Cjrocn cZwartsJexeh in het hartL,
Bunker op Loodsmansduin
restaureren tot monument?
Flinke afslag door
noordwester storm
•tUUNAISE
Daan Welboren zoekt medestanders:
Golf
lissen dijk en duinenrij
'oster: grond
erkopen aan
van der Vis
Schilderend
afgesloten
JUDA'S GLORIE
500 ml 1,49
VERDER XT
ïn dit JNummer
v, Welzijnsprijs ging naar
Willem Kikkert 2
w Kaas- en broodafdeling
Goënga beste van 't land 2
w MEAO-student bouwde
Beursplein 5 na 5
Jong blijven met tien
jaar stijldansen 5
w Smakelijke klucht door
Oud-leerlingen 7
sk Wat is vervoer-regio? 7
w Texelse winnaar kopcross 9
Veerdienst door
zeer hoog water
langdurig stil
Insluiping
Combinatie met zeer hoog water:
«j
ERICHT 15 SEPTEMBER 1887 NR 10855
DINSDAG 1 FEBRUARI 1994
ive Uitgeverij Langeveld de Rooy BV, Parkstraat 10,
AC Den Burg, telefoon (02220) 62600
irtentie/abonnementen telefoon (02220) 62600.
!ktie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg,
00n (02220) 62620, faxnr (02220) 14111.
jctie buiten werktijd Harry de Graaf, Pelikaanweg 75,
oog. telefoon (02220) - 17266.
Verschijning Dinsdags en vrijdags vrijwel huis-aan-
huis op Texel
Oplage 7200
Abonnementsprijs M9.95 per half jaar. Losse num
mers f1,40.
ttï
door Klaas Bonne
ik nou maar doorgeleerd
joed mijn best gedaan
had ik straks in een plus four
ballen kunnen slaan
ad een ruitjespet gekocht
fel gekleurde sokken
mij een stoei poes aange-
aft
r mijn karretje met stokken
ad mezelf geïnfiltreerd
in de hoogste kringen
;ar bij iedere rake klap
vjn beslommeringen
ir mijn vader droeg een blauwe
ik ooit werd geboren
zal ik hoogstwaarschijnlijk
it
uit de bunker scoren
ir wat blijft er van ons over als
hier zo'n baan niet maken
ees dat wij bij Karl en George
et verdomhoek raken
oopt na Calluna en de
ishal
de golfclub straks in lompen
ik alsnog mien spiekerbroek
nien versleten klompen.
dslid Gerbrand Poster van
Is Belang wil dat een strook
pd langs de Parnassiastraat
de gemeente wil inrichten als
leerterrein, wordt verkocht
Ij de heer L. van der Vis (Brink
(fvoor een prijs die in eerste in-
ptie met hem is overeen
pmen.
per heeft verzocht een amen-
lent van die strekking te ver-
len aan het voorstel van b en
lm deze gemeentelijke grond
Parkeerterrein te maken. In de
■tijk wordt de strook reeds als
pnig gebruikt, maar het is een
nelige toestand. Het college
fer voor f12000,- een echt par-
jterrein van maken en dit laten
In onder de parkeerautomaat
het bestaande parkeerterrein
Ide Parnassiastraat.
[er is daar tegen. Hij wil dat de
Jeente de strook voor f6000,-
|oopt aan Van der Vis, die er
een parkeeerstrook voor zijn
iongasten van kan maken,
der Vis was daarover in ver-
ide onderhandeling met de
jeente, totdat het college
)ot zelf tot aanleg van een
(nbare) parkeerplaats over te
Poster vond dat „diefstal
[een idee" en wil dat Van der
alsnog zijn zin krijgt
ag, morgen en overmorgen
It Schilderend afgesloten voor
Verkeer, terwijl ook de omlei-
Jsroute via de Reyer Keij-
Itraat dicht is. Omrijden kan via
nallerweg of de Redoute. Het
jenland is nog wel bereikbaar
pe parkeerplaats aan de Em-
ban.
