ZORGCENTRUM TEXEL
„Ouderen en familie
moeten zich méér met
ons werk bemoeien
Generatie is té gesloten
Bijzondere aanpak
die vruchten afwerpt
FACILITEITEN
Geen concurrentie
met de thuiszorg
„dankbaar werk"
„Niet klagen maar dram
en bidden om kracht"
Programma
feestweek
„minder gezellig"
Fysiotherapie Verpleeghuis:
„aanspreekpunt"
„klant is koning"
ledereen helpt elkaar in het Verpleeghuis ff\
Zingen met de dominee
Een zonnetje op de tuin van de Gollards
Voorlezen in het Verpleeghuis
Oma zit in de Gollards. Maar het wil
niet langer. Eigenlijk moet ze naar het
Verpleeghuis De familie wil dat niet.
Een patstelling
,,Wij bepalen niet voor iemand wat er
gebeurt", merkt Kees Boer bijzonder
stellig op ,.We geven aan hoeveel
zorg wij kunnen geven. Wat we maxi
maal voor iemand kunnen doen Wil
de familie het anders, dan vinden wij
dat prima. Maar dan moeten ze dus
zélf investeren in aanvullende zorg
Heel theoretisch hoor, want zulk soort
conflicten zijn echt zeldzaam Maar
wij kunnen iemand er niet uit zetten."
Volgens de lokatiemanager gebeurt
het wel dat familieleden zich mengen
in de aanpak van de instelling Hij
juicht dat zelfs toe. ..Dat is goed Ik
wou zelfs dat mensen zich meer met
ons bemoeiden. Dat gebeurt nu na-
Het zorgcentrum Texel heeft de
verzorgingshuizen Sint Jan en
Gollards. het Verpleeghuis, de
aanleunwoningen en het woonzorg
complex Jan Dirksoord onder haar
vleugels. Deze zijn op een steen
worp afstand van elkaar in Den Burg
gesitueerd-
De Gollards heeft 90 plaatsen, St
Jan 48 en het Verpleeghuis heeft
naast 48 bedden ook zeven plaat
sen voor de dagopvang.
De verzorgingshuizen hebben een
woonfunctie, eigen woonruimte en
de voorzieningen die daarbij horen.
Daarnaast is er de zorgfuncfie waar
bij de bewoner hulp en ondersteu
ning bij de algemene dagelijkse
zorg krijgt
Het Verpleeghuis Texel is een ge
combineerd Verpleeghuis. Dat wil
zeggen dat het zowel plaats biedt
aan mensen met lichamelijke klach
ten, somatiek. als aan mensen met
geestelijke problemen, psychogeri-
atrie, bijvoorbeeld door dementie.
De verschillende huizen betrekken
hun maaltijden uit een gezamenlijke
keuken die in de Gollards is.
Voor bewoners uit de verzorghuizen
blijft de eigen huisarts verantwoor
delijk. terwijl het Verpleeghuis een
AWBZ instelling is en dus medische
zorg in huis moet hebben.
In overleg met iedere bewoner
wordt een zorgplan opgesteld waar
in wordt vastgelegd welke zorg
wenselijk is en wat men zelf kan In
het Verpleeghuis wordt daar, met
goede resultaten, al langer mee
gewerkt Al naar gelang de situatie
van de bewoner wordt het plan va
ker of minder vaak doorgesproken
en/of aangepast.
pagina 8
Texelse Courant dinsdag 17 september 1995
melijk pas als ze vinden dat het slecht
gaat. Wat zeg ik, als ze vinden dat het
héél slecht gaat En dat is te laat."
Aan de verkeerde
Boer vindt het een uitstekende zaak
als ouderen en anderen reageren
..Meer signalen afgeven Niet alleen
over wat met bevalt, maar ook eens
over wat men wél goed vindt. Of zeg
gen: dit zouden wij graag willen, kan
dat9 Want er kan veel. Niet op stel en
sprong, maar als we weten wat men
sen graag willen zijn we altijd bereid
daar naar te kijken
Soms worden dergelijke signalen wel
afgegeven, maar aan de verkeerde
persoon. ,,Aan een verzorgende die
net voorbij loopt of zo Terwijl we voor
iedereen vaste contactpersonen heb
ben. De familie weet dat ook
Boer merkt op dat ouderen vaak erg
lang hun mond houden als hen iets
met zint. „Hoe dat komt? Ik denk dat
dat in de generatie zit. Die is niet op
gevoed met de huidige mondigheid
Meer met: draag je lot."
