. Dat verwijt kreeg later reac
tie: vogelwerkgroep-lid Bob Loos
legde uit dat zijn mensen daarvoor
niet altijd in de gelegenheid zijn,
Rinus Kuiper zei dat hij wat dat be
treft diensten had aangeboden
waarvan geen gebruik was ge
maakt en de discussieleider gaf de
tip „nestopspoorders" via de
krant op te roepen. Elders heeft
was ik bezig met bosbouw en
bloembollen; toen riep de ambte
narij me") probeerde misverstan
den uit de weg te ruimen over
„zijn" Werkgroep Landschaps
zorg. Het is een belangenvereni
ging die door beïnvloeding van het
overheidsbeleid en door het wek
ken van belangstelling bij het pu
bliek wil bijdragen aan behoud en
herstel van landschaps- en natuur
waarden van Texel. Dat is ook een
belang voor de mens. In een milieu
waar het goed is voor planten en
dieren, is het ook goed leven voor
de mens. Het publiek kent de
werkgroep vooral van de bezwa
ren die tegen plannen van over
heid en particulieren worden
ingediend, maar de meeste activi
teit ligt op een ander vlak en
bestaat uit overleg met instanties.
Het is onvermijdelijk dat de groep
soms tegen de haren instrijkt van
belanghebbende mensen. „We
vinden dat niet leuk, maar we kun
nen het ook niet achterwege la
ten, want iemand moet het toch
dat zeer bemoedigende resultaten
gehad. Voor het vraagstuk van de
vrijkomende agrarische gebouwen
wist Hin geen oplossing. Toen hij
kritische opmerkingen maakte
over de gang van zaken op de rot-
ganzenboerderij Zeeburg, kwam
hij in botsing met Piet Postma, die
meende dat de spreker zich op dat
punt niet behoorlijk op de hoogte
had gesteld. Feit is dat Zeeburg de
doelstellingen van het beheersplan
dat in overleg met de agrariërs is
gemaakt, volledig waar maakt.
Omstreden groep
Natuur- en landschapsvoorvechter
Adriaan Dijksen („Tot mijn 29e
Adriaan Dijksen
voor landschap en natuur
opnemen".
Dijksen gaf met behulp van gepro
jecteerde cijfers aan hoe op Texel
als gevolg van bevolkingsgroei,
toerisme, verandering van vrije
tijdsbesteding en de met dit alles
samenhangende uitbreiding van
bebouwing en infrastructuur, de
natuur in het defensief is gedron
gen. Ingrijpend waren de invloe
den van kunstmest, bestrijdings
middelen, ruilverkaveling en ont
watering. Bloemrijke graslanden
verdwenen, tal van vogelsoorten
delfden het onderspit, liepen sterk
terug en raakten aangewezen op
natuurgebieden. Om wat te be
houden of terug te krijgen is het
wenselijk om een grotere opper
vlakte agrarische grond op natuur
vriendelijker wijze te beheren,
hetgeen door aanwijzing tot rela-
tienotagebied mogelijk wordt ge
maakt. Overigens zal niet meer
dan 21% van het Texelse cultuur
land reservaat of beheersgebied
zijn als dit beleid helemaal is uitge
voerd.
Geen provincievriendjes
De werkgroep staat niet kritiek
loos tegenover het systeem dat de
hogere overheid in deze toepast.
„We hebben er bij de provincie op
aangedrongen om wat soepeler te
zijn". De werkgroep verwijt de
boeren niets, wel de beleidmakers
die de omstandigheden hebben
geschapen waardoor boeren veel
moeten produceren tegen lage
prijzen. Als dat anders was zou de
natuur er beter voorstaan. Dijksen
vond de relatienota een accepta
bel middel om tot natuurherstel te
komen en wees erop dat geen en
kele boer verplicht is beheersover
eenkomsten aan te gaan. „Als u
het systeem toch afwijst beperkt
u het belang van collega's die er
wèl voor voelen". Relatienotage-
bied wordt wel degelijk agrarisch
geëxploiteerd, alleen minder inten
sief. Volgens spreker zou er zonder
boeren weinig terecht komen van
natuurvriendelijk beheer van de
groene ruimte. „We hebben de
boeren nodig en we willen samen
werken om het maximale uit de
overheidsplannen te halen".
