lamp
vers
met de „Rigel" nog
in veel geheugens
ÏÉlLJ
VVN: „Liever drempels in
hoofden automobilisten"
pR
TVL fel tegen verder
uitbreiden erfkamperen
De verkeersremmer, plaag of zegen?
TEXELSE JJ COURANT
tomobilist wringt
h in vele bochten
Op Texel werd het bericht dat de
„Rigel" om kwart over acht via de
noodgolf uitzond, opgevangen
door Wim Peeters, secretaris
penningmeester van de plaatselij
ke reddingscommissie. Hij alar
meerde de lijnwerp- en
wipperploeg van De Koog. Waar
de „Rigel" precies zou stranden
was niet bij benadering te zeggen,
maar Peeters raadde commandant
Piet Eelman van de wipperploeg
aan op goed geluk naar paal 17 te
gaan. Intuïtie. Om half tien werd
een zoeklicht op het duin gezet,
maar van het ongelukkige schip
was niets te ontdekken.
Strandjutier Cor EJIen bewaart dit souva
nir: een bronzen plaatje afkomstig van
sloep van de Rigel".
Communicatie met de geredde
mannen was moeilijk. Dat eige
naar Bill Visser van Het Witte Huis
dank zij zijn Engelse opvoeding
perfect Engels sprak, baatte niet
want de overlevenden spraken
geen woord over de grens. „Offi
ciële" eerste hulp verleend door
dokter Arend van Loon. Drie ge
wonden werden met twee ambu
lances afgevoerd naar Den Helder.
Een derde ambulance van De Mok
men. Vier man, waaronder de
kapitein, bleven aan boord, waar
schijnlijk omdat ze niet durfden of
konden zwemmen. Weinige ogen
blikken later moet de „Rigel" zijn
gekapseisd, waarbij de vier ach
terblijvers zijn omgekomen.
Texel
Europa. Het ene noodsein na het
andere ging de ether in.
Stuurloos
Rond acht uur 's avonds meldde
de „Rigel" dat ze problemen had
met de machine en stuurloos was
geraakt. Een kwartier later volgde
het bericht dat ze afdreef en dreig
de te stranden op de Texelse kust.
Even voor negenen meldde de „Ri
gel" dat de twaalf opvarenden het
schip met de sloep wilden verla
ten. Scheveningen Radio adviseer
de de kapitein dit niet te doen. Het
werd veiliger geacht om bij een
stranding aan boord te blijven. Een
gestrand schip kapseist immers
niet zomaar... De „Rigel" liet daar
op weten dat men aan boord zou
blijven. Toen viel de stroom uit en
werd de radioverbinding verbro
ken, noodbatterijen ten spijt.
De bemanning was inmiddels aan
dek gegaan en zag dat het schip
stevig begon te halen. De losse la
ding begon te werken en veroor
zaakte een flinke slagzij. Het schip
kon elk moment kapseisen.
Op dat moment zagen de opvaren
den in oostelijke richting op een
afstand van ongeveer 400 meter
lichten. Ze dachten dat die van
een te hulp komend schip waren.
Acht man sprongen overboord de
kolkende branding in met de be
doeling naar de lichten te zwem-
Inmiddels was Maarten Mantje als
voorzitter van de Texelse redding
scommissie op de hoogte gesteld
van wat er gaande was. Hij hield
op dat moment een lezing in het
toenmalige hotel „Juliana" voor
een groep van 30 Friese huisart
sen die op Texel een nascholing
scursus hadden. De lezing kreeg
een abrupt einde. Mantje, met in
zijn kielzog de ploeg artsen, snel
den richting paal 17.
Jutters
Hoewel ook de Texelse jutters niet
precies wisten waar de „Rigel"
moest zitten, trokken zij toch naar
een laag duin recht tegenover de
plaats van de stranding. Met hun
sterke zaklantaarns probeerden zij
tussen de aanrollende golven
wrakstukken te ontdekken. Zo
doende zagen zij plotseling een
drenkeling in de branding op zijn
knieën zitten.
Kort daarvoor hadden de mensen
Het wrak van de Rigel" zoals het Is aan
gegeven op kaarten van Rijkswaterstaat.
van de reddingsmaatschappij de
eerste drenkelingen iets noordelij
ker uit het water gehaald, gehol
pen door tientallen vrijwilligers
waaronder de Friese huisartsen.
De schipbreukelingen waren er vrij
slecht aan toe. In het sinistere
schijnwerperlicht werden de man
nen gewond en met gebroken le
dematen afgevoerd naar hotel
„Het Witte huis" in de
Dorpsstraat. Het werd toen als
een gemis ervaren dat de wipper
truck geen dekens aan boord had.
Nu werden dekens gebruikt die
van het Maartenhuis kwamen.