Meneer de directeur
De afstand tot de directeur speelt ook
een rol. ,,De directeur van weleer ging
regelmatig bij alle bewoners langs. Ik
heb daar simpelweg geen tijd voor
Het is ook mijn taak met Maar dat is
lang met altijd uit te leggen Ik neem
me iedere keer voor om alle nieuwe
Thuiszorg is de toekomst. Steeds
meer particulieren bieden hun
diensten aan. Zorgcentrum Texel
werkt samen met de Stichting
Thuiszorg, waarin de gezins- en
bejaardenzorg zijn verenigd en met
het Kruiswerk. „De verdeling is
duidelijk: Thuiszorg en het Kruis
werk doen alle zorg aan huis en wij
binnen de instellingen", vertelt
Kees Boer.
Maar zo duidelijk blijft het helaas met.
Als straks het nieuwe Jan Dirksoord
klaar is. om nog maar met te spreken
van de appartementen in Sint Jan, zal
enige overlapping plaatsvinden „We
hebben afgesproken dat wij aanvul
lende zorg verlenen Dus als er meer
nodig is dan de thuiszorg kan geven
Een concurrentiestrijd ligt op de loer.
„Maar we hebben afgesproken dat
we ons daar met in storten", zegt Boer
stellig. „Daar wordt niemand beter
van Bovendien hebben we allebei
onze eigen specialisatie Maar we
willen wél zo praktisch mogelijk wer
ken. Dus als iemand in Jan Dirksoord
via de alarmering hulp vraagt, is het
handiger dat wij uit de Gollards van
daan even een kijkje nemen, dan dat
de dienstdoende thuiszorghulp uit
Oosterend moet komen.
Oneerlijk
Concurrentie van particulieren vreest
Boer met erg. „Op Texel zijn dat er
met veel. En ach, het is een prikkel
voor ons. Doen wij ons werk goed,
dan blijft men toch bij ons."
Boer wil het liefste ook met de parti
culieren samenwerken. „Niemand
wordt er beter van als je elkaar be
strijdt." Hij heeft toch wel bedenkin
gen tegen particuliere bureau's. „Het
is geen éérlijke concurrent. Wij heb
ben ons aan CAO's te houden en
andere regels, die particulieren bij tijd
en wijlen aan hun laars lappen Dat
doen ze niet omdat ze zo slecht zijn,
maar omdat dat mag in dit land. Wij
kunnen niet op tegen iemand die zes
tig of tachtig uur werkt Daar komt wel
verandering in hoor, ik ben ervan
overtuigd dat ook voor die sector snel
regels gaan gelden."
Alles mag
Iemand die in een verzorgingshuis
woont mag zelf een zorgverstrekker
inschakelen. Logisch is dat niet. „Be
woners betalen voor zorg van ons. Ze
mogen inschakelen wie ze willen,
maar dan wordt dus dubbelop be
taald. Maar het mag, wij wijzen nie
mand de deur. Er zijn ook dingen die
wij niet kunnen bieden. Het is prima
als ze dat buiten de deur halen. Ko
men meerdere bewoners met het
zelfde. dan wordt het natuurlijk zaak
dat we daar zelf op inspelen
Dominee Knipscheer:
Dominee Knipscheer, doopsge
zinde predikant en 'geestelijk ver
zorger' binnen het Verpleeghuis.
bewoners in ieder geval een keer te
bezoeken Maar dat komt er al met
eens van Gewoon geen tijd. Dat
werk verschuift naar het hoofd Zorg
of de teamleider. Daarmee zouden
de ouderen meer moeten praten
Maar die vinden ze vaak weer met
hoog genoeg. Dus dan worden pro
bleempjes opgespaard tot het water
écht tot de lippen stijgt. En staan ze
ineens hier voor de deur."
Boer wijst naar zichzelf. „Wij moeten
dat ook nog leren hoor Wij moeten
de mensen veel vaker vragen of ze
wel tevreden zijn. En als ze nee zeg
gen en aangeven wat ze anders wil
len, moeten we met gelijk roepen dat
dat niet kan. Dan moeten we zeggen
hé. vertel eens, en proberen of we het
samen kunnen oplossen."