Beheer of toezicht?
Beide sprekers bleken veel stof tot
discussie te hebben aangevoerd.
Frans Bakker zette vraagtekens bij
het begrip „beheer". „Vroeger
werden natuurterreinen beheerd,
nu is er alleen toezicht". Volgens
hem was het daaraan te wijten dat
meeuwen en kraaien een slach
ting kunnen aanrichten onder
kwetsbare vogelsoorten wat vol
gens hem een van de belangrijkste
oorzaken is van de achteruitgang.
Dijksen ontkende dat laatste. Des
kundigen zijn het erover eens dat
de enorme achteruitgang maar
voor een zeer klein deel kan wor
den toegeschreven aan het roof-
gedrag van „schadelijke" vogels.
Afschieten van die vogels is dwei
len met de kraan open. Bij een
goede weidevogelstand blijven de
kraaien weg omdat de weidevo
gels zich dan massaal kunnen ver
dedigen.
plannen voor de herinrichting
de Herenstraat in Den Hoorn
met tamelijk veel bijval ont
togen tijdens de gemeentelijke
orzitting dinsdagavond in
Jrpshuis De Waldhoorn. Enthou-
isme was er vooral voor de
)s stalgische aanblik die de straat
aks zal bieden. De ongeveer
atig aanwezigen waren minder
spreken over het verdwijnen
ian de abri op het dorpsplein.
t ontwerp is in nauwe sa-
!l inspraak tussen de gemeentelij
afdeling ruimtelijke ordening en
dorpscommissie van Den
>m tot stand gekomen. Tevoren
l3ferd een achttal uitgangspunten
f formuleerd. Veiligheid voor fiet-
0,
sers en voetgangers en harmonie
met het dorpsbeeld speelden
daarbij een belangrijke rol. Geko
zen is daarom voor brede loopstro
ken aan weerszijden van de weg,
naast instandhouding (of re
constructie) van de oude stoepen.
Straatlampen en -steentjes uit
grootmoeders tijd en bomen zor
gen voor verdere verfraaiing. Om
dat niet alle bewoners een
comfortabel alternatief hebben, is
besloten de parkeergelegenheid
voorlopig te handhaven. Dat dit
ten koste gaat van een goede ver
keersgeleiding door het dorp en de
veiligheid van de voetganger
wordt voor lief genomen. Om het
wandelplezier zo veel mogelijk vei
lig te stellen, worden vrachtwa
gens, bussen en campers
geweerd. De straat wordt boven
dien een 30 km-zone. Drie ver
keersremmers in de vorm van
hobbels zullen de snelheid van het
verkeer moeten inperken. Het een
richtingsverkeer blijft gehand
haafd. Volgend jaar zal worden
bekeken of het in stand houden
van parkeerplaa tsen gewenst
blijft.
De Naai (het pleintje voor Goënga)
wordt eveneens heringericht. Om
het straatbeeld aantrekkelijker te
maken, komt er een boom bij,
wordt sierplaveisel aangebracht
en plaats ingeruimd voor een
eventueel monument. Auto's zul
len straks niet meer ongeordend
kunnen parkeren. In het ontwerp
Even zag het er naar uit dat de bijeenkomst weer een harde confrontatie van partijen zou worden Rotganzenspecialist Piet Postma
veegde Kees Hin de mantel uit Ifoto). De rest van de avond verliep overwegend harmonieusalsof het iets te maken had met de
op dat moment nog niet bekende ..doorbraak" wat betreft de provinciale opstelling ten aanzien van relatienotabeleid op Texel.
(Foto Harry de Graal)
willen ombuiging naar milieuvrien
delijk beheer op Texel".
Ter sprake kwamen ook de moge
lijkheden die ontstaan als boeren
overgaan op „schone" biologisch
geteelde producten die een goede
prijs opbrengen. Speciaal Texel
lijkt daarvoor geschikt te zijn en
van zijn naambekendheid te kun
nen profiteren. Kees Hin waar
schuwde echter tegen teveel
optimisme. Voldoende vraag komt
er misschien pas als er milieube
lasting komt op gewone produc
ten. Wat in dit verband te denken
geeft is dat vlees van „scharrel
varkens" te weinig aftrek vindt.