Sindsdien horen dekens tot de
standaarduitrusting.
In „Het Witte Huis" baarde het
binnenbrengen van de deels ont
klede schipbreukelingen van
Griekse, Somalische en Jordaanse
nationaliteit nogal wat opzien on
der de deelnemers van een kerke
lijke gespreksgroep.
tjgel" nog als ..Copsewood" kort na de bouw.
jaag is het precies 25 jaar geleden dat het motorschip
in een zware storm tussen paal 16 en 17 strandde,
en wegzonk in het zand. Van de twaalf beman-
kwamen er vier om het leven, de overige werden
Texelse redders in veiligheid gebracht. Een dergelijke
stranding heeft zich nadien niet meer voor-
!0 meter lange Rigel hoorde
en serie van drie nagenoeg
,eke schepen die - hoe cu-
allemaal zijn gezonken.
1951 in Engeland voor
lantine Shipping Company
gebouwde vaartuig heette
•nkelijk „Copsewood", haar
oude zuster was de „Es-
d" en tenslotte was er de
wood" die twee jaar jonger
De schepen waren ontwor-
in gebouwd voor de algeme-
■achtvaart op de Britse kust
continent. In de praktijk
iet bijna altijd om losgestorte
zoals kolen, graan en er-
Een dergelijk scheepstype
collier waarvan er vele hon-
(i hebben gevaren.
Feeswood" werd maar drie
;ud. Ze kapseisde bij zwaar
in het kanaal en zonk twee
later, twee mijl vanaf dover.
Iskwood" verging in 1980,
weg van Beiroet naar Ham
ten zuidwesten van het
se schiereiland Peleponisos.
Vrijwel gelijk met de „Eskwood"
werd ook de „Copsewood", dus
de latere „Rigel", naar de Levant
verkocht. De nieuwe naam werd
„Dora" en de thuishaven Fama-
gusta op Cyprus. Drie jaar later
kreeg de „Dora" een andere eige
naar in Griekenland, bleef de Cy
priotische vlag trouw, maar werd
herdoopt in „Rigel", naar een ster
in het bekende wintersterrebeeld
Orion.
Gestrand
Nadat het schip in Terneuzen ij
zerslakken had geladen ving de
reis via de Westerschelde en de
Noordzee aan met als bestem
ming Lübeck, waar de slakken tot
cement verwerkt zouden worden.
Terwijl het schip op 3 november
op de Noordzee koerste, verslech
terde het weer met het uur. De
westenwind ging over in een zwa
re storm die 's avonds tot orkaan-
kracht aanwakkerde. Deze storm
woedde op de hele westkust van
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1995
werd gereed gehouden voor het
geval nog meer overlevenden zou
den worden gevonden. Dat was
echter niet het geval zodat al
gauw de conclusie moest worden
getrokken dat zich een tragedie
had voltrokken.
Helikopter
Het zoeken naar het onfortuinlijke
schip waarin of waarbij zich ver
misten konden bevinden, werd
echter voortgezet, waarbij de wip
perploeg in aparte ploegen werd
opgedeeld, versterkt met vrijwilli
gers. Op zee zocht de Helderse
reddingboot „Suzanna", maar
moest na schade te hebben opge
lopen terugkeren.
Ook helikopterhulp werd inge
schakeld. Omdat de weersom
standigheden te slecht waren voor
de marinehelikopters, werd een
beroep gedaan op een toestel van
KLM Noordzeehelikopters. De heli
kwam om tien uur in actie en
zocht systematische de kust af.
Piet Eelman werd aan boord gehe
sen om gebruik te kunnen maken
van zijn plaatselijke bekendheid.
De gekapseisde „Rigel" werd snel
ontdekt. Boven de uit de branding
stekende romp hangende werd
geruime tijd naar tekenen van le
ven gespeurd, echter vergeefs. De
volgende ochtend bij daglicht
werd per heli opnieuw een bezoek
aan het wrak gebracht, opnieuw
met Piet Eelman. Een kikvorsman
werd op de romp neergelaten in de
hoop om via klopsignalen contact
te maken met eventuele ingeslo
ten slachtoffers. Er kwam geen
antwoord...
Kapitein
Van de vier vermisten werd later
alleen de 32-jarige kapitein Spam-
dis Thrasivoulos gevonden, pre
cies een maand na de stranding
op 300 meter ten oosten van de
vuurtoren. Hij werd begraven in
Den Burg. Op 7 maart 1977 wer
den de stoffelijke resten opgegra
ven om te worden overgebracht
naar Griekenland.
