4-
Texel profiteert steeds
eer van zonlichtenergie
F1
Texel project biedt
zorg om de hoek"
t
Zinvolle dagbesteding
in nieuwe werkplaats
Bewoners en personeel tevreden
Maartenhuis breidt weer fors uit
Zonnegasboilers in 34 woningen Dirkszoord
(ORT Texels
TEXELSE^ COURANT
Alleen mosselen
uit Noordzee
in Waddenzee
VRIJDAG 10 MEI 1996
hp Texel lijkt de belangstelling voor zonlichtenergie nu
ied te ontwaken. Op dit moment beslaan de
nnecollectoren waarmee in diverse particuliere en andere
bouwen tapwater wordt verwarmd, 700 m2. Daarmee
ordt jaarlijks 66000 m3 aardgas bespaard.
zonneboilers geplaatst bi| particulie
ren. Ook doe het zeivers experimen
teerden ermee De laatste ti|d is er
een versnelling, waarin ook groot
gebruikers" van zonlichtenergie een
aandeel hebben Een voorbeeld is
het zwembad Molenkoog dat een
spectaculair voordeel haalt uit
zonlichtenergie Het opwarmen van
het bad bij het begin van het zwem-
seizoen kostte dit jaar slechts 500 m3
aardgas, tegen ongeveer 4000 m3 in
vorige jaren Ook het op temperatuur
houden van het water gebeurt prak
tisch helemaal met de zon Het hui
dige weertype is natuurlijk buitenge
woon gunstig, maar ook als het at en
toe bewolkt is leveren zonne
cel doel leuk mee bevestigt Jaap
iVooren van Energie NoordWest
jeger Pen) die is belast met het
,en van voorlichting over
meenergie. Hij weet ook alles van
subsidies die beschikbaar zijn om
nleresseerden over de streep te
sn
is geen twijfel aan dat
meënergie voor tapwater-
narming momenteel de meest lu-
jevevorm van duurzame energie
3e investeringen zijn te overzien
je techniek is eenvoudig, langdu-
iproeld en bedrijfszeker
Zwembad
lenlang werden slechts incidenteel
ainbrengen van een zonnecollector op het dak.
collectoren nog een aanzienlijke bij
drage aan de energievoorziening.
In tegenstelling tot wat veel mensen
denken is de werking van
zonnecollectoren nauwelijks afhanke
lijk van de luchttemperatuur Ze doen
het ook als het vriest, als er maar
zonlicht is.
Een voorbeeld van een bedrijf dat
zonlichtenergie toepast bij de tap
waterverwarming is hotel Boschrand
in De Koog, dat een oppervlakte van
53 m2 aan zonnecollectoren heeft
laten installeren. Volgens eigenaar
Kees Boks functioneert het systeem
ook voor de centrale verwarming In
plaats van een gewone CV-ketel staat
m de bovenwoningen een
zonnegasboiler van het merk LZE
(het Nederlandse bedrijf Luigjes
Zonne Energie) Verwacht wordt dat
de daarmee veroorzaakte tapwater
en ruimteverwarming op jaarbasis 10
tot 15% goedkoper uitvalt dan bij het
gebruik van een gewone CV-ketel
Een zonneboller of zonnegasboiler
vergt een hogere Investering dan een
conventionele installatie. Dat wordt
echter grotendeels door subsidie van
het Ministerie van Economische Za
ken Die subsidie hangt af van de
mate van energiebesparing van de
betreffende installatie maar ligt al
gauw rond de f1000,- In onze regio
voegt Energie Noord West daar nog
een bijdrage aan toe van 50% van dit
bedrag. In het geval van Jan
Dirkszoord komt de totale subsidie op
f1668,76 per woning. Wie deson
danks opziet tegen de aanschaf van
een zonneboiler kan er bij Energie
Noord West ook een huren.
