„De geest verwaait":
aangrijpende bundel
Texels natuurgebied
heeft veel sterren"
li/
Paracentrum breidt
uit naar Zeeland
Texelaars schrijven over dementie
atj.
TEXELSE^* COURANT'
Boekpresentatie
met oude liedjes
Foto-expositie
in De Koninghal
Verpleeghuiszorg
te zien op video
Van Groenigen (SBB) op TVL-bijeenkomst:
Zeven gevallen van
bijstandsfraude
Veel animo voor
mountainbiken
Kerckeland
■BKsassfc
Darters Cafeetje
winnen in saloon
Kiek ers an, wie hebbe we deer!
in. wie beije ok al weer?" Deze
tgels zijn afkomstig uit het boekje
De geest verwaait", dat vanaf
orgen op het eiland verkrijgbaar
Het bevat persoonlijk getinte
ixelse verhalen en gedichten van
egen schrijvers over dementie,
p herkenbare, vertederende en
jms aangrijpende wijze verwoor-
i zij de aftakeling van mensen
hen dierbaar zijn.
..Dementie is een onderwerp waar
over je niet zomaar een boek aan
schaft. Maar door de medewerking
van zoveel bekende Texelaars heeft
deze bundel iets eigens Hopelijk
weten we op deze manier een breed
publiek te bereiken", aldus de initia
tiefnemers Liesbeth Rijk en Henk
Snijders van het Project Dementie
Texel.
Met succes benaderden zij Ans
Bremer, Margot Doorgeest, Nico
v»
Dros, Harry de Graaf, Frans Hopman,
Theo Timmer, Daan Welboren,
Theun de Winter en Marianne Witte
om een literaire bijdrage te leveren
Niet alleen vanwege hun schrijf
vaardigheid, maar in de meeste ge
vallen ook wegens betrokkenheid bij
het onderwerp. Dat is niet zo vreemd,
want dementie komt vaker voor dan
men denkt.
Herkenning
„Een op de drie Nederlanders heeft
te maken met dementerende naas
ten", vertellen Rijk en Snijders „Als
de jaren verstrijken, word je vergeet-
achtiger Dat is normaal. Maar men
sen die beginnen te dementeren,
gaan camoufleren. Ze zeggen dat
alles goed gaat, hoewel van alles mis
is Of ze geven anderen de schuld dat
dingen zoek zijn, terwijl ze zelf met
weten waar ze het hebben neerge
legd. In het begin gaat deze toestand
vaak gepaard met agressief gedrag
Juist het herkennen van de sympto
men van beginnende dementie is
belangrijk, omdat daarmee veel el
lende kan worden bespaard. De in
druk bestaat dat het Texelse project
voor een grotere bewustwording
heeft gezorgd Vier jaar geleden
bleek de eenacter „Het gebroken licht
van Texel", geschreven door Aris
Bremer, een schot m de roos. De uit
beelding van het onderwerp sprak
velen aan. Het nu verschenen boekje
zou dezelfde functie kunnen vervul
len Weliswaar is het project demen
tie anderhalf jaar geleden afgerond,
maar er was nog batig saldo waar
mee een nieuwe informatiemarkt kon
worden georganiseerd Het boekje,
dat met subsidies is gerealiseerd, is
daaraan gekoppeld.
Vele invalshoeken
„De geest verwaait". Geen opsom
ming van ellende, maar een verfris
sende en totaal andere benadering
van dementie", schrijven de beden
kers in hun voorwoord.
Verdeeld over 77 pagina's lopen de
invalshoeken sterk uiteen Toneel
schrijver Bremer, romancier Dros en
journalist Hopman lieten zich ieder op
eigen wijze inspireren door herinne
ringen aan familieleden Bremer met
DINSDAG 11 NOVEMBER 1997
De presentatie van het boekje
„De geest verwaait" is morgen
middag om 16.00 uur tijdens de
informatiemarkt over dementie in
de Burgemeester De Koninghal,
maar het is al vanaf de start om
11 00 uur te koop Tot de sluiting
om 17.00 uur zijn de schrijvers
beurtelings aanwezig om te
signeren. De overhandiging van
het eerste exemplaar wordt
opgeluisterd met oude school
liedjes, gezongen door een en
semble o.l.v. Frans Kaercher.
