Hans Bodewes liet
Texelse centrale
zachtjes inslapen
Natte voeten door
hevige regenval
PHILIPS
TEXELSE^" coURANT
Brandweer waarschuwt
voor letsel vuurwerk
rxyxm.
Wat ik zeggen wou.
Herinneringen aan
de Groeneplaats
Schade rotganzen
Bedrijvig^#
Simon Smit begint
een eigen bedrijf
Speciaalzaken binden
strijd aan met
grootwinkelbedrijf
GRATIS
NU TIJDELIJK LUXE KADO'S BIJ PHILIPS ZONNEHEMELS.
GRATIS
DONDERDAG 29 DECEMBER 1994
De boomlange contractant be
treurde ook dat het uitschakelen
van de centrale een bepaalde ge
lijkschakeling met het vasteland
tot gevolg zal hebben. Met de
eigen centrale was het immers
mogelijk om door wijzigen van de
netfrequentie de electrische klok
ken op het eiland vóór of achter te
laten lopen. Van deze mogelijkheid
is de laatste jaren druk gebruik ge
maakt. „We maakten de nachten
langer en de dagen korter. De
mensen verschenen dan beter uit
gerust op hun werk en gingen 's
avonds eerder naar huis. Maar ook
dit werd natuurlijk weer niet op
prijs gesteld". Spreker betreurde
de stagnatie die nu is ontstaan op-
weg naar de onafhankelijkheid van
Texel, maar twijfelde niet aan de
eindoverwinning.
Zonder sterren bracht Kikkert
dank aan de mensen van de laat
ste jaren, met wie hij aangenaam
had samengewerkt. Hij noemde ze
allemaal bij naam.
Onder aanvoering van de meest
muzikale PEN-medewerker Rob
Manse werd gezamenlijk een door
hem gemaakt afscheidslied ge
zongen. Wijze: Toen wij uit Rotter
dam vertrokken. „Nu wij uit
Oudeschild vertrekken, naar de
overkant en Alkmaar, zullen wij
steeds met weemoed denken, aan
d'afgelopen twintig jaar". Etc.
Sloop
Het demonteren van de generato
ren en andere technische installa
ties is dinsdag begonnen. Eigen
mensen, medewerkers van
scheepsreparatiebedrijf Boom en
specialisten van Stork Werkspoor
zullen er een maand mee bezig
zijn. Slechts de olietanks en wat
pompen en leidingen zullen in en
bij het gebouw achterblijven. Per 1
maart moet alles schoon aan de
nieuwe eigenaar worden overge
dragen. De historische Brons
motor die vroeger dienst deed in
de maalderij van Keijser Co en
als bezienswaardigheid in de hal
van de centrale staat, is geschon
ken aan de Stichting Texels Mu
seum.
In de weekeinden en 's nachts
wordt het complex bewaakt door
het beveiligingsbedrijf Best uit
Den Burg.
Vooruitlopend op oudejaarsavond
waarschuwde brandweerman Aad
Vaars de hoogste klas van de
Thijsseschool alvast voor de geva
ren van vuurwerk. „Stunt niet met
vuurwerk, want daarvoor is het
véél te gevaarlijk. Stop nooit geen
vuurwerk in je zakken, want stel je
voor als het ontploft. Trek geen ny
lon kleding aan en doe geen jas
aan met kapuchon." Hij adviseer
de de jeugd de rotjes en vuurpijlen
aan te steken met een gloeidraad
en niet met lucifers of aanstekers.
„Als het vuurwerk niet afgaan,
laat het dan gewoon liggen en
raap ook op nieuwjaarsdag geen
onontplofte rotjes op." Hij drukte
de leerlingen verder op het hart
geen strijkers, voetzoekers, gillen
de keukenmeiden of ander illegaal
vuurwerk te gebruiken. Naar
schatting voldoet dertig tot veer
tig procent van het vuurwerk niet
aan de normen. Dat gebruik daar
van tot een persoonlijk drama kan
leiden onderstreepten een video,
die door de Thijsseleerlingen
ademloos werd bekeken. Jaarlijks
belanden 1800 Nederlanders in
het ziekenhuis door ongelukken
met VUUrWerk. (Foto Gerard Timmerman
Bloemisterij Bert van der Wal,
Groente- en fruithandel Van Etten
en Slagerij Schiphorst zijn een
spaaractie gestart die elk kwar
taal kans biedt op een mand vol
specialiteiten ter (winkel)waarde
van vijfhonderd gulden.