Zonder eten naar bed
Niet alleen de generatie is naar zijn
mening een oorzaak voor de geslo
tenheid van de ouderen „Mensen
voelen zich ook erg afhankelijk. Dat
is trouwens in de hele gezondheids
zorg het geval Ik heb ook wel eens
twee uur zitten wachten in het zieken
huis, terwijl ik een afspraak had Dan
sta je ook met op en loopje weg Maar
bij de kruidenier gebeurt dat niet!"
Laat ik maar niks zeggen, anders krijg
ik misschien geen eten vanavond
..Nee. zo extreem zal het met zijn",
lacht Kees Boer „Maar inderdaad
bestaat er soms een onderhuids ge
voel van angst voor sancties. Hoe ik
dat vind? Heel, heel erg. En ik moet
ook echt met merken dat dat wordt
gevoed door iemand van ons perso
neel. Dan word ik héél erg boos."
De afhankelijkheidsrelatie moet uitge
bannen. vindt Kees Boer „Wij zijn
afhankelijk van die ouderen Als die
er met waren, hadden wij geen werk.
Het is dus juist andersom."
Hoe is het om oud en afhankelli
worden, om in een verzorgd
huis te wonen? Hoe is het oir
eigen huis en de meeste spul
die je een leven lang om je ht
gehad hebt te moeten verlaten?
hoe is het om met andere ouds
mensen in zo n zelfde huister
nen?
We maakten een tocht
Texelse tehuizen We verbaast
ons over de vanzelfsprekend^
waarmee het leven wordt aanva'
en ontdekten dat oude mens
steeds meer in een binnenwereld
ven. We leerden dat er een 'n*
nentafel' is en dat er veel n*
'vrouwentafels' zijn, simpelweg0
dat vrouwen ouder worden en on*
deze generatie is van vóór
emancipatie.
Veelal begonnen onze gesprekk
met uitgesponnen familierelaties
te kunnen plaatsen wie wie is enwi
vandaan komt. De verwarring de01
ste generatie te zijn Dus jij bem
dóchter van Marij Maat (een
gewekte blik van herkenning) Diet
ik wel1 Nee. ik ben haar kléindochi
En ook leerden we dat oud geem
noniem is voor solidair. Maar jet*
toch geen zesentachtig gewordem
kinderachtig te zijn? Ach kmd,
moest eens weten hoe flauw zet
zijn.
Inzicht in de leefwereld van de gei
ratie die niet praat maar doet. I
omstandigheden voor lief neemt
dóór gaat. De generatie die als mo
heeft: Niet klagen maar dragen
bidden om kracht
huis gaat bijvoorbeeld, als de rev:
datie geslaagd is, of, en dat kli
misschien een beetje gek, als e
bewoner overlijdt en de familie ze
't is goed geweest. Dat raakt haar
dan zijn er ook de kleine dingen
blijven en het werk zo de moe
waard maken: een aai over je wa
als je krulletjes hebt ingedraaid,
een kaartje op je verjaardag vanb
woners die de verjaardagen I
houden.
Maandag 23 september: 14.31
uur opening Verpleeghuis
gedeputeerde M.A. Wildeki
(voor genodigden).
Dinsdag 24 september: dim
voor bewoners 12 15
Irenezaal Gollards, 13.00
recreatiezaal Sint Jan en 13
uur centrale hal en PG afdelld
Verpleeghuis.
Woensdag 25 septerr
theatershow voor bewonersd
Anne-Marie Konincks en pianf
Guus "Westdorp om 14.30 t
Loaktie wordt nog doorgegevt
Na afloop patat en kroketten ir
verschillende tehuizen.
Donderdag 26 september: C
15.00 uur koffie met gebak v
alle bewoners van Zorgcentfi
Texel in het Verpleeghuis.
Vrijdag 27 september: 1
10.00 tot 12.00 uur en van 15.
tot 17.00 uur OPEN DAG
alle Texelaars In de Golla
Sint Jan en het VerpleegM
Met diverse infostands,
dingen en hapjes/drankjes. jj
Mevrouw Witte-van Sambeek:
Mevrouw Witte-van Sambeek, we
duwe, 87 jaar. Woonde vroeger op
Gerritsland, de laatste vier jaar in
het verzorgingshuis Sint Jan.
