Relativerende dominee had de wijsheid niet in pacfi
Opmerkelijke plaat van muzikaal gezin
'Fijn als mensei
lachen in de ker
GIRO 2737
Straatnaam voor legendarische rede
Geef om
kinderen met
een spijs
verteringsziekte
COURANT'
MAAG
LEVER
DARM
STICHTING
Postbus 430, 3430 AK Nieusvegem
DINSDAG 6 JUNI 2000 TEXELSE
Een 'anti-moralist' noemt hij zichzelf en hoewel hij in de bijbel
'kennelijk' antwoorden heeft gevonden op sommige prangende
vragen, is hij 'de eerste om die ook weer te relativeren'. Jan ter
Haar (64), die vorige week na vijftien jaar afscheid nam als pre
dikant van de Hervormde gemeente van Den Burg, is allerminst
het prototype van de dominee die weet wat goed is voor zijn
volgelingen. 'Een docent filosofie zei tijdens mijn studie eens:
Kijk eens rustig naar een boom en bedenk hoe die groeit. Dan
realiseer je je dat we heel veel weten, maar tegelijkertijd ook
helemaal mets. Thuisgekomen ben ik bij een boom gaan zitten
en heb ik een paar uur lang alleen maar gekeken. Ik heb een
ontzettende hang naar de werkelijkheid erachter.'
Met het vertrek van Jan ter Haar ver-
liest de Hervormde gemeente van
Den Burg een geliefd predikant. Dat
bleek zowel uit de massale belang
stelling tijdens zijn afscheidsdienst
als uit de de cadeaus en de warme
woorden die er werden gesproken
door maar liefst twintig collega's, ge
meenteleden en andere betrokkenen.
Pastor Ed Moltzer vroeg aandacht
voor Ter Haars voortrekkersrol in het
Texels Theologen Convent en de
groeiende samenwerking tussen de
kerken. Maar het meest benadrukte
hij de liefde die zijn Hervormde ambt
genoot voelde voor zijn gemeente en
voor Texel en de Texelaars in het al
gemeen. 'Wat zult u hem missen',
verzuchtte Moltzer en gezien de in
stemmende reacties waren velen het
met hem eens. Dat de kerk zo vol zat
was overigens veelzeggend, want
wegens zijn aversie tegen 'burgerlijke
conventies' en uit angst dat mensen
zich verplicht zouden voelen te ko
men gingen er geen officiële uitnodi
gingen de deur uit voor Ter Haars
laatste dienst.
Jan ter Haar werd 64 jaar geleden als
boerenzoon geboren in de buurt van
Meppel. Ook al was hij de enige jon
gen, al vrij snel wist hij dat hij niet zijn
vader wilde opvolgen. 'Gelukkig
kreeg ik alle ruimte om te studeren',
blikt hij terug aan de keukentafel van
zijn nieuwe woning in De Koog. Tij
dens zijn jaren op het lyceum ont
dekte hij dat hij het leuk vond om 'iets
met mensen te doen' en rijpte het
idee om een studie psychologie te
gaan volgen. Hij zakte echter voor zijn
eindexamen en raakte toen betrok
ken bij het jeugdwerk van de VCJC,
de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Cen
trale. Het werk stond hem direct aan
en nog voordat hij in tweede instan
tie wél slaagde voor zijn examen, had
hij besloten om theologie te studeren.
Dat gebeurde niet omdat hij zo enorm
kerkelijk was. 'Ik ben vrijzinnig-her
vormd opgevoed. Ja, dat wil ik ge
zegd hebben, ik weet niet waarom. Ik
ben altijd vrijgelaten om wél of niet
naar de kerk te gaan. Mijn keuze voor
theologie was vooral een erfenisje
van mijn moeder, denk ik. Ze hield
met van vaststaande beelden, net
zomin als ik. Ik noem mezelf anti-
moralist.' Gnjnzend, in de nchting van
zijn meeluisterende en -pratende
echtgenote Klaasje: 'Nee. met a-mo-
reel Hoewel ik dat misschien ook wel
ben. Het gaat me er vooral om dat ik
niet zou weten waarom iemand de
wijsheid in pacht heeft. Ik zou bijna
zeggen dat een dominee ook maar
een mens is. Maar dat is niet origi
neel...'