I M. ADVERTENTIE
voor meer aanbiedingen onze
«flrertentie op Pagina 6
Nadat de veerdienst vrijdagoch
tend in verband met extreem
hoog water gedurende drie uur
moet worden onderbroken,
moest de boot tegen 17.00 uur
opnieuw worden stilgelegd. Pas
om 21.05 kon er weer worden ge
varen en voer een extra boot om
het opgehoopte verkeer te ver
werken.
avant la lettre." In de duinen te
genover kinderboerderij De Mient
staan drie bunkers met betonnen
opbouw. „Daarop stonden de drie
vijftien centimeter kanonnen", al
dus Gerrits. „Aan de duinrand wa
ren nog drie meetposten met
hoekmeters. Die bepaalden dus de
hoek, de commandopost de af
stand en via telefoon werden die
Lees verder pagina 5
Dat betekent dat vrijdag totaal 14
overtochten niet doorgingen, een
unicum. Het zat dan ook bijzonder
tegen. Bij een waterstand van 2.10
meter boven NAP vormt de oprij-
brug van de haven een zodanig
scherpe hoek met het schip, dat er
geen goede aansluiting is en er
dus niet geladen kan worden. Een
dergelijke omstandigheid doet zich
minder dan een keer per jaar voor
en bijna altijd is het van korte duur
zodat slechts een enkele dienst
moet uitvallen. Nu hield het ver
schijnsel dus veel langer aan, het
geen allerminst werd verwacht.
Informatie
Het publiek reageerde over het al
gemeen met begrip. Teso gaf aan
het uitvallen van de dienst zoveel
mogelijk bekendheid via de lande
lijke media, zodat degenen die van
plan waren van de boot gebruik te
maken hun reisplan eventueel kon
den wijzigen. Op de haventerrei
nen zelf werden de wachtenden
op de hoogte gehouden met de
geluidsinstallatie, maar omdat dit
vooral als gevolg van de harde
wind niet doordringt tot mensen
die in auto's zitten werden ook in
de stationsgebouwen en bij de lo
ketten voortdurend mededelingen
gedaan. Verder gingen telefoont
jes naar het restaurant van Lands
End waar veel wachtenden de tijd
doorbrachten. De Rebotex snack
bar bleef open zodat ieder zijn
eventuele honger kon stillen. In
tussen stonden bij Teso de tele
foons roodgloeiend, allemaal van
mensen die wilden weten wat er
Een bewoner van de Witte Kruis-
laan kreeg in de nacht van zater
dag op zondag een flinke schrik
toen hij bij thuiskomst een inslui
per aantrof. De onbekende was
kennelijk ook niet geheel voorbe
reid op de ontmoeting, want hij
sloeg terstond op de vlucht. Hij
wist daarbij een paspoort, rijbe
wijs, /150,- aan contant geld en
twee bootkaarten mee te nemen.
De man had zich toegang ver
schaft tot de woning via een met
afgesloten achterdeur. Volgens
het summiere signalement betrof
het een 1,85 1,90 meter lange
man met een smal gezicht en een
normaal postuur.
aan de hand was en hoe lang de
stremming zou duren. Teso stond
hen met voortdurend vier perso
nen te woord.
In het verleden was er vaak onte
vredenheid over de wijze waarop
Teso bij dergelijke gebeurtenissen
de mensen op de havens infor
meert. Volgens Jan Bloem van de
nautische dienst van Teso is nu al
het mogelijke gedaan om iedereen
op de hoogte te houden.
Nauwelijks afgekalfde duinen, maar de
dwester storm zorgde wèl hier en daar gril
waterstaat Texel. „Door suppleties
komt het strand hoog ten opzichte
van de zee te liggen. De eerste
storm herstelt als het ware het
evenwicht. Het zand dat nu is af
geslagen belandt in de vooroever,
waardoor een meer geleidelijk ver
loop ontstaat en bij komende stor
men minder zand wegspoelt."
