Onderdak seizoenwerkers
blijft moeilijk probleem
Immetjeshoeve vier
eeuwen in bedrijf
TEXELSE COURANT.
Schoutkostuum kan
weer jaar in kast
Studenten jagen
op eilandnieuws
Eiland
Combinatie
orgel en trompet
licht verteerbaar
LANGS DE WEG
Jongeren zoek
TX 44 na kwart eeuw
terug in Oudeschild
Cursus kalligral
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1994
leder jaar weer stroomt Texel vol
mensen. Het zijn echter niet al
leen toeristen die komen: ook sei
zoenwerkers die de toeristen van
hun natje en hun droogje voor
zien. Alleen al voor de horeca zijn
er 361 mensen van de overkant
nodig, zo blijkt uit een onderzoek
dat vorig jaar is gehouden. De
huisvestingsproblemen van de
seizoenwerkers die in het onder
zoek naar voren kwamen, blijken
nog steeds niet opgelost.
De Texelse bevolking kan niet
voorzien in de grote vraag van de
landbouw en het toerisme (vooral
horeca). Theo Zijm, directeur van
het Arbeidsbureau, laat cijfers zien
waaruit blijkt dat al bijna de helft
van de beroepsbevolking in het
toerisme werkt. Daar komt nog bij
dat sommige ondernemers liever
mensen van de overkant hebben.
Dit wordt bevestigd door een
restauranthouder in De Koog, die
wij spraken. Hij drukte zich kern
achtig uit: ,,De Texelaars willen te
kort werken. Als het seizoen is af
gelopen, kloppen ze bij het GAK
aan voor een uitkering. Hoe eerder
het seizoen is afgelopen, hoe be-
Als boegbeeld van de wekelijkse
folkloremarkt in Den Burg moet hij
er piekfijn uitzien. Lieu we Visser,
die als schout verkleed over straat
gaat, was ook deze zomer weer
één van Texels meest gefotogra
feerde inwoners. „Als je in dit
kostuum loopt en zo vaak op de
foto gaat, mag je niet zomaar wat
aanrommelen. Mijn uitstraling be
paalt mede de indruk die de folklo
re op de mensen achterlaat. Ik
zorg dan ook dat ik goed ben voor
bereid en wat kan vertellen over de
historische achtergronden." Eén
seizoen liep hij zelfs in een authen
tiek kostuum, maar dat was aan
ernstige slijtage onderhevig.
Woensdag beleefde schout Visser
zijn achtste en laatste folklore
markt van deze (hete) zomer. Zijn
pak kan nu weer in de kast, maar
als het aan Visser ligt, trekt hij het
volgend jaar weer wekelijks aan.
IFoto Frans Hopman)
ter ze het vinden. Aan zulke figu
ren heb ik niets."
Hotelkamers
Problemen met de huisvesting los
sen zich soms vanzelf op doordat
vakantiewerkers bijvoorbeeld bij
familie onderdak vinden. Een an
dere oplossing bedacht een Koger
ondernemer. Hij wilde geen hotel
meer en hij gebruikt nu de kamers
om zijn overkantse meisjes in on
der te brengen. Maar de meeste
hoteliers en restauranthouders
herbergen hun personeel in tenten
of caravans.
Het huisvestingsprobleem komt
niet alleen door het grote aantal
mensen maar ook door de sei
zoenverbreding. De mensen die al
in het voor- en najaar komen om
bijvoorbeeld lelies te rooien en de
eerste en laatste toeristen te be
dienen, hebben het in de tent veel
te koud.
Zijm vertelt dat het Arbeidsbureau
twee jaar geleden begonnen is
met alternatieven zoeken voor
huisvesting van de seizoenwerkers
en dat aan de gemeente voor te
leggen. De gemeente keurde al
twee plannen af. Maar er is nu een
sensationeel idee in ontwikkeling
om een snelle boot te laten varen
tussen Den Helder en Texel waar
alleen voetgangers op kunnen. De
boot moet tot 's avonds laat blij
ven varen. Zo kunnen veel over-
kanters na hun werk weer naar
huis. Er is overleg tussen Business
Creation Result (BCR), een bedrijf
die voor beginnende ondernemers
onderzoekt of hun onderne
mersplan kans van slagen heeft,
en de Teso.
