Wij zijn er voor de ouderen, niet andersom Zorgcentrum Texel Gezocht: personeel ZORGCENTRUM TEXEL Lokatiemanager Kees Boer: Van vrijzinnig protestant naar Samen Eén „vrije keus" Opening Verpleeghuis Vroeger of later krijgt iedereen ermee te maken. Hetzij zelf, hetzij via e«n familielid. De ouderenzorg is in een stroomversnelling geraakt. De kran ten hebben vol gestaan over fusies, bezuinigingsoperaties en thuiszorg projecten. Maar hoe is het nu in de praktijk? Wat gebeurt er als je niet meei voor jezelf kunt zorgen? Hoe is het om te wonen of te werken in een zorg. instelling? Welke veranderingen zijn er nog op komst? Een kijkje achtei de schermen bij Zorgcentrum Texel. Ethische vraagstukkei een zaak van overleg levoel Het oude Gollardsgebouw dat in 1985 plat ging pagina 6 Texelse Courant dinsdag 17 september 1955 Zorgverlening. Alleen het woord klinkt al saai. Hoe moet dit ooit een sappig interview worden? Beelden doemen op van een vak- verdwaasde man die ladingen wollige vaktermen over me gaat uit storten... Hoe anders blijkt de praktijk. Kees Boer is een vlotte pra ter. die in heldere bewoordingen schetst hoe de wereld van de ouderenzorg op Texel in elkaar zit. Alleen zijn functie-omschrijving blijft een onmogelijk ambtelijke term: lokatiemanager. Hij lacht. „Weet jij een betere benaming?" Touché. Zorg voor ouderen bestaat op Texel al heel lang Kees Boer vertelt over stichtingen voor de opvang van ar men, van weeskinderen en ook van ouderen Landelijk ontwikkelde het rusthuis zich tot bejaardenoord en verder tot verzorgingshuis Texel volgde Verpleeghuizen zijn een ver schijnsel van de zestiger en zeventi ger jaren. Ook in dat opzicht deed Texel mee met de rest van het land. Als je nu terug kijkt, zou je de zorg van vroeger betuttelend vinden", peinst Kees Boer Gaan wij ons lekker wassenMaar daar doelt de lokatiemanager met eens zozeer op.Personeel woonde in de instelling. Men was er altijd. Di recteur Boon woonde binnen de oude Gollards. Hij was dag en nacht be schikbaar Eén grote familie. Da's nu ondenkbaar, hoewel sommige oude ren nog wel dat beeld hebben. Boer haast zich te zeggen dat het huidige personeel nog steeds veel hart voor het werk heeft. „Maar er is een duidelijker scheiding tussen werk en privé. Beter? Ach. dat weet ik met. Tijden veranderen, Arbowetten wor den ingevoerd. Het is niet anders Hulp aan huis De zorgverlening is veranderd. Niet in de laatste plaats omdat de vraag is veranderd. Mensen die gezond zijn van lijf en geest blijven zo lang mo gelijk thuis wonen. Maar ook ouderen die in dat opzicht kleine problemen hebben, blijven langer thuis. Dat kan omdat steeds meer hulp aan huis wordt geboden. Daardoor komen ei genlijk alleen de zwaardere" geval len in een zorginstelling terecht In het verleden werd binnen bejaar dentehuizen weinig aandacht be steed aan beleid voor de toekomst Ze bestonden, de bewoners werden verzorgd volgens een vast patroon en dat was het. Niks geen individuele be nadering. De economische recessie maakte dat ook naar de subsidie aan dergelijke instellingen werd gekeken. En in som mige gevallen ging de geldkraan dicht. Dat noopte de huizen kritisch te kijken naar wat ze konden en wilden bieden aan ouderenzorg Maar er zijn meer redenen waarom zaken anders, bedrijfmatiger, moes ten worden aangepakt. Kees Boer: ,,Er zijn steeds meer ouderen die psychische zorg nodig hebben, bij voorbeeld omdat ze dementeren. Dat vraagt een steeds professionelere aanpak. Daarnaast hebben we te maken met wetgeving. Er wordt van ons geelst dat we bepaalde