Noors gezin kan eindelijk
rouwproces voltooien
Na 16 jaar duidelijkheid over schipbreuk
iazetteer
v
TEXELSE J couRANT
Lijken aangespoeld
Active role for schooner
1-1-2 DAAR RED JE LEVENS MEE
Texelaartjes
VRIJDAG 13 AUGUSTUS 199'
'Die toeristen moeten ook met brutaler worden', dacht Bert Koning
toen hij maandag vanuit zijn kantoortje in het Maritiem en Jutters
Museum naar buiten keek en een man in een geelT-shirt over het
hek zag klimmen. De insluiper bleek een Noor en een broer van de
jonge vrouw die op 1 februari 1983 schipbreuk leed met de Deense
schoener'Activ' en levenloos aanspoelde op hetTexelse strand.
Samen met zijn vader, moeder en vriendin was hij opTexel om meer
te weten te komen over de omstandigheden waarin hun zus en
dochter het leven had gelaten. Met hulp van Bert Koning volgden
ze het spoor terug.
We schrijven dinsdag 1 februari
1983 Het halve eiland is in rep en
roer Het is al weken stormachtig
weer, de buitenste duinenrij wordt
bijna iedere dag een paar meter
smaller, de strandpaviljoens bij paal
9, paal 12 en paal 21 dreigen in de
golven te verdwijnen en bij paal 14
ligt nog steeds de op 18 januari ge
strande kotter KW 149.
In het Natuur Recreatie Centrum (het
huidige EcoMare) zit Bert Koning te
werken De Stichting Texels Mu
seum had de Oudeschilder eigenlijk
bij het Maritiem en Jutters Museum
gedetacheerd, maar omdat daar nog
geen centrale verwarming is, had
directeur Gerrit de Haan hem aange
raden zijn spulletjes maar bij elkaar
te rapen en lekker warm bij hem op
kantoor te komen zitten.
Aan het begin van de middag vertelt
De Haan zijn medewerker dat hij
thuis, in de aangrenzende dienst-
bungalow, een gloednieuwe scanner
heeft staan Het apparaat moet nog
worden geïnstalleerd, een karwei dat
hij zelf met denkt te kunnen klaren.
Misschien dat Bert, die de nodige
kennis van maritieme zaken heeft
en zelf ook een scanner heeft, hem
daarbij zou willen helpen..
Het tweetal is net bezig de frequen
ties van de kustwacht, de vuurtoren
en de waterpolitie in te toetsen als
een spoedbericht van Schevenmgen
Radio binnenkomt, de Deense
schoener 'Activ' verkeert in proble
men, op zo'n 31 kilometer ten west-
noord-westen van Den Helder. Om
eventueel in de buurt varende sche-
oen naar de plek des onheils te diri
geren, wordt het bericht met regel
maat herhaald. 'Het schip maakte
water en het was heel slecht weer,
met een kolkende zee, dus er was
duidelijk wat loos', herinnert Koning
zich.
Het verslag van de Koninklijke
Noord- en Zuid-Hollandse Redding
Maatschappij over het jaar 1983
bevestigt zijn lezing:
'De kapitein meldt dat zijn schip
water maakte en dat hij sleepboot
hulp wenste Het was bar slecht
I
Dondaröagochtend zijn op hat
strand van Taxal bij paal 23 an 24 de
stoffelijke overschotten aangespoeld
van aan man an een vrouw, vrijwel
zeker afkomstig van de vergane
Deense schoener „Activ".
Koning belt ondertussen snel naar
huis om zijn moeder opdracht te
geven de aan zijn eigen scanner
gekoppelde bandrecorder in te scha
kelen. 'Dat doe ik altijd, gevoelsma
tig, als ik denk dat het nodig is. Ik
bewaar al die banden.'
Dat Konings intuïtie hem met in de
steek laat, blijkt al gauw: 'De berich
ten bleven elkaar opvolgen. We kon
den de gesprekken tussen Sche-
veningen Radio, het marineschip en
de reddingboot prima volgen. Het is
een beetje raar om zo te noemen, nu
we weten hoe het is afgelopen, maar
je kunt rustig zeggen dat Gerrit de
Haan met zijn neus in de boter viel.
