Grond en water centraal in Met het oog op... morgen 7. et geheim van Den Burg Weekje Tesseltoernooi: tennis, kamperen en uitgaan Landbouwers presenteren eigen toekomstvisie erhaal omerv Training ZDH .TEXELSE COURANT Robin Wijtien en Pieter Langeveld, beiden boerenzonen die vastbesloten zijn in de voet- Ie mor. Den Burg als hoofdstad een gebied van Zeeland tot aan marken. Van waaruit werd gere- <1 en de wetten werden uitge- hgd. Mensen die een nieuw dorp li stichten, moesten daarvoor in •ntige Texelse residentie om toe- rning vragen. Een verhaal van historische waarde, dat ter komt tijdens een rond- feltng met Gelein Jansen ie historische rondwandeling op ndagochtend door het centrum ten Burg; ik had er zo mijn twij- J»er, gezien de enorme mensen- sa die zich dan in het centrum 'et dorp bevindt. Startplaats is. kan het ook anders, De Linde- h. Dit gebouw, met zijn rijke ge- sdenis, zet gelijk de toon voor de ran de rondleiding. Mijn twijfels de rondwandeling verdwijnen aeeuw voor de zon zodra we de tnstraat inlopen. Na amper tien -sn is de rust wedergekeerd. Al Wijkt dat het hier gaat om een m- atieve, maar ook informele rond- deling. De verhalen die Gelein !|t hebben vaak een humoris- inslag en de dingen die je over huizen te weten komt zijn feiten die niet aan de gebouwen zijn af te lezen. Zo is er een huis aan de Warmoes straat, dat vroeger werd bewoond door een walvisvaarder en nu door een van de grootste tegenstanders van de walvisvaart die ons land kent. We zetten de rondleiding voort in de Parkstraat en hier is het wel erg druk. Naast een winkelpand wordt een deur opengedaan en aan het steegje achter de deur kan je duidelijk zien dat het centrum van Den Burg vroe ger werd omringd door een gracht en toegankelijk was via bruggen. Dit is iets wat ik als Texelse (en ik schaam me om het te moeten zeggen) nooit heb geweten. Dan volgt het park, waar Gelein ons het geheim van Den Burg uit de doeken doet. Het begint allemaal met het Oera Linda boek uit 1870. Het boek beschrijft de mensen die omstreeks 20 000 voor Christus tot aan het jaar nul in de kuststreken woonden. Je moet hier denken aan een gebied van Zeeland tot aan De nemarken. De hoofdplaats van dit gebied was Textland. Vanuit hier werd geregeerd en werden de wetten uit gevaardigd. Als mensen een nieuw dorp wilden stichten, dan kwamen zij naar de burcht van Textland om toe stemming te vragen. Dan werden er lampen onstoken en als ware het het Olymisch vuur gingen de mensen met hun vuren naar de plaats waar zij hun nieuw dorp zouden stichten. Een verhaal van grote historische waarde dus. Maar toen kwam het boek in op spraak. Er werd gedacht dat het een vervalsing was. Het boek en het ver haal over de burcht van Textland raakte in de vergetelheid en kwam pas weer naar boven in 1940. Voor de Duitsers was het een interressant boek, want als het waar is, dan zou het volgens hun bewijzen dat de oude beschaving niet afkomstig is uit Griekenland, maar uit de kuststreken in West-Europa. Gelein vertelt dat de mensen die de rondwandeling volgen op dit punt vaak van mening zijn dat het verhaal niet op de waarheid be rust. Het klinkt ze vaak te mooi in de oren en harde bewijzen ontbreken. Daarom volgt het verhaal over Prof. Dr Jacob Friezen die in 1943 op zoek is gegaan naar bewijsmateriaal, om te laten zien dat het verhaal wel de gelijk op de waarheid berust. Hij liet onderzoek verrichten in het park en vond inderdaad aanwijzingen voor deze stelling. Volgens Gelein slaat op dit punt de twijfel toe bij veel van zijn toehoorders, maar ook bij anderen die zich hiermee bezighouden. Wie zelf een mening wil vormen over