vormen van zorg kunnen bieden. Dat houdt niet op bij het verstrekken van woon ruimte en eten." Sint Jan dicht Op Texel is ingespeeld op de toe komst. De provincie, die gaat over het geld (nog wel. binnenkort wordt dat de ziektekostenverzekeraar-red), dreigde met sluiting van Sint Jan Besloten werd tot een fusie tussen dit verzorgingshuis en Samen-Eén- Gollards. Het motto was: samen staan we sterker. Sint Jan lijkt echter op de oude voet met voort te kunnen bestaan. Er wordt aan plannen gewerkt: Sint Jan moet worden omgebouwd tot een complex met appartementen. Aanleunwonin gen, als het ware, net zoiets als in Jan Dirksoord. De Gollards blijft verzorgingshuis, waar de ouderen die veel zorg verei sen terecht kunnen „Ouderen die zelf de regie over hun leven met meer kunnen voeren", declameert' Boer. „Wat ik bedoel? Er is niet echt een standaard omschrijving voor. Som mige ouderen met een handicap heb ben alleen op één specifiek gebied een beetje hulp nodig, die redden zich verder prima. Die horen dus niet bij ons thuis Het gaat echt om mensen die het zelf, ook met thuishulp, met in de hand hebben." Personeel De plannen houden tevens in dat de Gollards er enkele plaatsen bij krijgt. „Da's door de bank genomen geen toename, want in Sint Jan verdwijnen immers verzorgingsplaatsen." De bedoeling is dat het Verpleeghuis op de huidige voet verder draait. Voor de hoeveelheid personeel zal het volgens Boer geen consequentie hebben „Er komen steeds meer aanleunwoningen bij, waar wij ook zorg moeten verlenen Het werk ver schuift en zal eerder toenemen. Het biedt rooskleurig perspectief hoor, als je momenteel diploma's hebt op ge bied van ouderenzorg." Deskundigen Los van de plannen is er al veel ver anderd. „In de Gollards en Sint Jan verstrekken we alleen zorg. Mensen krijgen daar hun eigen huisarts en hun eigen fysiotherapeut op bezoek", aldus Boer „Net alsof ze nog ge woon thuis wonen dus. Voordeel is dat mensen hun eigen keuzes kun nen maken In het Verpleeghuis kan dat met Daar is een fysiotherapeut, een ergotherapeut, een logopediste, een arts en een psycholoog in dienst." Texel heeft het kleinste verpleeghuis van Nederland. Een dergelijke hoog gekwalificeerde personeelsbezetting kan daar alleen door vergaande sa menwerking met andere instellingen. Er bestaan nauwe banden met Ver pleeghuis Den Koogh in Den Helder. Hele nauwe, want directeur Lia van Orden is óók directeur op Texel. „Nee, we hebben géén tweehoofdige leiding. Zij is de enige directeur, ik ben voor de dagelijkse leiding Ontevredenheid De berichtgeving over de dreigende bezuinigingen en de fusie tussen de Texelse instellingen zorgde vooral bij de bewoners van Sint Jan voor veel onrust. „Er werd zelfs opgemerkt dat we Sint Jan hadden verkwanseld Dat is pertinent niet waar', verzucht de lokatiemanager. „Het is moeilijk, we erkennen dat er een stukje identiteit verloren gaat door de samenvoeging Maar het oude Sint Jan heeft in de toekomst geen bestaansrecht meer." Er wordt alles aan gedaan om dat identiteitsgevoel tóch te laten voort leven. Boer. „Als er behoefte aan is bieden we ieder kerkelijk gezindte de mogelijkheid om in éen van onze te huizen een kerkdienst te houden. Bovendien proberen we, met name in Sint Jan, signalen op te vangen van ontevredenheid bij bewoners." Ontevredenheid? „Ja, die leeft er", erkent Boer. „Bewoners vinden het moeilijk, de fusie. Hoe- ik soms ook het heb dat wordt gebruikt als een stok om mee te slaan. Natuurlijk zijn er dingen aan vankelijk even wat slechter op gewor den. Een voorbeeld? De