Hij wist niet wat hij hoorde. Dat er
zulke berichten uit zijn nieuwe
Scannertje kwamen. Je begrijpt, we
zijn geen van beiden meer de bun
galow uitgeweest.'
Met de Deense schoener, die te kam
pen heeft met golven van zo'n der
tien meter hoog, gaat het niet goed,
blijkt ook uit het verslag van de
KNZHRM.
'Om 14 08 uur meldde kapitein
Bruntze dat de bemanning in de
dinghy ging- Korte tijd later ver
klaarde de Evertsen dat zij in het
rampgebied was aangekomen. Daar
bij werd Suzanna geadviseerd terug
te keren, daar de Activ inmiddels
gezonken was en de schipbreukelin
gen ogenschijnlijk levenloos in het
water dreven. Een reddingvlot dreef
leeg voorde wind weg. Later slaagde
een helikopter erin één man op te
hijsen, maar die bleek te zijn over
leden. Pogingen om ook de anderen
uit het water te halen, werden ernstig
bemoeilijkt door de hoge, wilde zee
en moesten rond 18.00 uur wegens
duisternis worden gestaakt.'
SOUTH KENT
Een artikel in een Deense krant over de activiteiten van de eigenaar van de Activ De
vrouw links op de foto Is Kristin Skagemo. Rechts haar vriendin Helle Bay. wier
lichaam nooit is gevonden, in het midden Benny Joergensen, die de dans ontsprong.
weer, er stond een noordwesterstorm
die nog verder aanwakkerde. Kapi
tein Bruntze zag de toeptand van
ztjn schip niet ernstig in, maar toen
het slagzij maakte die opliep tot
ongeveer 40 graden, kreeg hij het be
nauwd Om 13.50 uur gaf hij nood
seinen. Onmiddellijk stegen helikop
ters op van de vliegbasis De Kooy
en verliet de mrb. Suzanna Den Hel
der Ook Hr. Ms Evertsen, die in de
buurt van de Activ voer, zette koers
naar de opgegeven positie. Schipper
Kramer besloot via het Westgat naar
buiten te gaan. In volle zee gekomen
kon wegens de ruwe zee niet volle
kracht worden gevaren. Dwars van
de Zuiderhaaksboei gekomen werd
de bool plat opzij geworpen en sloe-
den de motoren af (dit gebeurt door
middel van kwikschakelaars bij een
helling van 100 graden). Zij werden
zo spoedig mogelijk weer gestart en
stekend werd vervolgens koers ge
stuurd naar de Activ'
waarop nummers staan, werd voor
onderzoek meegenomen.'
Bert Koning kan zich deze vondsten
nog goed herinneren.'De marine had
het vlot zelf kapot geschoten, om
verwarring te voorkomen. Stel dat
een schip het had gevonden, dan
was er misschien wel weer alarm
geslagen Op een gegeven moment
was toch wel duidelijk dat niemand
het zou overleven. Je moet beden
ken dat het februari was. Dan hoef
je maar even in zee te liggen om
door onderkoeling te sterven.
In de dagen na de redding speuren
ook Bert Koning en Gerrit de Haan
het strand af. 'In een oude jeep. Die
sloeg regelmatig af en dan was het
nog een hele toer om hem weer aan
de praat te krijgen. Het was elke keer
weer een opluchting als dat lukte,
want je zal er maar staan als de
vloed opkomt. Uiteindelijk hebben we
nog heel wat balken en planken ge
vonden en ook het bergen van het
dak van de kajuit hebben we mee
gemaakt.'
De Haan is zo onder de indruk van
de ramp, dat hij niet aarzelt om ook
's avonds het strand op te gaan. 'We
hadden een soort zoeklicht bij ons.
