Firma Rab blikt terug op vooruitzien
Texels grootste particuliere
werkgever bestaat 75 jaar
Friese kunstenaar
voelt zich herder
van kudde beelden
Crótalo slaat zich goed
door Spaans koorwerk
Openhartig jubileumboek
over actieve Rabbianen
TEXELSE couRANT
«°e
at
Ti
t\
Waddenroute
op fietsdag
Team Strandplevier
wint Koogel bokaal
DINSDAG 30 APRIL 1996
ril'?!!:
Rab bestaat 75 jaar. Dat is niet zómaar een jubileum want
het gaat hier om een miljoenenbedrijf dat 106 mensen in
dienst heeft en zich daarom de grootste particuliere werk
gever van Texel mag noemen. Daarbij is dit familiebedrijf
zeer divers, zodat praktisch alle Texelaars er af en toe of
zeer regelmatig mee te maken hebben.
Het concern omvat niet alleen een
groothandel in bouwmaterialen
voor professionele afnemers, maar
houdt zich ook bezig met de ver
koop van keukens, tegels, parket
en sanitair, exploiteert een beton-
centrale. heeft een groothandel in
olieprodukten en exploiteert tank
stations. Ook drie Gamma bouw
markten horen tot het Rab-con-
cern. De activiteiten zijn
ondergebracht in maar liefst 16 be
sloten vennootschappen met ves
tigingen in Oudeschild, Den Hel
der, Schagen, Alkmaar en
Harlingen. Rab zit dus met alleen
op Texel. Met de overname van
bouwmaterialenhandel Eiland de
Wild in Alkmaar kreeg het bedrijf in
1988 vaste voet op het vasteland.
Dat was noodzakelijk omdat Texel
als enig exploitatiegebied te be
perkt en te riskant werd. Hoe hard
die overkantse ontwikkeling is ge
gaan blijkt onder meer uit het feit
dat het merendeel van de werkne
mers tegenwoordig op het vaste
land zit.
Toch blijft Rab Texel als moederland
beschouwen. Daar zit het manage
ment en daar zit ook de administra
tie van het hele bedrijf
Viering
Uit puur praktische overwegingen
heeft het gezamenlijke personeel het
75-jang jubileum op het vasteland
gevierd Op 27 april was in Motel
Akersloot een medewerkersfeest
waarbii 190 mensen present waren.
Morgen. 1 mei, volgt in De Lindeboom
in Den Burg de officiële receptie
waarvoor 500 autoriteiten, klanten en
andere relaties zijn uitgenodigd. Bij
die gelegenheid zal het herdenkings
boek dat Rab ter gelegenheid van het
jubileum heeft uitgebracht, worden
aangeboden.
Om nog meer mensen bij het 75-ja-
rig bestaan te betrekken heeft Rab
een kilometerspel uitgeschreven.
Door in drie rondes vragen te beant
woorden. kunnen kilometers worden
verdiend De deelnemer met het
hoogste aantal kilometers krijgt de
eerste prijs: een vliegreis van een
week voor twee personen naar het ei
land Rab in Istrië plus f500.- zak
geld De tweede en derde prijs zijn
resp een fiets en een dinerbon
Deelnameformulieren liggen ingaand
morgen klaar bij alle Gamma- en
Rab-vestigingen
Historie
Op 1 mei 1921 kocht de toen 28-ja-
rige Jacob Cornelis Rab voor f5000.-
het handelsbedrijf van zijn vader Jan
Deze overname wordt beschouwd als
het begin van het huidige concern.
Maar eigenlijk is Rab als familiebedrijf
veel ouder want voor die tijd hebben
diverse generaties Rab zich met al
lerlei vormen van handel, nijverheid
en landbouw bezig gehouden. Ze
speelden een opvallende rol binnen
de Texelse gemeenschap, ook op
maatschappelijk terrein Jacob C
Rab liet in de 45 jaar dat hij directeur
eigenaar was. het koopmanshuis uit
groeien tot een gevestigde handel in
brandstoffen en bouwmaterialen Bij
zi|n afscheid in 1966 bestond het toen
nog puur-Texelse bedrijf uit drie NV s
met 40 man personeel, twee mobiele
loskranen, zestien vrachtwagens en
drie schepen. Hij had daar de handen
vol aan Toch vervulde hij daarnaast
diverse maatschappelijke functies Hij
was dertien jaar voorzitter van het
Groene kruis Texel, negen jaar voor
zitter van de VVV, tien jaar commis
saris van Teso en was ook voorzitter
van de Doopsgezinde gemeente Hij
was echter in de eerste plaats koop
man in hart en nieren, die al tijdens
zijn diensttijd voor zijn vader op zoek
was naar handel, zoals blijkt uit be
waard gebleven correspondentie
Oudeschild
Een van de eerste belangrijke hande
lingen van Rab als zelfstandig onder
nemer was de aankoop van ruim tien
bunder grond achter de dijk ten zui
den van Oudeschild, waar hij loodsen
liet bouwen die nu nog onderdeel zijn
van het Rab-concern. Hier vestigde
hij onder meer zijn N V. Beton-
industne, die voortkwam uit de over
name van het bedrijf Grimijzer in
1954
Rab bouwde aart de Slingerweg en
de Haffelderweg woningen voor zijn
personeel. Dat gebeurde voordelig
door aannemers die hun schulden bij
Rab op die manier konden aflossen
Het ..straatje van Rab" was ontstaan.
