Brecht en Berghuis
dagen Texelaars uit
Nieuw plan voor
onderhoud wegen
f13.000,- agrarische
latuurvereniging i.o.
Monument
nie Rozeboom had nog wel
een jaartje willen blijven
Toneelgroep speelt midden in zaal
L angs dg weg
Huidverzoring
voor ouderen
CNV-onderzoek
Flink bedrag voor
lift in raadhuis
Voorlichting
over bevalling
Dreigroschen Oper
vuurproef voor
spelers en regie
TEXELSEi? COURANT
Aanpak bermen dure grap
"igoed idee om die oude
boorsteen van de voormalige
iivelfabriek in De Waal te
staren. Het is immers een
irakteristiek ding en bovendien
5 laatste. Onlangs vonden de
torstenen van de voormalige
iivelfabriek en de al even
tormalige TEM-centrale een
«mloos einde onder de
"Pershamer. Weinigen treurden
'ar om, want een fabrieks-
torsteen wordt door de
■saste mensen niet bijzonder
Wumentaal gevonden en past
indien met bij het schone
'htimago van Texel Als een
ftapenboet of kerkgebouw
'ei9t te verdwijnen wordt dat
•el erger gevonden Zulke
souwen staan dan ook al
suw op de monumentenlijst en
'hebben veel geld over voor
stauratie Wat is eigenlijk het
"schil? Wat is mooi7 Wat is
"aktenstiek? Wat is historisch?
Laatst droomde ik over de tijd dat
er op Texel nog geen schapen
boeten stonden Op een mooie
dag in het voorjaar kwam een
boer op het idee om zo n ding
neer te zetten De bouwaanvraag
verwerkte opschudding bij de
gemeente. Zo'n maf gebouw met
die platte dichtgetimmerde gevel
aan de oostkant, dat kon natuur
lijk niet. De boet voldeed echter
aan de eisen van het bestem
mingsplan, de NEN-voorschrif-
ten, het asbestbesluit, de bouw
verordening, de
brandveiligheidsvoorschriften en
de hinderwet. Alleen de
welstandscommissie kon er nog
een stok|e voor steken en dat
gebeurde dan ook. De
commissieleden waren zelfs
knorrig en schreven in hun
advies dat ze wel wat anders te
doen hadden dan zich met zulke
flauwe kul bezig te houden Die
boer was blijkbaar niet goed bij
zijn hoofd. Dat had het college
ook al gedacht. Het kwam in die
familie wel meer voor, als de
blaadjes aan de bomen kwamen.
Als het eenmaal Pinksteren was,
zou de man zelf ook wel inzien
dat zo'n rare boet met kon.
Helaas, volgens oud-Texelse
traditie had de man de boet al
gebouwd vóórdat hij de vergun
ning had gevraagd, erop reke
nend dat deze spoedig zou
worden gelegaliseerd, zo niet
door het zittende gemeentebe
stuur dan wel door het volgende.
En zo liep het ook af.
Toen de andere boeren ontdek
ten dat een boet met een lood
rechte oostgevel goedkoper was
dan een gewone schuur, wilden
ze ook zulke boeten Die konden
vanwege de precedentwerking
van het illegale prototype met
worden geweigerd en zo stonden
op heel Texel spoedig tientallen
schapenboeten. Het was een
vreselijk gezicht, die misbaksels
in het tot dan onbedorven open
landschap. Maar toen er een
generatie was verstreken, was
iedereen eraan gewend. Sterker
nog. toen duidelijk werd dat
toeristen die boeten leuk vonden
omdat ze nergens anders ter
wereld stonden, werden ze
karakteristiek en dus economisch
interessant. Al gauw was het
verboden om een bestaande
schapenboet te slopen en de
gemeente stelde veel geld
beschikbaar voor restauratie.