dit stukje geschiedenis van Den Burg, raad ik aan ook eens met Gelein op pad te gaan. We betreden de Burgwal. Ook hier is duidelijk te zien dat er vroeger grach ten waren. Deze grachten zijn overi gens in 1902 verdwenen, wegens de overlast die ze veroorzaakten. Vanuit de Burgwal steken we over en gaan we de Kantoorstraat in, die zijn naam te danken heeft aan de kantoren van de eigenaren van de graanpakhuizen die hier vroeger waren gevestigd. Als je naast de bank staat, met je gezicht naar de winkelstraat, kun je een scala aan historische pandjes zien. alle maal uit verschillende eeuwen en in verschillende bouws.tijlen opgetrok ken. De Kantoorstraat zelf heeft niet zoveel charme, de ka ntoren van vroe ger zijn er niet meer e n hebben plaats gemaakt voor de hor eca. Dan zijn we aangekomen op ons eindpunt' De Lindeboom. We kun nen met aan de koffie met gebak al vorens we aan dacht hebben geschonken aan De Lindeboom zelf. De rnooie deur zorgt voor kreten van vera zondering en de fototoestellen komen tevoorschijn. Eenmaal binnen heef t Gelein een ver haal dat, zeker voor de jeugd, heel aantrekkelijk is. Het gaat hierom het verhaal over een main die op kerst nacht een schaap had gestolen en geslacht voor eigen consumptie. Hij werd hierbij betrapt en door de schout in de kerker gi ;stopt. Wat toen een kerker was, is nu de kelderbar. Wat kunnen dingen toch veranderen. Deze man moest op het schandblok en werd als waarschuwing voor de rest van de bevolking opgehangen op de Hogeberg. De kinderen in het ge zelschap luisteren aandachtig en zijn van mening dat dit toch wel heel erg is. Uiteindelijk komen we echt bij het laatste onderdeel van de rond wandeling: de Wand van Brakestem. Het kamerschot is gemaakt in 1780 door de heer Warmoes en is onlangs gerestaureerd. Het is een geruststel ling te weten dat men beseft dat mooie dingen die van historische waarde zijn, behouden dienen te worden. De verhalen van Gelein ma ken duidelijk dat er al eigenlijk veel te veel verloren is gegaan en we de din gen die we nog hebben moeten koesteren. Gelein Jansen verzorgt elke maandagochtend een rond wandeling langs historische locaties in Den Burg. Het startpunt is om 11.00 uur bij De Lindeboom. Angelique Boon De senioren van ZDH hervatten dins dag de voetbaltraining. Ze bereiden zich onder leiding van trainer Leen van Elk voor op de nieuwe competi tie, waarin ze zijn ingedeeld met on der meer De Koog en Oosterend In augustus staan eerst nog beker wedstrijden tegen Callantsoog, Win kel en Dirkshorn op het programma. Er wordt getraind op dinsdag en vrij dag, aanvang 19.30 uur. vertelt over de geschiedenis van historische locaties in de Warmoesstraat. 'Als je 's zomers wilde tennissen, kon je naar het toernooi in Egmond of naar Texel, In Egmond werd alles onder je kont vandaan gejat, terwijl je in Den Burg je spullen kon laten slin geren zonder dat er iets gebeurde. Het is hier allemaal zo goed gere geld.' Vijftien jaar geleden kwam Den nis van Rooijen uit Alkmaar nog op de fiets naar Texel om deel te nemen aan het Tesseltoernooi van Deuce. Hij zou geen toernooi meer overslaan, al komt hij anno 2000 wel comfortabel met de auto. Volgens traditie bivak keert net als vele anderen deelne mers langs het voetbalveld van Texel'94. 'We zien elkaar soms een jaar niet, maar gaan hier met elkaar om alsof we elke dag met elkaar op trekken.' Het tennisevenement dat dit jaar voor de zestiende keer wordt gehouden en waarbij 170 deelnemers in een week tijd 280 wedstrijden spelen, staat voor Van Rooijen en de andere overkanters gelijk aan ontspanning en vakantie. 