Janny Craanen-Hemelrijk,
accordeonist Jan Bakker en an
deren zorgen eveneens voor een
nostalgische sfeer De markt is
met alleen gericht op ouderen; de
organisatie hoopt dat ook veel
jongeren een kijkje komen ne
men. Scholieren van de afdeling
consumptief leveren alvast een
bijdrage: zij schotelen de bezoe
kers tussen de middag een kop
zelfgemaakte snert voor
De meeste medewerkers aan „De geest verwaait" bijeen tijdens opnamen van TV Texel,
omslag van het boekje staan
een heus intrige en verrassende wen
ding rond zijn vader, Dros wekt ont
roering met een prachtig verhaal over
zijn moeder en Hopman beschrijft de
laatste levensfase van zijn „ouwe
taaie" opa. Daan Welboren nam ook
een familielid als uitgangspunt, maar
verrast door in de huid van de demen
terende hoofdpersoon te kruipen
De in Driehuizen (onder Alkmaar)
woonachtige Margot Doorgeest is
regelmatig op Texel te vinden Zij
verhaalt over een Texelse vrouw die
wordt opgenomen in een overkants
verzorgingshuis waar Doorgeest
eens als stagiaire werkte. In de stijl
van zijn TC-column vertelt Harry de
Graaf over zijn 90-jarige moeder, die
wel oud maar geestelijk nog prima is.
„Niks dement' luidt de veelzeggende
titel
Marianne Witte, bekend van haar
medewerking aan het jeugdblad
Bobo. maakte een mooi kort verhaal
over een bejaarde vrouw die in Den
Burg is verdwaald en bij haar aanbelt.
Theo Timmer koos voor een minder
directe benadering hij laat in zijn ver
haal een poes, Neeltje genaamd, de
hoofdrol spelen Verder levert de
ft paar schoenen in de oven als symbool van mensen oie m oe war oegmnen te ra-
De foto staat in het boekje en is gemaakt door Wieneke Boon van Fotokring Texel.
Slechts vijf inzendingen van Fotokring
Texel konden in het boekjeDe geest
verwaait" worden opgenomen De
korte voorbereidingstijd en gebrek
aan plaatsruimte maakte niet meer
mogelijk Om de resultaten toch aan
een groot publiek te laten zien. wordt
morgen op de informatiemarkt in de
Burgemeester De Koninghal een
foto-expositie gehouden.
..De leden waren wel enthousiast,
maar de tijd was te krap. Het moest
In de zomer gebeuren en door
seizoenwerk hadden de meesten het
druk vertelt Wieneke Boon van de
fotoclub. In het boek/e zijn drie foto 's
van haar en twee van Leo Barnard
opgenomen Het onderwerp was
niet eenvoudig om uit te beelden"
meent ze De fotokring heeft veel
jonge leden die met goed weten wat
dementie inhoudt omdat ze er nooit
mee te maken hebben gehad Om
een idee te kri/gen heb ik zelf contact
gezocht met mensen die in de verzor
ging werken.
De deelnemers probeerden het on
derwerp in beeld te brengen, zonder
bewoners van het verpleeghuis en de
verzorgingsoorden te fotograferen.
..Je moet er voorzichtig mee zijn om
mensen die in zo'n situatie zitten
herkenbaar af te beelden
Wieneke Boon hoopt dat de opdracht
een impuls geeft aan de fotokring Die
telt op het ogenblik twaalf leden en
kan wel wat aanvulling gebruiken ..Er
zi/n al enkele jongere leden bij geko
men en méér vrouwen We komen
één keer per maand bijeen Dan wis
selen we ideeën uit en bespreken el-
kaars werk Ook hebben we een jaar
thema waarvoorde leden zelf aan de
slag gaan. Verder gaan we af en toe
met de club naar fotofestivals.Wie
belangstelling heeft, kan zich aanmel
den bij Wieneke Boon. tel 31 08 99.
boekhandelaar een bi|drage in de
vorm van korte gedichtjes, zijn be
kende „kukelehaantjes". Ik moet zo
onderhand naar huusmeskien dat
uwe segge ken/weer of't bluuft en wat
't gaat/ me moeder weet met weer ik
ben. Van publicist De Winter valt een
langer gedicht te lezen. De gedachte
dat zijn geest ooit zou kunnen ver
waaien, blijkt voor hem ronduit be
klemmend.
Gemotiveerd
De twee laatstgenoemden hielpen de
initiatiefnemers bij de samenstelling.
De Winter trad op als corrector en
zorgde dat de teksten wat betreft het
gebruik van leestekens en dergelijke
een eenheid vormen.
„Het was prachtig om te merken dat
iemand als Theun zeer gemotiveerd
bij het project betrokken raakte Te
voren hadden we geen idee wat de
verschillende schrijvers zouden inle
veren. Zelfs óf ze wel iets zouden
maken. Kort voor de deadline hadden
we nog niets, maar daarna druppel
den de bijdragen binnen. Het maken
van het boekje was een bijzonder
leuke ervaring'blikken Liesbeth Rijk
en Henk Snijders voldaan terug.