„Het wordt de klant in de super
markt te gemakkelijk gemaakt.
Karretje pakken en volladen maar,
terwijl de mensen steeds vaker
voorbijgaan aan de ambachtelijke
zaken", wijst banketbakker Ronald
Biesboer op veranderend koopge
drag. „Jammer, want in de speci
aalzaak is de kwaliteit hoog en het
sortiment breed." Om het publiek
de weg naar de ambachtelijke be
drijven te wijzen, krijgen de klan
ten voor elk tientje dat ze
besteden een stempel op een
kaart die aan hen wordt verstrekt.
Bij twintig stempels is de kaart vol
en kan worden ingeleverd als lot.
De trekking van de loterij is steeds
op de laatste dag van ieder kwar
taal, loten moeten de dag ervoor
worden ingeleverd bij één van de
vier speciaalzaken. Biesboer sluit
niet uit dat in de toekomst ook an
dersoortige ambachtelijke bedrij
ven zich bij het initiatief
aansluiten.
De publicatie over de verbouwing
van Hotel De Lindeboom heeft bij
mij herinneringen opgeroepen.
De Groeneplaats was vroeger het
centrale hart van Den Burg en van
Texel. Een plein waar van alles ge
beurde, o.a. op maandag de lam-
merenmarkten. Paarden, koeien,
kalveren, varkens en klein pluim
vee werden er verhandeld. Alle ca-
fé's en hotels waren hartstikke vol
met boeren, handelaren en be
langstellenden. Je kon er nauwe
lijks doorheen komen. Er waren
paardekeuringen op de Vismarkt
van Raadhuis naar Hotel Texel (nu
Hotel De Lindeboom). Mijn vader
was marktmeester en woog in de
Waag het vee, dat per kilo ver
kocht werd van boer naar slager.
Op de Groeneplaats waren vier
hotels met gezellige terrassen aan
het plein. Hotel Texel van Jan Kik
kert, Hotel De Oranjeboom van
Dalmeyer, Het luxe hotel De Linde
boom van Ruud Kikkert (op de
plaats van de Rabobank) en Hotel
Den Burg aan het Raaksje plus het
café van Klaas Lips op de
Vismarkt.
Als er 's maandags markt was gin
gen we vóór het naar school gaan
van zeven tot negen uur naar het
Koger-, Molen-, of Waaldereind om
op de boerenwagens met lamme
ren te klimmen en mee te rijden
naar de Groeneplaats. Op het plein
werden kermis en volksfeesten
gehouden, 's Winters bij sneeuw
waren we aan het „gorren" met
als eindpunt het terrasmuurtje van
Hotel Texel.
Ik herinner me nog een aardig
voorval: Den Burg had in die tijd
1918) twee lefgozers n.l. jonge
Siem de Waal en Kees van Corrie.
Je kon van hen van alles verwach
ten, bijvoorbeeld staande op een
motor van Stenenplaats door de
Binnenburg-Vismarkt naar de
Groeneplaats en weer terug naar
de Stenenplaats.
Van Kees van Corrie herinner ik
me dat hij scharrelde met Jannie
Dalmeyer. Jannie had het weer
eens uitgemaakt en Kees van Cor
rie was in alle staten. Hij zei dat hij
zich wilde verdrinken. Hij werd
echter goed in de gaten gehou
den. En ja hoor, hij ging naar een
kolk even buiten Den Burg en dook
erin. Maar hij bleef wèl met z'n
hoofd boven water. Het gerucht
was al verspreid en omstanders
hebben hem weer op de kant ge
trokken.
Het is nooit meer goed gekomen
tussen de geliefden.
De Groeneplaats is voor mij een le
vende herinnering, vooral Hotel
Texel met z'n vele uitvoeringen
met bal na, tot in de ochtenduren
(tot 4 uur). Na het thuis brengen
van het meisje met wie je die
avond het meest had gedanst was
het al „melkerstied".
Ik hoop dat spoedig weer een ex
ploiteerbaar Grand-café Hotel
Texel komt met vele verrassingen,
goede keuken, verwarmde Itali
aanse patio waar je in romanti
sche sfeer kunt eten, een Japanse
wintertuin, een gezellig terras aan
de Groeneplaats, een goede kop
koffie en een uitvoering met bal
na.
