Zestigste verjaardag
bedrijf en huwelijk
„Jongeren huisvesten in
inpandige appartementen"
EcoMare duikt in
walvisverleden
Commissie ziet mogelijkheid
Rentenaar van alle markten thuis
Geknip%<f
potvis was niet (meer) geschikt voor de pot
TEXELSE CouRANT
Commissie hikt
over hobbels
netwerkvorming
Geen geld voor
straatspeeldag
„Aureool van onbeschrijfelijke geur..."
Koffiehuis nog
een jaar gedogen
De zekerheid van vijftig cent per week. Dat was de reden
waarom Sijvert Rentenaar in 1936 met zijn kersverse bruid
naar Oosterend kwam. Hij nam de smederij van Oomes aan
het einde van de Peperstraat over. Nu, na zestig jaar, is het
bedrijf nog steeds springlevend in een iets andere hoeda
nigheid. De beide echtelieden zijn 83 jaar en kerngezond.
Een jubileum van een zaak en een huwelijk.
DINSDAG 26 NOVEMBER 1996
Siivert Rentenaar werkte in Heer-
,ugowaard bij zijn vader. Hij had ook
;en broer en die nam het ouderlijke
jedrijf over. Reden voor Sijvert om
aar tets anders uit te kijken Het werd
Texel. „Het waren geen vette jaren.
Jij de smederij van Oomes zat de
•jdiocentrale. Dat leverde alle weken
iast vijftig cent op. Dat was in die tijd
lelangrijk."
tentenaar en zijn vrouw trokken in
®t huis naast de plaatijzeren
rederij en namen tevens het daar
jevestigde winkeltje over Jaap
(eijzer (de broer van Ome Sieme)
»erkte mee als knecht. De laatste
jrisisjaren werden doorgeworsteld.
We hadden één stopcontact", weet
tentenaar nog „Je overdrijft", merkt
ijn vrouw lachend op. „Maar we
haalden water uit de pomp en de WC
was buiten."
Hoefsmid
Goede tijden braken aan. Ondanks
flinke concurrentie, zat het bedrijf in
de lift. Rentenaar had aan de over
kant ervaring opgedaan en bracht
deze nieuwe kennis en vakmanschap
mee „Ik had een heel pak papieren.
Diploma's zat." Hij specialiseerde zich
in activiteiten op landbouwgebied en
onderscheidde zich daarmee van een
deel van de concurrentie „Die richt
ten zich meer op huishoudens, die
zaten in de kachels en zo Ik had me
op school in Alkmaar toegelegd op
werktuigkunde
Door toename van de mechanisatie
in de landbouw kreeg Rentenaar het
steeds drukker. Want behalve het
repareren van werktuigen was hij ook
hoefsmid „Leuk werk", herinnert hij.
„Ik besloeg uit de hand, dus niet in de
travaille Alleen Belgen wel, want die
waren zo zwaar, met die grote hoe
ven." Rentenaar heeft nog steeds iets
met paarden. „Ik kon er goed mee
overweg. Slechts bij hoge uitzonde
ring kwam er een praam aan te pas.
Paarden slaan niet, als jij met slaat
Oldenburgers en Friezen, dat zijn
eerlijke paarden."
Vaste klanten
Tijden veranderden en het echtpaar
deed mee. „We gingen in de elektra.
Daarna kwam er riolering en waterlei
ding bij en tenslotte ook gas. Van alle
markten thuis, kun je wel stellen.
Rentenaar verzamelde een hele bun
del vergunningen. „Ik heb wel de in
druk dat dat toen iets makkelijker ging
dan tegenwoordig. Dan kwam er een
inspecteur uit Amsterdam langs en
was het meestal snel voor mekaar."
De eerste grote verbouwing vond
rjWiïLVtfwVUK
':3rage Rentenaar en de winkel, niet weg te denken uit Oosterend.
(Foto Tcs&3 do Grauff)
plaats in 1959. De oude smederij
werd afgebroken en vervangen door
een schuur die nog steeds het gezicht
van het bedrijf bepaalt De uitbreiding
was mogelijk doordat zaken zo goed
liepen. Toch werd het minder met het
smederijwerk, want de tractor kwam
op „Jammer? Ach, ja dat wel. Maar
je moet mee met je tijd." Rentenaar
bleef het druk hebben. Hij had een
vaste klantenkring en omdat op Texel
vaak noviteiten op gebied van
landbouwmechanisatie werden uitge
probeerd, werd hij van lieverlee mee
gevoerd in de richting van tractoren
en machines.