Niet zo'n ding op dak, dat je met eén
knopje van binnenuit bedient. Nee,
Henk Brugge, die ook mee was, hing
met de lamp uit het raam om bij te
lichten. Eén keer kwam er van de
andere kant zomaar een motor aan-
gescheurd. We verschoten ervan.
Het was Hans Bremer. Ik geloof niet
eens dat hij zijn licht aan had.'
Twee dagen na de ramp worden bij
paal 23 en 24 de stoffelijke over
schotten van een man en een vrouw
gevonden. De vrouw is de 22-jarige
Kristin Skagemo, wier vader, moeder
en broer zestien jaar later naar Texel
komen om het spoor terug te volgen.
Vrijwel vast staat dat zij en de man
nelijke drenkeling de rubberboot heb
ben kunnen bereiken. Wanneer ze
wordt gevonden, is ze gedeeltelijk
ontkleed en heeft ze een T-shirt in
haar vuist geklemd. 'Waarschijnlijk
heeft ze geprobeerd de helikopter of
het marineschip te waarschuwen.
Maar die rubberboot was niet geel of
oranje, maar grijs. Onbegrijpelijk.
Waarschijnlijk hebben de redders
hen helemaal niet gezien.'
Volgens Jan Uitgeest, die destijds
ook aan de scanner gekluisterd zat,
heeft Koning het bij het rechte eind:
'De helikopter wist niet hoeveel men
sen er precies aan boord waren,
begreep ik uit de radioberichten. Als
ze dat wel hadden geweten, hadden
ze natuurlijk doorgezocht. Dat
meisje en die jongen zijn in de rub
berboot gekropen en vervolgens
overleden. Dat bootje is pas onder de
kust omgeslagen, op een breker of
in de branding. Dat moet zo zijn,
anders waren ze met zo vlak bij el
kaar aangespoeld.'
In Denemarken doet de ramp onder
tussen veel stof opwaaien. Het 57
jaar oude schip was eigendom van
de particuliere onderneming Tvind,
die met alleen schepen, maar ook
boerenbedrijven, scholen en een zie
kenhuis bezit en als doel heeft een
alternatieve gemeenschap te vor
men. 'De schepen worden gebruikt
als opleidingsvaartuigen, maar zijn
volgens de voorzitter van de Deense
zeeliedenbond allemaal „drijvende
doodskisten", bemand met onerva
ren bemanningsleden. De Activ was
de laatste paar jaar al vaker lek ge
raakt en ook de andere schepen
hebben met moeilijkheden te kam
pen gehad', meldt het rapport van de
KNZHRM.
Cor Ellen laat de familie Skagemo de foto's zien die Jan Uitgeest destijds maakte van de berging van de rubberboot waarin Kris
tin overleed. (Foto Ben k<?
Een foto uit de Texelse Courant van vrij
dag 4 februari 1983 die bewijst dat het in
derdaad bijzonder hard had gewaaid: de
windmeter van Jan Uitgeest had snelhe
den van bijna 14 op de schaal van
Beaufort geregistreerd.
(Folo are/vol Toxotso Courant)
De voorzitter van Tvind verklaart
voor de scheepsraad dat de Activ
een goedgekeurd schip was. dat
de bemanning zeer ervaren was en
dat naar zijn mening de
Nederlandse redders met snel
genoeg waren uitgerukt. 'De
laatste beschuldiging heeft het
Deense tijdschrift Ude og Hjemmer
in een uitgebreid artikel duidelijk
weerlegd', aldus de KNZHRM
Het schip had enige maanden in
Dover gelegen, maar moest op korte
termijn in haar thuishaven Nyborg
terug zijn voor een rondreis met wat
we nu 'randgroepjongeren' zouden
noemen. Op 31 januari besloot ka
pitein Jórgen Bruntze, die nog maar
27 jaar oud was, zee te kiezen. Aan
boord waren verder vier mannen en
drie vrouwen, onder wie Kristin
Skagemo en een vriendin Beiden
hadden net hun opleiding tot lerares
afgerond en hoopten met het bege
leiden van de kinderen de nodige
werkervaring op te doen De weerbe
richten waren slecht en verschillende
deskundigen adviseerden de kapi
tein op beter weer te wachten. Die
dacht echter dat het allemaal wel
mee zou vallen en zeilde uit, met het
bekende gevolg
Eén man werd (dood) opgepikt door
een helikopter, Kristin Skagemo
spoelde aan op Texel, evenals één
van de mannelijke opvarenden Een
ander werd veel later gevonden op
het strand van Terschelling. De vier
overige bemanningsleden hebben
naar alle waarschijnlijk een
zeemansgraf gekregen Slechts één
man ontsprong de dans, doordat hij
daags tevoren om nooit duidelijk
geworden redenen besloot niet aan
boord te gaan
'In november van dat jaar hebben we
in het Maritiem en Jutters Museum
een expositie ingericht rond de Activ.
