éle tonnen schade door orkaan
de Kroniek
Sarasani: love peace in een boerenschuur
Duizenden bomen
werden ontworteld
Een eeuw nieuwtjes
Van vreemdelingenverkeer tot duurzaam toerisme
krenterig!
Noodmeldpunten
millennium
TEXELSE^ couRANT
16°\0 meer dan vorig jaar
Beatclub „Sarasani" ontving dit
seizoen 23.066 bezoekers
Nacht der Nederbeat
was om twaalf uui
afgelopen
Hinkel an alleen omdat er voor-die keer geen nachtver
gunning was aangevraagd bij de Texelse autoriteiten.
Lang erna herinnerden The Typhoons zich nog het bier
drinken en kip eten met de incrowd na afloop, iets
wat de zaak nog wat goedmaakte, liet een record aan
tal bezoekers was er weer een Sara-seizoan afgesloten
Aan het einde van da zomer nam ïTim
Beerling van biartin Geils een twee-
klaviers Hohner orgel over, zodat
de getrouwe maar inmiddels wel ver
guisde Philicorda in de krant kon.
Op de volgende bladzijde nog de aan
kondiging van de afgelaste avond te
Oosterend Van 22 Juli.
.The Typhoons'
krBn?e°£>'ln9oed 9e"
/o£?er, rn,?_®we,de
VRIJDAG 31 DECEMBER 1999
Wie jong en hip was in de jaren
zestig, vierde vakantie op Texel.
Duizenden jongeren overspoelden
in de zomer het eiland, want daar
gebeurde het. Magisch middelpunt
was beatboerderij Sarasani, waar
befaamde bands als Q65, The Gol
den Earrings en Cuby the
Blizzards optraden in een sfeer van
vrijheid blijheid. De oudere genera
tie sprak er schande van. 'Ouders
verboden hun dochters om er naar
toe te gaan. Zij beschouwden het
als Sodom en Gomorra. Maar ei
genlijk was het vooral spannend en
onschuldig.'
Sarasani is anno 1999 nog steeds
een begrip. De poptempel van wel
eer hield het slechts tien jaar vol
(1966-1976), maar de legende leeft
voort. Vakantiegangers van middel
bare leeftijd keren naar Texel terug
omdat zij goede herinneringen bewa
ren aan die periode. 'Maar ook jon
geren spreken mij in de disco wel
eens aan over de Sarasam-tijd Die
verhalen hebben ze dan van hun va
der gehoord', vertelt Frits Langeveld.
De 'horecakoning' uit De Koog
maakte de succesvolle beginjaren
van Sarasani van nabij mee als bar-
exploitant en legde hiermee de basis
voor zijn latere 'imperium'.
Initiatiefnemers waren Armand André
de la Porte (toen 26) en Fred Brink
horst (toen 24) Zij haalden Kees 'van
Corrie' Keyser over om diens grote,
leegstaande boerenschuur 'Sarasani'
aan de Kogerweg te verhuren. Het
ondernemende duo speelde op crea
tieve wijze in op de toenmalige jeugd
cultuur. 'We haalden eens bij een
bollenboer vrachtwagens vol narcis-
senkoppen op en gooiden die op de
vloer, ledereen genoot, dat was pas
flower power', aldus Brinkhorst in een
drieluik van Hans Oosterhof over
Sarasani (TC3, 1990). Sarasani pro
fiteerde volop van de bloeitijd van de
Nederlandse popmuziek en piraten
zender Veronica maakte gretig re
clame voor de Texelse beatclub.
Maar er klonk niet uitsluitend ho
sanna. Een maand na de opening
kopte de Texelse Courant op de voor
pagina 'Reputatie van Texel bedreigd
door vrijgevochten jongeren'. Koger
ondernemers ergerden zich aan al die
langharigenin versleten spijkerbroe
ken en vreesden dat het een grote
rotzooi zou worden.Veel jongeren
sliepen clandestien in schuurtjes of
het bos. Toen Sarasani later in een
landelijk magazine werd afgeschil
derd als het paradijs van de vrije
liefde, gaf dat commotie in de ge
meenteraad. Klopten die verhalen
over sex, drugs en rock roll?