'De sfeer, het tennis en het kamperen, het is zo heerlijk. Vo rig jaar heb ik tijdens het toernooi voor het eerst in een hotel geslapen, maar dat is niks waard. De combina tie van sportiviteit, sfeer, uitgaan en kamperen is de kracht van het Tesseltoernooi. Kamperen hoort er gewoon bij Als we dat niet meer in de buurt van het tennisveld kunnen, zou het voor mij niet meer hoeven.' Het dagritme is aangepast 'Ik ben hier vanaf maandag em heb nog geen nacht voor vijf uur in mijn slaapzak gelegen. We gaan me >t z'n allen stap pen in De Koog. Ik ke n er zo'n beetje alle barkeepers. Alle en drink ik met meer zoveel Juttertjes als voorheen, want dat trek ik niet Denk nou met dat we er bij terugkomst hier een puinhoop van maken Want dat gaat allemaal héél gedisci plineerd Er pa trouilleren hier constant twee nacht wakers en die houde n de boel goed in de gaten.' Een paar jaar geleden liet hij zich in lijven bi| een studente ngroep met een professionele instelling. 'We gingen vroeg naar bed, train den 's morgens fanatiek en aten om der de middag een broodje gezondDat was dus mets voor mij. Gelukk ig heb ik de fa natiekste van het stel in de finale van de baan kunnen rossen.' Toch hangt het weekje van de 2'8-jarige sport zaakeigenaar met meer helemaal van drank en vrouwen ann elkaar. 'Mor gen staat de halve finale van het herenenkel op programma. Ik speel tegen mijn dubbelpartner Jeroen Stoop. Hij verkeert in bloedvorm, dus ik doe het vanavond n laar rustig aan Hoe uitbundig het er 's avonds ook toegaat, op de tennist taan overheerst bij Van Rooijen en z'n maten het fa natisme. Dat bli|kt we I uit z'n presta ties. Vijf maal won hij het dubbelspel en tweemaal veroverde hij als speler in de hoogste B1-klasse de titel herenenkelspel. De deelnemers aan het Tesseltoernooi dat deze week wordt gespeeld hebben geen kla- gen over de weersomstandigheden. (Foto Uvcn He»»®»» t ruimtelijk beleid van Texel tot 2030 moet er wat betreft agrariërs op zijn gericht de oppervlakte landbouwgrond act te houden. De gemeente dient hiervoor een actief en insief beleid te voeren. Als dit niet gebeurt, blijft er op mijn te weinig ruimte over voor een gezonde land- en ibouw. Dat staat in het rapport De Texelse land- en tuin- js jjv; vitaal en zelfbewust, met het oog op morgen, dat x imiddag op het bedrijf van Bert Keijser in Ongeren wordt igeboden aan gedeputeerde Bob Verburg en burge ester Joke Geldorp. rapport is het initiatief van een 1 voornamelijk jonge onderne- uit diverse agrarische geledin- die het belang van de Texelse jbouw willen onderstrepen. 'Niet op andere sectoren af te geven, een rapport dat is gemaakt op van gelijkwaardigheid', aldus itiefnemer Arnold Langeveld, die geeft dat de landbouw met een ™ojaaromzet van 120 miljoen gul per jaar (de visserij 70 miljoen en oerisme 200 miljoen) een econo- che factor van formaat is. Uit cij- van het arbeidsbureau, geda- Jvan 1998, blijkt dat circa 600 «en werkzaam zijn in de land- rapport, dat onder eindredactie van oud-Texelaar en -agrariër ie sBarendregt. tegenwoordig bur- eestervan Nieuwveen, geeft aan de landbouw in de toekomst vol einde perspectief kan houden en rde kansen en bedreigingen lig- Omdat het niet bij woorden al- »imoet blijven, heeft de landbouw !|4actiepunten aan toegevoegd. ter voorbij te gaan aan de zege- ende spectaculaire groei van het sme. wordt in het rapport gewe- ;p het belang van de agrarische De land- en tuinbouw draagt de variatie van het Texelse schap, waardoor het eiland aan- slijk wordt voor recreanten. De sseling van bloembollenvelden, schapen, akkerbouw- issen, cultuurhistorische gebou- polders en het Oude Land Texel karakteristiek en uniek.' tndanks het succes van recrea- toerisme vindt de landbouw kanttekening op z'n plaats. 