Meesterproef Nico Dros degelijk én meeslepend viiragaose vogelopvang geeft goede voorbeeld 1-1-2 TEXELSE 7 COURANT VRIJDAG 21 MEI 1999 tjaar lang heeft het schrijven van deze roman zijn leven beheerst, jbracht zware offers, niet alleen in inkomen, maar ook in zijn so- aa/ leven. Het resultaat is ernaar, in ieder geval wat hem zelf toeft. Met spanning en vertrouwen wacht hij het oordeel van de ticiaf. 'Als ze erop spuwen, dan moet dat maar Natuurlijk, het ,u wel lullig zijn. Maar dit is het boek dat ik altijd wilde schrijven. „daag ziel Ter hoogte van het (sa-paviljoen het levenslicht, het rde en meest ambitieuze boek van coDros. 'Zijn meesterproef', wordt op de achterflap genoemd. Dat sdikaat lijkt allerminst overtrok- i, het oordeel van de lezers nog ten beschouwing gelaten. Niet >en omdat het boek maar liefst bladzijden telt, maar vooral we ns de doordachte constructie, de ioerige documentatie die er aan Kal ging en de verscheidenheid thema's De verhouding tussen en vrouw, vriendschap en seks ibekende vraagstukken in leven literatuur, die Dros diepgaand aan orde stelt. Daarnaast laat hij zijn rsonages debatteren over ethiek religie. De kerkscheuring in sterend, object van onderzoek orde hoofdpersoon, dient daarbij bl als aanleiding. aanzet tot Ter hoogte van het ba-paviljoen dateert in feite al uit 'Ik wilde een meeslepende san schrijven, met stormachtig le- sgevoel, bevliegingen, logenheid, weemoed, geluk en itenleed', formuleert Dros be- ditzaam maar met overtuiging, moest zowel meeslepend wor- alseen nauwkeurig beeld geven de tijdgeest in de jaren twintig Oosterend. Maar ik zat lang in de heven raakte doordrenkt van de vit die tijd en kon er niet goed [ontkomen toen het op schrijven tan. Ik raakte hopeloos vast toenmalige geschiedenisstudent lopdat moment, toen de compu- noggeen alledaags hulpmiddel js. 152 achterkanten van oude ris volgetypt, ongeveer een irdevan de omvang die hem voor jen stond. os Pet zijn plannen varen en wierp op andere zaken, waaronder doctoraalscriptie, promotie-on- izoek en de historische roman «Muren. waarmee hij in 1991 «leerde Maar vijf jaar geleden, lel verschijnen van de verhalen- Familiezaken, keerde hij te- opzijn schreden. 'Ik wilde eigen- ten novelle schrijven over een antieliefde. Maar toen ik eraan jon was het alsof ik door het be- qheen liep en achter de kamer lil ik me bevond een nog veel lire ruimte ontdekte.' Daarin zich veel gedachtegoed uit 2 Ie bevinden. 'Dat onaf- naakte boek was dus eigenlijk het loekvan mijn nieuwe boek.' zijn. Ik zat in een stacaravan op de Koorn-aar, stond vroeg op, werkte twaalf uur achter elkaar, ging dan een stuk hardlopen en bracht een floppy naar mijn broer Jaap in Den Burg, om niet alles kwijt te zijn wan neer de boel in de brand zou vliegen Vervolgens zat ik tot diep in de nacht in het cafe, om de volgende ochtend toch weer fris uit mijn bed te stappen en aan het werk te gaan. Ik had een geweldig goede geest over me.' Maar vanaf hoofdstuk vijf liep Dros vertraging op en raakte hij in een depressie. Ernstige twijfels over de constructie, waarin het verhaal werd verteld door de broer van degene om wie het gaat, vormden ditmaal de te veranderen en hervond zijn ritme, om na de afronding van hoofdstuk zeven opnieuw door onzekerheid te worden besprongen Tijdens een avondwandeling door het Vondelpark zag Dros echter het licht, hij keerde terug naar huis en werkte een nacht en een dag aan eén stuk door. 