Spannend jaar met
bevredigend einde
Sterke afname aantal
melkveehouderijen
WV: duinpark goed
voDr uitstraling Texel
TVO in nieuwe stijl
naar het jaar 2000
Melkvee
TEXELSE y couRANT
Visserij in 1998
re yam
Toerisme
in 1998
Landbouw
in 1998
Bedrijfsleven
in 1998
ijft
l0[ )e (Texels< vissers sluiten 1998
ip6 il met gerengde gevoelens. Na
fcombere voruitzichten tekenden
:ich tegen iet einde van het jaar
och weer (unstige ontwikkelin
gen af. Dequota voor 1999, die
'I: ilak voord kerst bekend werden,
'8! orgden eoter weer voor teleur-
itelling. En terugblik van Ben
Jaalder, vorzitter van de Texelse
lisserijvemiging DETV.
WOENSDAG 30 DECEMBER 1-„98
!o op het erste oog lijken de uit-
;omsten va de visserijraad van 18
tecember idelijk. Voor tong is een
lerhogmg nn 5 procent vastgesteld,
rllan schol mag 17 procent meer
erl vorden grangen, kabeljauw gaat
kl11 net 4 prcent omlaag, terwijl de
ns raring op etzelfde niveau blijft.
,re Toch zijn s kottervissers teleurge-
iteld oveide uitkomst, met name
vat de ton betreft. De vraag dringt
•ich natuuijk op of die vissers dan
1l! rooit gencg hebben en altijd maar
11 neer wille. Het antwoord is 'ja'. Dat
aa' jehoeft eige uitleg.
1 )e vangstsrwachtingen in het be-
|in van 198 waren zeer matig en
ok de prstijk gaf weinig reden tot
ivredenhd. Gedurende het eerste
alfjaar wtd weinig tong gevangen
Het was geen verrassend beeld,
omdat ernstig rekening werd gehou
den met de gevolgen van de lange
vorstperiode in 1996. Als het zeewa
ter 's winters afkoelt naar zo'n 4 gra
den Celcius, dan komt de tong in de
gevarenzone. De vissen krijgen
witte vlekken op de huid en zijn niet
meer geschikt voor consumptie. De
sterke exemplaren trekken tijdig
naar de diepere plaatsen in de
Noordzee, de vissen die te laat zijn
overleven de kou niet. Gevolg is dat
de tongstand in zo'n geval wordt
gedecimeerd, met lagere vangsten
als logisch gevolg
Aan een strenge winter zit echter
ook een positieve kant. De ervaring
heeft geleerd dat na zo'n periode veel
jonge tongetjes worden geboren.
Ook nu heeft de natuur het niet la
ten afweten en is de aanwas van
tong zeer goed.
De visserij merkt dit pas na twee
jaar De in de zomer van 1996 ge
boren tong is nu als 'maatse' vis
geschikt voor de vangst. Ziehier de
verklaring voor de betere resultaten
in de tweede helft van 1998
Gezien de zeer behoorlijke stand, is
het zeker verantwoord te pleiten voor
een verhoging van het tongquotum
van 25 procent. Dit wordt ook onder
schreven door de visserijbiologen.
Als de politiek dan in al haar wijsheid
besluit tot een plus van slechts 5
procent, dan is de teleurstelling be
grijpelijk
Oostzee
Voor de haringvissers was 1998 ook
een spannend jaar, niet in de laatste
plaats wegens het experimentele
project in de Oostzee. Twee
Texelse haringvissers hebben al hun
kennis in dit project gestopt, met -
uiteindelijk - tegenvallende resulta
ten. De haringvissers zijn nu weer
aangewezen op hun Noordzee-
quotum. Gezien de problemen op de
afzetmarkt, waar de prijzen voortdu
rend onder druk staan, is sprake van
een zorgelijke situatie in deze tak
van de visserij.