Zij en haar man hadden een groot
gezin met vijftien kinderen (waaruit
vijfendertig kleinkinderen en vijftien
achterkleinkinderen zijn ontsproten).
Ze weet van aanpakken en heeft een
sociale kijk op het leven. En gezellig
heid troef. Dat wijt ze aan haar
Brabantse moeder „Wij deden alles
met mekaar, dat waren we zo ge
wend Schouders eronder en samen
even aanpakken." Die aanpak mist ze
tegenwoordig in het verzorgingshuis
„Toen ik hier vier |aar geleden kwam
was het érg gezellig Alles samen
doen. Daar hou ik van. Je woont toch
met z'n allen in hetzelfde huis. je moet
het met mekaar redden
Bewoners wisselen snel. Mensen
gaan dood, er komen andere bij.
Mevrouw Witte vindt dat teveel wordt
gemopperd om niks. „Een tijdje ge
leden bijvoorbeeld, toen was het mis
met het eten. 't Was niet goed, maar
daar hebben we over vergaderd en
nu is het prima. Er is een keuzeme
nu en het is écht goed Toch zijn er
mensen die nog mopperen, snap je
dat nou9 En je wordt hier goed ver
zorgd hoor!"
Ondanks de goede verzorging doet
ze nog graag zoveel mogelijk zelf. „Ik
doe hier 's morgens hetzelfde als ik
thuis deed. Ik heb nog geen hulp no-
betrekken bij de buitenwereld „Va
lees ik een stukje voor uit de kra
vertel wat voor weer het is. ol
voorbeeld dat het maandag isem
er markt is in Den Burg Klemed
gen, die tot de verbeelding spret
en betrokkenheid kweken Domui
Knipscheer noemt zijn opdiai
moeilijk, maar ook dankbaar „i
belangrijkste is om wat aandachl
geven, wat steun als 't moeilijkwix
Al houd je maar even hun hand va:
Hij weet dat de meeste bewoneisl
moeilijk hebben met hun afhankeli
heid, om alles te moeten vragi
Maar er is een lichtpuntje „Je
hier dat men met elkaar meeleelt.
de bewoners elkaar opvangen,
elkaar leven. Als bewoner bèn|e
iemand."
De fysiotherapiepraktijk in het Ver
pleeghuis is geen gangbare afdeling.
Het is een plek waar jong en oud door
elkaar loopt, waar niet in aparte ka
mertjes wordt behandeld, maar waar
de hele ruimte wordt gebruikt. Een
plek waar het behoorlijk leeft Reden
hiervoor is dat met verschillende
groepen patiënten tegelijk wordt ge
werkt.
Fysiotherapeuten Margot Noom en
Marjan van Aken werken dageli|ks
met de somatische Verpleeghuispa
tiënten. Bernhard Wolf heeft in de
zelfde ruimte zijn polikliniek, waar
patiénten van buiten af worden
behandeld. Ook lopen er kleintjes
doorheen (tot genoegen van de aan
wezige bejaarden) die kinder-fysi-
otherapeut Gerda van Vliet onder
handen neemt
Voorde Verpleeghuispatiënten heeft
de fysio enerzijds een revalidatie-
functie waarbij dagelijks intensief
wordt gewerkt om mensen -vaak let
terlijk- weer op de been te krijgen
Anderzijds wordt bewegingstherapie
gegeven om te voorkomen dat men
sen vastroesten. Tevens wordt er
multidisciplinair gewerkt. Dat houdt in
dat alle verschillende disciplines
(ergotherapie, logopedie, psycholo
gie) op elkaar aansluiten
Margot Noom heeft het gevoel dat ze
op deze manier met iets wezenlijks
bezig is. „Je pakt echte problemen
aan. Een stijve nek is vervelend, maar
mobiliteit is wezenlijk. Het is van le
vensbelang om je te.kunnen voortbe
wegen Zo zie je dat mensen tijdens
hun revalidatie weer meer zelfstan
digheid krijgen. Daar moet je naar
toe."