'Toen het af was, bleek het de helft korter te zijn geworden Maar het vormde wel weer één geheel met het boek.' Op 1 november vorig jaar leverde hij het manuscript af bij de uitgeverij, in de hoop dat het een maand of drie later zou kunnen verschijnen. Onge- veer gelijktijdig ontstond in Neder- tig dat er zoveel tijd en moeite in je wordt gestoken Bij het redigeren van de tekst ge beurt mets tegen de wil van de schrij ver in. 'Maar je moet wel erg zeker zijnvanjezaakwanneerjetegenhet oordeel van de redacteuren ingaat.' Hij deed het soms toch. 'Ze vinden me goed, maar wat te barok in mijn woordkeus Dat is vaak wel zo, maar soms wilden ze fragmenten veranderen die ik nu juist precies zó wilde hebben Dan moet je de hak ken in het zand zetten.' Dat de eindredactie geen overbodig karwei was, bleek alleen al uit de duidelijker wordt tenslotte dat dit met goed kan aflopen De achtergronden van beide perso nen worden uitvoerig geschetst Dros brengt hun jeugd in beeld, maar schroomt ook niet veel verder terug te gaan, zodat de lezer zelfs inzicht krijgt in de aard van beider grootou ders en in welke relatie die tot elkaar stonden. De wortels van Vos reiken tot diep in de Texelse bodem en zijn voor een met onbelangrijk deel autobiogra fisch. De lezer die Nico Dros een beetje kent - en zijn familie en de leeftijdsgenoten met wie hij op het eiland en in zijn studententijd in Amsterdam omging - zal geneigd zijn te blijven zoeken naar overeen komsten met de werkelijkheid, die vaak ook behoorlijk aan de opper vlakte liggen. Zo heeft Vos niet al leen Deroche als achternaam, maar lijken ook zijn ouders in hoge mate 'waarheidsgetrouw' getekend Be wonderenswaardig is de wijze Voor jonge Texelaars met een HBS-diploma restte er begin ja ren zeventig niet veel anders dan te vertrekken naar het vas teland om zich aan een studie te wijden. De veelbelovende jeugd die zo'n stap geacht werd te zetten, bleek het hiermee be hoorlijk moeilijk te hebben. Alvo rens van het eiland te verhuizen, bleven velen nog een jaar han gen om moed te verzamelen en te wennen aan het idee Nie mand maakte het zo bont als Jeen Vederlicht, een klasgenoot van Vos. Na lang dralen was Jévé. zoals zijn vrienden hem noemden, met twee reusachtige valiezen richting Delft vertrokken waar hij ,,iets exacts" zou gaan studeren. Maar tijdens de over tocht op de veerboot naar Den Helder had de heimwee hem al zo sterk bevangen dat hij onmo gelijk van boord had kunnen gaan Terwijl de pont over het Marsdiep heen en weer koerste, bleef Jéve aan het salonbuffet kleven en was hij gaan innemen alsof zijn leven ervan afhing. Uren later moesten er vier ma trozen aan Ie pas komen om de op voorhand gesjeesde student weer te ontschepen en op de kade van de thuishaven aan zijn gealarmeerde familie over te dra gen '(pagina 100) Nico Dros heeft maar éen criterium: Heeft het genoeg drama of niet? ivankelijk vorderde de in Amster- woonachtige Dros razendsnel 1996 vertelde ik in een interview 4 binnen anderhalf jaar klaar zou oorzaak. 'Mij overkwam waarvoor ik mijn studenten altijd waarschuw. Voor je begint met schrijven moet je alles tot in den treure overdacht heb ben en je personages van binnen en buiten kennen. Het zat met goed. maar dat durfde ik met onder ogen te zien. Tot iemand van de uitgeve rij, Gemma Nefkens. zei: Het wordt een prachtig boek, maar ik ben erg bang voor de persoon van de vertel ler.' Hij besloot het perspectief toch maar land echter een hausse rond één van de boeken van de mateloos populaire Voskuil, waarna het bestel lingen begon te regenen bij de uitge verij. 'Ze konden het er gewoon met aan. Van Oorschot is wel een heel bekende en chique uitgeverij, maar er werken maar vijf medewerkers en als er boeken worden afgeleverd helpt iedereen dozen naar binnen te sjouwen. Ik heb zelf ook nog in de ketting gestaan.' Toen een ander boek van Voskuil opnieuw voor vertraging dreigde te zorgen, schoot Dros uit zijn slof. 