Eén van de collectiestukken was het
dak van de kajuit', vertelt Bert Ko
ning Hij zou nog veel aan de gebeur
tenissen terugdenken, maar met het
inrichten van de expositie leek de
schipbreuk geschiedenis te zijn ge
worden.
Tot maandag jongstleden, toen de
broer van Kristin Skagemo ('Ik heb
zijn naam helaas met gevraagd')
plotseling voor Konings neus stond,
samen met vader Sören en moeder
Ruth en zijn vriendin 'Ze waren
eerst bij de politie geweest en die
had ze doorverwezen naar het mu
seum Ze waren zondag al geweest,
maar toen waren we gesloten. Toen
we maandag weer dicht waren, was
die jongen over het hek geklommen,
misschien in de hoop dat hij een
medewerker zou treffen Ik heb ze
eerst maar koffie aangeboden en
gevraagd wat hun relatie met de
Activ was. Gelukkig sprak die jongen
Engels. Hij vertelde dat ze het na
zestien jaar hadden kunnen opbren
gen om het spoor terug te volgen.
Kennelijk was de tijd rijp.'
Koning wist nauwelijks wat hem
overkwam 'Ik heb ze eerst mijn per
soonlijke ervaringen verteld. Over de
storm en over de berichten die we
over de scanner hadden gehoord
Het stond me allemaal nog duidelijk
voor de geest, maar ik had nooit
gedacht na zestien jaar nog eens
Het dak van de kajuit van het rampschip, kort nadat het door de strandvonderij was
geborgen. (Fotoarcteet Texelse Courant)
familie van een slachtoffer tegen
over me te krijgen. Ik kreeg het ei
benauwd van.'
In de expositieruimte leidde de
Oudeschilder de familie langs de
diverse spullen die nog aan de Activ
herinneren, waaronder het dak var
de kajuit. 'Als je zag met wat voor
emoties ze er langs liepen
Ondertussen bleef Koning vertellen
en antwoorden op de vragen van de
Noren. 'Ik had de overtuiging dat ze
bijna niks wisten. Ik vermoed dat ze
destijds bijna geen informatie heb
ben gekregen van de maatschappij
omdat die in de clinch lag met de
verzekering. Het leek wel of alles wat
ze hoorden nieuw was.'
Uiteindelijk besloot Koning dat zijn
gasten nog mee moesten naar
hoeve Flora, waar de rubberboot te
genwoordig ligt waarin Kristin'
Skagemo dus waarschijnlijk haar
laatste adem heeft uitgeblazen. Mt
plakboeken erbij vertelden ook Jan:
Uitgeest en Cor Ellen wat ze zich
herinnerden van die gedenkwaardige
dagen in februari 1983. Op een foto
die ze de familie cadeau dederj.
staat de rubberboot op het moment
dat die wordt geborgen 'Ik heb me
regelmatig afgewend. Op zulke mo
menten word je heel klein Maar het
was het enige wat je nog voor die
mensen kon doen', vertelt Koning
Niet lang nadat de foto was overhan
digd, vertrokken de Noren, die ook
nog de toezegging kregen van Ko
ning dat ze de banden krijgen met het
radioverkeer. 'Eerst werd er heel
weinig meer gezegd, daarna zijn ze
weggegaan Het was ze te veel ge
worden', vermoedt Koning. Twee da
gen na de gebeurtenis is hij nog
steeds een beetje timide. Maar één
ding weet hij zeker: 'Ik ben nóg meer
overtuigd geraakt van de waarde
van de jutterij. Dingen die aanspoe
len vertegenwoordigen méér dan ai
leen de waarde van het materiaal.
