1923: gestrande Alesia bijna niet vlot te krijgen
Van Texels Museum
tot onderwaterzaal
TEXELSE^? couRANT
Dit kiekje, dat we danken aan de zoon van onze burgemeester, de
Jiècr W. Oort Jr., geeft eesiig denkbeeld van de enorme hoeveelheid bollen,
welke door Tcxelsclie boilcnkwcekers ingevolge bet saneeringsbesluit is inge
leverd. Hierboven ziet men lioe de kuil bij .Ceres", ontstaan door het uitgra
ven van zand voor de dijkophooging, met bloembollen wordt gevuld. Het is
maar een klein gedeelte nog, want hier ziet ge het „bollenkerkhof" bij
Cenes in de P.H.Polder alleen. Zooals bekend, kunnen ook op „Vlijt" in Eier-
lamd, en bij Nieuwcschild bollen ter vernietiging worden aangeboden. Een
groot kapitaal gaat hier letterlijk en figuurlijk ten gronde. Moge het beoogde
doel hiermee nu ook worden bereikt.
OP HET BOLLEN-KERKHOF IN DE P. H POLDER.
f lij dit nummer behoort een bijblad.
Binnenland.
Uitslag van gehouden Verhoopingen.
Nieuwe- en
Advertentieblad.
VRIJDAG 31 DECEMBER 1999
Beeld van de crisisjaren, toen ook de bloembollentelers op Texel door de gevolgen van de malaise werd getroffen.
De stranding van de Alesia trok grote belangstelling.
Van de vele strandingen op de
Texelse kust, is er één waarover
nog lang is nagepraat. Het stoom
schip de Alesia, dat in de nacht van
18 op 19 december 1923 in een
vliegende storm bij paal 16 aan de
grond liep, werd zó hoog op het
strand geworpen, dat het leek alsof
het schip over de duinen was
heengeslagen. De schoorsteen, de
brug en dekhuizen staken een eind
boven de duinen uit en volgens de
overlevering waren de masten
zelfs vanuit Den Burg te zien. Het
vergde bijna een half jaar en heel
veel geld orride kolos die een laad
vermogen had van 8.000 ton vlot te
trekken.
Dat de Alesia zo hoog op het strand
lag. kwam doordat het ruim tijdens de
stranding volkomen leeg was. Het
stoomschip van Duitse oorsprong,
dat in het kader van de herstel
betalingen na de Eerste Wereldoorlog
aan Engeland was afgestaan en voor
Peninsular en Oriental (P&O) voer,
was op weg naar Bremen om daar te
worden gesloopt. De twee schroeven
waren op dat moment al afgekoppeld
en er waren geen kolen aan boord.
De Alesia werd naar z'n eind
bestemming gesleept door de Duitse
sleper Hoheweg. Toen ti|dens een
vliegende noordwester de tros brak,
was het lot van kapiteit Beek en z'n
twaalf bemanningsleden bezegeld.
Om vijf uur 's morgens strandde de
kolos ten noorden van het Westers
lag. De reddingbootcommissie werd
gewaarschuwd, die per auto naar
Oudeschild ging om de bemanning
van de reddingboot op te halen Toen
de redders (schipper Cornells Koop
man, Jaap Boon Jbz., Gerrit Krijnen,
Piet Schagen, Jan Kooger, Bertus
Houtwipper, Klaas Dogger, Jacob
Hoogerheide, Willem Vlas Pz., Maar
ten Dogger, Klaas Bonne Dzn. en Jan
Dogger Kzn.) op het strand achter de
Westermientse bossen arriveerden
zagen ze een 'groot, donker gevaarte
hoog en bijna droog'. De bemanning
werd met de reddingboot van boord
gehaald. 'Hadden ze een paar uurtjes
geduld gehad, dan hadden ze op hun
dooie gemak zonder natte voeten
met een laddertje van boord kunnen
wandelen', schreef de Texelse Cou
rant.