'Je kunt mij niet aan het lijntje houden. heb ik gezegd Daarna ging het uit zonderlijk snel.' Voor de vellen tenslotte van de pers rolden, moest desondanks nog heel wat gebeuren Volgens gebruik werd de tekst danig onder handen geno men. 'Het was een heel nerveuze episode. Overal werd over gebakke leid, tot over de omslag en de flap tekst aan toe Je krijgt twee redac teuren toegewezen, maar iedereen leest je manuscript en volgens mij lullen ze er achter je rug nog behoor lijk over. Maar ze zijn wel heel fat soenlijk. En het is natuurlijk prach- hoeveelheid tekst die sneuvelde. 'Mijn manuscript telde 180 000 woor den Uiteindelijk waren er nog 163.000 over. Er is een hoop spek weggesneden.' Wat overbleef is een complexe en nog steeds uiterst omvangrijke ro man, die zich echter vlot laat weg- lezen en met recht meeslepend mag worden genoemd. Centrale figuur is Vos, een in Amsterdam wonende historicus, die veelvuldig terugkeert naar zijn geboortegrond, de boerde rij van zijn ouders in Spang Het verhaal begint wanneer hij 's zomers op Texel is om zich er voor te berei den op een diepgravende studie over de scheuring die in 1926 ontstond in de Gereformeerde Kerk van Ooster end, nadat de geliefde dominee Buskes het gewaagd had te twijfe len aan de visie van de autoriteiten in zijn kerk. Tijdens zijn verblijf op Texel wordt Vos hopeloos verliefd op Resi van Wulfenhorst, die als seizoenkracht in een strandpaviljoen werkt De passie regeert hun leven en niets lijkt hun eeuwige geluk in de weg te staan. Maar gaandeweg ko men de eerste zorgen en steeds waarop Dros de aftakeling van de moeder van Vos beschrijft, die toch wel heel erg op het ziektebeeld van zijn eigen, onlangs overleden, moe der lijkt. 'Ik vind het moeilijk om een verhaal te schrijven dat uitsluitend over mijn moeder gaat', vertelt Dros, 'maar het sluipt er kennelijk wel in als je een groter geheel beschrijft Het bloedend hart waarmee de aan komende studenten in het boek af scheid nemen van het eiland om vervolgens in Amsterdam als emi granten bij elkaar te klonteren om hun verdriet te vergeten, is evenmin verzonnen, erkent Dros 'Wij gedroe gen ons inderdaad als een soort et nische splinter. Daar stonden we met alleen in. De Drenten, de Bra banders en de Limburgers deden hetzelfde. Die band van vroeger is nog steeds voor een deel intact, ik kom in Amsterdam op feesten waar zeventig procent van de gasten Texelaar is. En eens per jaar houden we een schaaktoernooi, als een soort reünie Die werd dit jaar bij Tom Engel gehouden, in Drei Hauscherim Schnee in Duitsland. Ik kon zelf niet, helaas, maar er kwamen wel mooi tien deelnemers op af Toch waarschuwt Dros ervoor Ter hoogte van het Salsa-paviljoen niet te beschouwen als sleutelroman. waarin elke personage in het boek een evenbeeld in de werkelijkheid heeft 'Soms heb ik elementen weg gemoffeld of ze bewust heel anders opgeschreven. Neem mijn eigen persoon. Ik ben behoorlijk dromerig Daarin lijk ik op Vos. Maar ik heb ook mijn harde kant Die vind je in het boek terug in Maurits. En ik kan behoorlijk uit mijn nek lullen, net als de figuur Arend Hemelrijk. Uiteinde lijk heb ik maar één criterium: heeft het genoeg drama' Zo niet, dan komt het met in het boek, of het nou Texels is of niet.' Hij heeft ongetwijfeld gelijk, al was het alleen maar omdat hij nog een paar lezers méér wil bereiken dan alleen Texelaars en oud-Texelaars. Dat hij daarin zal slagen, hangt in hoge mate af van het oordeel van de gezaghebbende critici Die verweten hem bij vorige gelegenheden nog wel eens