Het begon met een
akken bossenoven
Combi Nauta naar
)verkant Parkstraat
immers Bakkerij viert gouden jubileum
Feest in het
teken van 50
bedrijvigheid
Naaiatelier in
fanfaregebouw
Bedrijvigheid
TEXELSE f C0URANT
Bekeurde Duitsers
krijgen bon thuis
„Texel heeft hoge
betalingsmoraal"
Nieuwe pomp voor
gemaal PH-polder
Brouwer verkleint audiozaak
T
tommen.
Ter gelegenheid van het gouden
jubileum organiseert Timmers bak
kerij een feestweek waarbij het
getal 50 een belangrijke rol speelt.
Op de jubileumdag zelf, dus maan
dag 17 februari, kan iedere
Texelaar die op diezelfde dag 50
wordt, een Abraham of een Sarah
afhalen. Het is wel nodig zich daar
voor tevoren aan te melden. Ver
der krijgt elke vijftigste klant die
dag in de winkels een vlaai. In de
loop van de week kunnen de be
woners van de verzorgings
tehuizen en het verpleeghuis reke
nen op een gebakje bij de koffie.
Woensdag wordt van 5.00 tot
17.00 uur open huis gehouden in
de bakkerij in de Hogerstraat. le
dereen mag dan binnenlopen om
met eigen ogen te zien hoe het
bakken van brood en banket in zijn
werk gaat. Tussen 5 en 9 uur kan
worden ontbeten in de tearoom
voor vijftig dubbeltjes per persoon
waarbi| men zoveel kan nemen als
men wil. Vanaf 13.30 uur mag de
jeugd hier in drie leeftijdsgroepen
meedoen aan koekjes maken Ze
kunnen iets vormen met uitgereikt
deeg en krijgen hun creatie na het
bakken mee naar huis. Volwasse
nen kunnen voor vijftig dubbeltjes
voor zichzelf een taart maken die
gebakken en afgewerkt een
waarde heeft van ongeveer f20,-
In de bakkerij liggen familiealbums
ter inzage met mooie foto's en
knipsels die betrekking hebben op
de geschiedenis van het bedrijf.
Ook worden ouderwetse bakkerij-
machines en attributen tentoonge
steld, afkomstig uit de collectie van
Cees Timmer uit Oosterend.
Geertje Prins achter de naaimachine in haar atelier in het oude fanfaregebouw
Geertje Prins heeft in het voorma
lige fanfaregebouw aan de
Schoonoordsingel Naaiatelier 't
Prinsenhof gevestigd. Haar spe
cialiteit is het naaien van gordij
nen en vitrage, maar men kan er
ook terecht voor het innemen van
kleding of het kopen van een lapje
stof. Ze opent haar zaak op
zaterdag 15 februari tussen 10.00
en 17.00 uur
Het maken van decoraties is met
nieuw voor mevrouw Prins (48). De
omvang van de naaiwerkzaamheden
groeiden dusdanig dat het tijd werd
deze onder te brengen in een atelier
(Foto Gerard Timmorman)
Toen het in 1929 gebouwde oude
fanfaregebouw van Kooiman
Tweewielers te koop kwam greep
ze de kans met beide handen aan
Van de gemeente kreeg ze
toestemming om er een ambachte
lijk bedrijf in te vestigen, met
verkoop van aanverwante artikelen,
zoals gordijnrails, roeden, decora
ties en gordijnstoffen. Ze voert voor
Texel een exclusief merk. Mensen
kunnen er ook terecht voor het
inkorten van broeken, het inzetten
van een rits of monteren van een
knoop of andere aanpassingen aan
kleding.
De wijde uitstroom van het gemaal ligt
nu nog als een soort inham in de dijk,
waardoor zand zich voor de klep op
hoopt. Deze bult vormt een hinderlijke
weerstand bij het wegpompen van
het polderwater. Het waterschap dat
verantwoordelijk is voor de afvoer van
het overtollige water, gaat dit pro
bleem verhelpen door de uitstroom
aan de buitenzijde van de dijk te ver
lengen. Hierdoor ontstaat een zoda
nige werveling in het zeewater, dat
geen verzanding meer optreedt.