Het diep in het zand gezakte wrak
van de „Rigel" is nooit geborgen,
feij extreem laag water vallen en
kele uitstekende stukken staal
droog. Voor de visserij is het een
geliefde plek. Er zitten veel
garnalen-
Het scheepstype „collier" is in
middels zo goed als uitgestorven
en vervangen door de zg. kruiplij-
ner. Dat er geen behoefte aan col
liers meer was, is onder andere
het gevolg van het sluiten van de
Britse kolenmijnen en het stoken
van gas inplaats van kolen.
De Friese huisartsen komen nog
altijd jaarlijks naar Texel, maar hun
„clubhuis" is nu hotel „Opduin".
Bill Visser en „Het Witte Huis" zijn
er niet meer, maar waar eens dit
hotel stond bevindt zich nu een
café met de naam„De Jutter".
Roy M. Helleman
Met dank aan Texelse Courant
(Harry de Graaf), KNRM (C.Brink-
man). Nationaal Sleepvaart Mu
seum (Nico Ouwehand), World
Ship Society, Gemeente Texel
(A.Lemstra), Rijkswaterstaat
(Mart Zijm) alsmede Maarten
Mantje, Harry Wuis, Cor Ellen,
Jaap Bakker en Hans Jongedijk.
Geraadpleegde literatuur: ,,The
Constantino Group" en diverse
jaargangen van Lloyd's Register.
De gekapseisde Rigel" daags na de stranding. Twee dagen later was de romp geheel
in het zand weggezakt.
De Texelse Vereniging van Logies-
verstrekkers zal zich tot het uiter
ste verzetten als het gemeente
bestuur zou trachten de mogelijk
heden voor kamperen bij de boer
nog verder uit te breiden. Voor zo
ver het aantal kampeerplaatsen
op Texel nog kan groeien, moet
dat gebeuren bij beroepslogies-
verstrekkers zodat die hun bedrij
ven exploitabel kunnen houden.
Aldus liet het TVL-bestuur gister
avond in krachtige termen weten,
naar aanleiding van een betoog
van Menno Stam van de vereni
ging „Tien voor Texel". Stam uitte
in de rondvraag van de in party
centrum Calluna gehouden TVL-
vergadering de vrees dat de thans
gehanteerde bovengrens van
1600 slaapplaatsen op boerener
ven niet zal worden vastgehou
den. Als alle boeren met een
A-blok acht eenheden zouden mo
gen plaatsen zouden er 5400
slaapplaatsen bijkomen. Dat is
theoretisch, maar als bijvoorbeeld
honderd boeren die vergunning
zouden krijgen, zou het ook al uit
de hand lopen want dat betekent
dat Texel er in de piekperiode
2400 slaapplaatsen bijkrijgt. De
Teso-directeur waarschuwde on
langs dat elke 1200 extra slaap
plaatsen een uur wachten bij de
boot kan betekenen.
Voorzichting
De TVL-bestuursleden Wuis en
Warnaar zeiden Stam een heel
eind te kunnen volgen, maar
brachten ook een nuancering aan.
Niet ontkend kan worden dat kam
peren bij de boer voorziet in de be
hoefte van een bepaalde groep
recreanten. Mede om die reden
kan men zich bij het huidige maxi
mum neerleggen. Het kleine aan
tal nog uit te geven slaapplaatsen
moet verder ten goede komen aan
gevestigde, maar te kleine bedrij
ven die dat voor een gezonde be
drijfsontwikkeling nodig hebben.
Met kampeerplaatsen moet voor
zichtig worden omgesprongen
omdat ze piekverhogend werken
en dus niet bijdragen aan verlen
ging van het seizoen.
Verschuiving
In dezelfde vergadering kwam
naar aanleiding van vragen overi
gens ook aan de orde dat het aan
tal kampeerplaatsen op Texel de
afgelopen vijftien jaar flink is afge
nomen. Texel was ooit een uit
gesproken kampeereiland: van de
39000 slaapplaatsen bevonden er
zich 21000 op campings. Thans
zijn er 11.600 kampeerplaatsen
terwijl 14000 als het meest ge
wenste getal wordt beschouwd.
Er kunnen er dus nog wat bij, maar
als het aan de TVL ligt, komen die
niet op boerenerven.
Vooral bestuurslid Martin Warnaar
beklemtoonde dat de gemeente in
elk geval een paar duizend in prin
cipe nog beschikbare slaapplaat
sen voor alle sectoren voorlopig
moet vasthouden. Dit om nog on
bekende toeristische ontwikkelin
gen mogelijk te kunnen maken.
Toch...
Later op de avond gaf ook „Ideen-
berater" Anne Douwe Knobbe in
zijn spreekbeurt enkele keren aan
dacht aan de (on)wenselijkheid
van kamperen bij de boer. Wijzen
de op de op handen zijnde concur
rentieslag tussen de verschillende
Nederlandse en buitenlandse re
creatiegebieden suggereerde hij
dat er weinig gevaar is voor te gro
te drukte op Texel. Er zullen zelfs
bijzondere inspanningen nodig zijn
om de huidige toeristische toeloop
in stand te houden. Wat betreft de
noodzakelijke innovatie zag hij ook
voor boeren een taak liggen en in
de vorm van kleinschalige, karak
teristieke logiesverstrekking („her
bergen"). Over sta-caravans op
boerenerven liet hij zich vol wal
ging uit.