Rab had de tijd mee Hij profiteerde
van de explosief gestegen vraag naar
bouwmateriaal die voortkwam uit de
wederopbouw na de oorlog, ruilverka
veling en de ontwikkeling van het
toerisme
Tragiek
Rab beschouwde zijn oudste zoon
Jan als zijn opvolger. Deze kwam
echter in 1938 op 17-jarige leeftijd bij
een verkeersongeluk op de Schilder-
weg om het leven. Rab heeft dit feit
nooit kunnen verkroppen en droeg de
zaak met tegenzin over aan de veel
jongere zoon Ben waarin hij weinig
vertrouwen had en dat in het open
baar liet blijken. In een interview in de
Texelse Courant antwoordde hij op
de vraag wat voor nut het had voor
hem als 71-jarige om in de zaak te
blijven ..Ik wil de begrafenis met
meemaken van wat ik zelf heb opge
bouwd" Ondanks de slechte ver
standhouding met zijn vader wist Ben,
die in 1966 directeur werd, toch een
stempel op het bedrijf te zetten.
Nadat Jacob Rab in 1968 was over
leden kon Ben zijn eigen beleid ont
wikkelen. wat onder meer leidde tot
het verplaatsen van de kantoren van
het bedrijf van de Kantoorstraat in
Den Burg naar de Heemskerckstraat
in Oudeschild.
De geschiedenis van het bedrijf
maakt gestaag melding van nieuwe
investeringen en uitbreidingen. Zoals
de bouw van een olieopslagplaats
met een capaciteit van meer dan
2000 kubieke meter ten koste van
een half miljoen gulden, de oprichting
van overkantse bedrijven omdat
Texel voor het bedrijf een te wankele
basis werd, de aanschaf van een auto
met Hulo-kraan waardoor het moge
lijk werd om door één man een lading
van 8000 stenen te laden en op de
bouwplaats te lossen, de aankoop
van het transportbedrijf Bonne, de
stichting van het 410 m2 grote
bouwmformatiecentrum om ook par
ticulieren als klant aan te trekken en
de vestiging van een Gamma-bouw
markt in Oudeschild later ook in
Harlingen en Schagen.
Directie-duo
In 1991 ging Ben Rab de leiding van
het bedrijf delen met zijn zoon Jan
Jacob en .buitenstaander" Paul
Krugers en in 1993 trok hij zich terug,
al bleef hij als president-commissaris
bij de het concern betrokken
Concurrentie
De twee directieleden die elkaar ieder
met hun eigen capaciteiten harmo
nisch blijken aan te vullen, staan nu
aan het hoofd van een groot, regio
naal bedrijf dal echter ook te maken
heeft met grote concurrenten. Er
wordt daarom voortdurend gewerkt
aan verbetering van eigen diensten
en produkten en er worden ook aan
de mensen steeds hogere eisen ge
steld. Expansie houdt daarbij aan
dacht. Gestreefd wordt naar grotere
omzetten in de oliehandel door uit
breiding en overnames van
benzinestations. Ook samenwerking
met andere bedrijven wordt niet ge
schuwd als het geld opleven
Texel zelf staat ook het nod
gebeuren. Actueel is de verpij
van de Gamma van Oudeschit
Den Burg. Mede daardoor onls
Oudeschild ruimte voor een
pende verbouwing, vernieuw
herindeling, waardoor hel bedr
totaal ander aanzien krijgt en
door de diverse uit hun jasj
groeide afdelingen hun vleugel
nen uitslaan.
rair
ag
Ter gelegenheid van het jubileum
heeft Rab een bijna honderd pagi
na's tellend boek laten uitbrengen,
waarin de bedrijfsgeschiedenis
wordt beschreven en waarin een
goed beeld wordt gegeven van het
Rab-bedrijf in zijn huidige vorm.