Om het water verder naar buiten te
kunnen pompen is eèn hogere capa
citeit nodig. Het waterschap zal de
grootste van de twee pompen
daarom vervangen door een type met
een vermogen van tachtig kuub per
minuut. Het gebouw hoeft niet te wor
den vervangen. De commissie Plan
nen en Werken van het waterschap
gaf woensdag groen licht voor de
aanpassing, die alleen door een on
voorzien tekort aan middelen nog
vertraging kunnen oplopen.
Het streven is om de ingreep nog dit
jaar uit te voeren. In dat geval lopen
de werkzaamheden ongeveer paral
lel met de bekleding van de buiten
kant van de PH-dijk door het
Hoogheemraad voor Uitwaterende
Sluizen in Hollands Noorderkwartier.
VRIJDAG 14 FEBRUARI 1997
Maandag 17 februari 1947: de juist geopende winkel aan de Hogerstraat. Unks het pand
van M. en A.J. Vonkrechts het gebouw van de firma Z Graaf.
Burg speelde een negatieve rol. In
1985 werd de boel verkocht aan de
gemeente, er staan nu zes
bejaardenwoningen Het was wel
makkelijk dat kon worden gebakken
in Oudeschild toen de bakkerij in Den
Burg zijn zoveelste verbouwing en
aanpassing onderging
Brand
In 1975 werd het filiaal in de Wever
straat verwoest door een felle brand
waarbij ook veel spullen in de privé-
sfeer verloren gingen. Er kwam vol
ledige nieuwbouw voor in plaats.
Verbouwing, herinrichting en andere
aanpassingen om de tijdgeest te vol
gen kregen bij Timmer een frequent
karakter. In 1989 werd het bedrijf in
De Koog verbouwd waarbij tearoom
en bakkerij in één ruimte kwamen
zodat het personeel efficiënter kon
worden ingezet.
CorKossen:Het is elke dag anders,
afhankelijk van de tijd van het jaar, de
toeristische drukte en het weer. Als
basis gebruiken we ervaringscijfers
van een jaar eerder die de computer
zijn ingegaan. Die passen we aan de
actualiteit aan. Als er veel mensen uit
het zuiden en Duitsers op Texel zijn
moeten we wat meer witbrood ma
ken. Bij koud weer is er meer vraag
naar brood en ook naar banket. Bij
strandweer moet je zorgen voor meer
kadetten, krentebollen, eierkoeken,
uienkruiers en belegde broodjes. Het
blijft een beetje gokken maar meestal
klopt het aardig. Een enkele keer zit
ten we ernaast. Een paar jaar gele
den hadden we geen rekening ge
houden met het vliegfeest Die
zaterdag was bovendien een wissel
dag en het was erg warm. We bleven
toen met een berg groot brood zitten.
Er zit echt wel spanning in dit vak".
Het stokpaardje van Laurijssens is
het nieuwe systeem APS (Advanced
Photo Supplement), waarmee zowel
op standaard-, televisie- als op
panoramaformaat kan worden gefo
tografeerd. Achterop de foto's staan
op een magneetprint alle gegevens
over het tijdstip en de instelling van de
foto vermeld. Na de verhuizing heeft
Laurijssen inclusief zichzelf plaats
voor 3,5 medewerkers
Jook Nauta is weliswaar in de naam
verwerkt en verpacht de zaak,
Laurijssens exploiteert het bedrijf
voor eigen risico. Bij de verplaatsing
werd geholpen door de VEM, Ooster
hof Wonen en de firma's Schoo, Oele,
Geus en de VTB.