Om het uiterste uit het 'lijfwerk' te
halen komen de bewoners van het
Verpleeghuis gedurende langere
sessies naar de fysio. Dan hebben ze
tijd om meerder oefeningen te doen
(aan het wandrek, loop-, en spier-
versterkende oefeningen) én om
tussendoor te rusten. En terloops
wordt vaak de nodige kommer kwel
gerelativeerd. Margot „Er is veel ge
zelligheid hier. het kost ons weinig
moeite om mensen te motiveren.
Maar eigenlijk zijn wij maar aan
gevers; de mensen doen het zelf."
Voor de mensen die de veranderin
gen ondergaan is het vaak indruk
wekkender dan voor de therapeuten,
vindt Bernhard Wolf Hij ziet het als
een voorrecht om met oudere men
sen te mogen werken en heeft daar,
in tegenstelling tot wat zijn onortho
doxe aanpak soms doet vermoeden,
een integere mening over „Niemand
zit vrijwillig in het Verpleeghuis. Daar
zit altijd een verhaal en vaak ook ver
driet achter - dat verdient respect.
Deze mensen hebben allemaal een
geschiedenis en dat maakt ze stuk
voorstuk interessant en boeiend, 't Is
een generatie van harde werkers die
nu op het eind van hun leven zijn; ze
verdienen het dat wij ze tegemoet
komen."
Dominee Knipscheer roemt de
Texelse verzorgingshuizen. Heel an
ders dan aan de overkant, zegt hij
Wijdt dat aan de eilandsituatie en de
daarvoor zo kenmerkende betrokken
heid. 't Is eigen
Gedurende twee ochtenden, maan
dag en donderdag, is hij te vinden in
het Verpleeghuis Hij loopt bij de be
woners langs en luistert naar wat er
in ze om gaat Hij neemt de tijd voor
ze Naast een luisterend oor biedt de
dominee ook vertier Op donderdag
ochtend wordt onder zijn leiding op de
somatische afdeling gezongen. Oude
liedjes uit het genre kun je nog zin
gen. zing dan mee. Ook probeert hij
op zijn eigen manier de bewoners te
De visie op zorg is op alle fronten
veranderd. Niks meer beslissingen
nemen voor demente oudjes. Anne-
miek. „De klant is koning V^e werken
met zorgplannen, we moeten ons
verantwoorden Een bewoner wordt
voor vol aangezien en daar wordt met
zomaar over beslist." Ze noemt het
een positieve ontwikkeling. Het geeft
alleen een enorme hoop papierwerk
en dat betekent minder tijd voor een
bewoner. En de bezuinigingen heb
ben er ook flink ingehakt „De tijd dat
je om twee uur 's middags je schort
uitdeed en met drie bewoners een
terrasje ging pakken is voorbij, dat
komt nooit meer terug." Geen reden
om te somberen of te stoppen met het
werk. vindt ze. Het geeft nog steeds
voldoening Als er een bewoner naar
Hanneke Stapersma:
Hanneke Stapersma, 32 jaar, eerst
verantwoordelijke verzorgende in
verzorgingshuis Gollards.
Twaalf |aar geleden werd Hanneke
opgeleid tot ziekenverzorgster Een
werkdag van Hanneke ziet er als
volgt uit .Half acht 's morgens begin
nen met overnemen van de nacht
dienst, een werkverdeling maken en
dan aan de slag: mensen wassen, of
ze daarbij helpen als het nodig is „Ik
ben er erg op gericht om te kijken wat
iemand zelf nog kan. Om hun
zelfstandigheid te activeren. Niet al
leen lichamelijk, ook het kunnen ver
tellen van hun verhaal bijvoorbeeld
Dat kun je stimuleren door interesse
te tonen in de mensen waarmee je
werkt
Na de lichamelijke verzorging is het
tijd voor het ontbijt Sommige bewo
ners hebben daarbij wat hulp nodig,
andere redden zich prima zelf Daar
na gaan de meeste bewoners naar
beneden om koffie te drinken. In de
dig bij douchen en dergelijke, en ook
de huishouding doe ik zoveel moge
lijk zelf. De ramen lappen, m'n tuintje
bijhouden, héérlijk vind ik dat."