keuken in Sint Jan is gesloten Al het eten komt nu uit de Gollards Dat gaf in het be gin problemen Bovendien staat de kok verder van de bewoners van Sint Jan af Maar het loopt al beter, dus het is met fair om daarover te blijven mopperen." Niet verhuizen Onzekerheid over de toekomst, hun toekomst, maakt de bewoners van Sint Jan onrustig. „Eén van de meest gestelde vragen is wanneer en waar heen men moet verhuizen. Op dit mo ment is dat nog niet aan de orde en als het zover komt zullen we dat zo voorzichtig mogelijk begeleiden." Kees Boer wijdt het gevoel van onte vredenheid voor een deel ook aan de veranderde sfeer in het tehuis „Er is leegstand en er zijn enkele „zwaar dere" gevallen bijgekomen Dat heeft z'n invloed op de hele woongroep Men vindt het minder gezellig. Maar dat was óók gebeurd als er niet was gefuseerd." Leegstand Het woord „leegstand" is gevallen Ook de Gollards kampt daarmee. Ook daarvoor zijn meerdere oorza ken „We hebben teveel plaatsen", verklaart Kees Boer. „Mensen blijven langer thuis, dus er is minder be hoefte Vandaar ook, dat we Sint Jan willen ombouwen tot een complex met alleen woningen." Hij merkt op dat op Texel steeds meer ouderen woningen worden gebouwd. „Kijk naar het Jan Dirksoord, kijk naar het Meester Laan Hoekje Met het verzorgingshuis om de hoek en de thuiszorg aan de deur kunnen men sen het daar lang uithouden Pas als ze écht veel zorg nodig hebben, volgt de overstap naar de Gollards." Een tweede oorzaak kan van finan ciële aard zijn. Momenteel is een zorgcentrumbewoner die een aardig spaarcentje heeft gedwongen daar van zo'n 3500,- a ƒ4000,- per maand af te dragen. Vanaf 1 januari a s. hoeft dat met meer. Dan moet nog wel maandelijks een eigen bij drage naar gelang inkomen worden betaald maar mag men z'n spaar geld houden. Of dat voor de ouderen zelf een reden is om tot die datum te wachten met het betrekken van een kamer, of dat de erfgenamen daar achter zitten, zegt Kees Boer met te weten. Meer aan huis Texelse ouderen wacht dus een ver blijf in een aanleunwoning, als dat niet meer gaat een kamer in het ver zorgingshuis en als dat niet meer gaat het Verpleeghuis? „Nu nog wel", zegt Kees Boer. „Maar we willen in toekomst ook verpleeghuiszorg huis, dus in de aanleun woningen, kunnen leveren. Het moet niet langer zo zijn dat de oudere Lokatiemanager Kees BoerWeet jij een beter wooord Mevrouw Koorn-Siemons: Mevrouw Koorn-Siemons, wedu we, 81 jaar. Ruim twee weken ge leden opgenomen in Gollards. Rie (zo stelt ze zich voor) is een be reisde en sociale vrouw die een zeer zelfstandige indruk maakt. Ten tijde van dit gesprek was het tien dagen geleden dat ze werd opgenomen in De zorg is veranderd. Is het leu ker geworden om in een ver zorgingshuis te wonen? „Nee", zegt Kees Boer aarzelend. „Daar ligt gelijk een belangrijke taak voor ons. Vroeger ging iedereen bij elkaar op de koffie en was het reuze gezellig met al die aan spraak. Nu komen alleen de zware zorgbehoeftige ouderen in de verzorgingshuizen. De rest blijft zo lang mogelijk thuis." de Gollards. Opeens, totaal onver wacht. Met de Paas werd ze ziek. „Ik kreeg suiker, 't ging zo snel, ik dronk als een kameel. Thuis ging het echt niet meer alleen M'n dochter woont aan de overkant, dus die was met in de buurt. Ik dacht, ik ga naar een verzorgings huis. (enthousiast) En het gaat heel goed1 (Kijkt tevreden rond in de ge zellige, met veel hout ingerichte ka mer). ledereen die het hoort is heel verbaasd Jij in een bejaardentehuis? Maar ik weet wat er te koop is en ik laat me geen