Piet de Graaf, Bussum
Rotganzen gaan momenteel volop
op de wieken. Lieten ze zich aan
vankelijk het gras in de weilanden
goed smaken, de laatste tijd ver
plaatsen de trekvogels zich naar
ingezaaide velden wintertarwe.
Behalve dat ze de jonge
graanspruiten afvreten, vertrap
pen de dieren ook de bovengrond.
Bij regen ontstaan er daardoor
plassen en verslempt de grond.
Daardoor kunnen jonge graanplan-
ten stikken. Akkerbouwers die rot
ganzen op bezoek krijgen kunnen
dit melden door een schadeformu
lier in te vullen. Die zijn te bestel
len bij de districtsbureauhouder in
Alkmaar, maar ook bij Dick van
Heerwaarden, Slufterweg 213.
(ADVERTENTIE)
Vier ambachtelijke speciaalzaken
in Den Burg hebben de handen in
een geslagen om een eind te ma
ken aan de groeiende
aantrekkingskracht die de super
markten op hun klanten uitoefe
nen. Banketbakkerij Ofrein,
Het leek op een openbare executie, bijgewoond door vooral
vrienden van de veroordeelde. Slechts een paar mensen ap
plaudisseerden toen vrijdagavond om 20.38 uur met een
druk op de knop de laatste dieselgenerator werd uitgescha
keld, waarmee de Texelse PEN-centrale voorgoed werd stil
gelegd. Pompen en compressoren werkten nog even, totdat
ook die de laatste adem uitbliezen.
Overvolle sloten waren vooral te zien in Waalenburg.
weer", aldus Andries Heidstra.
„Ook bij het pompgemaal zijn ze
druk in touw."
Na jaren in loondienst gaat voor
vakfotograaf en videofilmer Si
mon Smit uit Den Burg een wens
in vervulling. Met voorlopig zijn
woning aan de Burdetstraat als
(Foto Tessa de Graad) studio begint hij geheel voor zich
zelf. ,,lk geef mezelf een jaar om
me te ontplooien: dan bekijk ik
met welke onderdelen ik doorga."
Veertig millimeter daalde in de
nacht van maandag op dinsdag op
het eiland neer. Da$( de bodem al
flink verzadigd was door het natte
weer van afgelopen dagen, ver
oorzaakte de slagregens onderge
lopen paden en weilanden. Toch
vallen de problemen mee.
Volgens landbouwspecialist Jan
Koolhof zijn de meeste percelen
goed gedraineerd. „Er zou rotting
kunnen optreden in de wortelen
en bloembollen als de ontwatering
niet goed is geregeld. In de winter
tarwe hebben we last van rotgan
zen, die met hun platvoeten de
grond aantrappen, waardoor het
water niet weg kan."
In enkele natte weilanden stonden
schapen of koeien. „Op zich kun
nen die dieren daar wel tegen.
Bacterieën die hoefrot veroorza
ken gedijen niet zo goed in de kou,
dus dat risico valt wel mee. Maar
ze verkneteren de boel zo. In het
voorjaar herstelt zich dat echter
wel weer gauw."
Met name in Waalenburg was het
waterpeil van de sloten zo hoog
dat ze nagenoeg overstroomden.
Op andere plaatsen op het eiland
kon de regen wel weglopen via de
hoofdvaarten. Koolhof: „Het peil
schoot wel van laag naar flink
hoog, maar het kon er wel bij. Het
was nog niet extreem." Menige
agrariër trok met de schop het
land in om het water weg te lei
den. Dat is het beste dat je kunt
doen. Als je nu met de tiactor er
op uit trekt, maak je er alleen maar
een bende van, met het gevaar dat
je vast komt te zitten."
Vliegveld Texel moest de landings
baan sluiten voQf alle vliegverkeer
wegens de wateroverlast. „Er
staat ruim tien centimeter water
op de baan", aldus Ed de Bruijn.
Menig toerist had laarzen nodig
om zijn vakantie-onderkomen
droog te bereiken. Zelfs voor een
boswandeling was dat geen over
bodige luxe, daar ook in de Den
nen de meeste wandelpaden in
waterbanen waren veranderd.