Geld genoeg
In financieel opzicht gaat het de
logiesverstrekkersvereniging voor
de wind. Moeiteloos kan de nieu
we promotiebijdrage van
f195.000,- per jaar worden opge
bracht, contributieverhoging is
niet nodig. De TVL beschikt mo
menteel over f131.000,- aan liqui
de middelen.
Bij de bestuursverkiezing werd Ge
rard Bakker van „Jonkersbergen"
gekozen als vertegenwoordiger
van de groepsverblijven (GroeT).
Hij volgt N. Baars op van hotel De
Kievit, die van Texel is vertrokken.
Op Bakker werden 226 stemmen
uitgebracht; op zijn medekandi
daat A. van der Sar 2.
alleen maar zin als je rekening
houdt met de kwetsbare verkeers
deelnemers. Een veilige oversteek
voor fietsers. Als je dat met ver
keerslichten wil regelen, dan is
een goedkoperevoorziening zoals
aan de Akenbuurt voldoende. Doe
je toch een rotonde, zorg dan dat
de fietsers voorrang hebben. An
ders sta je voor een volle bootla
ding zo een minuut of zes, zeven,
acht te wachten. Wat voor oplos
sing je ook bedenkt, zorg dat de
fietsers veilig kunnen oversteken.
Zelf hebben we het idee van de
tunnel al eens gelanceerd. Maar
daartegen kwam verzet omdat dit
criminaliteit in de hand zou wer
ken."
(T*kat Gerard Timmerman, foto» Teese de Graaff)
De bobbels van de Witteweg.
eersremmers. Ze schieten soms letterlijk als pad-
ioelen uit de grond. In de meest uiteenlopende varian-
En tot ergernis van veel automobilisten. Die moeten
in allerlei bochten wringen om de obstakels zo vloei-
mogelijk te passeren. De drempels zijn opgeworpen
behoeve van de veiligheid van de kwetsbare voetgan-
en wielrijder. Maar gaat hun veiligheid er inderdaad op
tuit? Die vraag stelden we Jan Driehuis, voorzitter van
Texelse afdeling van Veilig Verkeer Nederland.
opgesteld, ik heb liever dat
verkeersdrempels helemaal
nodig zijn. Wat mij betreft
kn er in de hoofden van de
"nobilisten drempels opge-
«n, zodat we al die dure voor
den niet nodig hebben. Er
och niet voor niets verkeers-
en. Mensen veranderen is in-
33d moeilijk, dat weet ik,
daar streven we als Veilig
$r Nederland wèl naar.
Je kan je natuurlijk afvragen of het
verkeer door drempels inderdaad
langzamer gaat rijden. Neem het
Schilderend. Als er geen tegenlig
gers zijn kunnen de mensen pre
cies over het midden van de weg
er nog met een behoorlijk gangetje
overheen zonder de uitlaat te ver
liezen. Je vraagt je af of dat veilig
is. Maar of dat echt tot gevaarlijke
situaties leidt, kan ik zo niet beoor
delen. Het zou beter zijn geweest
als de drempels daar niet precies
naast elkaar waren gelegd, maar
om-en-om verspringend. Dan
heeft het een blijvend effect.
De drempels attenderen je er op
De paddestoelen op de Nikadel
op het Schilderend.
De optische versmallers bij de ingang van De Koog.
dat je een ander gebied binnen
rijdt. Dat je in de bebouwde kom
bent, een kwetsbaar gebied. De
paddestoelen aan de Nikadel ogen
wat vriendelijker. Ook die houden
je scherp.
Met de paaltjes aan het Bolwerk
ben ik niet zo gelukkig. De voor
rang is er niet geregeld. Brutalen
némen er de voorrang. Maar wat
als twee brutalen elkaar tegenko
men. Dan botsen ze tegen elkaar.
Dat vraagt om problemen. Meer is
te zeggen voor de optische ver
smallers, de witte vlakken op het
wegdek, zoals bij de ingang van
De Koog en het Schilderend. Maar
dat werkt bij vele automobilisten
maar tijdelijk. Eigenlijk moet er
achter dan een drempel liggen.
Verkeerscontroles, liefst perma
nente, werken perfect. Neem de
snelweg tussen Amsterdam en
Utrecht. Als je één keer een be
keuring in de bus hebt gehad, rij je
de volgende keer wel langzamer.
Een rotonde is een uitstekende
snelheidsremmer. Maar het heeft