Die droom had mogelijk wat te
maken met het ooit door
GroenLinks geopperde idee om
de graansilo in De Waal in stand
te laten, hoewel dat onding naar
de huidige smaak hoog in de
toptien van Texels lelijkste
bouwwerken staat (direct ge
volgd door de voormalige
zuivelfabriek, de straalzendmast
en het raadhuis) Het is een
aanwijzing dat GroenLinks een
vooruitstrevende partij is en
toekomstgericht denkt. Je kunt
het je nu met voorstellen maar
ook een graansilo uit de tijd van
Joop de Beurs wordt ooit een
industrieel monument. Het is
vooral een kwestie van tijd Als
een afwijkend dan wel opvallend
gebouw er een jaar of veertig
staat, nadert het omslagpunt
tussen lelijk en mooi. Want dan
bestaat de bevolking voor een
groot deel uit mensen die met
het obstakel zijn opgegroeid.
Voor hen is het een vertrouwd
onderdeel van de leefomgeving
geworden Met schoonheid heeft
het weinig te maken. De IJzeren
Kaap bij Oosterend en de houten
kaap van De Koog zijn niet mooi,
maar omdat ze er langer dan een
mensenleven staan worden ze
zorgvuldig in stand gehouden
Als ze zulke dingen nu zouden
neerzetten in die kwetsbare
omgeving zou de Werkgroep
Landschapszorg direct in het
geweer komen. En anders
Menno Stam wel Nog een paar
generaties verder breekt het
monumentenstadium aan. Want
dingen van vóór grootmoeders-
tijd worden onbetwist mooi
gevonden, wat het ook is.
Voorwaarde is wel dat zulke
bouwsels betrekkelijk zeldzaam
zijn. Ze mogen eventueel talrijk
zijn, maar dan wel in één be
paald gebied
Als je dat eenmaal weet kun je
voorspellen welke gebouwen
straks monumenten wórden.
Voorbeeld ruilverkavelmgs-
boerderijen Dat zijn gebouwen
die verband houden met een
belangrijke fase in de agrarische
cultuurhistorie van Texel, ge
maakt van gebakken steen,
dennenhouten spanten,
keramische pannen en andere
„natuurlijke" materialen die in de
agrarische nieuwbouw niet meer
worden toegepast Mogelijk
worden straks ook schuren met
asbestdaken genomineerd. Laat
dat asbest dus vooral zitten want
op Nationale Monumentendag
2037 komen er horden mensen
naar kijken.
Een voorbeeld van bouwwerken
die zich nog bevinden in de
overgangsfase tussen gewenst
en ongewenst, zijn bunkers uit
de Tweede Wereldoorlog. De
bunkers van Loodsmansduin
vormen een interessante combi
natie van verblijfs- en
verdedigingsgebouwen, met
onmiskenbare historische
betekenis Toch werd dat
bunkerdorp niet lang geleden
onder de grond gestopt, met
(bijna) aller instemming, terwijl
het verdedigingswerk De Schans
ten koste van enorme bedragen
zorgvuldig werd gerestaureerd
en toeristisch geexploiteerd. Het
verschil is slechts de ouderdom,
waar nog bij komt dat aan de
bunkers van Loodsmansduin
onaangename herinneringen
kleven voor mensen die de
oorlog bewust hebben meege
maakt Zodra die categorie
grotendeels is uitgestorven of
dement geworden, worden die
bunkers automatisch een histo
risch belangwekkend complex.
Let maar op: over enkele jaren
worden ze weer opgegraven. Er
worden dan rondleidingen
gegeven door oude Texelaars
die er na de oorlog hebben
gewoond Of door stokoude
Texelaars die de Duitsers nog
hebben geholpen met het
bouwen van die bunkers. Zo gaat
restauratie naadloos over in
rehabilitatie
Harry.
De Stichting Welzijn Ouderen Texel
houdt een cursus huidverzorging
voor 55-plussers, waarin de volgende
zaken aan bod komen: gezichts
verzorging, handverzorging, make-up
adviezen en het reinigen van de huid.
Daarnaast krijgen de deelnemers een
aantal tips die van belang zijn om een
ouder wordende huid in een goede
conditie te houden De cursus wordt
gegeven door Marja Wijnhoff in „De
Buureton' op 5 en 19 november om
9.30 uur. De kosten bedragen 15.-.
Geïnteresseerden kunnen zich aan
melden bij de Stichting Welzijn Oude
ren Texel. Molenstraat 2, 1791 DL
Den Burg (tel 312696).