Het is gemaakt door Wilhelmus
(„Pip") Barnard en Joop Rommets,
die erin zijn geslaagd niet alleen
het concern zelf boeiend te belich
ten maar ook de samenhang met
andere economische en maat
schappelijke ontwikkelingen op
het eiland. Daardoor is het een in
teressant geschiedenisboek ge
worden voor ieder die belangstel
ling heeft voor Texel en Texelaars.
Hoewel dehistorie van het huidige
bedrijf in 1921 begon, hebben
Barnard en Rommets ook een studie
gemaakt van de „Rabbianen" die ver
voor die datum op Texel actief waren
Het begon al in 1791 toen de van
Vlieland afkomstige Jacob Cornelis
Rab op Texel huwde met Alida Bur
ger, zo blijkt uit de compleet afge
drukte stamboom en de beschrijving
(met fraaie familieportretten en af
drukken van oude advertenties) van
de lotgevallen van de diverse gene
raties Rab
Vaak zijn jubileumboeken niet meer
dan veredelde reclamefolders, waarin
vooral melding wordt gemaakt van
alles wat mooi en succesvol was. Het
Jan Jacob Rab (rechts) en Paul Krugers vormen de huidige directie van het Rab-concern.
(Foto Harry de Graal)
boek over Rab „Terugblikke;
vooruitzien" is wat dat betrefi
verademing. Je leest ook oven
mis ging. Openhartig wordt bj
beeld verhaald over de spanri
tussen Ben Rab en zijn verte
gemakkelijke vader, over levera
van Rab aan de Duitse bezen
over het achteraf minder gein
besluit om een enorm oliedep
Texel te stichten omdat de geit*
de verzekering had gegeven
Texel nooit aardgas zou krijgt
Veel spit» °jj
Verder komen nagenoeg allele
sche, financiële en menselijke^
ten van de Rab-geschiedemsa:
orde. de ontwikkeling van helt
merk, karakter en zienswijze va
huidige twee directieleden, del-
investeringen die in de loop ds
zijn gedaan, de schepen die hi
drijf in gebruik heeft gehad, de
keling van het transport per
gebouwen die het bedrijf in
heeft gehad, de toekomstplans
geschiedenis van het Gamma
voetbaltoernooi waarbij Rabalsij
sor jarenlang was betrokken, dj
ditionele personeelsreisjes,
automatisering („Van ganzeva
chip") en zowel leuke als schik
kende incidenten uit de b«
geschiedenis passeren de rev.
als het te water raken van ee
cement geladen vrachtauto vs-
veerboot De Dageraad in 195!
De tee schrijvers hebben wekei
gespit in de archieven van gera
familie en Texelse Courant ent
ten daarbij prachtige foto's, b
en advertenties aan het licht
mee het voor een groot deelt
uitgevoerde boek informatie!;
lustreerd. „Terugblik op voorid
75 jaar Rab' is in een oplal
1500 exemplaren gedrukt bija
veld de Rooij en zal dcc]
jubilerende bedrijf als rel
geschenk worden gebruikt.
Ijd
ve-
nr
lai
:ar
ig;
re
als
ble
Da
teksten die tot nadenken moeten
stemmen
Primitief?
De beelden van Herman van de
Brake doen sterk denken aan primi
tieve kunst van negers, indianen,
papoea's of zuidzeebewoners. Som
mige werkstukken doen aan totem
palen denken, andere aan vrucht-
baarheids-en voorouderbeelden De
maker is echter nooit buiten Europa
geweest en is zich niet bewust van
enige beïnvloeding uit verdere stre
ken ,,lk doe wat mijn gevoel me
ingeeft Als ik begin te hakken weet
ik met wat het worden gaat", zegt hij.
De uiteindelijke vorm wordt sterk be
paald door de houtsoort en vooral
door de vorm die het hout al heeft.
Van de Brake gaat meestal uit van
ronde stammen Die vorm is in het
uiteindelijke beeld nog herkenbaër.
want de kunstenaar hakt met meer
weg dan nodig is. Het zijn bijna altijd
menselijke figuren of gestileerde af
leidingen daarvan. Van nature aan
wezige uitsteeksels of splitsingen
gebruikt hij om er lichaamsdelen van
te maken. Naast ogen en mond ver
tonen zijn beelden vaak gepronon
ceerde fallussen en andere ge
slachtsdelen. Ook in dat opzicht doen
ze denken aan primitief beeldhouw
werk. De maker wijst het etiket ero
tische kunst" echter lachend van de
hand. „Nee, wat je ziet is gewoon het
leven zelf, dat telkens weer nieuw
leven voortbrengt"
Tekeningen
In tegenstelling tot de beelden zijn de
tekeningen en schilderijen van Henk
Noorlander wel te koop
Hij exposeerde al (veel) vaker maar
het waren altijd olieverfschilderijen.