Slufter
De grootste afslag ontstond bij de
eerste storm vrijdagochtend, toen
het noordwest 10 woei. De combi
natie storm en hoog water veroor
zaakte 's avonds opnieuw kust-
afslag. Over de hele linie gingen er
nog enkele meters af. De exacte
afslag werd vastgesteld aan de
hand van het verschuiven van de
hoogtelijn, die op het gesuppleer
de gedeelte op drie meter boven
NAP ligt. De RWS-medewerkers
kwamen tot de volgende metin
gen: tussen paal 8 en 12 ging to
taal zes meter verloren, paal 12-18
zestien meter, paal 18-25 zeven
ige vormen op het opgehoogde strand.
(Foto Frans Hopman
meter en paal 26-31 zes meter. Dit
laatste cijfer viel mee; bij RWS had
men ten noorden van De Slufter
méér verwacht.
Wel ontstond in De Slufter zelf
enige schade doordat het water
hoog tegen de binnenduinen
stond. Hierdoor werd de kleiglooi-
ing ter hoogte van de observatie
post in de noord-Slufter aange
tast. Ook is door het vollopen van
het natuurgebied veel met het wa
ter aangevoerde rommel blijven
liggen.
Veel herstelwerk hoefde nog niet
te gebeuren; slechts de strandop
gang bij paal 9 moest worden ge
repareerd. De rest volgt direct na
het stormseizoen. De Waterstaat-
mensen hadden het niettemin erg
druk. Wegens de hoge waterstand
werden ze bij de stormwacht inge
schakeld, wat na de situatie met
de gifzakjes (een week eerder) tot
nieuwe overuren leidde. „We heb
ben ons portie wel gehad."
Op het Loodsmansduin bij Den Hoorn staat een scheefge
zakte bunker. Het is een uitkijkpost, daar gebouwd in de
dertiger jaren. Het betonnen bouwwerk is één van de laat
ste overblijfselen uit een periode. Om die reden heeft Daan
Welboren het idee geopperd de bunker te restaureren en
voor publiek open te stellen. Hij is op zoek naar me
destanders.
„Ik weet nog dat mijn vader in de
cember '59 werd aangesteld als
beheerder op Loodsmansduin. Ik
was een jaar of vijftien en nog
nooit op de zuidpunt van Texel ge
weest. Min of meer stiekum ben ik
gaan kijken waar we terecht zou
den komen." Het verdwenen bun
kercomplex van Loodsmansduin
roept bij Daan Welboren tal van
jeugdherinneringen op. „Via een
omweg ben ik erheen gefietst en
daarbij kwam ik automatisch
langs de uitkijkpost. Daar ben ik
toen ook voor het eerst van mijn
leven bovenop geweest, terwijl ik
toch al lang op Texel woonde."
De familie Welboren verhuisde
naar het vakantiebedrijf en Daan
vertoefde menig uurtje in de buurt
van de uitkijkpost. „Er zat een gro
te windroos op het dak met ver
wijzingen naar de plaatsen die je
vandaar kon zien."
Verwaarloosd
Enige jaren geleden zijn enkele
bunkers op het vakantiecentrum
Loodsmansduin afgebroken. Deze
bouwwerken, aangelegd door de
Duitsers in de Tweede Wereldoor
log, hadden niets te maken met de
uitkijkpost, die van Nederlandse
origine is. Hoewel de gemeente en
de VVV nog enige jaren geld heb
ben uitgetrokken voor onderhoud
van het gevaarte, is dit op gegeven
moment stopgezet, waardoor de
bunker nu ernstig vervallen en
scheefgezakt is. De bunker staat
op het eigenlijke Loodsmansduin.
In de tijd van de loodsen zaten die
op dat duin uit te kijken naar de
schepen die ze eventueel moesten
binnenloodsen. Welboen: „Je kunt
op die plek, rond de bunker,
restanten vinden van de kalken
pijpjes die die loodsen rookten. Ik
heb ze zelf ook wel gevonden."
Telefooncomplex
De uitkijkpost maakt deel uit van
de „batterij Den Hoorn", waar ook
de nog intact zijnde bunkers in de
Bollekamer bijhoren.