,,Hoe sociaal is lokaal?het kosten/
baten-onderzoek van vakbeweging
CNV, krijgt aandacht van de ge
meente. Meerdere raadsleden ver
zochten om een kopie van het rapport
dat de b en w onlangs kregen aange
boden. Uit het rapport komt Texel als
een redelijk sociale gemeente naar
voren. Zaken als de bereikbaarheid
van het raadhuis en het inspraak-
beleid schoten echter te kort De raad
behandelt het rapport binnenkort in
commissieverband
vendien is er iets bijgekomen de
bermverhardingen.
Langs de Laagwaalderweg, de
Zaandammerdijk, de Nieuwlander-
weg, de Postweg en het Lage-
weggetje zijn stukken berm voorzien
van graskeien. Dat was dringend no
dig. Het kostte ƒ250 000,- en is be
taald uit de onderhoudspot. Het be
tekende dat enkele slechte stukken
weg met konden worden aangepakt
Voor komend jaar is een onderhouds-
programma gemaakt. Daar staan
stukken weg op waar ook meteen
bermverharding wordt meegenomen
uit het oogpunt van efficiéncy. Maar
ook in dit geval moet ƒ250 000,- op
tafel komen voor graskeien. Dat be
tekent dat in twee jaar tijd vijf ton uit
het budget onderhoud wordt gehaald
voor iets dat eigenlijk niet onder die
noemer valt Consequentie is dat er
met genoeg geld is om al het ge
wenste onderhoud uit te voeren
VRIJDAG 17 OKTOBER 1997
Het college van b en w wil dat wordt
aangegeven hoe de toestand van de
Texelse wegen is, wat er eventueel
aan moet worden gedaan en
waarom Op basis van dergelijke ar-
gumenten kunnen beslissingen wor-
den genomen. Op voorhand willen b
en w geen toezeggingen doen over
verhoging van het onderhouds
budget.
De lift in het raadhuis moet worden
gemoderniseerd. Het ding kampt met
storingen en de onderdelen voor het -
verouderde systeem zijn slechts
moeizaam verkrijgbaar. De aanpas-
sing met een microprocessor kost
ruim ƒ40.000.-. Met dit bedrag was al
rekening gehouden. Buiten gebruik-
stellen is geen optie Mmder-validen 2
en personeel met de koffiekar maken
regelmatig gebruik van de installatie.
jaar trouwe dienst neemt Annie Rozeboom volgende week zaterdag afscheid als beheerder van dorpshuis d'Ouwe Ulo.
Foto Harry do Groal)
5 heeft Annie Rozeboom haar
fek bi/ dorpshuis d'Ouwe Ulo kun-
iuitstellenEr waren genoeg mo
eheden om vervroegd uit te tre-
l maar geen haar op het hoofd die
ui dacht van die regels gebruik te
ien Nu wordt ze 65 en die leeftijd
leemt haar alle keuze
tal je missen, zei laatst iemand
mme. Vanwege je volle borrels.
Écht dapper, kennelijk in een po-
ihet zware gevoel over haar ko
tje afscheid enigszins weg te
ten. Maar een traan rolt over haar
yen die zegt alles ..Ja. ik had
wel een jaartje door willen
ti.."
Men jaar geleden werd me
nt Rozeboom beheerder van het
ishuis Aanvankelijk zou ze
hls een paar weekjes invallen.
i een tijdje vroeg de dorps
missie. die het toen nog regelde,
langer wilde blijven Dat ging niet.
it ik werkte 's zomers in de
harinahoeve en daar rekenden ze
me Maar in het najaar werd ik
if gevraagd. En toen heb ik ja
sgd.