Deze gastbijdrage kwam tot
stand dankzij de studenten
Annemiek Huizenga, Jorina
Goudriaan, Gerard ter Horst
en Nico Belo.
Texel was deze week het jachtge
bied van een groep aankomende
journalisten en voorlichters. Deze
tweedejaars studenten van de
Evangelische School voor Journa
listiek en Voorlichting (ESJ) in
Amersfoort maakten er een echte
werkweek van. Het eiland werd
afgestroopt op zoek naar nieuws.
Toeristische uitstapjes waren
slechts toegestaan als er een zin
derende reportage tegenover
stond. Hoewel coördinator drs.
Ton Veen slechts korte voorberei
dingstijd had, kon hij op veel me
dewerking rekenen. Fantastisch
wat hier allemaal mogelijk is",
stak hij zijn waardering niet onder
stoelen of banken. Zb maakten
studenten in opdracht van de ge
meente een concept-folder waarin
het parkeerbeleid helder wordt uit
gelegd, hield een groepje zich (via
de WV) bezig met persberichten
voor de organisatie van het Thijs-
sejaar, deed iemand voor EcoMare
verslag van een wadexcursie en
werkten anderen aan presentaties
van De Krim en het Maritiem en
Juttersmuseum. Eén groep had
het geluk met een vliegtuigje van
Tessel Air een rondvlucht boven
het eiland te maken. De stukken
konden worden uitgewerkt in
computerlokalen van OSG De Ho-
geberg en EcoMare.
De resultaten waren niet alleen
zicht-, maar ook hoorbaar. Enkele
aspirant-radiomakers gingen ge
wapend met microfoon en bandre
corder over het eiland. Hun
bevindingen smeedden ze aaneen
tot een programma van een uur,
dat gisteravond via Radio Texel
werd uitgezonden. Vier andere
studenten proefden van de lokale
journalistiek. Zij kregen -en
grepen- de kans om hun artikelen
in de Texelse Courant te publice
ren. Geprobeerd is verschillende
onderwerpen op uiteenlopende
De groep ESJ-studenten, hier poserend bij kampeerboerderij Immetjeshoeve waar zij verbleven, hadden het naar de zin op Texel.
IFoto Frans Hopmon)
boerderij, na het interieur onher
kenbaar te hebben opgeknapt. Wij
kunnen het niet vergelijken met
voorgaande jaren, maar genieten
er van de gezellige, huiselijke sfeer.
Paleis
ip
;o
Ongeveer vierhonderd jaar gele
den vergingen tijdens een zware
storm enkele schepen voor de
kust van Texel. De wrakken spoel
den aan en jutters hadden volop
werk om het aangespoelde mate
riaal bij elkaar te sprokkelen.
Vooral het hout was in trek, om
dat hout schaars was op het
eiland. Vier dikke houten masten
uit die partij juthout vormen anno
1994 nog altijd de basis van de
boerderij Immetjeshoeve.
Wij, een groep oefenende journa
listen, logeren op deze Immetjes
hoeve, een voor velen bekende
„typisch Texelse" verschijning, ge
legen aan de Westerweg. Het
pand is niet meer als „gewone"
boerderij in bedrijf, maar als kam-
wijze weer te geven, variërend van
nieuwsbericht tot column. Het
viertal schroomde daarbij niet om
een Texelse wethouder onder (vra-
genjvuur te nemen... De „be
wijsstukken" zijn op deze pagina
te vinden.
peerboerderij. We lieten ons ver
tellen dat de eerste twee eeuwen
de hoeve werd bewoond door boe
renfamilies. Tijdens de oorlog heb
ben er onderduikers in gezeten en
nadien raakte de boerderij hele
maal in verval.
De familie Keyser, die Immetjes
hoeve sinds een eeuw in bezit
heeft, liet de hoeve in 1960 in ori
ginele staat herbouwen. De naam
Immetjeshoeve is pas toen voor
het eerst aan de boerderij gegeven
en heeft haar naam te danken aan
Imme Keyser die in 1868 geboren
werd. Ook in de jongere generatie
Keysers komt de naam Imme of
Immetje veel voor.