Niets mis
WLTO-voorman Rinus Kuiper wilde
van Dijksen duidelijk horen wat er
precies mis is met de huidige land
bouw. Het antwoord kwam er op
neer dat er met de landbouw niets
mis is, maar dat deze gedwongen
wordt zodanig te produceren dat
het ten koste gaat van de natuur.
„We verwijten niemand iets. We
L. Westbroek betoogde dat de te
ruggang in de natuur niet alleen
een gevolg is van de moderne
landbouw. Sinds de dertiger jaren
is de bevolking van Texel verdub
beld, met alle ruimtebeslag van
dien. Een vrouw onder de toehoor
ders dacht optimistisch dat boe
ren en natuurliefhebbers
„eigenlijk" hetzelfde willen. „We
ten ze dat van elkaar niet?". Hin:
„Wij willen vogels en bloemen,
maar ook een boterham".
De tongen bleven stevig in bewe
ging. Wllem Bakker van „Spyk"
had kritiek op de manier waarop
de provincie de relatienotaplannen
in onderhandeling heeft gebracht.
„Over de hoogte van de vergoe
dingen werd niet gesproken" en
over het onderonsje dat de werk
groep had met de provincie.
EcoMare-directeur Jan Kuiper
vond dat agrariërs en natuurbe
schermers samen moeten knok
ken voor behoorlijke
beheersvergoedingen. Jan Steenis
vestigde de aandacht op de moge
lijkheden voor perceelsrandbe-
heer, waarbij slootkanten, bermen
2.d. natuurvriendelijk worden be
heerd, wat niet ten koste gaat van
de oppervlakte gewone productie-
grond. Piet Bakker, opgegroeid in
de vogelrijke Hemmer, wilde wijzi
ging van de mestwetgeving waar
door de ruige mest, belangrijke
voedselbron voor weidevogels,
weer op het land mag. Dijksen rea
geerde instemmend.
Discussieleider Van Oort sloot de
avond af met de wens dat het niet
bij deze discussie zou blijven. „Het
is tijd om nieuwe wegen in te
slaan en het oude zeer te verge
ten. We neemt het initiatief?"
orenstraatbinnenkort veranderd in een nostalgische dorpsstraat
(Foto Archiof Toxelso Courant)
staan zestien parkeerplaatsen
gepland. Of die allemaal kunnen
worden gerealiseerd is- nog de
vraag, want Lammert Bruining liet
per fax vanaf zijn vakantieadres
weten, dat hij tot het uiterste blijft
vechten tegen twee vakken aan
de voorzijde van zijn huis.
Teleurstelling was er bij dorpscom
missie en bewoners over het ver
dwijnen van de abri op De Naai,
die op dit moment is „gehuisvest"
onder de luifel van Goënga. Op die
plaats komt parkeerruimte. In het
voorstel van de Hoornders zou een
nieuw bushokje moeten worden
opgetrokken voor de Rabobank of
iets verder in de richting van de
Stolpweg. Wethouder Eelman
meldde echter dat het budget dit
niet toelaat en ze van het college
geen ruimte had gekregen andere
toezeggingen te doen. Ze beloofde
haar best te doen voor een spoedi
ge oplossing te zorgen. Totaal is
voor de werkzaamheden vier ton
ingeruimd.
A. Heidstra van de afdeling ruim
telijke ordening beloofde „de
stoottroepen" erop te zetten, zo
dat de herinrichting binnen tien
weken is voltooid. Rond half maart
wordt op De Naai met de werk
zaamheden begonnen.
Bij de provincie bestaat de bereid
heid de lokatie voor een eventuele
golfbaan ten zuiden van vakantie
park De Krim opnieuw in overwe
ging te nemen. Dat zei gedepu
teerde Frans Tielrooy woensdag
na afloop van het bezoek dat hij
met collega-bestuurder Friso de
Zeeuw aan Texel bracht. Beide
Noordhollandse bewindslieden
hadden een vruchtbaar onderhoud
met het college van b en w. Van
Texelse zijde was een dringend be
roep gedaan om de genoemde lo
katie te herbezien. Tielrooy zegde
dit toe en zal de kwestie boven
dien aankaarten in het overleg met
Staatsbosbeheer. „We zullen het
in de totale samenhang bekijken."