Drukke tijden
Ook de winkel veranderde mee
Naast de fietsen („Ik weet nog dat we
nieuwe voor 35,- verkochten", merkt
mevrouw Rentenaar op) en de elek
trische apparatuur kwamen er steeds
meer huishoudelijke artikelen op de
planken, evenals materiaal dat van
pas kwam bij de werkzaamheden van
Rentenaar De winkel, waarvan de
gevel werd aangepast naar een
Alkmaars voorbeeld, was het werk
van mevrouw Rentenaar. „Maar wel
met hulp hoor. We hadden er een
meisje bij." Haar man vertelt dat in
drukke tijden het personeelsbestand
wel werd opgevoerd tot vijf man.
„Vooral in de oogsttijd was het druk.
En toen het toerisme opkwam gingen
we in het sanitair. Levering en aanleg.
We werkten vaak samen met aanne
mers
Oosterend Present
Voor liefhebberijen naast het vele
werk zegt Rentenaar nooit tijd te heb
ben gehad. Toch wordt uit oude an
nalen duidelijk dat hij met enkele an
dere prominente Oosterenders aan
het ontstaan van Oosterend Present
heeft meegewerkt. De eerste viering
was in '59, maar ook bij latere edities
Het oude bedrijf, zoals het ook op de rondgestuurde uitnodigingen is algebeeld
was Rentenaar één van de stuwende
krachten.
Daarnaast was hij, met Jan Drijver, de
man die de gemeenteraad wist te
overtuigen dat het nieuwe dorpshuis
van Oosterend niet op het muziek-
landje aan de Oranjestraat moest
komen, maar aan de (toen nog
nieuwe) Mulderstraat. De sportzaal
kwam er en de gevelsteen toont de
naam van mevrouw Rentenaar-
Bommezij. Zij besteedde naast haar
werk tijd aan GVO. Nog steeds doet
ze aan gym („Je moet niet alleen fit
zijn, maar ook blijven") en fotografeert
graag.
Nog in touw
In 1973 werd het bedrijf overgeno-
men door zoon Adrie en schoondoch
ter Wilma. De auto's deden hun in
trede. „Een liefhebberij van Adrie",
verklaart zijn vader. De huidige eige
naar nuanceert dat. „De agrarische
toekomst werd minder. Ik had drie
jaar stage achter de rug bij een
Opeldealer in Hoorn. In die richting
lag meer zekerheid voor onze toe
komst." Zijn vader is blij dat zijn zoon
de zaak heeft voortgezet, al is het dan
iri een richting die hem niet zo lag „Je
kan maar goed zijn in één ding." Hij
is nog alle ochtenden in het bedrijf te
vinden. „Ik doe allerlei klusjes. Ban
den plakken en zo. Ja. we zijn de fiet
sen nog steeds trouw
Opeldealer
In 1975 werd garage Rentenaar
„subdealer" van het merk Opel. Het
officiële dealerschap volgde in 1985
„Dat krijg je niet zomaar, daarvoor
moetje aan verschillende verplichtin
gen voldoen, bijvoorbeeld een show
room hebben", verklaart Adrie Die
werd in dat jaar gebouwd aan de
overzijde van de garage
De winkel bleef bestaan en draait
volgens de huidige eigenaar als een
trein. „Boven verwachting eigenlijk
Het grappige is dat er ook steeds
meer klanten van buiten Oosterend
komen Er zijn steeds minder winkels
met huishoudelijke artikelen op Texel
Dros magazijnen is weg, Zegel werd
Blokker Wij zitten met vast aan een
assortiment en als mensen iets spe
ciaals zoeken kunnen we daar vaak
wel aankomen."
De bedrijfsvoortgang lijkt verzekerd
nu Adrie's zoon Ben een opleiding op
automonteursgebied volgt in
Apeldoorn. Ook opa Rentenaar is
daar blij mee. „Natuurlijk. Het is toch
fantastisch als iets dat je hebt opge
zet en uitgebouwd wordt voortgezet7"
Het zestigjarig huwelijk van het echt
paar Rentenaar sr wordt vandaag in
kleine kring gevierd. „De burgemees
ter komt Maar eigenlijk wilden wij
helemaal geen poespas", aldus de
twee. die ook beslist niet op de foto
willen. Wegens het bedrijfsjubileum is
zaterdag een grote receptie voor het
hele dorp tussen 15.00 en 18.00 uur
in De Bijenkorf. Drie generaties
Rentenaar en de medewerkers willen
het feest met hun klanten vieren. „En
we willen géén kado's", waarschuwt
Adrie „We hebben iets veel leukers
bedacht. We vragen de mensen die
ons toch iets willen geven om een
envelop met inhoud. Met het bedrag
gaan we iets leuks voor het dorp
doen. Ik heb al een idee, maar dat is
nog een verrassing
Vaar een simpele vraag al niet toe kan leiden. Een opmerking
ian Frits Agter uit De Koog zette de raadscommissie voor
uimtelijk- en huisvestingsbeleid vorige week aan tot een
litgebreid debat, dat mogelijk meer woonruimte voor jonge-
en in de toekomst tot gevolg heeft. Het verhaal moet echter
log een vervolg krijgen.