Hij denkt even na en vervolgt: 'Een
docent filosofie zei tijdens mijn stu
die eens: Kijk eens rustig naar een
boom en bedenk hoe die groeit. Dan
realiseer je je dat we heel veel weten,
maar tegelijkertijd ook helemaal mets.
Thuisgekomen ben ik bij een boom
gaan zitten en heb ik een paar uur
lang alleen maar gekeken.Ik heb een
ontzettende hang naar de werkelijk
heid erachter. Daarnaast ben ik
nieuwsgieng naar mensen. Wat doen
ze? En waarom doen ze zoals ze
doen? In de bijbel heb ik kennelijk
toch iets gevonden. Bepaalde ant
woorden. Al ben ik de eerste om die
ook weer te relativeren.'
Nadat hij was afgestudeerd, werd Ter
Haar buurtwerker in Groningen, om
na anderhalf jaar in het Noord
hollandse Oudorp zijn eerste stand
plaats als predikant te vinden. Daarna
In de vijftien jaren die volgden, raak
ten predikant en gemeente met op
elkaar uitgekeken. Ter Haar verraste
met zijn originele wi|ze van preken,
die collega Moltzer 'mooi, speels,
prozaïsch en poëtisch' tegelijk
noemde, 'Ik ben gek op poëzie en
cabaret', zegt hij er zelf over. 'Ik heb
nog eens een cursus cabaret ge
volgd. via Klif 12. Ik had wel cabare
tier willen worden, zoals mijn vader
liever toneelspeler was geworden.
Sommigen hebben me wel eens ver
geleken met Freek de Jonge, om zijn
manier van praten Hij glimlacht: 'Ik
vind het fijn als mensen lachen in de
een kwartier was een deel voor de ken. Dat vond ik mooi ToenN
kinderen, vóór ze daarna naar de pad was overleden, vertelde
zondagsschool gingen Ik haalde de Wiersma. de koster, dat ik hei
kinderen naar voren, nam voorwer- preek over hem zou hebben e
pen mee en praatte daar met ze over.
Ze corrigeren als ze eens een keer
vloekten, deed ik met. Ik weet ook
nog dat ik een keer verbaasd rea
geerde omdat een kind een beetje
afgedwaald was van ons groepje en
toen door een behulpzaam iemand
weer werd teruggeduwd. Pot
verdorie, als ze met willen, dan moet
je ze niet dwingen, heb ik gezegd.'
Faam verwierf Ter Haar door de ver
halen van de schrijver Lobel voor te
lezen, waarin de hoofdrolspelers -
een kikker en een pad - de wereld om
hen heen ontdekken. 'Prachtige ver
halen, over het zoeken naar dingen,
kameraadschap en verwondering.
Mooi is dat ze sommige zaken heel
letterlijk nemen. Over de lente die
voor de deur staat, bijvoorbeeld. Als
ze merken dat die er helemaal niet is,
gaan ze verder zoeken. Het was leuk
om die verhalen voor te lezen, met
veel stemmetjes.' Ook dat gevoel
bleek wederzijds. Bij zijn afscheid
droeg de jeugdige tweeling Marianne
en Kristianne Noordzij op vergelijk
bare wijze voor uit De mol die wilde
weten wie er op zi/n kop gepoept
heeft.
Ter Haar roemt de relatie met zijn
gemeenteleden, die hij 'warm maar
met klef' noemt. 'Ik heb ze wel eens
vergeleken met kikkers in een bak.
Enthousiast en allemaal in een andere
richting springend. Natuurlijk waren
er ook wel eens botsingen, maar er
kon veel en er was een goede uitwis
seling van ideeën. Wederkerigheid,
noem je dat. Tom Naastenpad, een
door mij bewonderde dichter-theo-
loog, heeft eens gezegd: Wij zijn al
tijd bezig geweest om van mensen
Christenen te maken, het wordt tijd
dat we van Christenen mensen ma
niet leuk zou zijn als de klok d
voor hem zou luiden. Dat c
gewoon, zonder probleerri
vond ik nou zo mooi op Texe
r Ti
-aa 8
Het afscheid van zijn gemee
tekende voor het echtpaar T
na vijftien jaar ook het afscl
de pastorie aan de Wilheli
Afgelopen week verhuisden
een huis aan de Kamerstrai
Koog. 'We zijn al beklaagd, da
uitgerekend naar De Koog mi
Maar we zitten hier goed, in
tig gedeelte van het dorp, m
mooie afgesloten tuin aan de
kant. Vlakbij bos en duinen,
grote keuken is geweldig, zek
twee mensen die allebei van b
afkomst zijn.'