Informatie over alles wat met zonlicht-
energie heeft te maken wordt door
Energie Noord West vrijblijvend ge
geven
Dit energiebedrijf exposeert ook op
de Milieumarkt die vrijdag 17 mei op
de Groeneplaats wordt gehouden
Jaap van Vooren en Clemens Bar-
horst geven daar informatie, verstrek
ken folders en demonstreren een
kleine zonneboiler
Ook het Maartenhuis haalt en groot
deel van zijn energie uit de zon
Zonnecollectoren voor tapwater
verwarming zijn daar aangebracht op
de gebouwen die in 1992 resp 1993
in gebruik werden genomen. De er
varingen zijn gunstig De installatie
werkt stonngvrij en in het hele com
plex wordt nu minstens 15% minder
gas gebruikt dan vroeger, hoewel het
volume is toegenomen Dat is overi
gens ook te danken aan de veel be
tere isolatie van de nieuwbouw in
vergelijking met het noodgebouw van
vroeger
Camping
RST-camping ,,Om de Noord" in De
Koog heeft ook besloten om te scha
kelen op zonlichtenergie Beheerder
Maarten Koorn is niet over een nacht
ijs gegaan en heeft informatie inge
wonnen en ervaringen vernomen bij
kampeerbedrijven elders aan de kust
die al langere tijd mfet zonlichtenergie
werken Op het nieuwe douche-ge
bouw komen collectoren met een
oppervlakte van 38 m2 en verwacht
wordt dat daaruit gedurende het
kampeerseizoen het overgrote deel
van de energie kan worden gehaald
die nodig om het badwater te verwar
men.
Dirkszoord
Ook de Woningstichting Texel wordt
een nog betere klant van de zon.
Momenteel worden de 34 boven
woningen van het seniorencómplex
Jan Dirkszoord in Den Burg van
zonnegasboilers voorzien Nieuw
voor Texel is dat in dit geval de zon
newarmte met alleen wordt gebruikt
voor verwarming van tapwater maar
veelbelovend. Een groot deel van de
tijd houdt alleen de zon het benodigde
tapwater op een temperatuur van 85
graden. Hoe groot het rendement van
de installatie op termijn is, kan nog
niet worden bepaald Het hangt af van
de hotelbezetting (en dus het ver
bruik), de gasprijs en andere wisse
lende factoren
Grote commotie ontstond onlangs,
toen bleek dat door Europese re
gelgeving schelp- en schaaldieren
vrij kunnen worden ingevoerd in
de Waddenzee. Milieu-instanties
vreesden schade, omdat gebieds-
vreemde dieren ziekten of parasie
ten kunnen meebrengen. Minister
Van Aartsen heeft maatregelen
genomen om dit te voorkomen.
De minister wil in de Waddenzee al
leen mosselen, oesters en kokkels
toelaten die uit de Noordzee komen
of daar tenminste een jaar hebben
geleefd. Het uitzetten van schaal- en
schelpdieren uit andere gebieden
mag alleen als is aangetoond dat
daarmee geen gebiedsvreemde or
ganismen in de Nederlandse kust
wateren worden ingevoerd. Verder
moet de soortsamenstelling overeen
komen met die van de dieren in de
Waddenzee
De minister wil Noordzeemosselen
wel toelaten in de Waddenzee omdat
de gebieden een .homogene ecolo
gische structuur" hebben. De voorge-
stelde regeling maakt het voor de
kwekers mogelijk om mosselen uit de
Oosterschelde te verzaaien in de
Waddenzee. Dat mag echter alleen
als in het jaar ervoor geen mosselen
van buiten het Noordzeegebied naar
de Oosterschelde zijn overgebracht.
De regeling is nog met definitief. Ver
schillende instanties mogen zich er
nog over buigen, waaronder de
Waddengemeenten.
Technici van Schoo/IBS/Oele bezig met de installatie van een zonnegas combi-ketel in een der Dirkszoord-woningen Voor de ketel
was geen plaats m de benedenwoningen, zodat die het zonder zonlichtenergie moeten doen. IFoto s Harry de Graal)
oner Andre Witte harkt de grond aan voor de feesttent die er morgen tijdens de officiële opening komt te staan. (Fotos Frons Hopman)
P de vraag aan een bewoner of hij terug wil naar De Zes,
inkt zonder aarzelen: „Voor geen goud!" Gezellig, ja dat
as het zeker in de oude Texelse Reede, maar het nieuwe
bouw aan de Haffelderweg biedt méér ruimte, privacy en
>ongenot. Ook de (oud-)Texelaars die van Noorderhaven
andere overkantse instellingen naar het bijzondere
Jonproject in Den Burg zijn verhuisd, voelen zich al heie
pal thuis. Het gebouw is al een paar maanden bewoond,
tar morgen is de officiële opening.