Grote waardering en bewondering
heeft ze voor bewoners die het licha
melijk zwaar hebben en toch hun
goede humeur bewaren „Er is een
vrouw die heeft reuma Nou dat is erg
hoor, want ze kan haast niks En ze
wil niet dat je d'r helpt, daar houdt ze
met van, ze wil het zelf doen En
gezéllig dat ze is. en vrolijk.„altijd
opgewekt. Ik weet dat ze barst van de
pijn, maar ze piept niet hoor."
tussenliggende tijd worden door de
verzorgers de kamers gedaan
In de afgelopen twaalf jaar is er veel
veranderd in de ouderenzorg. „Het
oude idee was: iemand lekker van fop
tot teen wassen, aankleden, mooi
neerzetten en klaart Dat is gelukkig
helemaal veranderd. In het begin ben
ik erg geschrokken van de eenzaam
heid. zoveel eenzaamheid, gewoon
achter een déurEr wordt nu meer
tijd gemaakt voor mensen Emotio
nele steun is belangrijk, maar het kost
wel tijd Dat betekent vaak dat je een
collega een deel van het werk moet
laten overnemen of dat je die bedden
pas later opmaakt. De zorg is ook
zwaarder geworden Dementerende
bejaarden blijven langer in de verzor
gingshuizen. Zeg maar, wat vroeger
in het Verpleeghuis zat, zit nu hier. De
omgang met ouderen en ook met
zorgzware bewoners zoals demente
bejaarden ligt mij goed Aanspreek
punt zijn. Ik heb een fijne werkdag
gehad als ik goed contact heb gehad
met de bewoners."
Annemiek van der Werve:
Annemiek van der Werve-van der
Velden, 30 jaar, verpleegkundige
in het Verpleeghuis op de afdeling
somatiek.
Annemiek is direct na het afronden
van haar studie in België in het Ver
pleeghuis Texel aan het werk geto
gen Tien jaar doet ze het nu en ze
zou met anders willen.
De bewoners van hel Verpleeghuis
vergen voortdurende zorg. er wordt
dan ook gewerkt in vijf verschillende
ploegendiensten. De dagdienst van
7.00 tot 15.30 is daarvan de belang
rijkste. Dan loopt er van 7.00 tot 11.00
uur spitshulp mee; het streven is om
alle bewoners, geknipt geschoren,
om half tien aan het ontbijt te hebben.
Voorts is er een huiskamerdienst van
9.30 tot 18 00, waarbij de verplegen-
den geen lichamelijke zorg geven
maar er puur voor de gezelligheid
zijn. Voor de duidelijkheid dragen de
verplegenden in deze huiskamer-
dienst dan ook geen wit schort, maar
hun eigen kleding. De late dienst is
van 14.45 tot 23 15, waarbij 's avonds
assistentie aanwezig is. En de nacht
dienst wordt niet alleen gebruikt om
onrustige bewoners te sussen maar
vooral voor alle klussen waar overdag
geen tijd voor is geweest, bij
voorbeeld opruimen, het uitzetten van
medicijnen of de administratie.
Op de afdeling somatiek worden pa-
tienten met lichamelijke klachten op
genomen die tijdelijk of blijvend hulp
nodig hebben. Tevens worden er
patiënten voor revalidatie op
genomen Beide groepen vergen een
eigen, specialistische aanpak.
Annemiek. „Met iemand die komt
revalideren, bijvoorbeeld na een
hersenbloeding, werk je keihard. Je
streeft een doel na. Met verblijfspa-
tiënten, mensen die langdurig blijven,
ligt dat natuurlijk anders."
Volgens Annemiek is er een tendens
dat mensen tegenwoordig langer
thuisblijven en pas komen op het
moment dat de mantelzorg (familie
leden, buren) de zorg met meer kan
dragen. In vaktermen is zo iemand
dan zorgzwaarder. Zwaarder ook
voor het personeel. Meer tillen (in- en
uit rolstoelen of bedden, hulp bij het
toilet) en zwaardere emotionele be
geleiding. Annemiek benadrukt dat er
de laatste jaren veel is verbeterd aan
de lichamelijke kant van het werk.
„Vroeger tilden we veel meer Tegen
woordig zegt men: pak maar een til-
lift, want als jij door je rug gaat heeft
de patiënt ook niks aan je."