de vorige vergadering vroeg
vaste klant" Agter vanaf de pu-
fieke tribune welke status de twee
tpandige appartementen krijgen die
igrariërs mogen bouwen. Deze mo-
jelijkheid is een uitvloeisel van de
amperen bij de boer-regeling. Daar-
ioor heeft de gemeente 1600 slaap-
iaatsen gereserveerd. De apparte-
nenten vallen onder deze 1600.
,gter wilde vooral weten wat er ge-
«urt als het bedrijf wordt verkocht
f als de agrarische bedrijfsvoering
fopt. Kamperen bij de boer is name-
i|k onlosmakelijk verbonden met de
i-blok-status en de vergunning is
iiel overdraagbaar aan een nieuwe
igenaar. Die kan wel zelf een ver-
:oek indienen, maar komt dan op
;én wachtlijst, daar alle 1600 slaap-
Jaatsen zijn uitgegeven
/olgens de gemeente blijven de
slaapplaatsen van de inpandige ap
partementen -ook als het agrarische
bedrijf stopt- vallen onder kamperen
bij de boer, omdat de toestemming
voortkomt uit een vrijstelling op die
regeling. Pas als de bestemming van
het gehele blok wijzigt zullen de
inpandige appartementen worden
meegeteld in de categorie recreatie
appartementen.
Met dat antwoord was Agter. die te
vens secretaris is van de Kleine
Logiesverstrekkers (KLV), met blij.
„Je moet die slaapplaatsen in het
quotum van het kamperen bij de boer
houden, anders worden ze ineens bij
de kleine logiesverstrekkers gere
kend."
Geen uitbreiding
Volgens wethouder Schilling was er
niets aan de hand. „Ik snap niet dat
kV/'e kende hem niet. de altijd amicale Jan Kok (55) uit Sint
Pancras. Vijfendertig jaar was hij op iedere Texelse maandag-
markt paraat met zijn kraam schoenen en paardensport
artikelen. Zaterdag werd Jan Vroegop, zoals hij in de volksmond
werd genoemd, onwel tijdens een partijtje tennis met zijn markt-
collega Jan Zijlstra die, iedere maandag met koek en gebak te
genover hem staat. Hij stierf ter plaatse.
De marktkooplieden zorgden vooreen waardig afscheid. Gis
teren werd de vaste stand van Jan Kok getooid met een zwart
kleed en bloemen. Het condoleanceregister werd getekend door
veel Texelaars, die de vrolijke groet van Jan zullen missen.
(Foto Gerard Tenmorman)
u het niet snapt. Er staat dat ze on
der kamperen bij de boer blijven val
len Pas bij een bestemmings
wijziging verandert dat." Maar dat
was nou juist waar Agter op doelde.
En ook Dirk Terpstra van de PvdA
had problemen met die opstelling
van het college. „In het verkiezings
programma van het CDA staat dat
de inpandige appartementen als de
A-blok-bestemmmg vervalt moeten
worden toegevoegd aan de reguliere
woningvoorraad. Dat is overgeno-
De verwachting was dat de pu
blieke tribune vol mensen uit de
onderwijswereld zou zitten. Dat
was woensdag echter niet het ge
val, tijdens de behandeling van
het „netwerk" voor het openbaar
basisonderwijs. De raads
commissie voor welzijnsbeleid
kon zich wel vinden in het plan.
Ingewikkelde materie Dat was de
commissie duidelijk geworden na
bestudering van het dikke pak papier
over de netwerkvorming. Meerdere
leden hadden het moeilijk met de
globale functie-omschrijvingen en
taakverdelingen die zijn opgesteld.
Wethouder Eelman maakte duidelijk
dat nadere invulling pas kan als er
een netwerkdirecteur is aangesteld
„Hij of zij zal namelijk zelf een in
breng daarin moeten hebben."