In het verleden kwam het voor dat
Duitse toeristen een bekeuring la
chend terzijde legden, omdat die
eenmaal over de grens toch niet kon
worden geïnd. Sinds de gemeente
lijke samenwerking met het invor
deringskantoor Boonstoppel is dat
echter verleden tijd De kentekenge
gevens werden via de politie opge
vraagd in Duitsland.
Een wijziging in het strafrecht heeft
echter veroorzaakt dat het niet meer
op die manier kan. Boonstoppel kan
wel op andere wijze aan de benodig
de gegevens komen, maar dat kost
35,- per kenteken. Uit ervaring is
bekend dat het jaarlijks om zo'n 450
bekeuringen gaat. dus ƒ15.750,-
Het college zal dit in de begroting
verwerken, want b en w vinden het
belangrijk dat ook Duitse overtreders
de dans met ontspringen.
Het aantal oninbare rekeningen en
belastingen waarmee de gemeente
wordt geconfronteerd is onverdeeld
laag. In percentages uitgedrukt gaat
het om resp. 0,10 en 0,07 Dit
zou nog lager zijn geweest als de
faillissementsafwikkeling van de
vorige Lindeboomeigenaar Springers
BV sneller was verlopen. „Gecon
cludeerd mag worden dat op Texel
een hoge betalingsmoraal bestaat",
aldus woordvoerder Piet Zoon.
Een knap staaltje van organisatie was
de meest ingrijpende verbouwing van
1991-92 waarbij de Hogerstraat-
vestigmg min of meer werd vervan
gen. Het gebeurde in fasen waardoor
de zaak maar één keer dicht moest.
Dat was op de meest geschikte da
tum van het jaar. daags na Ouwe
Sunderklaas. Door de jaren heen
werd ook voortdurend de technische
outillage aangepast. De automatise
ring rukte daarbij op, maar het bak
ken van brood en banket in zoveel
soorten bleef een arbeidsintensieve
aangelegenheid. In de bakkerij van
Timmer zijn thans negen mensen
vast werkzaam en in de winkels ze
ven, de vier meewerkende firmanten
en seizoenkrachten met meegere
kend.
Keus...
1950. Jan Timmer tweede van links) met de medewerkers bil de nieuwe bakfiets. Op de foto staan onder meer P. Bremer, Gaath Witte,
Annie van Swlnderen. H. van Heerwaarden, Andrè Klevits en Toon Witte.
luchtverkeersleider te worden liet va
ren, bij Timmer op Texel op proef ging
werken, in 1969 trouwde met Margriet
en uiteindelijk medefirmant werd. Net
als zijn zwager en schoonvader
volgde hij de vereiste opleidingen en
behaalde de nodige vakdiploma's en
horecapapieren.
Een belangrijke mijlpaal (1970) in de
Timmer-geschiedems is ook de
nieuwbouw van een filiaal met tea
room aan de Dorpsstraat in De Koog
in combinatie met een Rabobank-
vestiging op een stuk land dat aange
kocht werd van de dames Maas.
Een jaar later kreeg het bedrijf zijn
vierde winkel door overname van de
bakkerij van C Grootjen in Oude
schild. Dat was geen succes. De
klantenstroom, onder andere afkom
stig van de bruine vloot, was zeer
wisselend en onvoorspelbaar en ook
de toenemende zuigkracht van Den
Hoe belangrijk de banket- en horeca-
activiteit ook is, Timmer is in de eer
ste plaats broodbakker. De
concurrentiekracht tegenover de su
permarkten wordt niet ontleend aan
de prijs, maar aan de kwaliteit en
vooral aan de uitgebreidheid van het
assortiment. Vijftig jaar geleden le
verde een bakker een paar soorten
brood, kadetten en krentebollen. Nu
kun je bij Timmer terecht voor veer
tig soorten groot brood en 50 soorten
broodjes.