Grote plannen hebben ze nis
vooruit zien hebben we not
daan', vertelt Klaasje, die als vu
ster nauw betrokken is
Oudheidkamer en dat wil
doen. Voor haar man ligt alle
open. 'We krijgen nu meert
onze kinderen te bezoeken, fe
35, Gerben 31Ze wonen alt
Groningen. Door mijn werk vu
niet altijd even eenvoudig om
af te spreken. De zondag viel
geval af. En ik vind het leuk»
halen te schrijven. Daar wil
schien wat mee gaan doet
houd ik van langeafstandswan
Til
h
ce
nc
K
lo
Dat brengt je dicht bij de p
behoeften in je leven. Nee, er.
tiek ben ik ook daar niet
wandelt, neem je de dingen
recter waar. Maar dat doe jei
het Pieterpad. Daarvoor h
naar de Schotse Hooglandi
hoor. De koffie wacht wel.Annemiek:
'Hazes doen we niet meer.' En met
een knipoog: 'Maar ja, nu moeten we
weer Spice Girls spelen.' Het ant
woord van Roxi laat met lang op zich
wachten: 'Maaaam!'
De Jaspers voelen zich helemaal
thuis in hun nieuwe bestaan, waarin
ze weliswaar hard moeten werken
maar dat ook veel ontspanning
brengt: Stephan: 'Je moet alles een
beetje op elkaar afstemmen, maar
dan kan er veel. Annemiek geeft pia
noles aan een paar leerlingen en zelf
knip ik weer. Gasten ja, dat is hart
stikke leuk. Ze geven het aan elkaar
door. Soms heb ik een paar klanten
op een dag.'
Dat er veel mogelijk is, blijkt ook uit
de muzikale schnabbels buiten de
eigen deur. 'Als we ergens moeten
optreden, dan zeggen we tegen de
gasten dat er bij ons geen muziek is.
Met de kerst zijn ze allemaal meege
gaan naar De Krim. Ja, we hadden
onze muzikale activiteiten eigenlijk
wat willen afbouwen, maar het is nog
steeds hartstikke leuk, zeker nu die
kleine ook af en toe meedoet.'
Dat enthousiasme klinkt ook door op
'Hotel Brinkzicht', dat een vervolg is
op de CD 'Groeten van Texel', die een
paar geleden werd opgenomen in de
Pianobar en die binnen een mum van
tijd was uitverkocht. 'Natuurlijk, het is
reclame voor ons hotel, maar de CD
is vooral bedoeld om te laten horen
wat we met z'n drieèn kunnen.' Ze
zijn trots op het resultaat, dat in een
overkantse studio in één dag werd
opgenomen. Stephan: 'Toen ik belde
voor een afspraak en uitlegde wat de
bedoeling was, hoorde ik die man
aan de andere kant denken: Oh nee,
niet weerzo'n stelletje Maar toen we
eenmaal aan de gang waren en Roxi
na twee nummers geen enkel foutje
had gemaakt, zei hij: Zo redden we
het wel in een ochtend. Dat was hij
niet gewend.'
Of het 'Schipper Boonstraat', 'M.
Boon Mzn.-straat' of een variant
wordt, valt nog te bezien, maarze
ker is dat de naam van de legen
darische schipper van de redding
boot ook als straat zal voortleven.
De in 1868 geboren en in 1934 ge
storven Maarten Boon Mzn., in De
Cocksdorp beter bekend als 'de
lange', wordt de 'naamgever' van
een straat tussen de bejaarden
woningen en het dorpshuis, die
loopt vanaf de Klimpstraat en die
een nog te bebouwen gedeelte
moet ontsluiten.
Maarten Boon Mzn. moet een opmer
kelijke figuur in het dorp geweest zijn.