Voor de kokkelvissers was eindelijk
weer eens sprake van bevredigende
resultaten. De visserij was goed en
dankzij het maken van goede af
spraken tussen visserij en natuur- en
Ben Daalderbevredigend resultaat..
milieuorganisaties is men nu in rus
tiger vaarwater beland
Voor de garnalenvissers is er gedu
rende het hele jaar de nodige span
ning geweest. Dit niet-gequoteerde
visje was goed te vangen Zo goed
zelfs, dat de prijzen hierdoor naar
een onacceptabel niveau daalden.
Door goede onderlinge afspraken te
maken en deze ook na te leven, kon
de prijs later worden verhoogd naar
een aanvaardbaar niveau.
Ook voor 1999 blijven de gemaakte
overeenkomsten van kracht, waar
door het vertrouwen in de toekomst
is gegroeid.
Perspectief
Alles overziend is toch sprake van
een bevredigend resultaat voor de
8fs
,j Indanksde natte zomer wordt
*e 998 algmeen gezien als een toe-
istisch sccesvol jaar voor Texel.
^Jeronic; Bos, directeur van de
Vw, bl.t daarom optimistisch
chting 000. De instelling van de
'exelse uinen als nationaal park
daarl) een belangrijke steun.
Vant nt als 100 jaar geleden,
oen heeerste Texelgidsje werd
itgegeen, bezoeken toeristen
iet eilad toch vooral om de rust,
Ruimte n mooie natuur,
tc
I Jn 189!was voor het eerst sprake
an geiganiseerde Texelpromotie.
'er gelgenheid van dit 100-jarig ju-
iileum itelden Joop Rommets en
ip Baiard een gedenKboeK sa-
aen: "/elkom op Texel, 100 jaar
jastvripiland"(hiervan zijn nog en-
j'ïle eemplaren bij de VVV te
ui oop). Oaarnaast gaf de Texelse
Purar een bewaarspecial uit over
00 ja; toerisme op Texel. Het toe-
isme p Texel heeft zich inmiddels
intwikeld tot de belangrijkste be
id Irijfstc op het eiland. Er is in 100
aar ntuurlijk erg veel veranderd,
naar at mij het meeste opviel is dat
het liereerste gidsje uit 1898 vrij-
tel dzelfde tekst staat als in de
'exehrochures van dit moment,
exel ierd en wordt aangeprezen als
en eand van rust en ruimte, met
n en jachtige natuur en bovendien
hetmakkelijk bereikbaar
ielukig is er op Texel al jaren een
luidejk beleid van de overheid
aart) een maximum werd gesteld
an fet aantal slaapplaatsen, ge-
ombieerd met de concentratie-
edaoteHierdoor is er op een groot
feel an het eiland inderdaad nog
leed sprake van rust en ruimte en
veel natuurschoon. De eerste
onderzoeksresultaten van het onder
zoek dat de VVV samen met Teso
in 1998 heeft laten uitvoeren onder
Texeltoeristen geven aan dat vakan
tiegangers nog steeds hiervoor naar
Texel komen.
M'.'.'-'.'.v
toerist komt al 100 jaar voor rust. ruimte en natuur.' (Foo Frans Hormon)
Voor de uitstraling en het imago van
Texel is het daarom van groot belang
dat onlangs het nationaal park 'De
duinen van Texel i.o.' werd inge
steld. Een nationaal park is een in
ternationaal erkend begrip. Overal
ter wereld hebben waardevolle na
tuurgebieden en ecosystemen deze
status. Uit de instelling van het
Texelse duinpark blijkt de unieke
waarde van dit gebied.'
Terugblik
'Door het minder goede weer kwa
men weinig mensen op de bonnefooi
naar het eiland en in de zomermaan
den was er veel minder vraag naar
'last minute'-boekingen Vaak zijn
deze 'last minutes' voor logies met
ontbijt. In deze sector boekte de VVV
dan ook minder dan het voorgaande
jaar, toen de augustusmaand erg
mooi was. Ook de kampeerterreinen
hadden volgens onze informatie iets
minder overnachtingen. In de andere
sectoren was er bij de VVV weer
sprake van een lichte groei in het
aantal reserveringen.