dat hij zijn mannelijke (en Texelse) personages weliswaar goed uitwerkt, zodat ze als van vlees en bloed lijken, maar dat de vrouwen in zijn verhalen 'blinde vlekken' zijn, met wie je je allerminst kunt identifi ceren. Daarvoor hoeft hij ditmaal vermoe delijk niet te vrezen. Opmerkelijk is in ieder geval dat de journalist van de Texelse Courant behoorlijk heen en weer werd geslingerd in het con flict tussen Vos en zijn geliefde en steeds geneigd was 'partij' te kiezen voor het standpunt van degene die als laatste aan het woord was ge weest Een goed teken, zo lijkt het, want deze criticus is niet alleen man maar bovendien erg lokaal georiën teerd. Dros: 'Ik hoop dat het over komt bij de critici Ik heb me in ie der geval veel moeite getroost om het gedachteleven van de vrouw te schetsen Het is bijna onbeleefd om bij iemand die net zijn levenswerk heeft afge rond te informeren naar nieuwe plan nen Dros, die een paar jaar geleden zijn promotie-onderzoek staakte, snijdt ze echter zélf aan. 'Over Texel ben ik voorlopig wel uitgeschreven, maar ik zit vol ideeèn. Tot 2010 zit de agenda vol. Ik wil bijvoorbeeld nog een historische roman schrijven, die in een ander land speelt Hij lacht 'Alleen, momenteel kan ik niks. Ik heb net een maand achter de rug waarin ik de hele dag alleen maar wat zat te keutelen. Een paar jaar geleden had ik een hernia en moest ik valium gebruiken Het kon toen gebeuren dat ik een brief schreef en als die af was dan was ook de dag om, zonder dat ik er erg in had Zulke ervaringen heb ik de laatste tijd ook gehad.' Sinds een paar weken begint hij weer voorzichtig te denken aan de toekomst. Een terugkeer naar zijn oude vakgebied, economische ge schiedenis, lijkt uitgesloten. 'Ik vond het steeds vervelender in één hoek geplaatst te worden Je had een specialisme', klinkt het zuinig 'Nu begeef ik me op een veel breder ter rein Ik mag elk archief inzien en ik krijg iedereen te spreken. Een schrij ver wil men altijd wel te woord staan hoe vreemd zijn vragen ook zijn Sinds een paar jaar is Dros docent bij Colofon, een soort kunstacade- 'Ze hadden hem gezien, kort achter elkaar Bakker vanaf zijn erf en Lap vanaf het land. Alle bei hadden ze hem gegroet door de wijs- en middelvinger tegelijk schuin omhoog te steken en eeuuh re zeggen ,.)Ze hadden hem in het vroege licht herkend als een jongen van Deroche. van Klaas, hoewel ze niet wisten dat hij Vos heette Eigenlijk dacht Bakker dat de jongste van Klaas Wullem heette. Het kwam niet in Maurits op om het verhaal van beide boeren in twi/fel te trekken Hij wist dat de telgen van oud- Texelse geslachten elkaar aan zekere prototypische trekken herkennen. Als Vos die ochtend wel in goede doen was geweest, dan was hem hetzelfde gebeurd. Van de ene zou hij gedacht heb ben da 's een Lap met een plens Commandeursbloed En die an dere zou hij herkend hebben als eentje van die familie Bakker die al sinds mensenheugenis het liefst met de Van Heerwaard- entjes trouwen, wat je aan hun puntige oren kunt zien.(pagina 593) mie voor schrijvers, waaraan onder anderen ook oud-eilandgenote Hermine Landvreugd studeerde Hij verdient er een deel van zijn brood mee, net als met de artikelen en columns die hij schrijft - hoewel min der dan hij misschien wel zou willen - voor verscheidene tijdschriften. 