De barre kou weerhield nieuwsgierige
Texelaars er niet van naar Westerslag
te gaan. Lopend, op de fiets, met de
auto, motor of per boerenwagen of te
paard spoedde men zich naar het
strand. Het was er een drukte van
belang. De firma Dros van Texel en
Doeksen van Terschelling sloten sa
men met bureau Weismuller een con
tract af om het gevaarte te bergen. In
het verleden waren soortgelijke sche
pen wel van het strand gesleept,
maar die waren tijdens de stranding
altijd geladen geweest en lagen min
der hoog op het strand. Na het los
sen van de lading waren ze makkelij
ker naar zee te slepen.
Op 27 december werd de Alesia met
'armdikke' staaldraden van zes
honderd meter lengte aan de Dol-
phijn, een stoomblazer uit Nieuwe-
diep, verbonden en slaagde men erin
het schip twee meter naar zee te ver
plaatsen. Om te voorkomen dat het
schip tijdens stormweer hoger op het
strand werd geworpen, werden het
schip vol met water gepompt. Er
werden pompen aan boord van de
Alesia gebracht, om water in de rui
men te pompen, zodat een beter
evenwicht werd gekregen en werd
voorkomen dat het schip door het
harde rukken van de sleepboten in
tweeën zou breken. In januari spitten
35 arbeiders een geul langs het schip,
waarbij met zandzakken een rug
werd gemaakt, teneinde meer stro
ming langs het schip te krijgen. On
derwijl probeerden de bergers de on
bruikbare stoommachine weer aan
de praat te krijgen, wat na wekenlang
ploeteren lukte. Met de draaiende
schroeven werd een diep gat in het
De Alesia kort na de stranding bil Westerslag. Op de toto meert de reddingboot al, die heen en weer pendelde tussen het strand en
het stoomschip.
Cornells Koopman, schipper van de red
dingboot.
zand gemalen en schoof de Alesia
heel langzaam naar open water. In
april bouwden arbeiders een houten
damwand rond het schip en kon het
zand binnen die wand worden weg
gezogen, waardoor de Alesia langza
merhand in een betere positie kwam.
Door het voorschip met een staal
kabel aan een anker in het duin te
verbinden, slaagde de bergers erin
het schip een zwaai te laten maken,
zodat het haaks op de kust kwam te
liggen.
Woensdag 4 juni 1924 kregen de
sleepboten Texel en de Volharding
van de firma's Dros en Doeksen de
Drenthe en de Cycloop, Assistent en
de Dolphijn van Wijsmuller orders om
zich naar de Alesia te begeven. De
poging die de bergers onder grote
belangstelling en bij gunstig tij
waagde, was niet succesvol. Het an
ker wilde niet snel genoeg omhoog,
de sleeptros brak en het goede tij
verliep. Aan het eind van de dag was
het schip wel 35 meter opgeschoven
en donderdag wonnen de bergers 32
meter op de elementen. Op vrijdag
morgen 7 juni, toen er bijna niemand
op het strand was, gleed de Alesia na
bijna een half jaar zwoegen en ten
koste van veel energie en hoge kos
ten geruisloos van het strand. De
Volharding, de Drenthe en de
Cycloop hadden het schip vlot ge
trokken en laveerden het tussen de
banken door naar open water. Eerst
om de noord en toen over de buiten
ste banken werd koers gezet naar het
Nieuwediep. Anno 1999 hennnert het
Alesiapad door de duinen bij
Westerslag nog aan de plek van de
stranding.
Foto's en gegevens:
Klaas Uitgeest
De Alesia heett bij elkaar zo'n hall jaar op het strand gelegen. Op de foto is de sleuf te zien die bergers hebben gegraven om de kolos
vlot te krijgen.
t GBVONDB.V VOOBWEBPBXi
G«d*poDeerd tan Reedhuire twee portemormaie»,
batdon Inhoudende eenlg geld.
vbbobpbbiiiobb!