Opgeknapt
Dit jaar wordt de kampeerboerderij
voor het eerst weer gerund door
telgen van de familie Keyser. De
afgelopen dertig jaar huurde me
vrouw Bakker de kampeerboerde
rij van de Keysers, maar vorig jaar
stopte zij met het werk. Arnold en
Annemiek Langeveld, kleinkinde
ren van vader en moeder
Langeveld-Keyser, runnen nu de
„Het eerste jaar was voor ons een
leuk jaar met leuke groepen", ver
tellen Arnold en Annemiek Lange
veld „De meeste groepen die hier
komen zijn scholen en families.
Het zijn meestal actieve mensen
die er echt op uit gaan."
Groepen die al eerder waren ge
weest reageerden positief verrast,
zo blijkt uit het gastenboek. „Een
ware metamorfose" en „we
waanden ons in een paleis", luid
den reacties van bezoekers. Toch
is het nieuwe beheerderspaar nog
niet helemaal tevreden over de
boerderij. „Er zijn nog dingen die
moeten worden verbeterd, maar
dat moet groeien."
Mislukt. Onbekenden zagen in
de nacht van woensdag op don
derdag een poging tot inbraak in
een woning aan de Hollewal
mislukken. Dat althans conclu
deert de politie na een onderzoek.
Via een klimop klommen de ban
dieten omhoog naar een balkon.
Een beschadigd maar niet gefor
ceerd slot toont aan dat ze vervol
gens onverrichterzake weer zijn
afgedropen.
Is Texel een eiland? Wat fe
geografische ligging wèl. o
ven door strand, dijken en n
er geen mens zijn die dat wj
kennen. Maar is Texel ooit
eiland als het om traditie, m*
te it en sfeer gaat? Een eigem
gebied, met bewoners
eigen gang gaan en zich
aantrekken wat er in de rest
de wereld gebeurt? Daarover
wel enige discussiè losbarst*.
Een 'oer'-Texelaar gaf ons als
woord op de vraag of hij ziet ,l
Texelaar of Nederlander voelt
dat hij in de eerste plaats
lander is. Dus Texel is geen et
Mijmerend en discussiërend n
ze indruk dat Texel wel de$
een eiland is. Traditierijk, g&
delijk, gezellig, maar ook
chauvinistisch. Bijvoorbeeld
opzichte van toeristen, of ove
ters. Texelaars roemen graag
hun woongebied: Texel heeft
Texel is Nederland in het klei
kunt geen folder openslaan, cf
staat er wel. En wat te denker,
het honkvaste gedrag van so
ge eilandbewoners. Zo zit
zelfs, die nog nooit een voe
het vasteland hebben gezet,
die hun kinderen pertinent r« oei
Den Helder geboren laten wet
Eigenlijk -als je deze lijn doom h<
is Texel een eiland tussen vei ,jb
landen, zoals Staphorst, Urk,
lendam, Spakenburg...
In dat opzicht kan 'eiland-zit
gen Texel gaan werken. Hoe
wordt Staphorst niet in spotti
zin genoemd, hoe vaak wordt
gepraat over die vreemde m&
uit Urk, hoe vaak wordt n/ef g
chen om die visetende Spaken
gers, hoe vaak is Texel niet.
hoe vaak eigenlijk? Wij denken
Texel dat zelf in de hand
Blijkbaar moeten de Texelaars
zich alleen nog bewust word,
Texel is dus in meerdere opzit
een eiland. Veel dingen zijn e§9e
ders geregeld dan op het v n 1
land, zo hebben we gemerkt
paar dagen dat we hier vertot
Bussen die om tien uur
tends pas gaan rijden, be
gaan misschien niet met de
Verder ben zijn we zeer veris
dat menig eilander klaagt dat
te duur wordt op Texel. Verdi
de Texelaars dan niet genoeg
die trouw terugkerende toern
Of zijn ze echt zo arm?
Anders dus, maar toch zijn
lang blij dat Texel ook nog
land is, een land mei
'eilanden'.
rji
n3l
De combinatie trompet en orgel
lokte dinsdagavond veel mensen
naar het zomeravondconcert in
de RK kerk. Roel Bergsma en Paul
Gerssen hadden voor deze gele
genheid een leuk programma sa
mengesteld, dat de toehoorders
niet met al te grote problemen op
zadelde. Zonder echt op de popu
laire toer te gaan, lagen alle
uitgevoerde werken gemakkelijk
in het gehoor en waren derhalve
licht verteerbaar.