Foto's
Bij de samenstelling kregen ze hulp
van een aantal fotografen. De foto s
vormen als het ware een hoofdstuk
apart Deels is gebruik gemaakt van
reeds bestaand materiaal, waaronder
de omslagfoto van Kees Vlaming
Mzn. Kale bomen in de mist (aan de
Nesweg bij Oosterend) vormen een
Op de achtergrond de bomen die ook op de
(FolO Harry Ce Graaf)
fraaie metafoor voor de oudere, de
mente mens Verder is gebruik ge
maakt van foto's die studenten van de
Academie voor Beeldende Kunsten
uit Den Haag eerder op Texel maak
ten. Leden van de Fotokring Texel
leverden enkele nieuwe bijdragen.
Ontwerpbureau ABC Design uit Den
Burg zorgde voor de lay out. de druk
was van Langeveld de Rooy. Fi
nanciële steun kwam van de ge
meente. de Eelman Stichting, Teso
en de Groene Kruis steunstichting.
De prijs van het boekje, dat verschijnt
in een oplage van 1250 stuks, be
draagt ƒ16,50.
Terwijl op Texel een informatiemarkt
over het onderwerp ..dementie" wordt
gehouden, lanceren de verpleeghui
zen in Noordholland een voor
lichtingscampagne. Ook het Ver
pleeghuis Texel doet hieraan mee.
Met als motto Het verpleeghuis,
soms beter dan thuis" proberen zij
mensen met andere ogen tegen deze
instelling aan te laten kijken Naast
een brochure is ook een videoband
verkrijgbaar Deze schetst de kijker in
pakweg tien minuten een helder
beeld van de ..onbelichte kanten" van
verpleeghuiszorg. Voor nadere inlich
tingen kan men contact opnemen met
het Zorgcentrum Texel
\ls je het uitdrukt in sterren, heeft de Texelse natuur er héél
af.In herkenbaar jargon wees SBB-distrlctshoofd Jaap van
'oenigen de leden van de Texelse Vereniging van Logies-
Ktrekkers die donderdagavond in Bosch en Zee op de kwa-
eit. ..Als het op de natuurwaarden van bos- en duingebieden
in de overkant aankomt, kunnen die niet in de schaduw staan
in Texel. Natte duinvalleien en kruidenrijke vegetaties zoals
hier voorkomen, zijn voor plantenliefhebbers om van de
GebaardenWe kunnen er alleen maar trots op zijn.
lecreatie heeft een volwaardige
;k in de Texelse natuur. Mensen
leien ervan kunnen genieten." Van
'oenigen verzekerde dat Texelaars
ti geen zorgen hoeven te maken
tze in de toekomst moeten beta-
'voor een wandeling door bos of
in „Ook met als het Nationaal Park
>rdtOmdat de natuur op het ei-
rxJ een hoge recreatieve functie
ift, krijgt SBB een extra vergoeding
br het maken van voorzieningen.
Kampeersnol
oorbeeld is de Kampeersnol bij het
ifveld, die waarschijnlijk volgend
irvoor minder-validen toegankelijk
»dt gemaakt De provincie lijkt be
reid vijftig procent van de kosten voor
een glooiend pad naar de uitkijkpost
te financieren
Kritiek op de rigoureuze houtkap is
mede aanleiding dat SBB meer oor
heeft voor de geluiden van de
Texelaars Het betekent met dat
Staatsbosbeheer lukraak achter elke
kreet uit de samenleving aanloopt,
maar wel dat de dienst de oren en
ogen gespitst houdt
SBB wil het produkt rondleidingen
flink opwaarderen. Bijvoorbeeld
nachtelijke excursies om de ransuil te
horen roepen, geurwandelingen door
het duingebied en speciale kind
gerichte excursies.
Water is leven
SBB heeft het conserveren van wa
ter in de natuur hoog in het vaandel
staan Voorbeelden daarvan zijn het
Mokslootproject en de Tureluur..Wa
ter in de duinen is leven. Er komt van
alles in voor, dat je elders niet tegen
komt Er liggen nog meer natte pro
jecten in het verschiet Bijvoorbeeld
het gebied bij de Rovershut, waar de
oude ontgonnen en ontwaterde situa
tie nog bestaat. SBB werkt aan een
plan om de rechte sloten in een kron
kelend beekje te veranderen en het
watervast te houden. Deze vernattmg
zal worden uitgevoerd in overleg met
bewoners van dit gebied. „Want het
is niet de bedoeling dat ze de kelder
vol water krijgen."