I .BURGEMEESTER en WETH0UBER8 van
r Té iel brengén tar algemeen* kannla, dat op
htdan door ben rijn afgekondigd en aangeplakt
L'de verordeningen tot hofdag en Invordering van
SLegee tar Secratarie en van rechten, wegens de
Ivarrlchtlngen van den Ambtenaar van den Bur
igeridkeo Stand In de Gemeente Texel, toomede
dat afdrukkendier verordeningen ter Secretarie
i tegen totaling der koaten ad f0.40, algemeen
verkrijgbaar xQn gesteld.
Texel, den 28 December 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
j!' H. W. ÏE Jokchcibx, Burgemeester.
fl!y J. A. WesstjiA, Secretaris.
SCHLLDVOKDÊip.VGM
ten lute der flemcqitc Texel:
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
:el noodJgen belang hebbenden alt, die ln
llblMt hunne vorderingen zoo spoedig
ifeigk ln te zendon ter Secretarie der Gemeente
,r_je^o»tooveai betreft onderhouds-of berstelllnga-
Weikétt'aao gebouwen en andere gemeentewerken
Mjden; gemeente-oprichter te de Waal.
vTOnh dftQ ÊO December 1899.
meester en Wethouders voornoemd,
B. W. mi Jonchxkbi, Burgemeester.
J. A. Wisaraa, Secretaris.
OUDEJAARSAVOND.
■'„Nog enkele uren en het jaar 1899 behoort
tot het verledens. In die uren zal er veel
stofdèo gesproken en godacht over hetgeen
«pleit jaar voorviel, want 1899 had der
MlËchheid veel te zeggon.
,'Blf den aanvang van het jaar was het
fjiogi' wel goen 1 vrede utussehen Spanje en
L\merlkijji| rpaar hot vechtoh had tocD opge-
jliouden, hl,'duurde het nog tot Maait oor
,Öoor S^ianjès Kóningin-Regentes bot viedes-
.yerflffig werd geteekend - Wie had toen
Jtiinhen vermoeden, dat de krijg zoo spnpdig
len zoo hevigopnieuw zou lo.-bran<1 n in
2iild'A£rikaOp den OuHo'anrsavond doemen"
ze 'wi»r ons op, al de Jammeron, door dien
höriog gesticht. 7.e uakken eon voor den
Men geest voihby en ,aoen het hart in^ep
tdiri|>en b\) dó gedachte aan zoovelen in
utten en paleizen, die op dezen avond de
uanen beweenen, dio voor enkelo weken
J levenslust en levonski acht ten strijde
ikkèn en nu niet -moor zyn. En hoevelen
rkeeien in angst over familiebetrekkingen,
rjie in het hospitaal of op het slagveld eerlang
•'■ftreebUüiyk een smartvdlle dood wacht.
ihsvalers of Engelscheo, Ieder heeft do
hén, „lief en mist ze noode, al mogen de
•'"^hperaden zich troosten mot de ge-
dat de 'hunnen zich hebben opge-
!fly geforceerd tot het vordedigen hunnor
ld.'
Je de verontwaardiging, welke de gru-
'elefa van dezen oorlog alom hebben opgewekt
jmensch het menschonteerende van den
J doen inzien en mot meer succes dan
vVrédes-oongres, dat dit Jaar ln onze
gehouden werd, den oorlog voor
lOgelbk maken I
niet alleen Engeland, maar ook Frank-
rfjk liet zich van ongunstige zyde konnen.
De geschiedenis van Dreyfus, welke nog zoo
kort goleden de geheolo werell in spanning
bracht, ligt Dog te vcrsch in het geheugen
om thans niet herdacht to worden. En al
betreuren wij bet, dat ;de onschuld van
Dreyfus niet ofllciöe! 13 erkend, een gelukkige
Oudejaarsavond ln hot midden dor zjjnen
wordt den heren ïyder, dio den vorigon 81
December op het Duivelseiland doorbracht,
ten volle gegund'
Rusland was dit jaar mot zichzelf in tegen
spraak, want wie kan vrede hebben met
de onrechtvaardige behandeling, welke de
Keizer allor Russen, de ontwofyci van het
Yredes-congrea, den Finnen aaudo-xl?