knollen voor citroenen verkopen ...ik heb het heel goed hierl Kijk, léuk is het met. We zeggen niet, holadio Marie, we gaan naar een bejaardentehuis. Zo is het met. Want ik heb twintig jaar alleen gewoond. Maar ik ben wel gegaan! En 't is goed hier, echt. Daar kan je niks van zeg gen. Om de haverklap staan ze met thee en koffie voor je klaar, keurig hoor Ik neem de meisjes zoveel mogelijk werk uit handen, ik kan toch van alles zelf? Ik weet wat werken is, nou!" Rie staakt haar praatwaterval Haar eigen huis heeft ze aangehouden, opdat haar kinderen en kleinkinderen een logeeradres hebben Met het af staan van haar dierbare spullen heeft ze niet zoveel problemen. Ze is prak tisch „Ik kan toch niet alles meene men!" Emotioneel wordt ze goed be geleid. „Ze tonen veel belangstelling hoor, omdat ik nieuw ben. En ik ken zo veel mensen van vroeger..." Rie maakt zich geen zorgen. Het is haar vrije keus geweest. „Je moet het aanvaarden", zegt ze En: „Ik heb zo lang voor de gemeenschap gewerkt, met liefde gewerkt. Nu zit ik hier, nu ben ik aan de beurt. Start van feestweek Vorig jaar (maart-december) is het Verpleeghuis flink verbouwd. Vol gende week vindt pas de officiële opening plaats. „We wilden een hoogwaardigheidsbekleder voor het feest strikken. Dat lukte niet eerder. Bovendien kostte de afron ding van de werkzaamheden nog enige tijd", erkent Kees Boer. De opening wordt verricht door gede puteerde mevrouw M.A. Wilde- kamp. De verbouwing volgde op de aanleg van de nieuwe vleugel in 1992 Het oude deel was toe aan een flinke re novatie. Meer privacy was het motto. Vandaar dat de meerpersoons- kamers zijn omgebouwd tot één persoons ruimten „We wilden men sen in het Verpleeghuis een plekje van henzelf bieden. Met een eigen telefoonaansluiting en een eigen TV aansluiting. Want een deel van de bewoners is er slechts tijdelijk, om te revalideren na een ziekenhuis opname bijvoorbeeld. Maar er zijn ook chronisch zieken en die wonen soms jarenlang in de instelling." De werkzaamheden zorgden voor veel overlast. Zóveel zelfs, dat de bewoners werd voorgesteld tijdelijk naar één van de andere zorg instellingen op het eiland te verhui zen. Dat wilde men liever niet, waarna de personeelskantine tijdelijk tot slaapzaal werd ingericht. „Texel mag trots zijn op z'n Verpleeg huis", merkt Kees Boer op. „We mo- komt De zorg moet bij de ouderen komen." Hij nuanceert zijn woorden gelijk. „Voordat ouderen in Ooster end of één van de andere dorpen zich blij maken, zoiets kan alleen in de om geving van onze instellingen Het wordt te duur om dat ook op grotere afstand te regelen." Maar wat blijft er over van het ver zorgingshuis en het verpleeghuis, als steeds meer zorg zich verplaatst naar de aanleunwoningen? „Dan praat je dus over het verpleeghuis als revali datiecentrum. Daar kunnen patiënten herstellen na een ziekenhuisopname, totdat ze weer goed genoeg zijn om het thuis te redden. En daarnaast is het een plek waar 24 uur intensieve zorg wordt verleend. Voor de chro nisch zieken, maar ook voor sterk de menterende mensen die echt niet meer verantwoord thuis kunnen wo nen." Voor het verzorgingshuis duikt de term regie weer op „Mensen die met meer op zichzelf kunnen wonen, maar ook niet 24 uur met zorg om ringd hoeven zijn. We hebben de menterende mensen die door hun gedrag echt niet in de Gollards kun nen blijven. Maar er zijn nog veel dementere gevallen die nog best in een verzorgingshuis kunnen wonen. Datzelfde geldt voor bewoners met li chamelijke klachten Het is per situa tie verschillend. De