Die betekenen iets voor mensen
Joop Rommets
Nog dezelfde avond spoelt in de
buurt van De Koog een groot
reddingvlot aan, waarvan aanvanke
lijk wordt gedacht dat het afkomstig
is van de Activ. Later blijkt het ech
ter te zijn afgeworpen door het
marineschip de Evertsen, om te die
nen als markeringspunt voor de zoe
kende helikopters.
Een dag later is het wel raak, meldt
de Texelse Courant van 4 februari
1983 'Klaas Uitgeest vond om half
twaalf tussen paal 22 en 23 een vier
meter lange rubberboot met op de
houten spiegel het opschrift Activen
de naam van de thuishaven, Nyborg
Ook werden enkele luiken en deuren
gevonden die van de Deen afkom
stig zijn. Vanuit een marinehelikopter
werd op de Hors een reddingvlot
waargenomen, dat woensdag
middag door de wipperploeg van De
Koog werd geïnspecteerd Het was
totaal vernield. Alleen de luchtfles
Enige en algemene kennisgeving
Onze bijzondere moeder, schoonmoeder, groot-
en overgrootmoeder
Jo Backer-van Putten
weduwe van Albert Backer Tzn.
a Den Haag,
12 februari 1909
t Texel,
7 augustus 1999
is overleden op de gezegende leeftijd van
90 jaar.
Wil en Jan
Theo en Pietie
Bert
kleinkinderen en
achterkleinkinderen
Naar wens van de overledene heeft de crematie
in besloten kring plaatsgevonden.
11 augustus 1999
Correspondentie-adres: A. Backer,
Buytengors 56, 1791 WR Den Burg.
Onze karakteristieke buurvrouw is zaterdag
7 augustus op 90-jarige leeftijd overleden
Tante Jo
Wij zullen u niet gauw vergeten.
Ben en Hennie
Met grote blijdschap geven wij kennis van
de geboorte van ons dochtertje
Emma
Emma Lena Tine Zadeits
27 juli 1999
André Bosman Pauline Zadeits
2901 Richard Road
Wichita Falls, Texas 76308 USA
Niek Kuip
en
Margriet Jonkergouw
willen u laten weten dat zij op vrijdag 20 augustus
1999 om 13.30 uur in het huwelijk zullen treden in
het gemeentehuis van Texel
De kerkelijke inzegening volgt hierop in de paro
chiekerk van de H. Johannes de Doper te Den Burg.
Wij zouden het leuk vinden u te zien op onze recep
tie die gehouden wordt van 20.00 tot 21.30 uur in
restaurant Theodorahoeve, Kogerstraat 26, Den
Burg.
Westerweg 45, 1797 RE Den Hoorn, Texel.
Cadeautip
Wanneer de spraak
ingehouden wordt
spreken de ogen,
de blik zegt wat woorden
nooit kunnen zeggen.
mayat khan
Hierbij willen wi| u bedanken voor de grote belang
stelling en hel medeleven na het overlijden van mijn
man en onze vader
DIRK JACOB KEIJSER
Betty Keijser-Liedermooij
en kinderen
Texel, augustus 1999
Op 27 juli 1999 is om
22.38 uur bij volle maan
geboren
Wiske
Dochter van
Joost Overmaat en
Mariëtte Smit
Ertskade t/o 125
a/b Koophandel 4
1019 BC Amsterdam
tel. 020-4193354
Bedankt lieve mensen
voor al uw kado's, inte
resse en Inzet
Onze trouwdag zal hier
door een prachtige herin
nering blijven.
Sander Isabel
van Heerwaarden
Heel veel dank voor de
vele kaarten, bloemen
en andere attenties tij
dens mijn verblijf in het
ziekenhuis en bij thuis
komst.