Voorts herinneren \v\) aan de velen, die
by de aardbeving te Qeram, .aan hen, die bj)
de ramp to Toulon omkwamen De 5S jarige
president van Frankryk, de beer Fe'iv Faure,
stierf onverwachts, doch de 89-jarigo raus,
Leo Xin hersteld»} na eede operatie.
Voor Nederland was hot jaar 1899 met
zbn heeriyken zomer voor velen voordeelig.
wy bleven voor rampen bewaard, zoodat
onze beminde Koningin met tevredenheid op
het eerste volle jaar barer regeering kan
terugzien.
Ook voor Texel was 1899 ovor "het alge
meen een goed jaar. Het wol vee werd goed
betaald en de oogst voldeed aan de verwach
tingen. Jammer, ,dat da irisschers weinig
-vwrdhmiftm iTirjaa.- bm
offers eisebte. Met weemoed gedenkeo Wy
vier onzep plaat3genooten, dte den dood in
de golven' vonden Maar wy vergeten op
Oudejaarsavond zoovéd undoron niet, die
mot ons het jaar begonnen, doch wier plaatsen
thaDS ledig zdn. - Datzy rugten in vredu! -
Doch er Is ook ruime daifkensstof Menigeen
herinnert zich op dozen avond met dank
baarheid aan den milden GoVor da woldaden,
die hem of de zijnen to beurt vielen. Ja,
wie zou or zyn, dio op don laatsten avond
van bet Jaar Diet te danken, wie, die niet
iets goed'te maken heeft? Ieder hobbe dan
een emstlgen en toch gelukkigen Oudoiaars
avond' Men houdo goeden moed en trede
met vertrouwen op IJooger Bestuur den
nieuwen tydkxlng inl
Dat in Zuid-AMka spoedig het Recht
tViumfeerel Dat het ons Vaderland en zljuen
bewoners welga 1 Dat er zogen zy op ons
goede eiland I
Allen hell in het jaar I90u!
TEXEL, 81 Di «omber 1899.
Gidareado dee N;euwjiuatf»g zullen de
post- ea hn'rkaatorea geopesd ztjj als op
werkdagen. Postpakkettea worden ««hierop
dien dag alat aaageaopoi.
De Cock scout, 27 Dec. Gsteroa hield de
hair De Joagh vaa da Waal eaaa 'lezing in
hat logement tnn Mej. de Wad. K. Taomassen.
Ofschoon het weder verre van aanlokkelijk
was, kwam to«k een 70-tal personen op. En
er was waarityk geen reden er zich over te
biklagen, d« heer Da Joagh een oude bekeada
uit Eierland, wist xQn gehoor, ais altyd, van
h«t begla tot h«t a(nd« te bollen. Hat daverend
applaus bewe«s dan ook, dat mei hoogst
voldaan was.
Naar men ons verzekert zal ov«r ««nlgea
tfld nog «ene voordra«hUnavond door den-
z«l/d«n heer georganiseerd worden.
Otjdxïohild, 80 Dcc. lyan zware Qsmaesa,
gisteren voor da haven opeengepakt, belette
a morgens aan de stoomboot om ln open zei
te komen. Hulpvaardig boden velen hun dieiet
aan, door op het havenhoofd aan eed touw
ta trekken, doek ook met die 1 hulp rehoot da
»Ada" niet vooruit Earat 's namiddags, mat
kat vloedgetij, slaagde sQ ar in nleh aan weg
door het ijs te tauan. Be oehtendpost was
inmiddels per Qsvlet over en weer gebracht.
Zaterdag 23 December te Burg op Texel.
Notaris G. J. 0. B. BIKKERS.
Huls, Erf eu Pakhuis, groot 0.02.35 H. A.
Kooptr j. W: Roeloffs voor f 8950.