Brinkhorst in TC3: 'Soms was het een
grote orgie. Niet onder de bezoekers,
wel met de artiesten en hun aanhang,
de befaamde groupies. Als ik een gi
taar pakte, kwam er meteen een
meisje glimmend van bewondering
op me af.' Langeveld: 'Er werd wel
geblowed ja. Vrije liefde? Op het bal
kon lagen matrassen en het was er
pikdonker, dus daar gingen allerlei
verhalen over rond Maar in wezen
gebeurde er weinig verkeerds. Het
was gewoon een andere tijd.'
Theun de Winter, destijds een trouw
bezoeker 'In Sarasani heerste een
gevoel van vrijheid. De jeugd droeg
daar een eigen cultuur uit. Natuurlijk
ging het ons ook om de meisjes. In
de praktijk kwam daar niet veel van
terecht, al had je wel de illusie.' De
Winter werkte in 1966 als bijrijder
voor drankenhandel Kooyman. 'Na
het werk werd ik via de deur achter
de bar gratis naar binnen geloodst. Er
was een donkere hoek met ouwe
bankstellen en vloeistofdia's zorgden
voor een psychedelische sfeer.
Overal rond het gebouw lagen fietsen
in de greppels Toch uniek, zo'n grote
boerenschuur waar zoveel volk op af
kwam.'
De Texelse beatgroep The Typhoons
verzorgde op 8 juli 1966 een van de
eerste optredens in Sarasani. Drum
mer Bob Dros kan het zich niet meer
voor de geest halen, maar zijn plak
boek brengt uitkomst. 'Wij waren ei
genlijk met bekend genoeg voor
Sarasani. Wij hadden een flinke
schare Texelse fans, maar de meeste
toeristen kwamen voor de grote na
men als Cuby en The Moan. Toch
hadden wij op die avonden evenveel
succes. Iedereen vond het prachtig.'
'Als er een band afhaakte, dekten wij
het lek', vult bassist Wop Rienks aan.
'Ook reden we met een Opel Blitz van
JKM over het eiland om meubeltjes
op te halen. Die kregen dan een
plaats achter in Sarasani. Maar over
drijf mijn rol alsjeblieft met. Er waren
ongelooflijk veel mensen bij betrok
ken.'
De aantrekkingskracht van de
Texelse beatboerderij was de eerste
zomers gigantisch. Zeven of acht
weken lang zat de tent elke avond
afgeladen vol met jongeren. Na het
topjaar 1968 nam de animo echter af
De hippietijd was over zijn hoogte
punt heen en in de jaren zeventig
namen de discotheken het vaandel
over. In 1976 was het sprookje ten
einde.
De schuur werd daarna gebruikt als
winterstalling voor caravans. Bij een
zware storm begin 1990 stortte de
voorgevel in. Daarmee verdween ook
het artistieke opschrift onder het
puin, als laatste symbool van een
opwindend tijdperk.
Frans Hopman
Texel is in de afgelopen eeuw op
een bijna onvoorstelbare wijze ver
anderd. Dat heeft alles te maken
met de opkomst en bloei van het
toerisme. Wie zoiets beweert,
schopt op wel zeer overtuigende
manier een open deur in. Maar het
is wel ontzettend waar. Wie zich de
bekende foto van De Koog van
rond de vorige eeuwwisseling voor
ogen haalt, realiseert zich wel
waarom. Een kerk en een paar
boerderijtjes en huisjes, méér ge
bouwen telde de tegenwoordig zo
mondaine badplaats niet.
Toch was ook rond 1900 al enige
sprake van toerisme, toen vreem
delingenverkeer genoemd. De gasten
waren hoofdzakelijk natuurliefheb
bers, goed opgeleide dames en he
ren, die er in 'sportieve' kleding op uit
trokken om naar vogels te kijken of in
botaniseertrommels bijzondere
plantjes en bloemetjes te verzamelen.
Evenals de jagers, die in de herfst het
eiland bezochten, logeerden zij in de
statige hotels die de Groeneplaats in
Den Burg omzoomden.