Welboren heeft, nadat hij al enige
jaren met het idee rondliep en tel
kens bijval kreeg als hij erover
sprak, een briefje gestuurd naar de
RST, Staatsbosbeheer, Rijkswa
terstaat, de VVV, de gemeente, de
dorpscommissie van Den Hoorn
en de ondernemersvereniging van
het dorp, Teso en EcoMare. Hij
stelt voor een werkgroep op te
richten om het restauratieplan ver
der uit te werken. „Een ander plan
is het ding slopen en het duin her
stellen zoals het was. Daar zijn
ook argumenten voor te bedenken
waar ik me wel in kan vinden. Zo
niet, dóe er dan wat mee. Herstel
het in de oude staat en maak dui
delijk waaróm dat ding daar staat,
wat de functie was. Ik denk dat je
met een soort permanente foto
expositie in de bunker ook duide
lijk kunt aangeven hoe het er in de
oorlog heeft uitgezien. En die bun
kers in de Bollekamers zouden er
ook bij kunnen worden betrok
ken." Welboren heeft van SBB-
directeur Klaassen gehoord dat de
bunker op de provinciale monu
mentenlijst staat. „Dat opent
perspectieven! Mijn brief is alleen
bedoeld om iets van de grond te
krijgen. Ik denk dat, als het balletje
eenmaal rolt, er wel meer instan
ties bij betrokken raken. Neem nou
de Coehoornstichting, dat is een
instelling die zich bezighoudt met
de restauratie van vestingwerken.
En natuurlijk de provincie. Daar
naast zijn er vast mensen op Texel
die kennis hebben van die plek of
er misschien zelf aan hebben ge
werkt." Welboren heeft tevens zijn
hoop gevestigd op de Texelse ge
meenteraad.
Historie
Gerrit Gerrits uit Den Burg is „bun-
kerdeskundige". Hij vertelt dat de
bunker op Loodsmansduin de
commandopost is van de Neder
landse kustbatterij Den Hoorn, ge
bouwd tijdens de mobilisatie in
1939 door de genie. De comman
dant van de batterij, kapitein W.
Bijlsma, zetelde er. Verder stond er
een grote afstandsmeter, waar
mee de afstand werd gemeten van
het geschut tot het vijandelijke
oorlogsschip. „De kustartillerie in
de stelling van Texel en Den Helder
was neergezet om het Marsdiep te
verdedigen", aldus Gerrits.
De commandopost maakte deel
uit van een complex. Op het
kruispunt met de afslag naar
Loodsmansduin zit onder de dui
nen begraven de „werkkamer".
Gerrits: „Daar stond een koperen
geval, een soort tafel met allerlei li-
nealen, zeg maar een computer
afgesleten duinen te zien. De ver
klaring ligt voor de hand: tussen
paal 8 en 12 moet de zandsupple-
tie nog worden voltooid. De gol
ven kwamen daar tot aan de
duinen, terwijl dat elders langs de
Noordzeekust door het opgehoog
de strand werd voorkomen.
Dat tussen paal 12 en 18 het
meeste zand door de zee is ver
zwolgen, is eveneens logisch. „Er
varing heeft ons geleerd dat de
afslag het grootst is in het jaar na
een suppletie. Dit lag dus in de lijn
der verwachtingen en is niet ver
ontrustend te noemen", aldus
woordvoerder Mart Zijm van Rijks-
De storm die vrijdag over het
eiland raasde heeft vooral het
middelste deel van de westkust
getroffen. Tussen paal 12 en 18
was de kustafslag het hevigst.
Gemiddeld verdween daar zestien
meter zand in de woeste golven,
hier en daar zelfs twintig. Extra
nadelig was het zeer hoge water
peil, dat tot 2.60 m boven NAP
reikte.
Daan Welboren kijkt uit de sleuf in de voormalige commandopost uit over de zuidpunt van Texel
Het vijftien centimeter kanon dat eens op Texel stond, maar nu verrot in Oldebroek.
(Foto Tessa do Craotll
De meeste strandbezoekers zullen
afgelopen weekend weinig van de
stormschade hebben gemerkt. Al
leen in het zuiden van het eiland
was het bekende beeld van steil