Huls, Schuur, Wsgonhule en Erf, groot
0,06,98 H. A.
Kooper S. C Ketleer Sr. voor - 2210.
Huis on Erl, groot 0,02,03 H. A.
Kooptr J. J. Kuyper voor - 900.
Welland, ,d« Viukebaan", groot 0,97,50 H.A.
Kooper G. Dz Koolrdan voor - 1425.
Welland, .Arte Klkkortsland", groot
1,51,00 H. A.
Kooper A. Wagemaker voor 23Ü0.
Welland, .Hollewal", groot 1,48,60 H. A.
Kooper S. 0. Ktyaor Sz. voor 1875.
Welland, „Voorste Hollewal", groot
0,94.20 H, A.
Kooper D Boon Jz. voor 14C0.
Welland, „Hollewal van Jan Ztjm", groot
0,78,30 H. A.
Kooper D. KetJser Jz. voor - 830.
Weiland, „de Tielemau", groot 2,81,80 H. A.
Kooper 8 J)z. Bakker voor 2000.
Huls, „de Kamp" eu Hulekoog, groot
0.42,10 H. A.
Boet met Boetatuk, „de Kamp", groot
0,51,00 H. A.
Middelste, groot L74,14 B A.
Hoogekamp, groot 1,91 54 H. A.
Bonedenhulskoog, groot 1 69,09 H. A.
Paardeweldje, groot 1,86 87 H, A.
Briekant, groot 1 86,43 H. A.
Kleine Mlodolatuk. groot 1.13,68 Heet.
Slulastuk, groot 1,1588 Heet.
BQ de Kool, groot 1,61,00.
Kooper 8 KeIJsor Cz. voor f 11870.
Weiland, „Molenbuurt", (Noordel.) groot
1 95,60 Heet,
Welland, „Molenbuurt" (Zuldel.) groot
1,95,70 Heet.
Kooper H. J. Keljser voor 3830.
Weiland, „MlnnlDren", groot 1,40,10 Heet.
Kooper B. Jz. Keöser voor 1810.
Wolland, „Keesklkkertsland", groot
0,80,80 Heet.
Kooptr A. Burger voor 690.
Wetland, „Verste Everstekoog", groot
0,78 60 Heet.
Kooptr J. Jz. Witte voor - 676.
PBEDIKBSÜKTEN.
Zondag 31 December.
HERVORMDE GEMEENTE.
Burg. 's Avoada half 7 our ds. Sohsödxb.
Waal. A 1 osds half 7 nor de. Suns.
Den Hoorn, 's Avoada half 7 ds. Lktfet.
Cocksdorp. 'a Avonds taa'f 7 de hr. Barinds.
Costerend. 's Av, kalf 7 da hr. Van Zwkdih.
GEREFORMEERDE KERK.
Oosttrend, 's Avonds half 7 ds. Rooseboom.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Burg, 'b Avoada half 7 ds. Kopebüs.
Maandag 1 Jaonarf.
HERVORMDE GEMEENTE.
Burg. Voorin.>10 nnr 83. Sohbödxb.
Oudeschild, Voorm. 10 nor de Hr. NiBssnnc,
Qotksdorp. Voorm. 10 nar da Hr. Bambm.
OoslerencL Voorm. 10 nnr Hr. VanZwtokn.
BarferUJkeo stand der Gemeente Texel
ton 2S Dec. tot 29 Dec. 1899.
ONDERTROUWD: Geeno.
GETROUWD: Joost Mak on Pletertje Daalder
(de Koog).
GEBORENUartha Klmïnadochter van Jan
Rab en Frouwtjo Keflser (den Buig). Klaas
Jacobus, zoon van Loule Job&n Kikkert en
Grietje Rab (den Burg). Trijntje, dochter van
Ka,,s #D Trfintje Pais (den Burg).
OVERLEDENAntjo Platvoet 86 Jaren, weduwe
van Cornelia Vlas (OuducAildj.