Over een andere mogelijke lokatie,
tussen de Californiëweg en de Pe-
likaanweg, is woensdag niet ge
sproken.
De opbrengst van de jaarlijkse
Lions-veiling heeft zijn bestem
ming gekregen. Gisteravond kwa
men vertegenwoordigers van
diverse organisaties naar „Bosch
en Zee" om een cheque in ont
vangst te nemen. Van het totaal
te verdelen bedrag ging f9.750,-
naar de Stichting Texelvakantie
Gehandicapten (Tesselhuus),
f6000,-naar de Stichting Oog
kamp Himalaya, f3.250,-naar de
actie „Stuur een Papoea naar
school" van de Stichting Nieuw-
Guinea, f250,- naar het projekt
North Sea Lines (timmermans
werkplaatsen in Brazilië), f1.000,-
naar de Stichting Paardrijden Ge
handicapten, f1.000,- naar judo
vereniging Shima voor
gehandicaptenjudo, f5.500,- voor
de aanschaf van een kaarsenma
kerij voor het Maartenhuis en
f2.500,- voor het programma
„Leefstijl voor jongeren" van de
OSG De Hogeberg.
Voorzitter Dirk J. Brinks van de
Lions-fondsverdelingscommissie
legde uit dat de „historische" ver
deelsleutel was gehanteerd: een
derde voor het Tesselhuus, een
derde voor projekten in ontwikke
lingslanden en een derde voor
Texelse goede doelen. De door de
commissie voorgestelde verdeling
(deze keer gemiddeld wat hogere
bedragen voor wat minder doelen)
was unaniem door de Lions-club
ondersteund.
Voorzitter Kees Graaf van het Tes
selhuus nam de voor zijn stichting
bestemde portie in ontvangst. Het
geld is hard nodig want de exploi
tatie van het vakantiehuis, dat niet
in aanmerking komt voor AWBZ-
steun, is een moeizame zaak.
Oogkamp
Vice-voorzitter Leendert Parlevliet
van de Stichting Oogkamp Hima
laya was naar Texel gekomen met
een schitterende film, die een uit
stekende indruk gaf van de oog
heelkundige hulp, die in Nepal
wordt geboden onder primitieve
omstandigheden. De voor veel
Texelaars bekende oogarts Nok
van Waveren uit Den Helder speelt
in dit vrijwilligerswerk een centrale
rol. Op de film ze je hem in het
schitterende maar straatarme land
bezig in provisorische operatie
zaaltjes en tijdens dagenlange
trektochten naar afgelegen dor
pen, waar blinde of bijna blinde
bewoners zitten te wachten om
geholpen te worden. De stichting
heeft inmiddels duizenden blinden
ziende gemaakt en vanaf het be
gin is de Texelse Lions-club er fi
nancieel bij betrokken geweest.
De Stichting Oogkamp heeft het
afgelopen jaar in Nepal in samen
werking met de bevolking ook een
echt ziekenhuis (met oplei
dingsmogelijkheid voor inlandse
artsen) van de grond gebracht.
Het is bijna helemaal bekostigd
door Nederlandse donateurs. Een
reportage van de officiële opening
door de Nepalese koning was in
de film opgenomen. Met het be
drag van f6.000,- dat de Lionsclub
nu heeft gegeven, wordt de vier
weken durende operatiereis die
Van Waveren in februari naar Ne
pal maakt, in zijn geheel be
kostigd.
Harry de Graaf nam de bijdrage
voor zijn onderwijsproject in
Nieuw-Guinea in ontvangt. Hij kon
melden dat het werk vooral dank
zij de controle die erop wordt uit
geoefend, tot goede resultaten
leidt. De volgende maand gaat hij
weer naar Nieuw-Guinea en zal
van die reis later in het jaar voor de
Lions verslag doen.
Aan de Stichting Paardrijden voor
Gehandicapten was het geld ook
weer van harte gegund; de heer J.
Noom nam de cheque in ont
vangst.