In de zomer werd als experiment het
'Dagje Texel' verkocht door de
VVV's in de kop van Noordholland.
Wij zien dit als een makkelijke ma
nier om kennis te maken met ons
prachtige eiland Gedurende zes
weken werden ruim 1000 Dagjes
Texel verkocht. Uit de reacties kun
nen we conduderén dat juist men
sen die nog nooit op Texel zijn ge
weest maar het eigenlijk wel van
VERVOLG PAGINA 1
ele verk dat hieraan deeft niet zijn
(igetouden.
ferrreldenswaard is ook Ria 200
an ,oh. Witte van 3loemwijk, die
'totaal 115.097 kg melk heeft ge-
fodiceerd en de 10.000 kg vet-
neiwitgrens met 9 f43 met rasse
treden nadert.
Zorgen
goede kwaliteitcijfers ten spijt,
nken er vaniit de melk-
rohouderijsector ook zorgelijke
luiden. Bijvoorbeld over het
srk afgenomen iantal bedrijven,
'aren er in 1970 rog circa 400 mel
dde boeren, mcnenteel resteert
ervan nog zo'n twintig procent,
ek het afgelopet jaar heeft een
andvol boeren re koeien én het
lotum verkocht. Debet hieraan is
rellicht de hoge irijs van de melk-
schten (circa /4-/kg), wat op een
emiddeld bedrij van 300.000 kg
lerkomt op eerkapitaal van meer
in een miljoen julden.
s onzekerheid over het voortbe-
han van de qotering, maakt het
voor de veebuders niet makke
ker op Afnane van het aantal
elkproducentfi wordt als een ver
ging gezien met name op het
ibied van uitiisseling van kennis,
'name van de totale melkpro-
Jctie kan ooi negatieve gevolgen
febben voor e achterblijvers. Niet
(gesloten ir dat de transport-
Jsten van ie melk bij kleinere
ieveelhedei zullen worden opge-
ihroefd.
Naast een natte en sombere zo
mer kenmerkt 1998 zich als jaar
met een sterke afname van het
aantal melkveehouderijbedrij
ven. De groeiomstandigheden
voor de landbouwgewassen wa
ren gunstig. Er viel op tijd wat re
genwater. Door de natte herfst
zijn er plm 65 hectare aardappe
len in de grond blijven zitten. Na
de korte vorstperiode zijn de
meeste aardappelen als verloren
te beschouwen. De herfst was
bijna vergelijkbaar met die van
1974, ook die was erg nat met
slechte oogstomstandigheden
vooral voor de suikerbieten.
De meeste gewassen zijn onder
soms moeilijke omstandigheden
geoogst. Ditis nog waar te nemen
door diepe oogstsporen en water
op het land. Dit alles komt de struc
tuur van de grond met ten goede.
Groeistoornissen van nieuw te
zaaien of te poten gewassen in
1999 zijn op dergelijke kapot gere
den percelen niet ondenkbaar De
kilogrammen opbrengsten van de
gewassen waren over het alge
meen goed met een uitzondering
voor de suikerbieten. De prijzen
voor de granen namen verder af ter
wijl die van het vlees in een dal
kwam. De melkprijs bleef goed op
niveau en de pootaardappelprijzen
vielen mee. Nieuw voor Texel was
het randenbeheer plus vergoedin
gen voor de bescherming van
weidevogelnesten Ondanks deze
nieuwe ontwikkelingen en beheers
vergoedingen op normaal grasland,
het niet uit mogen breiden van rund
vee in verzuringsgevoelige gebie
den en afname van het aantal be-
drijven met melkvee loopt de
bruto-opbrengst in de landbouw te
rug.
Dit geeft gevolgen voor de totale
sector Dit wordt op termijn merk
baar bij de bestaande bedrijven
Rundveehouderij
Gestaag loopt het aantal bedrijven
met melkkoeien terug In 1998 zijn
er zeven bedrijven gestopt Het
gebouwen plus landerijen worden
door de gebruikers nog enkele jaren
op een aangepaste wijze
geexploiteerd. Opvolgers die de tak
melkveehouderij willen voortzetten
krijgen hierdoor voorlopig nog geen
kans. Veelal neemt door afstoot
van melkvee het areaal grasland af
Dit omdat goede alternatieven voor
melkvee op grasland er meestal
met zijn.