'En als mijn boek straks in de winkel ligt, word ik vast ook weer gevraagd voor lezingen. Dat levert een aardig be drag op per keer. Maar ik moet ook wel eens stuken om bij te verdienen. Dat vind ik leuk, al doe ik het alleen voor vrienden en bekenden.' Dat hij zware offers heeft gebracht om zijn 'meesterproef' te kunnen voltooien, lijkt geen al te boude be wering. Ik hoop dat mijn volgende boek geen roman van zeshonderd bladzijden wordt. Dan krijg je weer depressies en daar moet je uitgeluid worden door vrienden of de huisarts. Tijdens het schrijven leerde ik een heel leuk meisje kennen. Ik hoefde maar een klein beetje mijn best te doen om haar mijn vriendin te kun nen noemen. Maar ik heb het niet gedaan Want ze paste met in de sfeer van het boek Dros lacht. Verontschuldigend, zo lijkt het eerst, maar hij zegt er direct achteraan. 'Ja, zo werkt het. Dan was mijn gemoedstoestand heel anders geworden en dat had doorge klonken in het boek.' Medelijden is met op zijn plaats, haast hij te zeggen. En de sugges tie dat hij misschien alsnog een po ging kan wagen, is door de werke lijkheid achterhaald. 'Ik ben nu weer bijzonder gelukkig. Morgen (zaterdag) signeert Nico Dros Ter hoogte van het Salsa-pa viljoen tussen 15,00 en 16.30 uur in Het Open Boek in Den Burg. Ingenaaid (ISBN 90 282 09370) kost het 49,-, voor een gebonden exemplaar (ISBN 90 282 09360) bedraagt de prijs 69.-. Woensdagavond 2 juni wordt de roman besproken in het boeken programma 'Zeeman met boe ken', dat wordt uitgezonden via Nederland 3. Tekst Joop Rommets Foto March Heijnen lis volgende maand een jaar geleden dat Peter van der Wolf en 'vrouw Lisanne Aerts Texel voor Curagao verruilden om in luurreservaat Christoffelpark een roofvogelopvangcentrum te teren, een soort EcoMare voor roofvogels. Van der Wolf en Aerts teen de opvang flink uitgebreid en dragen hun steentje bij aan grating van het natuur- en milieubewustzijn, dat op de Antillen een laag pitje staat. Vanaf een zonnig Curagao berichten de ''"gen natuurliefhebbers over een tot nu toe geslaagd project, araan zij zich nog minimaal twee jaar zullen wijden. i'teatig komen er mensen aan P°ort die denken dat het 'ogelcentrum een soort groot- 'S waar goed geld te halen Jongens die een witstaart- 'eduit een nest hebben gehaald '«voor 200,- willen verkopen, si man die vijf torenvalknesten 'uitgehaald en ze vol trots ter rrsme aanbiedt. Daar hebben we «ee te maken', aldus Peter van Het is duidelijk: de oud- »aars hebben nog een hoop le verrichten. °P Texel was het tweetal be- ismatig bezig met de natuur. Jaat en illustrator Van der Wolf e aan exposities en verzorgde ty EcoMare, en was acht J nen 'ang in De Muy vogel- ir voor Staatsbosbeheer, jr aerts verrichte onderzoek bij UZ en promoveerde deze week naar koralen en spon- Voortvarendheid ^ornst op Curagao ontferm- "Olf en Aerts zich over een aantal Amerikaanse torenvalken, kuifcaracara's en witstaartbuizerds, die onder een geïmproviseerde over kapping moesten worden weggezet: goede accommodatie was er nauwe lijks. Met geld van het Christoffelpark stak het tweetal de handen uit de mouwen en realiseerde het duo zes open roofvogelkooien. een valken en uilenkooi en een speciale broed- kooi waarin een paartje caracara's werd ondergebracht. Toen later overheidsgeld vrijkwam timmerde en metselden zij er nog drie kooien bij Momenteel wordt aan vijftien roofvo gels goed onderdak geboden. Ondanks de voortvarende bouw activiteiten van Van der Wolf en Arts is het opvangcentrum nu alweer te klein. 'Het vogelaanbod is nog altijd redelijk groot, en enkele herstellende dieren hebben we noodgedwongen in huis genomen. We willen daarom extra opvangruimte creèren', aldus Van der Wolf. Op het wensenlijstje staan verder een werkruimte waar gereedschappen en de diepvriezers met voedsel voor de vogels kunnen worden opgeslagen. Een sponsor actie moet de benodigde middelen opleveren. 