Hij was boomlang en straalde veel
gezag uit, zo blijkt ook uit het verslag
van de begrafenisplechtigheid die
verscheen in de Texelsche Courant
van zaterdag 3 februari 1934. Daarin
wordt naast onder anderen burge
meester Oort een meneer Bos opge
voerd, vertegenwoordiger van sleep-
maatschappij Wijsmuller, waarvoor
Boon tot aan zijn dood actief was als
agent. 'Spreker kenschetste de over
ledene als een man met groote wils
kracht, als een man, van wie iets uit
ging, als een man, waarop viel te
rekenen.'
Ook in het in memoriam, dat een
krant eerder verscheen, werd hoog
van hem opgegeven. 'Menige zware
tocht is onder zijn bekwame leiding
met succes volbracht. Vooral de red
ding van de bemanning van de op 23
October 1921 gestrande Duitsche
schoener „Liesbeth" ging met bui
tengewone moeilijkheden gepaard.
Na schier bovenmenselijke inspan
ning gelukte het, na een urenlange
worsteling door de hevige branding
de in levensgevaar verkeerende be
manning van de Duitsche schoener
van een wisse dood te redden.'
De reddintj vond plaats in een brul
lende zee boven de Eierlandsche
Gronden en duurde maar liefst zes
uur, zo valt te lezen in J.A. van der
Vlis' tLant van Texsel. Tijdens de
zelfde operatie sloeg de reddingboot
Brandaris van Terschelling om en
kwamen alle opvarenden om het le
ven. Cocksdorper Rene Boon. een
nazaat van de zeeheld, weet uit over
levering te melden dat de twaalf
Texelse roeiers tijdens de tocht
doodsangsten uitstonden, maar dat
ze nog het bangst waren van hun ei
gen schipper, die hen onophoudelijk
toebrulde dat ze moesten doorroeien.
Uit dank werden ze allen onderschei
den met diverse medailles. Boon
werd door de koningin beloond met
de 'gouden eerepenning voor
menschlievend hulpbetoon en loffe
lijk getuigschrift'. De penning werd
Boon op Texel overhandigd door
volgden Franeker. Oosterhesselen en
Leek. In laatstgenoemde - grote -
kerkelijke gemeente raakte hij ver
zeild in een diepgravend conflict met
de collega met wie hij het predikant
schap deelde Ik was vooraf gewaar
schuwd. Maar ik vond dat ik het zelf
moest ondervinden.' Ter Haar heeft
nog steeds moeite om erover te pra
ten. 'Het vrat van m'n energie, slokte
een groot deel van het gezinsleven
op. Normaal ben je tenminste vier jaar
predikant in één gemeente. Maar na
tweeënhalf jaar heb ik dispensatie
gevraagd. Ik kon er met langer te
genop.'
dat ie best nog eens terug zou willen
naar Noord-Holland.' Ter Haar knikt:
'Alles overziend heb ik het werk aan
deze kant van het IJsselmeer plezie
riger gevonden. Er is hier een vrijere
manier van leven. Er wordt minder op
elkaar gelet, mensen gaan minder
van vooronderstellingen uit. We voe
len ons hier gewoon lekker.' Dat ge
voel ontstond al gauw. 'Na mijn solli
citatie kwam er een beroepings
commissie naar Leek om een dienst
van mij bij te wonen. Toen ze binnen
kwamen was het er meteen, een heel
direct gevoel.' Klaasje: 'Toen we een
paar maanden later met de verhuis-
Jan ter Haar vergeleek zijn Texelse gemeenteleden eens met kikkers in een bak: enthousiast en allemaal in een andere nchting
springend. To'o joop eomimtsi
Vlak erna las hij dat er in Den Burg
een vacature was. 'Ik heb met een
bezwaard gemoed gesolliciteerd.
Zulke conflicten blijven nou eenmaal
met binnenskamers Maar ik wilde
echt graag.' Klaasje vult aan: 'Na je
afscheid in Oudorp zei je meteen al
wagen in de Wilhelminalaan aankwa
men, stonden er vier mensen van de
beroepingscommissie op ons te
wachten bij de bijkeukendeur en kre
gen we van allemaal een dikke zoen.