Ongeveer in dezelfde tijd werd gepro
beerd een VW op te richten. Tegen
gestelde belangen en een voortdu
rend geldgebrek stonden een goed
functioneren echter in de weg. Het
zou nog ruim dertig jaar duren voor
de Texelpromotie een beetje van de
grond zou komen, met VW-afdelin-
gen in bijna ieder dorp.
Een stap richting de moderne tijd viel
te noteren in 1907, toen de Texelaars
de verbinding met de overkant veilig
stelden door de oprichting van Texels
Eigen Stoomboot Onderneming (el
ders in deze krant staat daarover veel
meer). Ook de bouw in 1908 van het
badhotel in De Koog (zie ook elders)
maakt duidelijk dat Texel een vakan
tie-eiland in opkomst was. Het valt al
thans niet te veronderstellen dat er
'zomaar' veel geld werd geïnves
teerd. Het Gouden Boltje stond in
binnen- en zelfs buitenland in de be
langstelling en dat zou nooit meer
veranderen...
Een nauwelijks te overschatten im
puls kreeg het toerisme dankzij de
Verkade-albums van Jac. P. Thijsse.
Daarin liet de bekende natuur
beschermer en -promotor (die rond
1890 schoolmeester was in Den
Burg) een breed publiek kennis ma
ken met de rijke flora en fauna van het
eiland. In de jaren twintig en dertig
verschenen de eerste kampeerders
op Texel. De Kampeersnol in de Den
nen herinnert nog aan dat toen zeer
opmerkelijke fenomeen. Het duin bij
Westerslag was de eerste locatie in
de Dennen waar feugeltjeskiekers,
met goedkeuring van de boswachter,
een tent opzetten. Onder impuls van
TESO werd ook een jeugdherberg
opgericht. De stoombootonder
neming stelde daarnaast geld be
schikbaar voor de aanleg van fietspa
den, allemaal bedoeld om de
ontwikkeling van het toerisme te
steunen. Het bleven vóór de oorlog
echter de rijken en hoger opgeleiden
die het eiland met een bezoek vereer
den.
Het exclusieve karakter van het toe
risme veranderde in de jaren vijftig,
Nostalgisch plaatje van tentenkamp De Siep
(Foto's archiol Texelse Courant)
toen steeds meer Nederlanders de
(financiële) mogelijkheden kregen om
een paar weekjes vrijaf te nemen en
Texel in rap tempo uitgroeide tot een
populair vakantieoord. De gemeente
Texel droeg daaraan een flinke steen
bij door in 1954 de Stichting Sociaal
Toerisme Texel op te richten, de voor
loper van de Recreatie Stichting
Texel. Deze bood gelegenheid om
voor een paar dubbeltjes per nacht
een tent op te zetten op de grote en
gezellige familiecampings Koger-
strand en Loodsmansduin.
In diezelfde periode begonnen steeds
meer Duitse vakantiegangers Texel te
ontdekken. Niet helemaal tot onver
deeld genoegen, zo blijkt ook uit de
notulen van de jaarvergadering van 6
december 1955 van de afdeling Den
Hoorn van de VW: Dit jaar ble
ken er meer Duitsers geweest te zijn,
wat in enkele gevallen wel eens tot
conflicten onder de gasten bleek ge
leid te hebben. Dit is echter een
kwestie die elk bedrijf voor zichzelf
dient op te lossen en waar de VW
zich niet mee kan bemoeien
Het jaarverslag van dezelfde organi
satie in 1961 was nog steeds kritisch,
maar zag toch ook veel voordelen:
Weer of geen weer, de stroom
van Duitsche vacantiegangers naar
ons eiland neemt jaar op jaar toe en
neemt steeds groter vormen aan. Ook
VW Texel heeft haar lokaas uitgewor-
77." J| O - - yV
1 ,1 hfr,
2 £3 'Jf i
Da slotmanifestatie van
Sarasani, de Nacht Der
Nederbeat, vond om 12 uur
z'n vroegtijdige einde.
(Uit het plakboek van Bob Dros)
Elektronisch orgel te
koop. In prima staat.
