Cjrocn ^warLr Jexel s in het Eerste stap samenwerking duikers en archeologen tOoogcü uit de kraan In 2000 weer zacht iwater Eigen caravan voor jeugd 't Horntje Reddingboot kan )otvis niet vinden PWN maakt belofte alsnog waar ?/J Texel test ViENrnETBNummer Nieuw meldpunt voor dierenbescherming 2 Messiah is lange zit meer dan waard 2 Kinderliedjes op CD 3 Verlichting is van levensbelang 3 Sportieve derby: het kan dus wèl 7 Bierbrouwer geen concurrent horeca 7 Koppen toch in één zak Onderhandeling tennishal vast Alleen maar rook T E X E LS E^ COURANT Bungalowbrand in kiem gesmoord Asfalt Boodtlaan f èl onder wegdek ^GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR 11237 Uitgave: Uitgeverij Langeveld en de Rooy bv Spinbaan 6, 1791 MC Den Burg, telefoon 0222 - 36 26 00 Advertenties/abonnementen/bezorging telefoon 0222 - 36 26 00, fax 0222 - 31 41 11 VERSCHIJNT DINSDAGS EN VRIJDAGS. ABONNEMENTSPRIJS 55,65 PER HALF JAAR. LOSSE NUMMERS 1,55 DINSDAG 2 DECEMBER 1997 Redactie: tel. 0222 - 36 26 20, fax 323 000 E-mail: tcnieuws@tref.nl Buiten werktijd: Tessa van Daalen, tel. 31 56 39 of 06-52 78 4320 (b.g.g. 06-53 14 9108 of 06-53 16 8657) De jeugd van 't Horntje heeft sinds zondag een eigen caravan. „Dat is wel lekker in deze tijd van het jaar. Een doorbraak in de onderwater-archeologie lijkt ophanden. Hans Eelman heeft officieel toestemming gekregen een ver kenning uit te voeren op het wrak van „De Lelie". Hiermee is de eerste stap gezet die kan leiden tot samenwerking tussen amateur-duikers en onderwater-archeologen van de overheid. In het verlengde daarvan gloort een overeen komst met het Maritiem en Juttersmuseum, voor tentoon stellingen met de opgedoken spullen. Deze zomer vond Hans Eelman een wrak voor de kust van Texel Hij dook ernaar en haalde historisch zeer in teressante spullen boven water, zo als twee tabaksdoosjes, kousen, sie raden en kleine gebruiksvoorwerpen Heel bijzonder waren twee Jacobs- staven, navigatie-instrumenten waar van er maar een paar op de hele wereld bewaard zijn gebleven. Uit data in de gevonden voorwerpen kon worden afgeleid dat het een in 1654 gezonken schip betrof en naspeuringen leerde dat dit hoogst waarschijnlijk het galjoot ,,De Lelie" betreft. Eelman bewandelde keurig de offi ciële weg en meldde het wrak via de burgemeester bij de rijksdienst. Maar hij kreeg geen reactie en gaf de door hem naar boven gehaalde bijzondere vondsten alvast in bruikleen aan het museum van Oudeschild Dat was tegen het zere been van de afdeling onderwater-archeologie van het mi nisterie van WVS. Onderzoeksleider Thijs Maadeveld reageerde ont stemd. Incidentele vondsten zijn voor de wetenschappers minder van be lang. De samenhang van de spullen in en om een wrak telt voor hen zwaarder en die mag dus ook met speciale boor mee, waarmee ik op verschillende plaatsen monsters van het scheepshout neem. Aan het pa troon van de jaarringen is de leeftijd van dat hout af te leiden. Ik stuur de stukjes naar de AAO. Verder mag ik de restanten tekenen. Nee, er mag nog mets boven water worden ge haald Als Eelman deze eerste verkenning De tabaksdoos uit het wrak van De Lelie. De inscriptie toont het Paleis op de Dam. worden verstoord door voorwerpen er tussenuit te halen. Eelman wil echter graag dat alle Texelaars kunnen meegenieten van de historische ede- nis die op de zeebodem rond het ei land ligt. Bovendien wil hij actie. ,,Er zijn erg veel interessante wrakken gemeld waarmee mets wordt gedaan Iedere winter verdwijnt er meer, stuk- gedrukt door het ijs. Als het rijk er niet aan begint, moeten we het zelf maar doen." ten of bepalen dat het schip onge schonden op de zeebodem moet blij ven. Eelman kan zich wel vinden in deze gang van zaken.Ik vind dit wel verstandig. Als er inderdaad iets unieks ligt is het ook beter dat weten schappers zich daarover buigen. En laten de amateurs zich op al die an dere wrakken uitleven. Er ligt ge noeg TOV-plan De Lelie is weliswaar vrij oud, maar als schip met bijzonder. Een galjoot was half zeventiende eeuw een vrij simpel soort kustvaarder. ..De kans dat ik hem zelf