Deze keer hebben gewassen pen
tekeningen in sepia de overhand.
Noorlander maakt ze bij massa's,
stuurt ze vaak aan vrienden en laat
ze zelfs regelmatig in flessen te wa
ter. benieuwd naar de reactie van de
onbekende verre vinder Veel teke
ningen lijken sprekend op elkaar. Het
zijn variaties op hetzelfde onderwerp.
Menige bezoeker van de openings
receptie van zondagmiddag her
kende zichzelf Ed Drijver in de rol
stoel, Maarten Boon juttend op het
strand en Harry de Graaf op krukken.
Ook de beelden van Herman van de
Brake vormden voor Noorlander bron
van inspiratie, blijkens ettelijke teke
ningen die hij heeft gemaakt van de
beelden die op dezelfde expositie zijn
te zien. Daarmee is het cirkeltje rond
en is de samenhang tussen de twee
collecties bevestigd.
Herman van de Brake, hovenier uit het Friese Fochteloo maakt
beelden louter voor zijn plezier. Hij verkoopt ze onder geen
beding en heeft er mede daarom ook weinig behoefte aan om
ze te exposeren. De merendeels forse sculpturen van eiken-,
berken,- beuken-, essen- en kersenhout staan bij tientallen in
en om zijn royale woning. Van de Brake noemt het.zijn kudde"
die deel uitmaakt van zijn eigen leefwereld.
De kudde breidt zich nog steeds uit
De kunstenaar streeft naar 200
exemplaren maar of hij bij het berei
ken van dat aantal ophoudt, kan hij
allerminst garanderen
Een deel van zijn collectie is tot 30
september te zien in atelier't Schil-
clertjede voormalige Doopsgezinde
Vermaning aan de Diek in Den
Hoorn. Het is de eerste keer dat Van
de Brake exposeert en dat het juist in
Den Hoorn gebeurt heeft te maken
met het feit dat zijn zuster Nettie de
vriendin is van Henk Noorlander,
grondlegger-exploitant van atelier 't
Schildertje. Nettie oefende de nodige
aandrang uit en nu het zo ver is vindt
Van de Brake het toch wel leuk dat
mensen naar zijn werk komen kijken.
Het is zelfs wel makkelijk Als men
sen nu vragen of ze mijn beelden
mogen zien, verwijs ik hen naar
Texel. Dat is een heel eind weg en als
ze er toch heengaan geeft mij dat het
gevoel dat ze er blijkbaar veel voor
over hebben Het doet me ook wel
goed dat mijn werkstukken hier in een
heel sfeervolle omgeving staan".
Naast het werk van de Friese hove
nier is ook werk van Henk Noorlander
zelf te zien. ongeveer 150 tekeningen
en enkele olieverfschilderijen. De
dubbele expositie kreeg de titel „Uit
gehakt en aangespoeld" en zo heet
ook het boekje dat ter gelegenheid
van de tentoonstelling voor f 12.50 te
koop wordt aangeboden In het
boek|e staan afbeeldingen en repro-
dukties van veel van het getoonde
werk. voorzien van beschouwende
Herman van de Brake rechtsen Henk Noorlander halen een ..baby' uit de baarmoeder
van een der beelden. ifoio Harry do Gromi
Tijdens de landelijke fietsdag die
op zaterdag 11 mei wordt gehou
den, kan op Te*el de Waddenroute
worden gefietst. Hiervoor kunnen
routebeschrijvingen a ƒ5,- worden
afgehaald bij de VVV, waar tevens
het startpunt van de tocht is.
De Texelse tocht voert als eerste naar
de Dennen, waarna koers gezet dient
te worden naar De Waal Onder het
motto De boer op" houdt melkvee
houder Jimming op Bargen-12 open
huis. Bij het fruitbedrijf van familie
Keyser aan de Molenbuurt 3 kan een
kijkje worden genomen in de
bloeiende boomgaard en kan worden
geproefd van zelfgemaakte appel
sap.
De tocht voert verder langs EcoMare,
schapenboerderij De Noordkroon, de
Texelse bierbrouwerij en de
Georgische begraafplaats.