Timmer is sinds 1969 aangesloten bij
de stichting De Echte Bakker, die
strenge eisen stelt aan assortiment
en kwaliteit van de produkten en aan
de klantvriendelijkheid en vakkennis
van het verkopende personeel. Deze
organisatie verzorgt centraal de pro
motie en verlangt dat de leden telkens
met wat nieuws komen om de concur
rentie een slag voor te zijn. Een Echte
Bakker ben je dus niet zomaar. Een
warme bakker wél, want er is destijds
verzuimd deze aanduiding te laten
beschermen.
Hoeveel van elke soort brood moet
dagelijks worden gebakken om aan
de vraag te voldoen, zonder met
grote overschotten te blijven zitten?
zich daaraan met onttrekken. Geluk
kig zag de Amsterdammer om andere
redenen van de koop af en toen wa
ren de zaken met Timmer snel rond.
Voor f11.000,- werd hij eigenaar van
„een woon- en winkelhuis, waarin
bakkerij met erf en schuurtje, als
mede een winkel- en bakkerij
inventaris, staande en gelegen in de
Hogerstraat nummer 5 te Den Burg
op Texel", zoals het was omschreven
in de acte, die werd getekend op 2
december 1946 Nadat de familie
Koorn was verhuisd naar De Zes
(toen „Eerste Kogerdwarsstraat")
ging Timmers bakkerij op maandag
17 februari om 8 uur van start. De
opbrengst van winkel en wijk was die
eerste dag f14,-.
Groei
Dat werd snel beter. Timmer ging er
met veel elan tegenaan, wist hoe hij
reclame moest maken en leverde
kwaliteit. Zijn persoonlijk gerief kwam
op de tweede plaats. De slaapkamer
waar dochter Margriet het levenslicht
zag werd eind november ontruimd
om er een fraaie Sint Nicolaasetalage
van te kunnen maken.
In die tijd van schaarste waren veel
levensmiddelen nog op de bon. Je
kon op bonnen besparen door boter
en suiker in te leveren als je bijvoor
beeld een taart liet bakken.
Jan Timmer wist in die pionierstijd
goed met de takkenbossenoven om
te gaan. „Dat viel eigenlijk best mee.
Je moest hem eerst gloeiend heet
stoken met houtkrullen en takken.
Dan veegde je de as eruit en bakte
als eerste brood omdat daarvoor de
meeste warme nodig is. Naarmate de
temperatuur zakte volgden koek,
cake en schuim".
Probleem was dat Hogerstraat 5 te
klein was voor expansie en boven
dien zeer bouwvallig. De gammele
plankenvloeren van het op de Burg
wal gebouwde pand liepen schuin af.
Dat de zijgevel bleef staan was te
danken aan de steun van het belen
dende pand van schilder Piet Graaf.
Ander pand
In 1952 slaagde Jan Timmer erin om
camera's. „Voor het overige vullen
we elkaar goed aan."
Laurijssen verwacht op Texel weinig
groei bij het ontwikkelen en afdrukken
van foto's. Wel denkt hij een groter
aandeel in de Texelse fotomarkt te
kunnen veroveren. „Met prijzen die
kunnen wedijveren met het landelijk
niveau, maar de service, de gezellig
heid en dienstverlening die bij het ei
land horen Voor de 1-uurs service
betekent dat een gratis indexprint
(contactafdrukken), zodat gemakke
lijk kan worden nabesteld. Klanten die
willen wachten, krijgen een kopje kof
fie aangeboden. De wachtenden kun
nen de kunst afkijken van Texelse
amateur-fotografen, waarvoor Lau
rijssens zijn wanden beschikbaar
stelt.
Combi Nauta richt zich verder op di
gitale foto-apparatuur waarmee het
materiaal thuis op de computer kan
worden bewerkt Een groeiende
markt, die overigens met het einde
van de chemische fotografie zal be
tekenen
middelaar en Timmer werd eigenaar
voor f15,000,- B en w gingen er na
ampele overwegingen mee accoord
dat er een winkel van werd gemaakt.