..Texelproject", zoals het wordt gen zoals een keuken, wasserette en
gezelschapsruimte herbergt Maar
achter de gevel bevinden zich ook de
woon- $n slaapvertrekken van de be
woners. Aan de ene kant wonen de
genen die zijn overgekomen van
Noorderhaven, het andere deel is van
de Texelse Reede Beide vleugels
beschikken over één of twee woon
kamers met keuken en ruime badka-
foemd, is een samenwerking
jjsen de ASVZ Noordholland (ex-
Jitant van de Texelse Reede),
^instelling Noorderhaven uit
pnadorp en het Maartenhuis uit
1 Koog. Het project zorgt dat
pelse verstandelijk gehandicap
te in hun
eigen omgeving kunnen
Cnen en werken. In het nieuwe
Ijouw en één van de aangren
sde woningen is plaats voor ne-
Jptien personen. Werken kunnen
|ln het Maartenhuis.
[gebouw met de opvallende kleu-
en het markante torentje op de
l,s van de vroegere huishoud-
1001 Wordt geflankeerd door huur
lingen van Woningstichting Texel.
[endaarvan wonen drie bewoners
de oude Texelse Rèede De ver-
ln9 maakt het mogelijk dat zij min
1eer °P zichzelf kunnen wonen,
ihel centrale gebouw krijgt het
■a 24-uurs ondersteuning, zo
en er de maaltijden verzorgd en
de was gedaan. De andere
n w°fden deels bewoond door
nemers aan het project Begeleid
en Texel. Zij wonen méér zelf-
ndig
)ol>U'(en 9ez|en lijkt het alsof het
w alleen centrale voorzienm-
Bert Kooijman en Bas Huisman, res
pectievelijk hoofd en waarnemend
hoofd van de Texelse Reede en Bart
Dekker, hoofd van de Texelse
Noorderhaven-afdeling, spreken van
,.een bemoedigende start"
,,De winter stond in het teken van
verhuizingen Bewoners eerst, de
rest komt later, was ons uitgangspunt.
Gelukkig zijn de mensen snel gewend
geraakt aan de nieuwe situatie en is
er alom tevredenheid Heimwee-ge-
luiden hebben we nog niet gehoord
Losweken
Het personeel moest wennen aan
elkaar en de nieuwe taken Kooijman
,,Aan De Zes waren we meer bege
leidend bezig, hier meer verzorgend,
omdat er nu van de overkant verstan
delijk gehandicapten met een licha
melijke handicap bij zijn gekomen
Dekker: ,,Voor onze medewerkers is
het wennen, zij mollen zich nu los
weken van het grote instituut
Noorderhaven Een voorbeeldje,
laatst zijn we samen naar de
Lionsveiling geweest en hebben daar
een tandem gekocht In Julianadorp
zou dat via het hoofd inkoop gebeu
ren."
De medewerkers houden zich voor
lopig zoveel mogelijk met hun eigen
afdeling bezig O.p den duur zullen ze
wellicht meer integreren Nu worden
al wel de nachtdiensten gezamenlijk
gedraaid
Goede weg
Voor de Noorderhaven-mensen was
de overgang het grootst De verhui
zing verliep in fases om zowel bewo
ners als medewerkers te laten wen
nen In totaal zijn zes (oud-)
Texelaars uit Noorderhaven overge
komen Vier komen uit instellingen
van elders en één woonde op Texel
en zou anders naar Noorderhaven
zijn gegaan Meeverhuisd zijn zes Z-
verpleegkundigen
..Alle van Texel afkomstige verstan
delijk gehandicapten is aangeboden
om naar het nieuwe gebouw in Den
Burg te verhuizen Een aantal is. bij
voorbeeld omdat ze er al jarenlang
wonen of omdat ze geen familie meer
op Texel hebben, aan de overkant
blijven wonen" aldus Dekker ..Voor
de ouders was Noorderhaven een
flinke reis, ze waren er een dag mee
kwijt Maar dit is zorg om de hoek Je
kunt nu even een kop koffie met je
kind komen drinken. Noorderhaven is
óok prachtig, maar dit is de goede
weg.
Op maat
Dekker doelt daarmee op de veran
derde visie op het omgaan met ver
standelijk gehandicapten. Uitgaan
van wat iemand kan, in plaats van
volledige verzorging.