Langste duinrel
Ander plan is de afvoersloot op het
Alloo bij EcoMare die uitkomt bij
Bosch en Zee, in een duinrel te ver
anderen. Het waterschap heeft het
laatste stukje langs de Pontweg en
kele jaren geleden aangepast. „Als
we de rest ook doen, ontstaat daar de
langste duinrel van Nederland
Ook gebieden die volgens het zoge
naamde begrenzingenplan (een uit
vloeisel van het convenant met de
provincie over aanwijzing van toe
komstige natuurontwikkeling- en
reservaatsgebieden) voor een ho
gere natuurwaarde in aanmerking
komen, zullen zoveel mogelijk een
hoog grondwaterpeil krijgen. Het ni
veau in de aangrenzende duin
gebieden gaat daardoor ook omhoog.
Hierdoor krijgen planten die er vroe
ger groeiden, bijvoorbeeld klokjes
gentiaan, weer een kans
Van kritiek op meeuwenkolonies, die
een lastig onderdeel van de Texelse
patuur zouden vormen, wil Van
Groenigen niets weten .Wees blij dat
ze hier nog voorkomen", doelde hij op
de kolonie bij Schoort, die door toe
doen van de vossen is verdwenen
De projectmatige aanpak, is mede
het gevolg van de wijze waarop de
overheid SBB financiert. Als het dis
trict Texel in 1998 volgens atspraak
een bepaalde oppervlakte weide
vogelgrasland, heideterrein, natte
duinvallei en andere terreintypen ont
wikkelt. betaalt het rijk hiervoor een
afgesproken kostenvergoeding aan
SBB
Op Texel hebben zich in 1995 ze
ven gevallen van fraude voorge
daan door uitkeringsgerechtig
den. De verwachting is dat dit er
in 1996 zes waren. De gemeente
werd in '95 benadeeld voor een
bedrag van ƒ6.550,24. In elf geval
len werd een sanctie opgelegd
omdat niet werd voldaan aan de
verplichtingen in de bijstandswet.
Om fraudegevallen te onderzoe
ken is de gemeente een samen
werking met Den Helder aange
gaan.
Onderzoek naar bijstandsfraude
werd tot dusver gedaan door het Bu
reau Sociale Recherche te Scha-
gerbrug. De capaciteit van dit sa
menwerkingsverband tussen vijftien
plattelandsgemeenten schiet echter
te kort Reden voor de gemeente
zich hiervan los te maken en met
Den Helder een samenwerking te
starten
De gemeente probeert oneigenlijk
gebruik van de bijstandswet zowel
vóór- als achteraf te bestrijden Pre
ventief gebeurt dat door de verplich
ting van bijstandsontvangers elke
maand hun gegevens aan de ge
meente door te geven. Aan de hand
hiervan zijn in 1995 geen
frauduleuze handeling aan het licht
gekomen Een jaar eerder werd zo
één fraudegeval ontdekt.
Gevallen van witte fraude kunnen
worden ontdekt door naspeuringen
in het bevolkingsregister, via gege
vens van de belastingdienst of via
de informatiebeheerder voor de
studiefinanciering in Groningen. On
derzoek naar zes schoolverlaters
met een bijstandsuitkering leverde
De zaterdag gehouden ATB wleler
wedstrijd mocht zich verheugen in
een grote belangstelling. Er kwamen
maar liefst 38 deelnemers aan de
start. In de A-poule was overkanter
Ed Scholte een klasse apart, op
Willem Mulder na dubbelde hij het
hele veld. Ook eerste Texelaar Jordi
Vinke moest een ronde toegeven op
Scholte Na Vinke kwam achtereen
volgens Jan Zijm, Rien Brouwer en
Ivo Witte over de finish
Katinka Wiltenburg was in de A-poule
de enige dame die van start ging. Zij
eindigde in de achterhoede van de
mannen In de B-poule kon niemand
Jaap Kuiper bijhouden. Nadat hij in de
derde ronde op kop kwam, bouwde
hij gestaag een voorsprong op. In de
wedstrijd om de tweede plaats wist
Harry Kingma met een banddikte ver
schil Jan Buis te verslaan.
VERVOLG PAGINA 1
tieid heeft de gemeente het recht
eerste hypotheek op Calluna,
'tals achtervang het park Euroase
iel.
I verlies dat de gemeente aan
'una lijdt komt hiermee op ruim
te miljoen. Dit wordt gedekt door
verhoging van de toeristen-
teling met vijf cent De HRG ver-
fit zich twee miljoen gulden te in-
Heren ter verbetering van Calluna.