Aansluiting op radio
toestel mogelijk.
Molenstraat 28, Den
Burg, Texel, telefoon
(02220) 2485.
1986: vakantiepark De Krim in aanbouw.
pen en gelijk de scharretjes op de
Waddenkust, trekken de Duitse toe
risten bij scholen op ons eiland af.
Ons eiland met haar voor hen nog
lage prijzen blijkt op steeds toene
mende mate de Duitse toerist te trek
ken. En daar, waar voor kort een
Westwall van ijzer en beton door hen
werd opgebouwd, bouwt nu het
Duitsche Wirtschaftwunder, men kan
rustig zeggen, een Westwall van goud
op. Dit heeft tot gevolg gehad dat ook
wij dankzij deze Duitse gasten gewa
gen kunnen van een allerbe-
vredigendst seizoen 1961.'
De term 'massatoerisme' dateert uit
het begin van de jaren zestig, toen de
vakantiegangers in steeds grotere
stromen Texel begonnen te bezoe
ken. Een belangrijke stap daann
vormde de aanleg van de veerhaven
bij 't Horntje. De overtocht duurde
nog maar twintig minuten en op de
nieuwe boten konden met iedere af
vaart meer dan zeventig auto's wor
den vervoerd.
In de jaren zeventig begonnen veel
Texelaars zich zorgen te maken over
de steeds massalere komst van de
badgasten. Natuurlijk, er was niets
tegen geld verdienen, maar dat
moest niet betekenen dat 'dus' ook
maar raak kon worden gebouwd en
natuur en landschap onevenredige
schade mocht worden toegebracht.
Er werd een maximum van 47.000
toeristische slaapplaatsen afgespro
ken en De Koog en De Cocksdorp
werden aangewezen als dorpen die
nog verder mochten groeien, om op
die manier het authentieke karakter
van rest van het eiland zoveel moge
lijk te beschermen.
De tachtiger jaren worden geken
merkt door een veranderende ten
dens, waarin Texel zich weer meer
begon te richten op de toeristen die
wat meer te besteden hebben. De
bouw van vakantieparken als De Knm
bij De Cocksdorp (met golfbaan!) en
het Beachpark in De Koog getuigen
van die ontwikkeling. Tegelijkertijd
werden ook de kleinere campings in
de Dennen in rap tempo veranderd in
kleine maar luxe bungalowparkjes.
Een andere ontwikkeling is de
seizoensverbreding. Omdat ze door
hun onderkomen minder afhankelijk
zijn van het weer, komen veel toeris
ten met langer alleen in het hoogsei
zoen naar Texel, maar ook rond de
kerst, in het voorjaar en zelfs in de
herfstvakantie. Met een slechtweer-
voorziening als zwemparadijs Calluna
in De Koog speelde toeristisch Texel
daar stevig op in. Hoogst actueel is
het duurzaam toerisme, waarvoor
zelfs een werkgroep in het leven is
geroepen, die plannen moet maken
die Texel aantrekkelijk houden voor
veel toeristen én geen afbreuk doen
aan het imago van rust en ruimte
waarom het eiland nog steeds be
kend staat.
(Advertentie)
Zie advertentie
gemeente
pagina 14
(Uit de Texelse Courant van november 1972)
[ORKAAN die gisterochtend woedde heeft op Texel een onge
kend schade veroorzaakt. Duizenden dakpannen werden van
de daken geblazen, ruiten sneuvelden, bomen werden ont-
3, caravans, strandpaviljoens en strandhuisjes veranderden
erkenbare hopen brandhout. Woningen, maar ook boeren-
en stallen werden zwaar gehavend. De schade moet in de
dduizenden guldens lopen. In de meeste gevallen zal deze
verzekering worden gedekt. Wonder boven wonder zijn
|oden en voor zover wij konden nagaan zelfs geen ge-
i te betreuren. Tussen zes uur en half zeven overschreed de
en toe een snelheid van 160 kilometer per uur. Dergelijke
en waren sinds 1921 niet meer gemeten. De barometers
de abnormaal lage stand van 955 millibar te zien.