Dat Texel goed melkvee heefl
blijkt uit het jaarverslag van de
Rundveeverbeteringsorgamsatie.
Texel staat met 8856 kq melk met
Jan Koolhof: 'Tijdig inspelen op veranderingen
aantal ligt thans nog zo rond de 65
De redenen voor het stoppen met
melken zijn divers Toch heeft de
invoering van de quotering daar zijn
invloed op. Melkveehouders die
thans stoppen kunnen hun quotum
tegen goede prijzen verkopen De
4 45 vet en 3 50 eiwit gepro
duceerd in 297 dagen in Nrd-Hol-
land bovenaan de ranglijst. Bij de
25 hoogste Noordhollandse
bedrijfsgemiddelden staan 5 bedrij
ven van Texel Het gaat om de be
drijven van de fam. Koos
Tjepkema, fam Edo Rutten, Han
en Johanna Witte "Bloemwijk", fam
Aard Boogaard en de fam Fred en
Rien van der Star.
Een duidelijke afname van het
aantal zoogkoeien is eveneens
waar te nemen De redenen hier
van zijn de lage vleesprijzen. Hoe
wel de stierenmesterij ook een ver
laging van de prijzen heeft gekend,
stijgt die weer heel langzaam.
Schapenhouderij
Binnen de schapenhouderij veran
dert er weinig Het aantal fok
schapen op Texel blijft zo rond de
16.500 stuks schommelen Wan
neer de zeedijken niet meer volle
dig gebruikt mogen worden voor het
beweiden met schapen is te ver
wachten dat het aantal schapen op
Texel verder in aantal zal afnemen
Akkerbouw
De voogaarswerkzaamheden kwa
men redelijk laat op gang De grond
was vrij nat. Het gevolg was dat er
deels redelijk laat meigezaaid en
kon worden gepoot. Door de regen-
rijke zon-arme zomer kwamen de
granen en aardappelen tot goede
kilogram-opbrengsten. Anders was
het met de in mei gezaaide suiker
bieten Vrij algemeen was de op
brengst aan kilogrammen biet en
het suikergehalte lager dan de
bietentelers de laatste jaren ge
wend waren Dit betekent dat niet
een ieder zijn suikerquotum volle
dig heeft kunnen leveren
Voor Texelse begrippen trad de
aardappelziekte vrij vroeg in het
seizoen op Even leek er paniek te
komen maar gelukkig hielp de na
tuur en breidde de ziekte zich ver
der niet uit De werkelijke schade
voor Texelse aardappeltelers viel
erg mee Twee weerpalen geplaatst
op het eiland in 1998 kunnen de
aardappeltelers helpen om het
juiste moment van bespuitingen te
gen schimmelziekten te bepalen
Met behulp van computerprogram
ma's worden de weersomstandig-
(Foto Frans Hopman)
visserij. Ook de perspectieven voor
de sector lijken goed. Wat mij betreft
hoeft er geen belemmering te zijn
voor jonge mensen om te kiezen
voor het beroep van visserman.
Wij kunnen tevens vaststellen dat
schipper-eigenaren en opvarenden
op een constructieve wijze met el
kaar discussiëren over het tijdstip
van uitvaren. Hieruit mag blijken dat
als partijen naar elkaar willen luiste
ren en met respect met elkaar om
gaan, dat het dan goed komt.
Ik wens de Texelse vissers in alle
opzichten een gezond en goed vis-
jaar toe.
Ben Daalder,
voorzitter DETV.
plan waren hiermee over de drempel
worden getrokken. De ervaringen
zijn over het algemeen zeer positief
en het experiment wordt daarom in
1999 uitgebreid.'