De werkzaamheden waren te over
zien. in die begintijd. De muziek
school was nog in aanbouw en de
verhuur van zaaltjes stond op een
uiterst bescheiden peil Het was een
makkie voor mevrouw Rozeboom.
die elf jaar lang de kantine van SV
Texel had gepacht en wel voor hetere
vuren had geslaan. Alleen bij grote
drukte belde ze 's avonds naar haar
man. of hij nog even wilde helpen
opruimen Maar normaal redde ze het
gemakkelijk alleen
Alras werd het echter drukker en na
men haar bezigheden toe En nu -
heeft ze uitgerekend - overschrijden
tussen de 1500 en 1700 mensen de
drempel van het dorpshuis, dat van 's
ochtends vroeg tot 's avonds laat
open is en drie medewerkers telt.Ik
blij dat het zo goed gaat. Want ik mag
dan in loondienst zijn, ik beschouw dit
toch als van mezelf Als we een goeie
omzet draaien, ben ik hartstikke
trots.
Het is zeer divers publiek, dal ze bin
nenkrijgt. van heel jong tot behoorlijk
tl schot in de oprichting van de
arische Natuurvereniging. De
Igroep die de voorbereidingen
heeft zich voorgenomen de
nog vóór 1 december te on
tkenen. Om de aanloopkosten
ikken heeft de provincie beslo-
toteen bijdrage van ƒ13.000,-.
agrarische natuurvereniging is
ntitiatief van de Westelijke Land-
iiinbouworgamsatie (WLTO), die
in andere delen van het land
Igelijke activiteiten stimuleert. De
ilse WLTO-leden betuigden eind
lari steun aan het initiatief. Tij
sde komende reguliere vergade-
ran de WLTO worden de leden
'J geïnformeerd.
eluurveremging krijgt een lokaal
luur, maar zal opereren onder de
gels van de WLTO De verem-
ondersteunt boeren die aan een
bepaalde vorm van agrarisch natuur
beheer doen Bijvoorbeeld het weide
vogelproject of akkerrandenbeheer.
De landbouwers kunnen straks kie
zen voor een bepaald pakket, dat
aansluit bij hun bedrijfsvoering.
Het werkgebied van de vereniging zal
aanvankelijk bescheiden zijn. De le
den kunnen terugvallen op de kennis
van de WLTO-begeleider Tjeerd
Bosma en de know how binnen deze
standsorganisatie
Friso de Zeeuw
Gedeputeerde Friso de Zeeuw die
woensdag op het eiland was, is en
thousiast over het initiatief. „De pro
vincie stimuleert dat de agrarische
sector zichzelf actiever met natuur
beheer bezighoudt en dit inpast in de
bedrijfsvoering Zo'n agrarische
natuurvereniging draagt eraan bij dat
de agrariërs met elkaar en hulp van
buiten tot beter natuurbeheer ko
men." De kans bestaat dat de natuur
vereniging nog een groter bedrag van
de provincie incasseert.
Verloskundige Theda Niehoff houdt
woensdag om 20.00 uur in de voor
malige LBO-kantine een informatie
bijeenkomst voor zwangeren en toe-
komstig-zwangeren. Ze zal ingaan op
specifieke zaken die te maken heb
ben met de bevalling. Vier keer per
jaar wil ze zo'n bijeenkomst houden
als aanvulling op de bekende Groene
Kruis-avonden. Bij voldoende belang
stelling wordt een gastspreker uitge
nodigd die een specifiek onderdeel
kan toelichten.
Woensdag wordt gepraat over veran
deringen in het lichaam tijdens de
zwangerschap, ontsluiting, uitdrijving,
het nageboorte-tijdperk en de pers
houding. De toegang is gratis.
Belangstellenden worden verzocht
zich vooraf aan te melden bij Theda
Niehoff. telefoon 31 30 90 of 06 51 40
48 72.
oud Met muziekschoolleerlingen, le
den van de klaverjasclub en gebrui
kers van de popkelder Maar ook met
mensen die voor de maatschappelijk
werker komen Of voor het spreekuur
voor verslaafden .Mensen zijn vaak
behoorlijk onzeker de eerste keer
Dan vraag ik waar ze zijn moeten en
wijs ze de weg. Er zijn er ook wel eens
die met naar binnen willen omdat ze
mij of mijn man kennen Nou ik heb
geen zwijgplicht, maar waarom zou ik
alles over straal roepen?"