Er zijn veel meer punten waarop pas
in de loop van de rit duidelijkheid kan
worden verkregen Bijvoorbeeld of
deze nieuwe opzet leidt tot uren-
1 besparing en taakverlichting voor de
schoolleiders en het gemeentelijke
buro edukatie. Pieter de Groot (D66)
stelde dat als eis. „Als dat over drie
jaar, aan het eind van de proefpe
riode, niet blijkt te zijn gelukt, dan kun
je wel stoppen, want dan is je pro
ject de mist in gegaan." Dat vond de
wethouder te drastisch. „Misschien
blijkt dat er inderdaad méér geld bij
moet Maar het handhaven en uit
breiden van dé kwaliteit van het on
derwijs staat voorop. Dat is dus een
keuze."
Het leek de commissie niet verstan
dig dat de netwerkdirecteur gaat ze
telen in het raadhuis of op één van
de scholen. Dat had de wethouder
zelf ook al bedacht. De OSG is in
beeld als lokatie
men in het collegeprogramma.
Waarom zie ik dat nu niet terug?"
Terpstra is bang dat een recreatieve
bestemming in de toekomst de weg
vrijmaakt voor méf r appartementen
„Voor je het weet zitten we met grote
recreatieve bedrijven in het buiten
gebied We weten hoe dat gaat. Als
er ruimte is, bouwen ze er een ap
partementje bijOok Dick Drijver
van Texels Belang heeft moeite met
een recreatieve bestemming. „Dat
geeft namelijk het recht op het ma
ken van een centrale voorziening. En
wij willen niet méér bouw in het
buitengebied."
De bestemming RO's stuit volgens
de wethouder echter op een pro
bleem De inpandige appartementen
mogen maximaal 70 vierkante me
ter zijn, terwijl recreatieve opstallen
slechts 55 m2 mogen zijn
Pieter de Groot doorbrak het
gekrakeel over bestemmingen met
de vraag wat er nog overblijft van het
CDA- en tevens collegestandpunt
om deze appartementen aan de
woningvoorraad toe te voegen. Kool
hof vond het idee van zijn partij nog
steeds goed. „We willen beslist
geen appartementencomplexen in
het buitengebied. De jongeren kun
nen daar mooi huizen." Instemmend
gemompel van de commissie deed
De Groot concluderen dat er grote
overeenstemming bestaat over deze
invalshoek. De moeilijke blikken van
ambtelijke zijde ten aanzien van de
juridische inpasbaarheid ten spijt, gaf
de commissie aan graag nog eens
op dit onderwerp te willen terugko
men Het glimpje harmonie, dat ein
delijk weer eens gloorde tussen de
commissieleden kreeg extra glans
door het compliment dat Drijver
maakte aan het adres van Terpstra.
„Dirk, je hebt toch weer mooi wat
losgemaakt."
leder jaar vraagt de organisatie „Kin
deren Voorrang" de gemeente om
een bijdrage voor een nationale
straatspeeldag Texel heeft echter
de stelregel dat alleen bijdragen wor
den verleend aan plaatselijke initia
tieven, die dan ook nog aan enkele
voorwaarden moeten voldoen. Het
verzoek wordt daarom, net als voor
gaande jaren, afgewezen.
Tot de meer spectaculaire onder
delen van de expositie in EcoMare
horen de skeletten van walvissen
dolfijnen en andere zee
zoogdieren. Ze zijn merendeels
bijeengebracht in de vijftiger jaren
door de toenmalige museum
directeur Gerrit J. de Haan, die
een bijzondere belangstelling had
voor zeezoogdieren. Op 29 no
vember begint in EcoMare een ex
positie over dit onderwerp.
De poort van het oude museum in de
dennen bestond uit twee reusachtige
walviskaken die afkomstig waren
van de Willem Barentz Een naar ver
houding groot deel van het interieur
was ingeruimd voor skeletten, losse
botdelen en gipsafgietsels van dol
fijnen, bruinvissen, butskoppen en
andere zeezoogdieren Het grootste
en meest imponerende stuk van de
toenmalige collectie bestond uit het
complete skelet van een dwergvin
vis die op de Vliehors was aange
spoeld en door Gerrit de Haan eigen
handig was ontleed
Ingaand 29 november zal het sfeer
tje van het museum van toen enigs
zins herleven door de tentoonstelling
die tot eind februari 1997 in stand zal
worden gehouden Daarna zal een
deel van de collectie een perma
nente plaats krijgen in de nieuwe
ondergrondse waterzaal, die in de
loop van volgend jaar in gebruik
wordt genomen
Provisorisch
De tentoonstelling van botten, com
plete skeletten, foto's, knipsels, brie
ven en voorwerpen geeft een beeld
hoe deze skeletten werden binnen
gehaald en bewerkt. Een blikvanger
is een grote mal van de start van de
potvis die in 1979 aanspoelde in
Egmond en die is gebruikt voor het
potvismodel dat op het buitenterrein
van het huidige EcoMare staat.