De buitendienst van gemeente
werken trok er op uit om verstopte
straatkolken leeg te zuigen. „We
zijn met man en macht in de
Kaplaarzen zijn geen overbodige luxe na
de hevige slagregens. (Foto Tessa de Graofl)
Wandelaars deden er verstandig aan laarzen aan te trekken.
(Foto Tesso do Graaf0
De 44-jarige Smit is beroepsfoto
graaf sinds 1971, toen hij nog
werkte in Heemskerk en Bever
wijk. „Naar schatting heb ik in al
die jaren wel twee miljoen foto's
gemaakt", zegt hij. In 1980 kwam
hij naar Texel, waar hij in dienst
trad bij de foto- en audiozaak van
Nauta. Twee jaar geleden verhuis
de hij mee, toen het fotogedeelte
apart verder ging onder de naam
Nauta Foto. Aanvankelijk als be
drijfsleider, later weer als foto
graaf. „Ik kreeg het gevoel dat
mijn loopbaan stagneerde, ik zocht
een uitweg. Afgelopen zomer heb
ik de knoop doorgehakt en besloot
mijn eigen weg te kiezen. Een
groot risico? Ja, maar dit is de
beste oplossing en ik heb het
voordeel dat ik op Texel de nodige
contacten heb opgebouwd."
Om te kunnen investeren in appa
ratuur, deed Smit zelfs zijn verza
meling antieke camera's van de
hand. In zijn thuisstudio beschikt
hij over diverse hulpmiddelen, zo
als een beeldmixer en effectcom
puter, waarmee videofilms kunnen
worden gemonteerd. De opnamen
maakt hij met een semiprofessio-
nele Hi-End camera. „Video is al
jaren een vergevorderde hobby
van me. Liefst was ik er al langer
professioneel mee bezig geweest,
nu ga ik het proberen. Ik denk bij
voorbeeld aan produkties voor be
drijven en families."
Fotografie zal voorlopig de basis
vormen. Simon Smit Foto Video
Produkties richt zich op het hele
scala: trouwreportages, portret
ten, familie-, groeps- en dierfoto's,
reclame- en bedrijfsfotografie, vi
deoreportages en het monteren
daarvan.
dan ook moeiteloos van de kleine
centrale over. Het ritueel van het
uitschakelen van de diverse gene
ratoren en het overstappen op de
stroom van de overkant verliep
vlekkeloos. Texel heeft van de ver
andering niets gemerkt. Het licht
bleef ononderbroken branden,
hoewel het eigenlijk best leuk was
geweest om de omschakeling met
enig lichtgeknipper gepaard te la
ten gaan. Zodat ze in alle huiska
mers hadden gemerkt dat „het"
was gebeurd.
Berusting
De PEN-mensen hadden zich in
het uur dat aan de executie vooraf
ging, verzameld in de kantine van
de centrale. De stemming was
kalm en berustend mede door het
uitzicht dat allen hadden op de
hapjes en drankjes die de directie
had laten aanrukken. Toen het mo
ment naderde dat ook de aller
laatste Wartsila-diesel tot zwijgen
werd gebracht, stroomde een aan
tal naar de controleruimte om het
indrukken van de knop met eigen
ogen te zien. Twee mensen klap
ten toen het zo ver was. Iemand
riep „Gecondoleerd". Maar er wa
ren ook felicitaties, in het bijzon
der voor de medewerkers die de
omschakelingsprocedure volgens
plan hadden laten verlopen en
voor de vele andere medewerkers
en tijdelijke krachten die ervoor
Het moment. Bodewes drukt op de knop; Takes Irechtsl kijkt toe. Foto Harry de Graat)
Veel medewerkers en oud
medewerkers van TEM en PEN
waren ingegaan op de uitnodiging
om vrijdag het uitschakelen van de
centrale te „vieren". Dat was wel
iswaar daags tevoren op officiële
wijze al gebeurd door PEN-
directie, burgemeester en andere
bobo's maar het personeel had
geen aandeel in deze plechtigheid
en bovendien was het uitschake
len niet echt. Het was om organi
satorische redenen slechts een
symbolische handeling waarbij de
centrale gewoon stroom bleef le
veren.