mag bergen is in mijn ogen vrij groot. En dat is natuurlijk leukEelman heeft genoeg plannen in zijn achterhoofd. „Het zou toch aardig zijn als we zo'n scheepsdeel aan de wal kunnen krijgen en weer tot een schip kunnen afbouwen? Ik denk daarbij aan de TOV-vrouwen. Je kunt nou wel meteen roepen dat dat niks wordt, maar ik zie wel of het lukt Over de berging van het wrak heeft Eelman ook al een idee en met col lega-duikers van gedachten gewis seld. „Wij denken dat dat met hulp van kotters lukt. Het is toch móói als je zo'n ding compleet op Texel hebt7 Daar komt heel Nederland op af. Win keltje erbij waar je leuke souvenirs en Monsters De strijdlustige uitspraken van de Texelaar hebben kennelijk toch enig hout gesneden. Onlangs kreeg Eelman een officieel schrijven van de Afdeling Archeologie onder water (AAO) van de Rijksdienst voor het oudheidkundig bodemonderzoek. Daarin staat dat hij 'een verkenning' mag uitvoeren op De Lelie. Het is weliswaar een ruim interpreteerbaar stuk, maar Eelman ziet het als een stap in de goede richting „Kijk, er mist nog wel wat. Hoe het juridisch en financieel zit, staat er bijvoorbeeld niet in En er staat ook niks over het opsporen van wrakken. Maar je moet zoiets positief bekijken. Het is een begin." Uit het verhaal blijkt dat Eelman leeftijdsonderzoek aan het wrak mag verrichten. „Daarvoor krijg ik een Een schilderij van het palels. waarop de overeenkomst met de inscriptie duidelijk Is te zien. De bouw van het paleis startte in 1648. het werd In 1655 opgeleverd heeft uitgevoerd, zal een deskundige van de AAO het wrak bekijken en beoordelen wat er moet gebeuren Er zijn drie mogelijkheden- als men de restanten zeer de moeite waard vindt gaat de AAO zelf de berging doen, ze kunnen het werk aan Eelman overla- scheepsdingetjes xunt krijgen, da's prachtige werkgelegenheid Het is nu te koud om te duiken naar het schip. „Dat wordt wel mei", denkt Eelman. „Je moet alles op de tast Lees verder pagina 3 Ook de jeugd van 't Horntje heeft een eigen caravan om in te verpo zen. De ontmoetingsplaats werd zondagmiddag onder grote be langstelling van ouders en buren officieel geopend. Het bezoek was op zeker moment zo massaal, dat de bewoners buiten stonden, om dat anders alle genodigden er niet in konden. „Gezellig hoor. Wij wil len hier elke vrijdagavond terecht kunnen", besliste één van de vol wassenen lachend en met instem ming van de anderen. Het initiatief tot de plaatsing van de caravan werd genomen door de jon geren zelf. die in leeftijd variëren tus sen 12 en 15 jaar „We wilden graag een dak boven ons hoofd Dat is wel lekker in deze tijd van het jaar", ver telden ze bij de opening Om gemeentelijke toestemming te krijgen (voor dergelijke caravans be staat een gedoogbeleid) werd de hulp van Carla Schrama ingeroe pen. De jongerenwerkster advi seerde, coördineerde en regelde dat Op 10 maart volgend jaar is in de Stappelandhal weer een horeca vakbeurs Dat betekent dat er dan nog geen karts over de baan scheu ren Er waren gesprekken gaande over verkoop van de hal aan vier jonge Texelaars, die een mdoor- kartingbaan willen beginnen De on derhandelingen verkeren echter in een impasse. „We zijn in afwachting van een gesprek met Erwich". aldus Esther Nebbelmg. namens het viertal „Het hangt van de uitkomst af of we teruggrijpen op ons oorspronkelijke plan Dat bestond uit nieuwbouw in Oudeschild.' Waar rook is, is niet altijd (gevaarlijk) vuur. Vrijdag tegen één uur werd de brandweer gealarmeerd voor wat een „woningbrand" werd genoemd Op het adres aangekomen bleek dat de bewoner alleen maar zijn hout kachel flink had opgestookt waar door de schoorsteen dikke rookwol ken uitbraakte. De brandweer voerde een inspectie uit en kwam niet verder in actie bij onverhoopte problemen enkele ouders verantwoordelijk zijn. Het Oosterender vakantiepark De Ver rassing stelde gratis een oude cara van beschikbaar Een plaatsje werd gevonden aan de Dageraad, op een stukje gemeentegrond naast NIOZ- logeergebouw De Potvis. Bij familie en omwonenden werd een belangrijk deel van het interieur vergaard. Om hun