Dat maak je ergens anders niet zo
maar mee. Dat is echt bijzonder.'
kerk. Het hoeft niet allemaal zo
zwaarwichtig.'
Van belang vond Ter Haar het ook om
de jeugd erbij te betrekken. 'Ik heb
dat altijd mét de kinderen willen doen
en met over hun ruggen heen. En ook
gewoon in de dienst. Na ongeveer
De 11-jarige Roxi Jasper deed met haar pro
Ofschoon voor de betrokkenen
een belevenis, is het uitbrengen
van een eigen CD tegenwoordig
niet echt bijzonder meer. Met het
vorige week verschenen schijfje
'Hotel Brinkzicht' is evenwel iets
opmerkelijks aan de hand. Het is
voor een groot deel het product
van de 11-jarige Roxi Jasper, die op
negen van de dertien nummers de
solozang voor haar rekening
neemt en bovendien trompet
speelt. Instrumentaal (en soms
vocaal) krijgt ze ondersteuning van
haar vader en moeder, Stephan en
Annemiek Jasper.
Het is een vrolijke CD geworden, met
naast enkele klassiekers van Eric
Clapton, The Beegees en The
Carpenters vooral veel muziek die
Roxi zelf leuk vindt, onder andere van
The Spice Girls. Ze valt op met een
stemgeluid dat weliswaar nog heel
kinderlijk klinkt, maar ook erg zuiver
is.
Roxi heeft haar talenten met van een
vreemde. Haar uit Badhoevedorp af
komstige ouders vormen al sinds |aar
en dag een muzikaal duo, dat fees
ten en partijen opluistert. Elf |aar ge
leden werd de klassiek-geschoolde
Annemiek (ze studeerde piano aan
het conservatorium) al eens gevraagd
een CD te maken met bekende klas
sieke werken. Het werd een succes,
dat enkele jaren later een vervolg
kreeg met een CD met populaire the
ma's en filmmuziek. De plaat werd
over de hele wereld uitgebracht, tot
>ssionaliteit de studiotechnicus versteld staa
in Japan en Australië aan toe. 'Alleen
al in Australië zijn er een paar hon
derdduizend van verkocht. Ja, dat
zijn geen kinderachtige aantallen hè?'
Annemiek trad met regelmaat op in
verre oorden, waarbij ze met veel
egards werd behandeld. Maar erg
leuk vond ze het toch met om steeds
van man en kind afscheid te moeten
nemen: 'Het was een eenzaam be
staan. Als ik wilde kreeg ik elke dag
kaviaar met champagne, maar ik
moest het alleen opeten.'
Na drie jaar maakte ze een einde aan
deze ietwat uit de hand gelopen car
rière en legde ze zich weer toe op
haar eigen muziekschooltje en haar
optredens met Stephan, die overdag
een kapperszaak runde. In 1994 ver
huisde het gezin naar Texel.
Annemiek: 'We zijn er weggedenderd
door Schiphol, letterlijk. Het werd
steeds erger in de loop der jaren.
Daarom wilden we weg. Veel mensen
in de horeca op Texel zijn avonturiers,
die de gok namen en hier naartoe
kwamen. Wij niet. We waren bang om
te verhuizen uit Badhoevedorp, echt
waar. Maar het ging gewoon met lan
ger.'
'We kwamen eigenlijk voor De
Worsteltent die toen te koop stond',
vult Stephan aan. 'Maar op jeugdige
leeftijd was ik als muzikant vaak op
Texel geweest om in De Koog te spe
len. Ik móest er even kijken en toen
ontdekten we dat de Pianobar te huur
stond. Dat leek ons veel leuker dan
een restaurant runnen. We durfden
1. (Foto Joop Rommels)
het eerst niet eens tegen de makelaar
te zeggen. Toon je je geïnteresseerd
in een miljoenenbedrijf, vertel je plot
seling dat je liever zo'n klein tentje
huurt.