'Voor 1999 heeft de VVV alweer veel
aanvragen voor informatie over
Texel verwerkt Ook zijn al honder
den reserveringen voor het komende
seizoen gemaakt. De Texelpromotie
zal vooral gericht blijven op de
seizoensverbreding. Naast de rust,
ruimte en natuur zal de veelzijdigheid
van het eiland worden belicht. Uit het
onderzoek onder toeristen blijkt dat
ook het winkelen en uit eten gaan
belangrijke activiteiten tijdens de
vakantie zijn.
Tijdens de promotie-avond van de
VVV op 1 maart 1999 lichten wij het
promotiebeleid verder toet. Op deze
avond maken we de resultaten van
het toeristen-onderzoek bekend.
Vele vragen zijn gesteld zoals.
Waarom komt u naar Texel? Wat
bent u van plan te gaan doen? Wat
heeft u in werkelijlheid gedaan' Wat
vond u van de geboden kwaliteit?
Heeft u iets gemist op Texel, en zo
ja wat? Het onderzoek geeft ook in
zicht in het aantal toeristische be
zoekers en bijvoorbeeld de leeftijds
opbouw en inkomenspositie. Op de
promotie-avond zal de heer
Gianotten zijn visie geven op de
ontwikkeling van Texel als toeris
tisch kwaliteitsproduct in de vol
gende eeuw.
Namens alle VVV-medewerkers
wens ik u een heel goed en succes
vol 1999'
Veronica Bos,
directeur VVV Texel.
Voor ondernemend Texel lijkt
1998, naar aanleiding van de ont
vangen berichten, economisch
gezien, een redelijk tot goed jaar
geweest te zijn. Dat stelt Koos
Bremer, voorzitter van het Texels
Verbond van Ondernemers (TVO).
Op ons verzoek geeft Bremer de
stand van zaken. Waarmee krijgt
het bedrijfsleven in 1999, naast
het millenniumprobleem, te ma
ken?
'Wij hebben in 1998 geen enquête
zoals in 1997 gehouden, maar uiter
aard wordt er door ons hier en daar
geïnformeerd. Het blijkt dat, on
danks het mindere weer in de zo
mer, het aantal toeristische over
nachtingen goed vergelijkbaar is
met 1997. Omdat het toerisme een
belangrijke, zoniet de belangrijkste,
bron van inkomsten is, zou dit over-
nach-tingscijfer een indicatie van
economisch Texel kunnen zijn.'
'De voortgaande economie van
Texel is op zich een erg positief
punt, ware het niet dat er wolkjes
aan de horizon beginnen te ver
schijnen, Met name de invulling
van vacatures begint op ons eiland
een probleem te worden. Hier zijn
een aantal oorzaken te noemen:
huisvesting (in het seizoen, maar
ook permanent), het soort vacatu
res (er zijn geen geïnteresseerde
werkzoekenden te vinden) en de
(landelijke) krapte op de arbeids
markt Hier zullen we in de toe
komst oplossingen voor moeten
bedenken of creëren.'
'Voor wat het Texels Verbond van
Ondernemers betreft, wij hebben in
1998 de aanzet gegeven de huidige
vereniging op te splitsen in een vijf
tal secties. De eerste sectie
bijeenkomsten is gehouden. De ge
sprekken kunnen in een aantal
kernwoorden samengevat worden,
namelijk: betrokkenheid, enthou
siasme en kritisch. Kortom, voor
ons stimulerend.
'De splitsing in secties van het TVO
wordt verder doorgezet en naar aan
leiding van de in 1998 opgedane er
varingen aangepast. De bedoeling is
dat TVO "nieuwe stijl" voor 2000
functioneel zal zijn. Leden en met-
leden krijgen hierover nadere
informatie. Ook niet-leden, want
naar onze mening zal, door de uit
splitsing in secties, de waarde van
het TVO-lidmaatschap stijgen
'1999 is het jaar waarin Texel een
nieuwe burgemeester krijgt. Tot op
heden heeft de vertrouwens
commissie erg in vertrouwen ge
werkt, er is nog weinig bekend om
trent de tot nu toe gemaakte
vorderingen. Wij gaan ervan uit dat
er vooruitgang is geboekt en dat bin
nenkort een en ander bekend ge
maakt kan worden. We zijn be
nieuwd.'