In 1953 ging aannemer J.Koorn Mzn
aan de slag volgens een ontwerp van
de architecten J. Tiessen uit Den
Burg en W. Boogaard uit Wieringer-
werf. Het resultaat was indrukwek
kend. „Stofvrije vitrines, ruime toon
bank, veel licht, kortom hóógst
modern", schreef de Texelse Cou
rant, die ook melding maakte van het
ruime magazijn, de speciale banket
bakkerij („waar vooral de driedeurs
ijskast met gekoelde werkbank ons
opviel, uniek voor Texel") en de
broodbakkerij met Rmac heetwater-
oven met drie bakruimten, de rijskast
(„waar je zomaar een wagen met
deeg kunt inrijden") en de kluts- en
mengmachine
De Koog
In die tijd werden in het bedrijf gemid
deld per week zo'n duizend broden
gebakken, waarvoor 14 zakken meel
van 50 kilo nodig waren
Timmer dacht klaar te zijn voor de rest
van zijn leven, maar al gauw diende
de noodzaak tot uitbreiding zich aan.
In 1960 werd de zaak verbouwd en
kwam er ook een oliegestookte oven.
Net als sommige andere onderne
mers uit Den Burg die een extra
graantje van de badgasten wilden
meepikken, stichtte Timmer een fili
aal in De Koog in het Hollandia-pand
van Joop van der Meer aan de Dorps
straat. Dat was nog maar het begin
van de expansie die sterk werd aan
gewakkerd door het zich explosief
ontwikkelende toerisme. In 1966 ont
stond een tweede verkooppunt in
Den Burg door overname van de bak
kerij van Carel Schulte aan de Wever
straat. Dit pand werd ook de woning
van zoon Kees die toen trouwde met
Ria Hin. In hetzelfde jaar werd de
bakkerij in de Hogerstraat opnieuw
uitgebreid Nog ingrijpender was de
overname van het pand Hogerstraat
4 (met uitweg op de Vogelenzang)
van de familie Bakker Er werd een
tea-room van gemaakt zodat het be
drijf een horecatak kreeg.
Brancheverbreding was gewenst
want de verkoop van brood was intus
sen vrijgegeven zodat de mensen
daarvoor ook bij de kruidenier, later
de supermarkt terecht konden.
Van vrijer tot firmant
Dochter Margriet had inmiddels in
hotel Veerburg in Anna Paulowna
(eigendom van oom Wim Zijm) ken
nis gemaakt met Cor Kossen. Dat
leidde ertoe dat Cor zijn plannen om
Jd Laurijssens In z'n nieuwe fotozaak op de hoek Burgwal/Parkstraat.
(Foto Gerard Timmerman)
Het gemaal in de PH-polder krijgt
zo goed als zeker dit jaar nog een
nieuwe pomp met een grotere ca
paciteit. De investering hangt sa
men met een plan van waterschap
Hollands Kroon om de verzanding
van de uitstroom tegen te gaan.
Koorn met vrouw en dochters voor hun bakkerswinkel. Over de ruiten zijn stro
om te voorkomen dat ze zouden springen door de schokgolf van even
mer kreeg Laurijssen te kampen met
ruimtegebrek. De oplossing lag aan
de overzijde van de Parkstraat, waar
Jan Brouwer stopte met de verkoop
van kleine huishoudelijke apparatuur
(witgoed) Het driemansbedrijf ver
wacht een beter rendement met de
verkoop en reparatie van audio-visu-
ele apparatuur. Enige overlappings-
punt met Combi Nauta zijn video
van mevrouw C. Keijser-Breesnee
(weduwe van Ab Keijser van de
Coöperatie) het kapitale en sjieke
woonhuis Hogerstraat 2 te kopen,
nadat Bakkers Ijzerhandel hetzelfde
vergeefs had geprobeerd. Buurman
Bakker (de luitenant) trad op als be-
1954: de verbouwing van Hogerstraat 2 In
volle gang. Voor de schutting spelend
Kees en Margriet Timmer.