De integriteit van mevrouw Roze
boom blijkt regelmatig tijdens het ge
sprek Betrokkenheid beweegt haar
af en toe iets treurigs te vertellen, over
bezoekers van het dorpshuis die daar
niet voor hun plezier komen. Maar
steeds wanneer ze zo'n verhaal heeft
vertelt, zegt ze beslist; ..Dat wil ik met
in de krant hebben
Op de vraag waaraan ze na haar
pensioen het meest zal terugdenken,
hoeft ze met tang na te denken ,.Het
gevarieerde contact, dat is het mooist
aan mijn werk. Woensdagmiddag
komen hier drie verstandehjk-gehan-
dicapten voor muziekles. Die krijgen
van mij altijd een glaasje limonade
Dat zat ik missen, dat kun je je met
voorstellen.
„Kijk de toeschouwers aan!" „Jullie moeten niet drinken jongens,
maar züipen." „Feller reageren, nu wordt iets verschrikkelijks
gezegd Wijzend met haar pen zet regisseuse Anneke Berg
huis de puntjes op de i. De repetities voor „Die Dreigroschen
Oper", het klassieke toneelspel van Bertolt Brecht en Kurt Weill,
bevinden zich in het laatste stadium. Na meer dan een jaar
voorbereiding zal het stuk op 31 oktober in De Bijenkorf in pre
mière gaan.
Voor alle ruim 20 medewerkers is
het ambitieuze project een grote
uitdaging. Hoewel het verhaal vrij
simpel is, is „Die Dreigroschen
Oper" geen makkelijk stuk. Om het
publiek er zo nauw mogelijk bij te
betrekken, zal de toneelgroep mid
den in de zaal spelen. Het experi
ment is voor Anneke Berghuis
extra spannend: het betreft haar
afstudeerproject van een vierjarige
regie-opleiding.
De Driestuivers Opera, zoals de let
terlijke vertaling luidt, wordt uitge
voerd door de Toneelgroep Ooster
end, aangevuld met Texels
theatertalent van diverse pluimage.
Sommigen stonden eerder op de
bühne bij andere toneelclubs, ande
ren speelden in musicals mee of zijn
actief op theatergebied. Bij het invul
len van de zeventien rollen zijn de
initiatiefnemers niet over één nacht ijs
gegaan
De muziek vormde een nog groter
probleem Berghuis „De melodieën
van Weill zijn ingewikkeld en het
bleek moeilijk om op Texel muzikan
ten te vinden die dat aankunnen.
Omdat degenen die wel in aanmer
king kwamen al bezet waren, zijn we
uiteindelijk bij een saxofonist van de
overkant beland
Ervaring
Anneke Berghuis, 48 jaar en woon
achtig nabij 't Horntje, is docente
drama bij cursuscentrum Triade in
Den Helder Ze studeerde aan de
Pedagogische Academie en deed
ervaring op bij het amateurtoneel. Op
Texel is ze bekend van de toneel
groepen Okidoki en Verdraaid en liet
geven van cursussen. Om méér ken
nis te verwerven over toneelspelen,
volgt ze een „regie tussenkader op
leiding" Het door haar gekozen stuk
van Brecht geldt hiervoor als praktijk
examen.
Bij de Toneelgroep Oosterend raakte
Berghuis betrokken toen ze een cur
sus spel verzorgde. Naar aanleiding
daarvan werd ze vorig jaar gevraagd
de regie te doen van „Roddels en
fijne vijgen", een stuk met een grote
bezetting en liedjes. Dat ging goed,
reden om een stap verder te zetten.
Intens gemeen
„Die Dreigroschen Oper" (uit 1928)
handelt over de slechtheid van de
mens Dieven, moordenaars, hoeren
en corrupte agenten staan centraal.
„In het stuk is niemand te vinden die
niet intens gemeen is. Dat vereist van
de spelers brutaliteit. Zo van 'ik ben
slecht en ik vind het nog lekker ook'
Het vergt veel inlevingsvermogen om
zó over te komen."