OSG-rector H. de Vries kreeg twee
keer een bedrag: voor het laten be
oefenen van de judosport door
geestelijk gehandicapten en voor
het projekt „Leefstijl voor
jongeren".
De Vries was vroeger judoleraar
en is nu als zodanig actief bij „Shi
ma". Bij de lessen aan verstande
lijk gehandicapten gaat hij
geïntegreerd te werk. De gehandi
capten verschijnen samen met ge
wone judoka's op de mat en doen
ook gezamenlijk mee aan toer
nooien. „Ongelofelijk dankbaar
werk", aldus De Vries.
Leefstijl
De OSG-rector is ook bezig het
„Leefstijl voor jongeren"-
programma op zijn school in te
voeren. Dat is een cursus in
sociaal-positief gedrag, gericht op
jongeren van 12-14 jaar, geba
seerd op het oorspronkelijk Ameri
kaanse programma „Skills for
Adolescence". Doel is de jeugd
positief te beïnvloeden, juist in de
fase waarin zij het meest experi
menteren en daarbij ook open
staan voor de negatieve aspecten
van de maatschappij. Het gaat om
sociale vaardigheden, zelfdiscipli
ne, kritisch denken, leren omgaan
met gevoelens, aankweken van
eerlijkheid en verantwoordelijk
heid, etc. Met het Lions-geld kan
het projekt voor een goed deel
worden bekostigd.
Kaarsenmakerij
De kaarsenmakerij die het Maar
tenhuis dank zij de Lions-bijdrage
kan aanschaffen, is een belangrijk
therapiemiddel, dat uit de gewone
AWBZ-middelen niet wordt ver
goed. Nico Engelaer nam de che
que dankbaar in ontvangst. Hij
bracht zijn erkentelijkheid naar vo
ren door te stellen dat de samenle
ving zijn kwaliteit laat kennen door
ook goed voor de gehandicapte
mens te zorgen. Het Maartenhuis,
vroeger uitsluitend bewoond door
gehandicapten van het vasteland,
kent nu ook Texelse bewoners en
ontwikkelt zich daarnaast als dag
opvang.
Onder toeziend oog van tientallen
agrariërs vond woensdag de over
dracht plaats van de „ROL/RAL"-
regeling, die de vergoedingen
voor aanleg en onderhoud van
tuinwallen regelt. De korte plech
tigheid geschiedde in een toepas
selijke omgeving: NJHC-herberg
Panorama, met uitzicht op het
door „tuunwóóle" gedomineerde
Hogeberg-landschap.
De overdracht van provincie naar
gemeente werd bekrachtigd door
de handtekeningen van gedepu
teerde Tielrooy en burgemeester
Van Rappard. Wethouder Eelman-
van der Kooi (ruimtelijke ordening),
die kort inging op de historie van
de tuinwallen, noemde de over
dracht „een primeur op het gebied
van decentralisatie inzake land
schapselementen'
Tielrooy toonde zich blij met het
samengaan van agrarische en na-
tuurbelangen in deze regeling. „Zo
wordt de verantwoordelijkheid
neergelegd bij de gemeente en de
genen die werken in het veld. Een
symbolische start van de her
nieuwde goede relatie tussen ge
meente en provincie."
Voor de regeling kunnen de landei
genaren en -pachters voortaan te
recht op het gemeentehuis,
afdeling ruimtelijke ordening (chef
Jim Ie Roux). Controlerend ambte
naar is Anne Vlas. De aanwezigen
spraken de hoop uit dat ze met
Vlas net zo goed zullen kunnen sa
menwerken als indertijd met Mari-
us Eelman, die het werk jarenlang
naar ieders tevredenheid heeft
verricht. Vlas en Eelman beloof
den met elkaar om tafel te gaan,
zodat de overgang soepel kan ver
lopen.
De jeugdraad van GVT houdt zon
dag een jazzdansdag voor kinde
ren van 7 tot en met 12 jaar. Het
is van 13.30 tot 17.00 uur in De
Ferrever. Leden en niet leden kun
nen meedoen. Er wordt gedanst
en kleding gemaakt. Om 17.30
uur wordt een demonstratie gege
ven, waarbij de gemaakte dans en
kledij wordt getoond aan be
langstellenden.