Timmer maakte in 1947 een primitieve start als bakker. Hij
on voor zichzelf in het pand Hogerstraat 5 in Den Burg, dat
oor f11.000,- had overgenomen van Dirk Pieter Koorn, maar
was niet bepaald high tech waarmee hij daar te maken kreeg,
s hij thuis al vertrouwd met een kolengestookte hetelucht-
n, in Den Burg kreeg hij te maken met en oven van een type
in de pre-historie al in zwang moet zijn geweest. Een ste-
tunnel die met houtkrullen, turf en vooral takkenbossen
;st worden gestookt. Jan Timmer en zijn vrouw waren ech-
ong en ze wilden wat. Het resultaat van hun inspanningen
i in eerste instantie bescheiden: winkel en wijk leverden een
opbrengst op van f 14,-. Nu, een halve eeuw later, liggen de
en anders. En wel zodanig dat er reden is om feest te vie-
De geschiedenis van een succesvolle Texelse onderneming
2L De oorspronkelijke oven. nu echter
tookt met olie. De rljsoven werd ver-
I met onderdelen die afkomstig waren
de oven van collega Zoetelief in de
psfraaf.
vlucht" naar Den Burg was het
Ig van het simpele feit dat vaders
Tij in Oosterend geen bestaan
leden aan Jan Timmer en zijn
Kees en Aris. Het bedrijf moest
zeilen bijzetten door niet alleen in
lorp te venten maar over heel
I. De concurrentie was groot
er waren in Oosterend totaal vijf
srijen die naar de gunsten van
anten dongen.
it deze economische omstandig-
in was Jan Timmer ook door een
urtenis van heel andere aard
komen van het ouderlijk nest. In
Zoetelief
Timmer liet na de oorlog het oog val
len op de bakkerij van Jan Zoetelief
in de Molenstraat. Dat bedrijf zou
aanvankelijk worden overgedaan aan
Zoeteliefs naaste medewerker Theo
Smit, maar die was tijdens de
Russenoorlog tragisch om het leven
gekomen. Zoetelief vroeg echter te
veel, volgens taxatie van Timmers
oom Jaap Drijver. Hetzelfde oordeel
had de jonge aannemer Cor Duin die
zich na de oorlog op Texel had geves
tigd en in de kost was bij de weduwe
van Theo Smit. Timmer haakte af.
Tip
Toen kwam een tip van pastoor
Gussenhoven die als lid van de
woningcommissie wist dat bakker
Dirk Koorn in de Hogerstraat bezig
was zijn bedrijf te verkopen aan een
Amsterdammer die zich op Texel
wilde vestigen. De woningcommissie
was daar tegen omdat het betekende
dat de bijbehorende woning voor
Texelse gegadigden verloren zou
gaan. De goudeerlijke Koorn had
echter zijn woord al gegeven en wilde
tografie-ondernemer Ruud Lau-
wens is op de hoek van de Park-
aat en de Burgwal terug op het
de nest. Dankzij de verhuizing
il Nauta Foto beschikt zijn be-
jf over het dubbele aan ruimte,
ortaan heet de zaak Combi
uta. Jan Brouwer gaat zich uit-
litend toeleggen op de verkoop
reparatie van audio-visuele ap-
'atuur. Hij opent over een week
twee.
twee jaar als zelfstandig onderne-
1942 was hij katholiek geworden om
te kunnen trouwen met Annie Zijm,
een stap die door beide betrokken
families niet erg op prijs werd gesteld
en dat is zwak uitgedrukt. Een jaar of
vijf woonden Jan en Annie nog in
Oosterend (vlak naast het gebouw
voor Christelijke belangen) waar in
1943 zoon Kees werd geboren. Kort
daarna viel het definitieve besluit om
voor zichzelf te beginnen in Den Burg,
waar op dat moment overigens al elf
bakkers actief waren.