De routebeschrijvingen kunnen op de
dag zelf nog tot 13.00 uur worden ge
kocht bij de VVV. Een deel van de op
brengst is voor onderzoek en opvang
van kinderen met een aangeboren
hartafwijking. Alle fietsers krijgen bij
inlevering van de afgestempelde
coupon uit de routebeschrijving (za
terdag tot 17 00 uur bij de VVV) een
herinneringsmedaille.
De Strike Six-zangers bleven niet stijfjes op het podium staan maar stormden op een ge
geven moment de kerk m om het publiek bij hun act te betrekken.
De bowlingcompetitie is gespeeld,
maar er werd nog wel gestreden
om de Koogel Bokaal. Deze is ge
wonnen door het team van Hotel
Strandplevier.
De voorrondes waren spannend. Er
werden veel games van 200 punten
gegooid. Zo liet Erik Daalder van
Geerls Glazenwasserij 222 noteren.
Dat bleek genoeg om het team in de
finale te helpen
In de eindronde streden drie teams
tegen elkaar. Geerts Glazenwasserij
legede het af tegen Hotel Tatenhove
en werd daardoor derde. Klaas Veld
man van Strandplevier scoorde in de
laatste wedstri|d 222 Ook Kees Kooi
man gooide een sterke serie, even
als Harry Splunter, waardoor de bo
kaal de mannen van Strandplevier
niet kon ontgaan
Het koor Crótalo zaterdag tijdens de uitvoering in de R.K. kerk in Den Burg
(Feios
Van het echt-Texelse koor „Crótalo" kun je van alles vinden,
maar niet dat het goedkoop succes nastreeft. De groep stelt zich
als doel uitgesproken moeilijke Spaanstalige koorwerken in te
studeren en ten gehore te brengen en zondagavond in de R.K.
kerk van Den Burg bleek dat dit nog lukt opk. Met succes bracht
het gemengde koor onder leiding van Henk-Jan Barendregt
Romancero Gitano van Mario Castelnuovo-Tedesco en delen
uit Navidad Nuestra en de Misa Criolla van Ariel Ramirez.
nazingt zodat langdurig repeteren
nodig is voordat het wat lijkt
De zangers en zangeressen van
Crótalo zijn overigens niet zomaar
van de straat geplukt Bijna allemaal
doen ze al iets op het gebied van
zang en muziek. Twee jaar geleden
formeerde zich een gelegenheids
koor dat de Misa Criolla uitvoerde.
De staande ovatie waarmee de tame
lijk volle kerk de zangers en
zangeressen (en de uitstekend bege
leidende instrumentalisten) beloonde,
was terecht Want hoewel met alle
stukken vlekkeloos waren vertolkt,
was het zonneklaar dat een prestatie
van formaat was geleverd Blijkbaar
hebben de leden zich zeer uitge
daagd gevoeld en hebben ze veel
steun aan elkaar en aan de leiding,
anders is zoiets nauwelijks mogelijk
voor amateurs. Zingen in het Spaans,
probeer het maar eens. En dan ook
nog liederen die je met zomaar even
Het succes riep bij een aantall
de smaak op naar meer. Deze j
kern" verzamelde anderen orr|
heen met het doel om meertej
op Spaanstalig gebied. Zoord
het huidige koor. Wekelijks n«|
tensief gerepeteerd en het re.-jj
was er dus naar, al waren de a
omstandigheden in de R.K kes
optimaal Mede door de toegd
geluidsapparatuur galmde der.]
nogal. Bij de slotrepetitie 's min
gaf dat zoveel problemen, daim
even naar uitzag dat de uitvoerig
mist zou ingaan Het lukte echte
deze handicap rekening te taj
zodat het 's avonds tot duidelijk»
bare opluchting goed afliep
Het programma van zondag wod
5 mei herhaald in de Hervormdd
van De Waal. aanvang 21.00
Daarna zal het koor voorlopigfl
meer van zich laten horen. „Wei
hard aan uitblazen toe".
Het voorprogramma had een j
ander karakter. Dat werd ved
door de a capella groep Strike S»
overigens niet uit zes maar ui
zangers bestaat. Merendeels
kende liederen werden op gehd
gen wijze gebracht. De kwalitel
buiten kijf al kwam die door dtl
galm minder goed tot zijn recht 3
der geluidsinstallatie zou hel*
schijnlijk beter hebben geklonken
vijf brachten met alleen zang'
ook grappen en grollen waarbijs
publiek probeerden te betreU
Mogelijk door de kerkelijke amM
was dat publiek daarop kennekf
bedacht en regeerde aanva
aarzelend.