verblijf verder te kunnen inrichten, gingen de jonge ren de huizen langs. Ze haalden tweehonderdvijftig gulden op. De helft van dit bedrag is voor henzelf: „Voor een kachel en een verleng snoer. De stroom halen we bij de buren, bij Koster, vandaan." De an dere helft is inmiddels gestort ten gunste van een Unicef-project voor straatkinderen in Ghana. Hoewel de jongeren van 't Horntje zichzelf ,,8-erbuurt" noemen (ze zijn met acht |ongens en meisjes), hoe ven ouders en raadsleden zich wei nig zorgen te maken over asociaal gedrag „Niemand rookt en niemand drinkt. Wij zijn heel braaf", verze kerde het groepje, dat tijdens de re ceptie driftig koffie frisdrank en chips serveerde De opening zelf ging overigens een beetje de mist in Bedoeling was ge weest Carla Schrama („Onze steun en toeverlaat een lintje te laten doorknippen De acht: „Maar toen kwam er iemand te vroeg en het was zo koud en donker dat we die maar binnen hebben gelaten." (Advertentie) (jr Hl f» bti kjtt- Onze bezorgers verspreiden vandaag met de Texelse Courant een folder van: NEE-sticker maar wel geïnteresseerd? Folder verkrijgbaar op Spinbaan 6 ié ddingboot Beursplein 5 heeft ndagochtend tevergeefs ge- cht naar een potvis. Het grote 6 [zoogdier was rond tien over li gen gesignaleerd door de be aming van een sportvis- iieepje, op ongeveer twee mijl 'i i westen van paal 12, Het zwom Igens de vissers in zuidelijke hting. EcoMare zocht contact ^Ideskundige Ron Kastelein van Dolfinarium, die adviseerde isen het dier en het strand te - en, om stranding te voorkomen. De tandwalvis was echter onvind baar. Potvissen horen niet thuis in de Noordzee. Ze leven in diepe tropische wateren, waar ze jagen op reusach tige pijlinktvissen. In de winter trekken ze wel naar noordelijker streken, bij voorbeeld de oostkant van de Atlan tische oceaan. Dan bestaat de kans dat ze in de Noordzee verdwalen, maar die is te ondiep voor ze, waar door ze snel stranden Vrijdag kwam één potvis op het strand van Wassenaar terecht Vier andere exemplaren spoelden aan op. Ameland Uit eerdere strandingen is bekend geworden dat het meestal om groepen mannetjes van zo'n vijftien meter gaat. Deze jonge vrijgezellen (volwassen exemplaren worden ruim 18 meter) verlaten in het najaar de grote kuddes in de oceanen. Een bekende trekroute loopt langs de westkust van Ierland en Schotland Groepjes die in de Noordzee terecht komen, hebben, naar men aanneemt, door een navigatiefout de afslag naar het Kanaal genomen. Eenmaal in deze buurt krijgen de dieren het moei lijk, want hun voedselbron, de reuzen- pijlinktvis, komt hier niet voor. En door de ondiepte kunnen ze zich slecht oriënteren, waardoor stranding vaak voorkomt Eenmaal op de kust is een potvis ten dode opgeschreven. Door gebrek aan opwaartse druk van het water kan het dier met voldoende adem krijgen. In 1953 spoelde al eens een potvis op Texel Het skelet van dit dier is bii EcoMare te zien. Omdat de potvissen vaak in groepjes zwemmen en er gevallen bekend zijn van meer dan tien dieren die op de kust terecht kwamen (vorig jaar zes tien dieren op het Deense Wadden eiland Romo), is het niet ondenkbaar dat er momenteel nog meer dieren in de buurt rondzwemmen. De melding van de spodvissers werd dan ook ui terst serieus genomen Via de kustwacht in IJmuiden werden de Texelse redders op de hoogte gebracht Met aan boord drie mede werkers van EcoMare verliet de Beursplein 5 even na kwart over tien het reddingboothuis Na ongeveer twee uur werd de zoekactie gestaakt. „Zo'n potvis zwemt wel door. We konden hem moeilijk tot aan Petten blijven volgen", verklaarde een woordvoerder van de kustwacht. De medewerkers van EcoMare zijn zeer te spreken over de inzet van de kustwacht. „De mannen van de red dingboot stonden gelijk voor ons klaar, dat was echt fantastisch", aldus Jan Kuiper. Hij werd gisteren gecon fronteerd met diverse geruchten over de potvis „Uiteraard krijg je verhalen van mensen die hem hebben gezien Wij hebben alles nagetrokken maar tot op heden wijst mets erop dat er nog eentje in de buurt is." Kuiper vindt het eigenlijk positief