'Het denkbeeldig dat de toeris- e sector een dominante positie erft Maar de Texelse economie it atl jaren op meerdere peilers. Een zeker evenwicht tussen deze peilers is van groot belang voor een brede economische oriëntatie en voor het verminderen van de kwetsbaarheid van de Texelse eco nomie. Het hebben van voldoende grond is voor het behoud van de bruto-omzet van de land- en tuin bouw uiterst belangrijk. Niet alleen voor de sector zelf, maar vooral ook voor het in stand houden van de toe leverende bedrijven op het eiland. Juist door de eilandpositie is de agra rische sector extra gevoelig voor de afname van de oppervlakte land bouwgrond. Door woningbouw, na tuur, recreatie en de ontwikkeling van bedrijfsterrein heeft de landbouw al grond moeten inleveren. Als dat zich doorzet, zal er op termijn onvol doende ruimte overblijven voor een gezonde bedrijfstak.' In een tijd waarin bij verschillende overheden telkens wordt gepraat over de toekomst en de kwaliteit van het platteland, acht de landbouw het van groot belang dat de sector zich als gebruiker en beheerder van de groene ruimte duidelijk positioneert. 'De toekomst? Een vraag die gemak kelijk wordt gesteld, maar het ant woord berust op een veronderstel ling. Toch zijn er voor ons, als land bouwers op Texel, een aantal aanwij zingen waarmee ontwikkelingen voor de nabije toekomst kunnen worden geschetst', schrijven Jaap Hin, voor zitter van de Westelijke Land- en Tuinbouworganisatie (WLTO), en Alfons Kuip, voorzitter van de Konink lijke Algemeene Vereniging van Bloembollencultuur (KAVB). De makers van het rapport hebben zich er met met een Jantje van Lei den vanaf gemaakt. In het 38 pagi na's tellende, fraai geïllustreerde boekwerk, wordt de landbouw in al z'n facetten belicht. De sociaal-eco nomische beleidsvisie en het daaraan gekoppelde actieprogramma zijn opgesteld met de grootst mogelijke zorgvuldigheid. De werkgroep, gefor meerd uit leden van de WLTO en de KAVB, baseerde zich op informatie uit een indrukwekkende lijst studies en rapporten en won advies in bij tal van specialisten. Veehouderij De melkproductie op het eiland is van 30 miljoen kilo bij de invoering van de melkquotering in 1983 gedaald tot 24,6 miljoen kilo. De daling van 18 procent wordt vooral toegeschreven aan de korting als gevolg van de superheffing De aankoop van melkquotum door tie blijvers heeft de daling van de hoeveelheid melk- rechten door de wijkers (nog) niet bij kunnen houden. Het aantal melkvee houders is in vijftien jaar gedaald van 139 tot 70. De agrariërs voorzien een verdere druk op de prijzen van melk en vlees. Ter behoud van de sector wordt aangedrongen op een ruimte lijk beleid waarin de plaats van de melkveehouderij in de toekomst is gewaarborgd. Hiervoor wordt struc tureel overleg tussen de WLTO en de gemeente van groot belang geacht. De voorkeur gaat uit naar grote aan eengesloten agrarische gebieden met levensvatbare en op schaalver groting gerichte bedrijven, waarin niet-agrarische functies worden ge weerd. Verder moet worden gestimuleerd dat melkveehouders die elders in Nederland worden uitgekocht, hun bedrijf naar Texel verplaatsen. Dit moet gebeuren in samenspraak met de gemeente en makelaars. Schaal vergroting, specialisatie, maar ook het benutten van alternatieve activi teiten. zoals kamperen bij de boer, kunnen bijdragen' aan een gezonde bedrijfsvoering. 