meer ontstellend maar moei-
dd uit-te drukken was de scha
ard aangericht in het Dennen-
lenden bomen werden hier ont-
Het ergst is de ravage na-
ïexels Museum, bij de Tempe
len nabij de boswachterswoning
jer. De oppervlakten bos die hier
natuurgeweld zijn vernietigd
fcde hectaren. De heer M. Mant-
jjuwkundig hoofdambtenaar te
te zei ons nog maar een gebrek-
zicht te 'hebben van de romp
plaatsen van het ergste onheil
klauterend bereikt kunnen wor-
r hg verwachtte toch dat 8.000,
i wel 10.000 bomen zijn gesneu-
fcveelhedi hout die de komende
uit het bos verwijderd moet
f?al rond de 5000 m3 belopen.
Trekgaten
enorme trekgaten ontstaan
bijzonder moeilijk zal zijn
kostigen. Omdat het hier om een cala
miteit gaat wordt er niet aan getwijfeld
dat extro gelden beschikbaar zullen
worden gesteld.
Droevig
Tafereeltjes om te huilen gaven di-j
verse Texelse campings te zien. Veeli
van de daar staande caravans werden!
door de wind als luciferdoosjes wegge
blazen, onherstelbaar beschadigd of
zelfs in stukken gescheurd en verspreid
over grote oppervlakten. Op de camping
„Loodsmansduin" was het 't ergst. Hieri
werden 21 caravans van allerlei typel
slachtoffer van de elementen. Minstens
De resten van het strandpaviljoen van
Reljer Dijker bij het strand paal 12 Na
deze ramp heeft de heer Dijker niet meer
de moed om opnieuw te beginnen.
Het zeshoekige paviljoen „De Toren"
bij het vuurtorenstrand, eigendom van
de heer Th. v. d. Laan; liep voor zeker
ƒ5.000,schade op omdat de helft van
Dit is de laatste aflevering van
deze rubriek Vooruitlopend op de
jaarwisseling ging De Kroniek
met grote stappen door het lokale
nieuws. Begonnen in januari
1900 zagen we hoe een ijsmassa
de veerboot Ada belette uit te
varen. In februari 1909 lazen we
terug hoe het Gesticht van Wel
dadigheid in gebruik werd geno
men en in maart 1918 stond ook
de Texelsche Courant vol met ar
tikelen over het vrouwenkies
recht. In april 1931 werd een be
gin gemaakt met hetafgraven van
40.000 kubieke meter aarde van
de Hogeberg en in mei 1935 wa
ren we getuige van de onthulling
van het monument voor L.L
Zamenhof. Juni stond in het te
ken van de Tweede Wereldoorlog
en in juli 1947 schreven we over
de sluiting van Vliegveld Vlijt
Na de zomer kwam het nieuws
steeds dichterbij en werd daar
door steeds herkenbaarder. In
augustus 1957 schreven we over
de overlast van de concerten in
het park, in september 1967 over
de eerste wandelronde om Texel
en in oktober 1976 over het be
stemmingsplan buitengebied
November en december brach
ten nieuwtjes uit een veel recen
ter verleden
Opvallend bij deze terugblik was
tsteeds weer hoe weinig nieuws er
onder de zon is. Al vanaf het be
gin van de eeuw wordt gesproken
over overlast van de jeugd en
over de sluitingstijden van de ca
fés Er strandden steeds sche
pen, steeds werden op het strand
rijke vondsten gedaan Er ge
beurden ongelukken, monumen
ten werden onthuld en vernield,
er werd gebouwd en afgebroken,
gepraat en geruzied. In honderd
afleveringen hebben we een
beeld gekregen van een eiland
dat in een eeuw tijd minder is ver
anderd dan je zou denken. Het
locale nieuws, dat waar de men
sen over spreken, bleek met veel
invloed te ondervinden van de
grote maatschappelijke verande
ringen en het voortschrijden van
de tijd.
Met het uitspreken van de wens
dat de Texelse Courant zich ook
in de komende eeuw met dit
locale nieuws blijft bezighouden,
willen we deze rubriek graag be
sluiten.