hoeveelheid zorg is het criterium." gen dan misschien de kleinste instel ling van Nederland hebben, het is één van de fraaiste." Om dat aan alle Texelaars te tonen, wordt de week van feestelijkheden afgesloten met een open dag, waarop iedereen wel kom is, ook in de andere zorg instellingen. „Er is veel veranderd. Dat is gepaard gegaan met de nodige problemen, dat ontkennen wij met. Daardoor zijn we enige tijd nogal op onszelf gericht geweest. Nu er lang zaam weer kleur aan komt, willen we onze blik weer naar buiten richten, méér in de samenleving staan." Het zorgcentrum Texel heeft moeite om goed gekwalificeerd personeel te krijgen. Volgens lokatiemanager Kees Boer heeft is het vooral een imagokwestie waar door steeds minder jonge mensen voor het vak kiezen. Het is waar dat in de zorg de budgetten krap zijn, maar er worden wel vaste banen geboden met goede secundaire arbeidsvoorwaarden. De tijd dat mensen na hun vijfen zestigste naar een rusthuis gingen is definitief voorbij. De trend is dat oude ren langer in hun eigen huis wonen (de regering heeft hier ook behoorlijk druk op uitgeoefend), dus op het moment dat ze besluiten naar een verzorgingshuis te gaan zijn ze ouder en vaak zorgzwaarder Kees Boer signaleert dat mensen ook minder om het wonen maar meer om de zorg naar een tehuis gaan In verband met die toenemende zorg zwaarte neemt het zorgcentrum Texel alleen nog maar gediplomeerd personeel aan „We hebben momen teel groepen dementerende bejaar den, mensen met klachten van psychische en depressieve aard, daar heb je personeel met een oplei ding voor nodig om dat aan te kun nen." Er is gebrek aan Texels personeel. Daar moet iets aan gedaan, vindt Boer Het zorgcentrum zoekt samen werking met het plaatselijke Arbeidsburo Herintredende vrouwen is ook zo'n onderwerp dat nadere aandacht verdient. Momenteel zijn er twee Melkert-ba- nen, één in het keuken-transport en eén in de taak van gastvrouw in de grote zaal van de Gollards. Het hui dige personeel wordt op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen door bijscholingen en cursussen. De zelfstandigheid van de ou<j mens staal centraal. Dal staal in doelstelling van Zorgcentrum Tei Maar wat nu als iemand niet in staal is om die zelfstandigheid verwoorden of in stand Ie houder Een beslissing nemen voor iems anders is moeilijk Kees Boer kt met een verbijsterende reactie dringt eigenlijk pas de laatste jarer onze organisatie door dat dat mt lijk is." Stel, iemand heeft zwaar sul ziekte Maar hij is goed bij de hji zegt jullie kunnen allemaal depot ik wil suiker in mijn pap. Wal tfe in zo'n geval? „Als je vindt dat iedereen zijn ég autonomie heeft, dan gééf je dató Terwijl je wéét dat dat heel slecht» die persoon is Kees Boer geetta dat er geen kant en klaar antwooq voor dergelijke ethische vraagsi ken „Maar we proberen iedere zover te krijgen dat men erinl team met elkaar over praat, In praktijk zal worden geprobeerd op betrokken patiënt in te praten, e, tueel met behulp van de familie» huisarts. Maar helpt dat niet, t|a.. Een ander voorbeeld. Iemand its: zich te laten wassen. Kees Boer „Vroeger zouden wijn gezondheidszorg hebben geerd met: dat deugt niet, die was we Desnoods onder dwang. Di nu totaal anders. Als iemand dali wil, zit daar meestal iets achter, zouden proberen uit te vii» waaróm iemand dat met wil. Dats echter andere, zwaardere eisen personeel Ben je 65 jaar en kemgezor dan kom je niet in een zorgingshuis. Als iemand t aangemeld, wordt naar de c telijke, lichamelijke èn de s situatie gekeken. „Eenzaam en