Het Texelproject biedt deze ..zorg op
maat" Texel loopt daarmee voorop in
Nederland Nergens wordt op gebied
van huisvesting van verstandelijk
gehandicapten op deze wijze samen
gewerkt en wordt daarnaast dag
opvang geboden De groep ouders
die een jaar of zes geleden het initia
tief nam voor een dependance van
Noorderhaven op Texel liep vooruit
op het huidige overheidsbeleid Mo
menteel wordt gestreefd naar klein
schaliger opvang. Noorderhaven,
met een beschermd eigen terrein van
84 hectare en plaats voor 630 gehan
dicapten, moet over twintig jaar zijn
gehalveerd.
Over de samenwerking op Texel
spreken de betrokkenen lovend.
Waar instellingen elkaar elders nog
wel eens beconcurreren, worden op
het eiland de krachten gebundeld.
Winnaars zijn de zwakkeren uit de
eigen samenleving
De grote nieuwe werkplaats van het Maartenhuis.
Het terrein van het Maartenhuis
nabij De Koog is verrijkt met een
fraaie nieuwe werkplaats, waar
meer dan dertig verstandelijk ge
handicapten actief kunnen zijn.
Een deel van de arbeidsplaatsen is
bestemd voor bewoners van het
Texelproject van de Texelse Reede
en Noorderhaven in Den Burg. De
samenwerking wordt beschouwd
als „doorbreking van de muren".
De kolossale werkplaats neemt de
plaats in van een aantal oude schu
ren. waarvan de laatste maandag
werd afgebroken Het nieuwe ge
bouw biedt onderdak aan diverse
activiteiten De al bestaande weverij,
de timmerwerkplaats kaarsen
makerij. boerderij en imkerij zijn nu
bijeen in één gebouw Alleen de
kunstzinnige therapie bevindt zich
nog in het oorspronkelijke Maarten-
huis-gebouw
Sinds begin maart is de werkplaats in
gebruik. De eerste bewoners waren
de koeien, die al in december in de
nieuwe stal terecht konden. De stal is
met zijn rondhoekige houten gevel op
subtiele wijze door architect Jan Pel
grim met de rest van het gebouw ver
weven
De werkplaats is bestemd voor „dag
besteding Naast bewoners van het
Maartenhuis is er ook plaats voor een
groep van het Texelproject en thuis
wonende verstandelijk gehandicap
ten. Ook zijn er contacten met sociale
werkplaats De Bolder. Sommigen
werken bij beide instellingen; ook
komt het voor dat iemand eerst een
training krijgt in de werkplaats van het
Maartenhuis en déarna doorstroomt
naar De Bolder.
Het Dagverblijf voor Ouderen (DVO),
zoals de werkplaats wordt aangeduid,
vergt in de nieuwe opzet méér bege
leiding en ook een stukje verzorging
,We hebben het potentieel, dus het
móet kunnen", stellen Nico Engelaer.
hoofd Maartenhuis. en medewerkster
Karin van Donkelaar. „Het is goed
voor de mensen Anders zouden ze
maar thuis zitten."
Nieuw is de activiteitengroep die het
Maartenhuis is gestart voor zwak-
begaafden. In de werkplaats zijn de
activiteiten gericht op produktie en
handel, aan bezigheidstherapie werd
tot dusver niet gedaan Nu is dat wel
het geval, zodat een grotere groep
gehandicapten zinvol bezig is. Door
de produktie in de werkplaats probe
ren we de mensen het gevoel te ge
ven: wat ik doe. vindt z'n weg in de
wereld. In de activiteitengroep staat
vooral de ontplooiing van de deelne
mers voorop
Er verandert nog meer bij het
Maartenhuis In de afgelopen maan
den is de ruimte waar de kaasmakerij
en het winkeltje zaten, omgebouwd
tot zaal. Uiteindelijk is het de bedoe
ling dat elders op het terrein een ge
heel nieuwe zaal (gemeenschaps
huis) wordt gebouwd, waarschijnlijk
komende winter al.
Een van de twee woonkamers in het Noorderhaven-gedeelte van het Texelproject
Voorspeeluur. Leerlingen gitaar
slagwerk, piano en cello van de
Texelse muziekschool geven
dinsdagavond een demonstratie van
hun kunnen. Ze treden vanaf 19 15
uur op in de voorspeelruimte in dorps
huis d'Ouwe Ulo in Den Burg. De toe
gang is gratis alle belangstellenden
zijn welkom.
De weverij is een van de onderdelen van de werkplaats