Tot slot is 1999 het laatste stukje
van de aanloop naar de volgende
eeuw. Natuurlijk wordt in het bedrijfs
leven veel gesproken over het
millenniumprobleem. Maar laten wij.
als Texelaars de aanloop naar 2000
vooral gebruiken om eensgezind de
koers te vinden, waarmee wij het
volgende millennium willen betreden.
Samenspraak en overleg zullen in
dit geval meer opleveren dan even
tueel krampachtig vasthouden aan
eigen ideeën en stokpaardjes. Een
open communicatie tussen de di
verse belangengroepen zal van es
sentieel belang zijn voorde toekomst
van ons eiland.
Namens het TVO wens ik een ieder
een prima 1999.'
Koos Bremer,
voorzitter TVO.
Koos Bremer 'Eensgezind de koers vinden naar het volgende millennium.
(Foto Frans Hopman)
heden en weersverwachtingen ver
werkt tot een praktische hulpmiddel
om het meest juiste tijdstip van be
spuiten vast te kunnen stellen. Het
randenbeheer is op Texel redelijk
positief door de akkerbouwers ont
vangen. Het inzaaien van stroken
met een zaadmengsel van boek
weit, phacelia alexandrijnse kla
ver, wikke en gele mosterd gaf
kleur-rijke randen. Door de late zaai
en het natte weer ontwikkelde het
produkt zich traag. Vooral van
mensen die niet direkt betrokken
zijn bij de landbouw werden er erg
positieve geluiden over gehoord.
Nu maar afwachten of dit experi
ment kan worden voortgezet tegen
redelijke financiële vergoedingen...
De winterbloemkool kwam goed de
winter door. Vrij algemeen kon het
gegroeide product worden afgele
verd. Minder gunstig was het ge
steld met de prijzen. Door een over
aanbod bleef het rendement in 1998
laag De wortelen die in het voorjaar
zijn geleverd brachten nauwelijks
de kostprijs op. Veel beter was het
gesteld met de wortelen die zijn ge
groeid en geleverd
in 1998. Algemeen was er een te
kort, met het gevolg dat de prijzen
stegen en er een redelijke boterham
aan de verdienen viel Kwalitatief
blijken de witlofpennen ,op Texel
geteeld, goed te zijn. Er blijkt weer
extra vraag te zijn naar dit
eilandproduct.
Bloembollenteelt
De bloembollentelers hebben een
redelijk jaar achter de rug De prijs
van de crocussen was lager dan in
voorgaande jaren. Bij de narcissen
lag dit duidelijk beter. Vooral de
kleinere maten tulpen bleven goed
aan prijs Door de nattigheid in de
herfst met zeer moeilijke oogst
omstandigheden trok de prijs van
de lelies aan.
Tot besluit
De veranderingen in de landbouw
hebben in 1998 op Texel niet stil
gestaan. Vrij algemeen kan gesteld
worden dat er redelijke verdiensten
worden gehaald Een teleurstelling
is zeker dat een deel van de
aardappeloogst niet is binnengeko
men De gedupeerde aardappel
telers kunnen weinig verwachten
van de waterschade regelingen Af
name van het aantal melk
veehouderijbedrijven is zorgelijk,
mede om het areaal grasland in
stand te houden.
Nieuwe veranderingen staan er aan
te komen Zo zal de milieu
wetgeving met een mineralen-
boekhouding en het meerjarenplan
gewasbescherming, een verdere
aanpassing van de ondernemers in
de landbouw vragen. Veranderin
gen die als een bedreiging kunnen
worden gezien, maar ook als een
uitdaging kunnen worden opgevat.
Zeker voor de Texelse agrariërs lig
gen er mogelijkheden om de toe
komst met vertrouwen tegemoet te
zien, mits er tijdig op de te ver
wachten veranderingen wordt inge
speeld
Ik wens een ieder een goed en ge
zond 1999
Jan Koolhof