dat speurtochten niets hebben opgeleverd. „Dat bete kent dat-ie nog sterk genoeg is om weg te zwemmen. Ze kunnen wel een paar dagen zonder pijlinktvis, maar niet te lang." Donderdagavond rond half twaalf ontstond brand in een der bunga lows op het Stappenland in De Koog, De 46-jarige Duitse bewo ner had rond de open haard een sterke brandlucht geroken en hoorde een knetterend geluid. De brandweer constateerde dat het materiaal achter de open haard vlam had gevat Door de wand gedeelte lijk te slopen kon het smeulende ma teriaal worden verwijderd. Dat in een nieuwe vakantiebungalow op deze manier brand kan ontstaan heeft vragen opgeroepen De brandweer zal dan ook een nader onderzoek in stellen. Probleem is namelijk dat het IJsselmeerwater tegen de natrium- norm in de Drinkwaterwet aan zit. Bij ontharding op de oude chemische manier, waarbij het calcium in de zou ten tegen natrium wordt uitgewisseld, wordt die natriumnorm overschreden. Hierdoor is chemische ontharding geen optie „We zaten dus in een dilemma. We hadden gehoopt dat het IJsselmeer door de regelingen met Frankrijk en Duitsland binnen een redelijk aantal jaren zoeter zou worden, dus minder natrium en calcium zou bevatten Toen dat niet gebeurde, zocht het PWN naar een andere manier om de Joude asfalt dat bij het opknappen in de Boodtlaan in Den Koog over- Sjft, verdwijnt wèl onder het nieuwe iveisel Tijdens de commissie- rgadering EET waarin de her- tchting aan de orde kwam, liet de imeente bij vergissing weten dat dit J zou gebeuren Volgens de afde- 3 civiele techniek is uit onderzoek j* bleken dat het niet om teer- mdend asfalt gaat. Het oude weg- :k kan dus zonder risico voor het keu onder het wegdek worden ggewerkt en hoeft niet te worden jevoerd Het gaat om zestig kuub lalt, zo'n 150 ton. Jinemer De Vries en Van de Wiel momenteel halverwege met het »k. Het is de bedoeling dat de her- ichting op 12 december wordt op- ileverd. De molen van het Noorden staat door de actie van Siem Hemelrijk tegen het ui plan om er een infor- j,j: matiepunt te maken, in het middelpunt der belangstel ling. Hoe oud is de molen en wat was zijn oorspron kelijke functie? belofte van zacht water in te lossen en toch niet boven de natriumnorm uit te komen Membraamfiltratie Het PWN vond de oplossing in de techniek van membraamfiltratie. Daarbij kan toch zacht water worden geleverd, waarbi| de natriumnorm met wordt overschreden De fabriek waarin het water wordt gefiltreerd wordt begin 1998 opgele verd Nadat enige tijd is proef gedraaid, verwacht het PWN dat in de loop van 1999 voor het eerst leveran ties kunnen plaatsvinden. Het zachter water (8 a 8,5 DH) heeft volgens het PWN nagenoeg geen nadelige gevolgen voorde prijs. Mo menteel kost een kubieke meter lei dingwater 2,67. „Dat is altijd nog duizend keer zo goedkoop als Spa bronwater..." o n t de Texelse kranen stroomt i nat 2000 weer zacht water, s' iterleidingbedrijf PWN bouwt '9 omenteel in Heemskerk een fa- 5,1 lek waarin via membraamfiltratie la inkwater wordt „gezuiverd". Dit itkalkte water wordt vermengd et het gefilterde IJsselmeerwater. 9 hardheid van het water (mo- tnteel 15 a 16 DH), gaat hierdoor it de helft naar beneden. Daar- v ie lost het waterleidingbedrijf 5 noude belofte in. 19 ia en het PWN begin tachtiger jaren 31 sloot de waterfabriek in Oudeschild bedrijf te nemen en Texel via de 16 pleiding van overkants water te orzien, stuitte dat op menig be- aar van Texelse zijde Eén daar- i was dat het eiland het zachte ;r' Jer kwijtraakte Men vreesde ach- uitgang van de smaak en kalk- nslag met alle nadelige gevolgen n dien. Een terechte vrees, zo 1-ek later Om de weerstand tegen pijpleiding te verminderen be- ilde de waterleverancier de l|SI «elaars dat het zachte water snel jterugkeren Ie hadden inderdaad tien jaar ge- ,v len al zacht water willen leveren lus een voorlichter van het PWN. Jleen wilde de toenmalige minister tij n Verkeer en Waterstaat het Rijn- ulverdrag met tekenen. Daardoor iden we onze belofte met waarma- (i)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1997 | | pagina 1