Hoofdpersoon is de schurk Mackie
Messer (gespeeld door Wim Berkers.
bekend van Geen C te hoog). Hij
trouwt met Polley (Jacomien
Eelman), dochter van een bedelaars-
baas (Aris Bremer) die net zo'n
slechterik is en het huwelijk wil tegen
houden door „Mac" te laten hangen
Bevlogen
Achterliggende gedachte is dat
schurken niet alleen in de „onderwe
reld" bestaan, maar dat ieder mens
iets „slechts" in zich heeft en tot mis
stappen kan worden verleid
„Degene in het netste pak kan de
grootste wolf in schaapskleren zijn.
Vandaar dat het contact met de toe
schouwers zeer belangrijk is. Op het
podium is de afstand tot de zaal te
groot, daarom spelen we nu tussen
het publiek. De spelers gaan ook op
en af door de zaal. Iedere bezoeker
krijgt het voor z'n kiezen, met alleen
degenen op de eerste rij Er is geen
ontsnappen mogelijk", glimlacht
Brecht-fan Anneke Berghuis.
„Op de Pedac ben ik door een leraar
warmgemaakt voor de grote schrij-
vers uit de geschiedenis. Voor Brecht
heb ik een grote bevlogenheid. Een
echte verteller, die de mensen aan-
spreekt op hun daden. Zijn teksten
zijn nog altijd actueel. Neem bijvoor
beeld de witte-boordencriminaliteit,
die in dit stuk ter sprake komt."
Schrappen
„Brecht heeft ernaar gestreefd het
verhaal te vertellen zonder dat de kij
kers 'meegaan' met de personages.
Daarom heeft hij elementen ter ver
vreemding ertussen gezet, zoals een
lied of lichteffect. Wij maken het moei
lijk door naar verschillende kanten te
spelen,"
Een opera is „Die Dreigroschen
Oper", ondanks wat de naam sugge
reert, niet. Een musical evenmin.
„Noem het maar een toneelspel met
liedjes", aldus Berghuis
Deze week besloot ze het stuk in te
korten. „Het duurde drie uur en zat
vol zware dialogen. Schrappen was
nodig om het voor spelers en publiek
boeiend te houden. Maar het komt
goed. Al een jaar delen we lief en
leed, twee keer per week. De groep
is heel hecht geworden, iedereen
gaat ervoor. Ik weet zeker dat het stuk
er straks staat."
Kaarten zijn verkrijgbaar bij alle winkels van
bakkerij "t Gouwe Boltje (Oosterend, De
Koog. Den Burg en De Cocksdorp) en de
Welzijnsstichting. Telefonisch kan ook, via
nummer 31 86 95 (Ina Schrama) In de voor
verkoop kosten de kaarten ƒ12,50, aan de
zaal 15.-. „Die Dreigroschen Oper" wordt
uitgevoerd in het Oosterender dorpshuis De
Bijenkorf op vrijdag 31 oktober en zaterdag
1 november. Vrijdag 7 november volgt een
voorstelling in theater De Kiekendief op De
Krim. De aanvang is telkens 20.00 uur
Anneke Berghuis en „haar spelers repeteren fanatiek voor Brechts klassieker „Die Dreigroschen Oper
(Foto Frnrts Hopman)
Het onderhoudsplan voor de
Texelse wegen is toe aan een
opfrisbeurt. Enkele slechte weg
bermen zijn dit jaar voorzien van
graskeien en er staan nog andere
stukken op de nominatie. De extra
kosten die dat vergt zijn uit het
onderhoudsbudget geput, maar
daardoor dreigt een tekort. Het
college wil eerst de nieuwe nota
afwachten, voordat verder over het
onderwerp wordt gepraat.
De gemeente is als wegbeheerder
verantwoordelijk voor een goede
kwaliteit van de wegen Wat die kwa
liteit echter inhoudt, wordt nergens
omschreven. Texel is in '92 gestart
met een systeem 'rationeel weg-
beheer'. Daarbij is vastgelegd dat de
gemiddelde onderhoudstoestand van
het wegennet niet mocht verslechte
ren Er is een jaarlijks budget opge
steld Voor dit jaar was bijvoorbeeld
ruim 2,6 miljoen beschikbaar Aan de
hand van periodieke inspectie van
wegen wordt vastgesteld waar onder
houd moet worden gedaan. Maar na
vijf jaar is het tijd om het systeem te
bekijken en zo nodig bij te stellen Bo-