Het werd dus De Koog. Maar op
nieuw nam het leven een andere
wendmq dan verwacht. 'We wilden
eigenlijk een zaak waar we klassieke
muziek zouden spelen, jazz, een
beetje easy-listening.'Maar ja, wat
doe je als een grote groep o/é, o/é
zingend binnenkomt? Je wilt de tent
wel vol houden. En dus gingen we
ook Hazes en ander populair werk
spelen Dat ging best goed in het
begin, maar we waren toch met he
lemaal geschikt voor dat werk. De
Nieuwe Revue maakte eens een re
portage over ons bedrijf. Daarin werd
Annemiek een kruising genoemd tus
sen Ria Valk en Rita Reys. Over mij
stond er dat ik zo goed contrabas
speelde, maar dat ik in mijn enthou
siasme wel eens vergat de bestellin
gen op te nemen. Dat was wel een
beetje waar. We zijn nu eenmaal meer
muzikanten dan horecamensen.'
Toen het huurcontract was afgelopen
en de kans zich voordeed om Hotel
Brinkzicht over te nemen, was de
keuze met moeilijk meer. Stephan:
'Dit is een echt familiehotelletje, met
tien kamers. Als het even kan, spe
len we 's avonds een uurtje voor de
gasten. Maar het gaat hier veel ont-
spannener. Als ze iets willen bestel
len, dan zeggen ze er vaak bij Maar
speel eerst nog maar even verder
Prins Hendrik, de echtgenoot van
Wilhelmina. Van de Duitse regering
ontving de schipper een gouden hor
loge met inscriptie.
De redding van de bemanning van de
met klei geladen Liesbeth was de
laatste waarbij Boon als redder be
trokken was. Begin 1923 moest hij
vanwege zijn leeftijd afscheid nemen
van de Noord- en Zuidhollandse Red
ding Maatschappij, een vertrek waar
mee hij veel moeite moet hebben
gehad. Hoelang hij actief was op de
reddingboot, is moeilijk te achterha
len. In het in memoriam in de krant
valt te lezen dat hij in 1887 opvarende
was en in 1906 schipper werd. In de
slotregel wordt gesteld dat in de '37
jaren dat Boon er met de reddingboot
op uittrok hij 103 schipbreukelingen
het leven redde'. Je hoeft echter met
zo'n goede rekenaar te zijn om te
concluderen dat het verschil tussen
1921 en 1887 34 is. Maar hoe het ook
zij, dat zijn staat van dienst groot is,
staat buiten kijf. En nog steeds is
Boon niet vergeten, zeker niet in De
Cocksdorp. waar zijn nazaten in som
mige gevallen nog steeds worden
aangeduid met de toevoeging 'van
de lange'.
Dat er ooit een straat naar hem zou
worden vernoemd lag voor de hand,
zeker in een dorp waar de meeste
straten verwijzen naar mensen die
zich hebben ingespannen voor het
ontstaan (Langeveld) en de ontwikke
ling van De Cocksdorp (Kikkert, dok
ter Keidel, schoolmeester Kier
In 1986 was het bijna zov«
werd nipt gekozen voor Rogg:
weg als naam. Wél sprak de'
dat de eerstvolgende straal
bebouwde kom van Texels n
lijkste dorp Schipper Boonstra
gaan heten. Onbekend rtx
raadsbesluit van toen werd
commissie Bestuur en Orga
van afgelopen maand opniei
voerig gesproken over de na
ving, waarbij enkele voorstel!
Gelein Jansen - die ook in hei
den al vele malen suggestie:
droeg - als leidraad dienden. Al
waren de commissieleden hel
eens dat Maarten Boon Mz
moeten worden vernoemd,
over de manier waarop bestor
zomaar eensgezindheid. Uiter
tekende zich een lichte voorkei
'M. Boon Mzn.-straat' af, mei
onder, als subscript, de vero
dat hij schipper van de reddir
was geweest Bij de ambteli|!
rees echter toch weer twijfel, I
daar 'M. Boon Mzn.-straat me'
'bekt'. Helemaal zeker is het ra
maar meest waarschijnlijk isi
het college de raad zal voorstel
de straatnaambordjes 'Sd
Boonstraat' te zetten, met al
schrift zijn geboorte- en sterf
Het voorstel komt waarschijnlij»
raadsvergadering van juli aa
orde, zonder tussenkomst
commissie.
Maarten Boon Mzn.: 'een man met groote wilskracht<Foto archief