1 oktober zijn de entreeprijzen
•élveerd.
Molenkoog
iHRG heeft de eerste tien jaar het
fit plannen die concurrerend zijn
"'Calluna als openbaar zwembad
'Sn te houden Zonder toestem-
'r9 van de HRG komt er dus geen
tapping op Molenkoog
7 :,.V'-
SBB wil de rechte sloot bij de Rovershut vergraven tot een kronkelende beek
(Foto Gorgrd Timmerman)
Paracentrum Texel breidt de acti
viteiten uit. Vrijdag nam het een
springcentrum op het vliegveld
Midden-Zeeland nabij Middelburg
over. De Texelaars zien daar goede
uitbreidingsmogelijkheden. „Bo
vendien is het uit concurrentie-
oogpunt verstandig. Wij doen het
voor een ander het doet", aldus
woordvoerder Simon Woerlee.
Het Zeeuwse paracentrum is aan
zienlijk kleiner dan dat op Texel.
Woerlee. „Ze hebben één klein vlieg
tuig en zijn alleen in de weekenden
open. Het centrum wordt voorname
lijk gebruikt door een club, wat over
blijft is voor toeristen. Zo kunnen ze
de vaste kosten afdekken
Commercieel gezien zijn er kansen,
want het centrum ligt op het toerisch
drukke Walcheren. Vooral wat betreft
het op Texel populaire tandem
springen lijken er goede mogelijkhe
den Het aantal toeristen en de toe
stroom van dagjesmensen ligt in dit
gebied veel hoger dan op Texel Het
moet mogelijk zijn om de naams
bekendheid in Zeeland flink te vergro
ten
Dat moet gebeuren onder leiding van
de staf van het Paracentrum Texel Of
er komend seizoen ook een Texelse
medewerker de scepter zal zwaaien,
staat nog met vast. „De aankoop is
snel afgerond Hoe we het precies
gaan invullen, moeten we nog bekij
ken In elk geval zullen het eerste
seizoen nog geen grote investeringen
worden gedaan. Wel zal het para-
gebouw worden opgeknapt en aan
gepast Eind maart gaat men in Zee
land van start
geen bewijs op voor fraude Er kwa
men geen anonieme tips binnen
Tegenover de zeven fraudeurs in '95
stonden er in '94 zes. Het ging toen
om een bedrag van ƒ9 439,29. Om
verjaring uit te sluiten is één zaak
aan de rechter voorgelegd Voor de
anderen loopt een terugbetalings-
regeling.
Op Texel schommelt het aantal
bijstandsuitkeringen tussen de 160
en 200, afhankelijk van het seizoen.
Bijstandtrekkers mogen onder be
paalde voorwaarden inkomsten uit
zelfstandige werkzaamheden heb
ben. mits deze van marginale aard
zijn. Bijvoorbeeld incidenteel tree
lance-werk.
Omdat er drie wedstrijden tegelij
kertijd op dezelfde locatie waren
gepland, besloot de leiding van de
Texelse dartcompetitie vrijdag een
extra baan aan te leggen in 't
Cafeetje. Deze had het uiterlijk van
een paardenbox, zodat de darters
het idee kregen in een saloon aan
het werk te zijn.
De ambiance inspireerde kennelijk,
want de topper tussen Cafeetje 1 en
Cafeetje Bulldogs werd een prachtige
wedstrijd. Cafeetje 1 - onder leiding
van de geslepen vos Willem de Kort,
bijgestaan door Big Pete Mosk en de
gedreven Jan Bloem - had nog een
appeltje te schillen met de tegenstan
der Hoge scores (Frits Bakker, 160
punten) en hoge finishes (Rick
Nichols) wisselden elkaar in hoog
tempo af. Uiteindelijk won het eerste
team met 5-3
In de paardenbox speelde Cafeetje 2
tegen De Krim. Invaller Chris
Ockeloen van de thuisploeg dacht
een tactische meesterzet te plaatsen)
maar zijn teamgenoten dachten daar
héél anders over Met een zonnebril
op de neus lukte hem namelijk wei
nig
In de derde confrontatie in het Oost-
erender etablissement verloor
Cafeetje 3 ondanks mooi spel van
Ruud Daalder van koploper De
Zwaan 1
Cafeetje nam het op tegen W'tjewel.
Het werd de spannendste wedstri|d
van deze ronde, met hoge scores en
lachwekkende missers over en weer,
lima Belt maakte het wel heel bont,
door van elke drie pijlen er steeds
maar twee in het bord te gooien.