Trompettist Roel Bergsma begon
en eindigde zijn bijdragen met een
„Voluntary" van Stanley en Boyce.
Hij bespeelde zijn instrument met
veel gemak en de kerkruimte kon
de forse trompet
signalen met gemak verwerken.
De orgelbegeleiding van Paul Gers
sen was correct en functioneel,
waarbij hij de trompettist alle
ruimte en vrijheid gaf om solist te
zijn. Ook de registerkeuze bij de
begeleidingen werd met beleid ge
daan, zodat er steeds goed en
evenwichtig werd gemusiceerd.
Het is voor een organist altijd een
hele opgave om tijdens een con
cert voortdurend in actie te moe
ten komen. Inzinkingen en het
tijdelijk wegvallen van de concen
tratie zijn daarvan het gevolg. Dit
was deze avond ook soms het ge
val, maar de totaalindruk van dit
concert was heel positief wat, ook
duidelijk bleek uit het enthousi
aste applaus na afloop.
Het orgel van de RK kerk in Den
Burg is gebouwd in 1879. Hoewel
de vervalperiode in de Nederland
se orgelbouw in die tijd al ruim
schoots was ingezet, bezit dit
orgel toch ruimschoots allerlei ele
menten uit het verleden om een
aantrekkelijk concert mogelijk te
maken. Met name de prestantre-
gisters en de fluitstemmen klinken
bijzonder fraai. Paul Gerssen be
nutte de mogelijkheden optimaal
in de „Aria quarta" van Pachelbel,
waarbij hij de verschillende varia
ties fraai en heel afwisselend re
gistreerde. Dit zelfde kan ook
gezegd worden van het Andante
uit één van Handels orgelconcer
ten en een compositie voor fluitre
gisters van Lasceux. In de Giacone
in e van Buxtehude was het ont
breken van zelfstandige pedaalre-
gisters duidelijk voelbaar. Ook het
tempo in dit zangerige stuk leek
iets te gehaast. Het geplande gro
te orgelwerk van J.S. Bach moest
voor het grootste deel komen te
vervallen. Ook dit Texelse orgel
schiet te kort voor de uitvoering
van echt grote orgelwerken. Het
wachten is op een kerkbestuur dat
de moed heeft en de verantwoor
ding durft te nemen om eens een
orgel te laten bouwen waarop de
grote orgelwerken verantwoord
kunnen worden gespeeld. Of zou
misschien de gemeente Texel in
deze richting eens een initiatief
moeten nemen? Evenementen
buiten strand en duinen zijn voor
een toeristengebied immers van
heel groot belang...
Het aandeel in het programma van
Roel Bergsma bestond verder uit
het vierdelige trompetconcert van
Albinoni. Het laatste deel in drie
kwartsmaat met de frisse tus
senspelen was heel boeiend,
hoewel het verloop van deze mu
ziek altijd heel voorspelbaar is.
Verder klonken er twee bewerkin
gen van „Wachet auf" van Johann
Ludwig Krebs, waarbij de trompet
tist de melodie steeds in fragmen
ten speelde.
Frans Visser
De afgelopen weken moest ik
voor folders, tijdschriften en
ander drukwerk kleurenfoto's
maken van toeristische onder
werpen. Zomerse tafereeltjes
van mensen in hun Texelse va
kantieomgeving om te laten
zien wat er op dat veelzijdige
en super populaire vakantie-
eiland allemaal te beleven is.
Dagenlang zwierf ik met mijn
camera over campings, diverse
stranden en andere plaatsen
waar de doorsnee Texel-ganger
geacht wordt te recreëren. Niet
alleen de hooggeëerde liefheb
bers van rust en stilte kwamen
in beeld, maar vooral ook het
gewone volk dat een pilsje
drinkt, een sjekkie draait, een
patatje eet, de Story leest en
andere vormen van gezelligheid
bedrijft, liefst in een zo dicht
mogelijke concentratie. Voor
zulke beelden moet je wezen in
De Koog, want elders op het
eiland heeft het kwaliteitstoe-
risme al de overhand gekregen,
zodat daar een slaapverwek
kende saaiheid heerst. Speciaal
keek ik uit naar jonge vakantie
gangers. Jongens en meiden,
die niet naar Texel zijn gekomen
om natuur en milieu te bestu
deren, maar om elkaar te ont
moeten in de hoop dat daar iets
moois en spannends uit voort
komt, al is het maar voor één
nacht. Die zijn zélf natuur.