Nely Koorn-Kramer
Te koop: Citroën zx
Advantage 1.4i, bj. '92;
Seat Terra Van 8 300 km,
bj '95; Mazda 323
Hatchback 1.6i, bj '91;
Citroèn MX 2.0i, 16V, open
dak en airco, bj. '95; Citroën
CX 25 GTi, bj '88, Citroën
Xantia 1 8i. bj '94 Garage
Nagy, De Koog, tel
317567.
Bij Hans van der Klift vind
je glas als Kunst en glas
voor iedere dag.
Satellietinstallaties - Repa
ratie/Verkoop SCT, 311
777.
Kinderfietsen te koop door
inruil verkregen Vermeul
en Bikes, tel. 319213
Leren omgaan met Word
Windows of Excel!!! Bel
voor ons cursusaanbod
naar TCA 318489.
Veemarkt Den Hoorn
Donderdag 19 augustus
Opgave tel. 319638/
319369.
Te koop Peugeot 205
Generation 4-'97 Tel 06-
53312201
Compl. nw. rolbouw-
steiger8m h. x2,5m. Lx
1,35m. br. 2750,- en nw
lederlook 2- 3-zits bank
stellen. div kl. van ƒ750.
voor 545,- Gratis
bezorging op Texel Tel
0488 - 483488.
Disney Parijs voordeel
Nu in Sequoia Lodge voor
de prijs van Hotel Santa
Fe; of in de Newport Bay
Club voor de prijs van
Hotel Cheyenne Geldig
voor aankomsten op 20.
21 en 25 tot 28 augustus.
Kom snel naar Reis-
buroTexel Holland Inter
national. Beter In Service.
Cursus Windows bel TCA
Cursus Word 97 bel TCA
Cursus Excel bel 318489
T.k.: Volvo 240 DL, tech
goed, APK-gekeurd. ine
acc ƒ2000,- Tel 315517
Verkoop/reparatie van ra
dio. tv, video. Service Cen
ter Texel, 311 777.
Waar bent u zondag
middag om 15.00 uur?
Natuurlijk bij de Worstel-
tent! Zondag 15 aug.:
Ewoud Adriaans speelt en
zingt Nederlandstalige
Rock en Blues. Smitsweg
6, Afslag 11
Houtbouw „It Paradyske
B.V., Noordbergum Frl
Voor sierlijke autogarages
tuinhuisjes, schuren,
paardenboxen, loodsen,
enz Gemaakt uit 32 mm gg
vuren geïmpregneerd ra
bat. Alle maten mogelijk,
rechtstreeks vanaf de fa
briek. Info en folders 0511 -
474655, fax 0511-475711
Is uw leren jas aan nieuwe
voering of zakken toe? Wij
worden van dit werk nooil
moe Schoenmakerij
Sleutelservice Van Osch,
Weverstraat 88, Den Burg,
tel. 313901.
Een cadeautje van Texel
moet Texels voelen Zo'n
boet of vuurtoren van Hans
van der Klift is puur Texels
De electrische fiets al
eens geprobeerd9 Kom
langs voor een proefrit op
een Sparta of Yamaha.
Vermeulen Bikes, tel.
319213
TCA pe's, netwerken,
printers, software eigenlijk
alles Bel TCA Oosterend
318489.
Interieur al een andere
kleur! Autospuiterij
Betsema.
Sony- dealer SCT, 311
777.
Wintersport, al diverse
programma's binnen, o.a
Arke. OAD, de Jong Intra
en Neckermann En u krijgt
bij ons de gratis kieswijzer
met alle info over de
skigebieden Kom langs
bij Reisburo Texel Hol
land International, beter
In Service.
KLM prijsverlaging naar
Aruba, Bonaire, Curasao
en St. Maarten Nu al
retourvluchten voor 1299.-
Let op Het aantal stoelen
is beperkt, wacht dus met
te lang want op=op.
Reisburo Texel Holland
International. Beter In Ser
vice.