isolement kén een reden t| om een relatief jonge, gezi oudere toch in een verzorj huis te laten wonen", vertelt H Boer. „Maar in de praktijk k weinig aanvragen van mensen." Na een vruchtbare samenwerking tussen de (vrijzinnig) protestantse kerken en de gemeente werd op 15 januari 1954 het Clazina Emelie Gollards Rustoord geopend Het complex aan de Dr. Jac P Thijsse- straat (nu De Zes) was financieel mogelijk gemaakt door de nalaten schap van de twee jaar eerder rijk gestorven mejuffrouw Gollards. De Texelse Courant, die in maar liefst twee edities ruim aandacht be steedde aan de opening, putte zich uit in loftuitingen over de Gollards, kort weg Het Rusthuis genoemd. Het dan grootste gebouw van het eiland was ruim en modern, met koud en warm stromend water(!), badcellen en conversatiezalen met biljarttafels. In zijn toespraak merkte Doopsgezind predikant Ds. Th. van Veen op dat Nederland „straks een aantal oude ren zal tellen zoals niet eerder is voor gekomen". Hij voorzag dat het wer kende deel van de bevolking grote offers zou moeten brengen. Niet vol In het nieuwe rusthuis, dat werd ge leid door de zusters H. Oldenkamp (directrice) en Th. de Jong (onder directrice), was plaats voor 50 a 60 bewoners. Een heel aantal, want - voor zover na te gaan - er was gedu rende het eerste jaar geen sprake van een volledige bezetting. In de loop der jaren onderging het Gollards Rustoord diverse vernieu wingen en uitbreidingen, maar in 1982 werd besloten dat het in z'n geheel moest wijken voor nieuw bouw. Onder druk van aangescherp te wettelijke eisen, want de kamers werden te klem geacht en het aantal douches en toiletten was onvol doende. Architectenbureau Alkema maakte de tekeningen en niets leek een nieuwe Gollards meer in de weg te staan. Helaas kondigde minister Brinkman in juni van hetzelfde jaar een bouwstop voor bejaardentehui zen af. Uitstel voor onbepaalde tijd dreigde Tegelijkertijd werd duidelijk dat ook huize Irene niet meer aan alle moderne eisen voldeed Koude douche Een geluk bij een ongeluk, want C. Korver - van Gedeputeerde Staten van de provincie - opperde een jaar later dat het wellicht wenselijk was één nieuw gezamenlijk tehuis te stichten. Hij wilde zich er sterk voor maken. Het bestuur van de Gollards beschouwde het plan aanvankelijk als een koude douche, maar veel al ternatieven waren er met, zodat de Gollards en Samen Eén - de stiet die zowel Irene als het verpleeg! runde - samen op weg gingen. Ze pakten de zaken voortvarend. Eerst moest tijdelijke huisves worden geregeld voor de betvoi van de Gollards, want de bedoe bleef hun tehuis eerst plat te goo Deze huisvesting werd gevonde de vorm van containers, die in ail tus 1985 werden geplaatst aan einde van de Molenstraat (Ml end), vlakbij de plaats waar ra VVV-gebouw staat Vervolgens op 23 november van datzelfde het startsein worden gegeven voo bouw van een nieuw tehuis (met dat 90 bedden zou gaan td Hoofdaannemer van het circa miljoen kostende project was Dn Bouw. Woensdagavond 3 juni 1987 nas ruim 80 Texelse bejaarden hunm in het nieuwe gebouw, de vertrou kamertjes van Huize Irene en complex „Molenend" definitief ad zich latend. Ook over de mei Gollards werd de loftrompet gd zen. De appartementen beve naast een woonkamer en eenffl badkamer ook een keukentje, richt met een warmplaatje. Vrijde oktober werd het gebouw - ge' door een tweehoofdige directie staand uit mevrouw Wil de Vr Panthus en J.H. Donatz - off* geopend door gedeputeerde C.l ver.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1996 | | pagina 6