Er was een tijd dat je over zulke
jongeren struikelde. Bij bosjes
lagen ze bij de strandtoegang.
In het water kwamen ze nau
welijks, zodat de aanduiding
badgasten voor hen misplaatst
was. De jongens deden stoer
en de meiden lagen er in hun
juist gekochte bikini mooi en
bruin te wezen. De onderlinge
conversatie was eenvoudig en
beperkte zich tot plagerij, uit
roepen van gefingeerde verba
zing of andere signalen om de
aandacht te trekken. Ze keken
en werden bekeken, niet alleen
door bronstige leeftijdsgeno
ten, maar ook door bejaarde
mannetjes, die er met hun ver
rekijkers speciaal voor naar De
Koog kwamen.
Slechts een enkele keer kwa
men ze in beweging. Meisjes
gingen in het water in de hoop
door een bepaalde opwindende
badmeester gered te worden.
Jongens slenterden wel eens
naar andere jongerenconcen-
traties verderop om te zien of
daar iets van hun gading was.
Zo gelaten als ze overdag wa
ren, zo actief waren sommige
van die jongeren 's nachts. Niet
altijd tot genoegen van de bur
gerij. We hadden dan ook een
jeugdprobleem. Er werd haast
nergens anders over gepraat,
zodat we op het laatst dachten
dat er écht een probleem was.
O, als dat probleem eens zou
worden opgelost, wat zou het
dan mooi zijn op Texel. Tot dé
vertolkers van de onvrede over
het jeugdprobleem hoorde een
bekende hotelier in De Koog.
Meer dan eens hoorde ik hem
aan de bar verklaren: „Dat tuig
heeft gen centen en komt al
leen maar naar Texel om goed
kope patat te vreten, rotzooi te
schoppen en...." Dan zweeg hij,
boog zich samenzweerderig
naar voren, wierp schichtige
blikken om zich heen en balde
zijn vuist met de duim tussen
wijsvinger en middelvinger.
Met dit gebaar werd in de zesti
ger jaren neuken bedoeld. Op
een dag had hij het bewijs van
zijn theorie letterlijk in handen.
Hij toonde een geopende porte
monnee, die een jongen op zijn
terras had laten liggen. Er zat
slechts één kwartje in maar ook
een condoom. „Nou vraég ik
je....". Hij wist niet dat veel van
die jongeren later terug zouden
komen naar het vakantie-eiland
van toen, in gezinsverband en
met aanzienlijk meer bij zich
dan een kwartje. Wat hij ook
niet wilde weten, was dat maar
een heel klein aantal jongeren
de beest uithing. Verreweg de
meesten vermaakten zich uit
bundig doch onschuldig, maar
gaven wel een vrolijk accent
aan het toenmalige vakantiepu-
bliek waardoor een sfeertje ont
stond dat nu wordt gemist.
Goed, onder andere van die jon
geren wilde ik vorige week
dinsdagmiddag op het strand
van De Koog foto's maken,
maar er kwam weinig van te
recht. Mensen waren er ge
noeg. Naar Texelse begrippen
was het zelfs druk. Zig zag
stappend tussen al die lijven
maakte ik het ene plaatje na
het andere: van gezinnetjes,
ouderen, jonge kinderen. Maar
niet van loslopende jongeren,
want die waren er nauwelijks,
afgezien van een enkel koppelt
je. Niet te geloven. Ik had toch
geen stront in mijn ogen? Met
opluchting ontwaarde ik vlakbij
Paviljoen 3 vier jongelui, die het
hierboven geschetste jaren
60-gedrag vertoonden, hoewel
ze geen kratten pils bij de hand
hadden en het ook stelden zon
der een schetterende radio. Iets
te keurig dus, maar vooruit.