De eerste Texelse Courant uit deze eeuw, verschijningsdatum 1 januari 1900
Bevorderen van het vreemde
lingenverkeer, ondersteuning van
het natuurhistorisch onderwijs op
het eiland en het wekken van be
langstelling bij de eilandjeugd voor
het Texels eigene. Dat waren de
doelstellingen van het publiekelijk
tonen van een collectie natuur
historische, geologische en
oudheidkundige voorwerpen in
1930 in de lokalen van de toenma
lige ULO school. Tentoongesteld
werd de verzameling van H.J.
Kraai, onderwijzer te Den Burg, en
de door de gemeente aangekocht
collectie Staring (114 opgezette
vogels). Daarmee stond meester
Kraai aan de wieg van het huidige
Ecomare dat jaarlijks zo'n 300.000
bezoekers trekt.
Direct na de oorlog kreeg de collec
tie van meester Kraai een plaats in
een houten barak in het bos nabij Den
Burg. Het Texels Museum in de Den
nen was daarmee een feit. Op deze
fantastische, maar primitieve plaats
zou het tot 1975 gehuisvest blijven.
Als het stormde bestond het gevaar
dat bomen op het museum zouden
vallen.
In 1951 begonnen de toenmalige di
recteur Gerrit Jan de Haan en zijn
vrouw Annie in het bos (als eersten in
Europa) met de verzorging van zieke
zeehonden en van jonge zeehonden
die door hun moeder waren verlaten,
de zogenaamde huilers die aanspoel
den op Texel In de jaren vijftig startte
de opvang van vogels. Het was be
helpen in die jaren. Water voor het
zeeaquarium en voor de zeehonden
werd met de jeep uit Oudeschild ge
haald. Vis voor de zeehonden werd
zelf gevangen. Toch slaagde het
echtpaar erin het merendeel van de
zeehonden in leven te houden.
In de loop van de vijftiger en zestiger
jaren werd het educatieve karakter
van het museum steeds belangrijker
en werden programma's voor scho
lieren gemaakt en in en rond het
museum rondleidingen aan scholen
gegeven. De in 1959 opgerichte
Texelse Museum-vereniging voerde
actie voor de nieuwbouw van het
Texels Museum. Op 2 januari 1975 is
het centrum op de huidige plek in de
duinen bij De Koog in gebruik geno
men. Door per helikopter een zee-
DU kl»4 wiekUat Woeaidag- u hterü(«Tiii
AbtnnemtnUprlét per i moemdsn
Vmt mmm Bra 10 CU. - frsstss per pest int ge-
heel Hnnun U Ote. - Bear Amxboa «b andere
landen met rezhaadng der perte'e.
ABONNEMENTEN ea ADVERTENTÜN wortleia*ag>aome« bQ de
idvortaatlfa vóór 1® uiu op des dag der uitgave.
Prijs der AdivtentUu
Ven 1 tet l engels 80 Cta. Icdcra regel meer ÉCU.
Greet* lettere en Vignetten werden neer pleetemlmte
berokeed. Sev$niuniaorn 8 Oti. por nimmer.
LAKGXVEL» BE ROOIf, Parkstraat, BoxgotTuel
'museum' zijn begonnen. Het derde
juttersmuseum, van Maarten Boon, is
te vinden aan de Vuurtorenweg. In
Den Burg werd de Oudheidkamer in
gericht en in De Waal bouwden vrij
willigers het Agrarisch en Wagen
Museum. Het Luchtvaartmuseum in
een oude vliegtuighangar herbergt
onder meer een tentoonstelling over
de Georgische opstand in 1945.
hond in het Eierlandse Gat uit te zet
ten, opende Prins Claus het museum
in 1976.
EcoMare, later uitgebreid met de
onderwaterzaal en andere exposities,
bleef niet het enige museum op Texel.
In Oudeschild werd het initiatief ge
nomen tot de oprichting van het
Maritiem en Juttersmuseum, waar
van de jutters zich inmiddels hebben
afgescheiden en op Flora een eigen