Van schilder Frits-Jan Maas zijn
fraaie aquarellen te zien van verschil
lende soorten zeezoogdieren met
biologische informatie en
verspreidingskaartjes. Video
montages tonen hoe het skelet van
de dwergvinvis en de potvis werden
binnengehaald en hoe het potvis
model door Johan Reydon werd ver
vaardigd.
Aureool
De expositie houdt een hommage in
aan de in 1985 overleden Gerrit de
Haan, die met enorme energie en
vindingrijkheid te werk ging bij het
verkrijgen en prepareren van „zijn"
walvissen en zich daarbij moest be
helpen met zeer primitieve middelen.
De Haan liet stukken walvis in grote
potten langdurig koken om het (rot
tende) vlees los te krijgen van de
botten. Dat veroorzaakté een walge
lijke stank die tot ver in de omgeving
van het museum was te ruiken In
een reportage over dit onderwerp
destijds in de Texelse Courant kwam
de zinsnede voor. „Omgeven door
een aureool van onbeschrijfelijke
geur'. Dit is ook de titel die aan de
expositie is gegeven.
vis. dier
aqavond
7 strand
van
waar
duin
must
meter
was
mors
r reeds
eqaande
ontbin-
ekomen
Haan j
Bins- m
n heen om hem te ontledon. daar hot skelet
en beidenJ^ÊIR^^helanqstellend qe\
pracht ding zou zijn voor ons Texel
c Museum
1 Hietbo-
Knipsel uit de Texelse Courant van 15 juli 1953.
jc ^cdra-
ispelwey wilde met
.lerblijven De a en d snaren van
zijn cello zijn van Texels schape
darm. terwijl de g en c snaren met
zilverdraad omwoeld zijn. Kunnen
uw luidsprekerkabels daarmee we
dijveren7 Informs'»'
Classics
In het maandblad ..Luister" stond
onlangs een artikeltje over cellist
Pieter Wispelwey. Cees Govers uit
Ede stuurde het ons op met de op
merking dat het Texelse schaap dus
voor meer goed is dan alleen wol en
vlees. ,,Er zit muziek in", was zijn
conclusie.
Een sympathiek project, maar des
ondanks dat geen groen licht. Zo
reageerde de raadscommissie
voor ruimtelijk- en huisvestings
beleid dinsdag op het plan om het
pand Burgwal 37. dat in gebruik
is als koffiecentrum, een defini
tieve bestemming te geven.
De dames Kdorn en Van Eist zijn in
de monumentale schuur van Nauta
een koffiecentrum begonnen, dat
boven verwachting draait. Vandaar
dat ze hun initiatief willen voortzet
ten en tol aankoop van het pand
willen overgaan. Dan moet de tijde
lijke toestemming voor een jaar (via
artikel 17) worden omgezet in een
definitieve bestemming van de
schuur.
Omdat het college beslist geen
horeca wil op die plek wordt „gebruik
voor maatschappelijke doeleinden'
als bestemming voorgesteld. Dal
betekent dat de dames geen alcoho
lische dranken mogen verkopen,
zich moeten houden aan de wmkel-
sluitingstijden en de activiteiten ook
in de toekomst met mogen uit
groeien tot horeca.
De commissieleden zijn goed te
spreken over het koffiecentrum.
maar vinden de voorgestelde be
stemming te ruim „Wat voor initia
tieven passen daar nog meer in? Je
weet met welke kant het opgaat als
de dames onverhoopt stoppen", al
dus Dick Drijver van Texels Belang.
Enkele commissieleden stelden voor
dit onderwerp te betrekken bij de dis
cussie over „Het Hart Hersteld", die
voor half januari op de agenda staat.
„Verleng tot die tijd de gedoog-
regeling Dan is er toch niets aan de
hand?", aldus Peter Bakker van
GroenLinks. Schilling vond dat de
commissie angst toonde om zich
aan koud water te branden. De raad
krijgt het laatste woord.