Alsof het een zeldzame vogel
soort betrof rende ik er met de
telelens op af, waarna bleek dat
het Texelse jongens waren,
geen toeristen dus. Ze toonden
begrip voor mijn probleem. Zij
zaten er immers ook mee. De
hele middag lagen ze hier nu al
en er was nog niets voorbij ge
komen dat de moeite van het
bekijken waard was. Waar za
ten die meiden in hemelsnaam!
Gedreven door hetzelfde ideaal
gingen we samen op zoek naar
modellen. Deze begeleiding van
experts kwam me trouwens
niet ongelegen, want iemand
van twintig kijkt en taxeert
toch anders dan een 53-jarige,
die hoogstens via zijn kinderen
enig benul heeft van wat er te
genwoordig op dat gebied in de
wereld te koop is. De selectie
liet ik dus graag aan deze trend
kenners over. De speuractie le
verde echter niets op zodat we
mokkend naar het punt van uit
gang terugkeerden. Bij gebrek
aan beter heb ik toen maar een
foto van die jongens gemaakt.
Het voorval illustreert dat er
werkelijk iets aan de hand is
met de leeftijdsopbouw van de
vakantiegangers op Texel. Dat
publiek is geen getrouwe af
spiegeling van het Nederlandse
publiek. Oud is veel beter verte
genwoordigd dan jong. Plat ge
zegd: Texel is een ouwe
lullen-eiland geworden. Wat ik
bedenkelijk vind, is dat de
meeste Texelaars daar nog blij
om zijn ook. Menige kampee-
rexploitant heeft eraan meege
werkt door jongeren te
weigeren of door de accommo
datie voor jongeren te schrap
pen of in te perken,
gestimuleerd door een van
kwaliteit en leefbaarheid beze
ten gemeentebestuur en toege
juicht door de keurige burgerij,
die toerisme wil met lusten
zonder lasten., Het jeugdpro
bleem is opgelost op de meest
eenvoudige wijze: door de
jeugd buiten de deur te houden.
Dat lijkt mij goedkoop en kort
zichtig. Ik ben het voor deze
keer eens met Frits Langeveld
uit De Koog, als die beweert dat
deze ontwikkeling voor de toe
komst desastreus is. Hij be
doelt natuurlijk „De Toekomst",
waarvan hij de nu nog welva
rende uitbater is, terwijl ik de
toekomst van Texel in het alge
meen op het oog heb, maar dat
maakt niet uit.
In elk geval beleven we thans
een zeer rustig seizoen, akelig
rustig. Het zal ons nog op
breken.
Harry.
Oude tijden herleefden even in
de haven van Oudeschild. Na
25 jaar van afwezigheid meer
de de TX 44 „Jenny" deze
week laf aan de kade bij het
Stoombootkoffiehuis. Tot een
kwart eeuw geleden was de
blazer eigendom van de fami
lie Hutjes die er hun eerste
rondvaarten mee hield. Maar
de geschiedenis van de voor
malige gamalenkotter gaat
verder terug. Hutjes kocht het
scheepje van een Wieringer,
die er als WR 86 mee viste.
„Daarvoor deed het dienst als
loodsboot van Terschelling en
is het eind dertiger jaren ge
bruikt om de dijkwerkers bij
de aanleg van de Noord-
Dostpolder van drinkwater te
voorzien", weten de huidige
eigenaars Peter Lakeman en
Arte Zomerdijk uit Hoorn te
vertellen. Ze gebruiken het
schip al geruime tijd a's P*
ziervaartuig. Volgens
tweetal stamt de boot uiti
ca 1900 en is het nagebom
van een houten blazer
uniek in zijn soort. VanaU
tijd heeft het in alle hei.
landse kusthavens onder*
schillende namen 1
walgelegen. Tegenwoordig
West Graftdijk de thuisbsd
„Maar we vonden het leuH
er na zoveel jaar weer te
mee naar Texel te varen
IFoto Gorord Tkhr*r>
Wie kalligrafie, de kunst va1
schoonschrijven, wil leren,
zich opgeven voor een cursus
José Hooimans. Haar lessen
ten vanaf 22 september m
we Ulo. De cursus besta»
twaalf lessen en is op dondj
middag van 13.30 tot 15-00
De kosten bedragen ƒ100,-"
ven kan bij de Welzijnssticht
d'Ouwe Ulo, of tel. 15582