Pas vrijdagavond werd er dus echt
een eind gemaakt. Dat gebeurde
niet door een bobo maar door
Hans Bodewes van wachtploeg 1,
omdat die toevallig dienst had. Bo
dewes is een der PEN-
medewerkers die het eiland ver
laat. Hij heeft een baan gevonden
bij een centrale in Bergum in Fries
land.
hadden gezorgd dat Texel ook in
de laatste moeilijke periode van
stroom was voorzien.
Spannend
Op dat aspect werd even later tij
dens het heffen van het glas in de
kantine gewezen door L. Poulis-
sen, hoofd districten van het PEN.
Hij sprak van een „heel spannen
de" periode en zei dat het PEN
had getracht voor de medewer
kers mogelijkheden te zoeken om
de carrière op een of andere ma
nier voort te zetten. Hij wenste alle
betrokkenen succes voor de
toekomst.
Met veel tijdelijke krachten en an
dere onbekende gezichten is de
zaak draaiende gehouden. Ook be
drijfsleider Theo Takes stelde met
enige voldoening vast dat het naar
behoren was gegaan en dankte
voor het vertrouwen dat van ho
gerhand in hem en zijn mensen
was gesteld om deze klus te
klaren.
Het vaste personeel van het PEN
vindt over het algemeen ander
emplooi, op of buiten Texel. An
ders ligt het voor de tijdelijke
krachten en contractanten, waar
aan het PEN wat dat betreft geen
verplichtingen heeft. In kringen
van deze mensen heerst nog enige
bitterheid. De meesten hadden
graag op Texel blijven werken en
niet iedereen heeft een nieuwe
baan in het vooruitzicht.
Onthulling
Een van de contractanten in Texe
laar Klaas Kikkert die vrijdagavond
enkele opmerkelijke beschouwin
gen gaf en daarbij onthullingen
deed over de wérkelijke redenen
van de opheffing van de Texelse
waterfabriek en centrale. Hij
noemde het „driesterrenverhalen"
zodat de Texelaars onder zijn ge
hoor wisten hoe zijn analyses
moesten worden geïnterpreteerd:
met drie korreltjes zout. Volgens
Kikkert was het allemaal gekomen
door de uitvinding van de „pil" in
1956. De hormonen oestrogeen
en progesteron uit deze pil komen
in het afvalwater terecht en uitein
delijk in het grond- en drinkwater.
Door het drinken van dit water zul
len de mannen uiteindelijk on
vruchtbaar worden, zeer
bedreigend voor het voortbestaan
van de bevolking. Alleen de Texe
laars zouden blijven voortbestaan
want die dronken geen grondwa
ter maar water dat ze zelf maak
ten met hun drinkwaterfabriek.
Kikkert had ontdekt dat die fabriek
daarom is gesloten. Men kon ge
woon niet uitstaan dat de Texe
laars als machtigste ras zouden
gaan overheersen.
De Texelse centrale had die laatste
dag nog bijzonder hard moeten
werken. Als gevolg van kou, toe-
ristendrukte en kerstverlichting in
en buiten de huizen, ontstond de
hoogste belasting van het jaar met
als piek 10,3 megawatt even na
18.00 uur. De kabel vanaf het
vasteland kan een veelvoud van
die energie verwerken en nam het
of de hclfi van d: winkelwaarde in contanten.
Wilt u verzekerd zijn van een gezonde bruine kleur, de hele winter door? Kies dan voor één van de
zonnehemels van Philips. Die staan voor een prettige, veilige manier van bruinen en zijn uiterst comfortabel.
De aanschaf van een Philips zonnehemel is nu extra aantrekkelijk. Want tijdeli|k verrassen wij u bij drie types
zonnehemelsmet een prachtig Philips-kado" Gratis! Ga snel naar uw Philips dealer en haal de zon in huis.
Gratis Philips portable digitale Merco-radio/
cawcrtapelcr (AO 6529) i.w.v. I 1T9.- bi| dc
Philips zonnehemel HB V»0. \sinkdpri|s f999,-
Gratis Philips draadloze telefoon (TD 9241)
i wv. f349 bij dc Philips HPA-zonnchcmcl
HB 851. winkelprijs f2.599.-
Gratis Philips portable CD-spder (AZ 6821)
t.» v. f 299 - bi| de Philips HPA-zonnchcmcl
HB 812. winkelprijs I 1.899.-