'Langzaam maar zeker komt er respons. De ABN-AMRO heeft al 5000 Antilliaanse guldens toegezegd.' Ook in Nederland wordt een bankrekening geopend waarop giften kunnen worden gestort. Eendagskuikens Een andere sponsor, KLM-Curapao, stak de helpende hand toe bij een ander probleem waar Van der Wolf en Aerts al snel tegenaan liepen, het voeren van de roofvogels volgens een gevarieerd dieet Door zelf te jagen op wilde geiten kon aanvanke lijk in vlees worden voorzien, maar de roofvogels hebben ruwe vezels nodig en voedselbestanddelen als veren, botjes en kraakbeen De vo gels worden nu gevoerd met hage dis, duif, rat, muis, konijn en kip, maar eendagskuikens zouden vol gens Van der Wolf een uitstekende basis voor het roofvogeldieet zijn. Met een leverancier van diep gevroren eendagskuikens uit Barneveld is contact gelegd 'De KLM wil het kostbare vriestransport van Nederland naar Curagao voor haar rekening nemen. De laatste formaliteiten worden afgehandeld en we verwachten hier elk moment het groene licht voor de vrachtvlucht', aldus Van der Wolf, die twee extra vriezers van 700 liter heeft aange schaft waarin de 20 000 kuikens een jaar lang kunnen worden bewaard. Educatie Van der Wolf en Aerts vangen niet alleen zieke, gewonde of afgedankte vogels op, de dieren worden ook door hen afgericht. Dagelijks vinden demonstraties plaats die een attrac tie vormen voor schoolkinderen en andere binnen- en buitenlandse be zoekers die zo allerlei wetens waardigheden omtrent de vogels gepresenteerd krijgen Bij de Curagao Tourism Developing Board ligt een projectvoorstel dat voorziet in een openluchtexpositie met fo to's, tekeningen en allerhande infor matie. De expo biedt achtergrondin formatie en moet het besef bij de bevolking vergroten dat het om kwetsbare diersoorten gaat, waar van enkele in hun voortbestaan wor den bedreigd. Op de Antillen wordt op roofvogels gejaagd en de wette lijke bescherming laat te wensen over. Broedprogramma Het verzorgen en laten aansterken van zieke en verzwakte dieren die vervolgens weer in de natuur worden uitgezet, is één manier om aan in standhouding van de Caribische roofvogelpopulatie te werken Een methode die verdergaat is het kwe ken van roofvogels die vervolgens worden losgelaten, waardoor de po pulatie daadwerkelijk groeit. Maar met het broed- en kweekprogramma wil het nog met zo vlotten. Van der Wolf en Aerts willen geen vogels uit de vrije natuur halen om ze in gevan genschap te laten broeden, en zijn dus aangewezen op de vogels in de opvang. De geslachtsbepaling is een probleem. Van der Wolf: 'We willen zeker weten dat we een mannetje en een vrouwtje samen in een kooi zet ten, want dan is er een reële kans op iets moois. We hebben van al onze vogels verenmonsters naar Miami gestuurd, waar een gespecia liseerd laboratorium het geslacht bepaalt Maar daar bleken ze te weinig ervaring en vergelijkingsma teriaal over de kuifcaracara s te heb ben, zodat ze moeten wachten op informatie uit Zuid-Amerika Ook wij moeten nog even geduld hebben Om te achterhalen waar zich de luiste plek bevindt om een bepaalde soort uit te zetten, gaan Van der Wolf en Aerts de komende tijd vier keer per jaar veldonderzoek verrichten op Curagao, Bonaire en Aruba. De in ventarisatie moet de broedende pa ren in kaart brengen en aangeven in welk gebied welke soort wel een impuls kan gebruiken, en waar de vogels een goede overlevingskans hebben. DAAR RED JE LEVENS MEE Peter van der Wolf poseert met een witstaartbuizerd en Lisanne Aerts met een aaseter, de warawara. De foto is genomen door Jook Nauta, die onlangs bij het paar op bezoek was. Op de achtergrond zijn enkele opvangkooien te zien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1999 | | pagina 7