'Kamperen bij de boer moet kamperen bij de boer blij ven en met kamperen bij niet- agrariërs met een A-blok. Het is ten slotte als ondersteuning voor de boereninkomens begonnen Alleen agrariërs die hun hoofdinkomen uit de land- en tuinbouw verkrijgen, ko men wat betreft de landbouw in aan merking voor een kampeervergun- ning, waarvoor momenteel sprake is van een wachtlijst. Voor boerenschuren die hun agrari sche functie verliezen moet in sa menspraak met de gemeente een alternatieve bestemming worden ge zocht. Om karakteristieke boeren stolpen in stand te houden, vindt de landbouw dat de gemeente hierin de bouw van appartementen moet toe- sche ondernemers, die maximaal gebruik maken van de Texelse grond. Pootgoed is met 82 9 de kurk waarop de akkerbouw drijft en ook de suiker biet blijft met 583 hectare een be trouwbare peiler. Bij de toekomstige gebiedsindeling vain Texel moet er voldoende ruimte o verblijven voor de akkerbouw, omdat een minimale productieschaal vam belang is. Be perkende maatregelen ten aanzien van flora en fauna moeten worden gecompenseerd. Efficiëntere productie, verdere specialisatie en behoud van de wisselteelt worden van belang geacht. Ook akker bouwers kunnen voordelen hebben sporen van hun ouders te treden, poseren op de omslag van de agrar ische toekomst visie 'Met het oog op...morgen'. staan. Recente grondwervingen door Natuurmonumenten zijn voor de landbouw reden om aan te dringen op goede afspraken tussen de sec toren landbouw, natuur en recreatie Akkerbouw De akkerbouwers hebben zich vol gens .het onderzoek door de jaren heen ontwikkeld van telers van agra rische producten tot flexibele agrari- (Foto Gerard Timmerman) bij alternatieve activi teiten, mits deze niet conflicteren me t bestaande be langen. Op Texel is de grove tuin bouw, die zich kenm erkt door wisse lende prijzen, de laa tste jaren flink in omvang toegenomen. Alternatieve inkomsten worden gehaald uit de teelt van wortelen, \/vitlofpennen en winterbloemkool. Veel zon, beperkte kans op nacht vorst. een lage ziektedruk en veel wind maken Texel tot een gunstig teeltgebied voor bloembollen, met als enige nadeel dat met kan worden beregend. Mede door de afnemende perspectieven van de akkerbouw en veehouderij en de betere rendemen ten in de sierteelt, zit er groei in de oppervlakte bloembollen op Texel. Van de 100 bedrijven die bollen telen, zijn 25 erin gespecialiseerd. De ove rige ondernemers combineren de teelt met akkerbouw of veehouderij (65) of hebben er een andere baan naast. Ten aanzien van de toekomst gelden deels dezelfde uitgangspun ten als bij de akkerbouw, met als toe voeging dat de huisvesting van seizoenspersoneel moet worden ver beterd. Bufferzones langs hoogwaar dige gronden bij het Nationaal Park zijn ongewenst, hetgeen in het be stemmingsplan moet worden vastge legd. Schapen Het aantal schapenbedrijven is sinds 1985 afgenomen van 160 naar 109. Liepen er in 1995 nog 17.179 rond, inmiddels zijn dat er 15.541. Boeren met schapen als neventak doen ze wegens het slechte rendement weg. Om de concurrentiekracht te verbe teren moeten schapenhouders een extra financiële ondersteuning krij gen. Gezien de promotionele waarde mag deze bijdrage wat betreft de landbouwers uit de opbrengst van de toeristenbelasting worden gefinan cierd. Onderzoek naar de lamsvlees- keten moet worden gestimuleerd. Dankzij de relatief lage veebezetting, de groei aan beheerslandbouw en natuurontwikkeling kan er meer vleesvee worden gehouden. Zoog koeien leveren een goede kwaliteit vlees en het is een exclusief product (EKO of echt Texelse vlees) waar mee op het toerisme kan worden in gespeeld. Begrazmg van beheers- en natuurgronden doorTexels vleesvee moet worden gestimuleerd. Net als bij lamsvlees wordt gedacht aan de oprichting van een keten van vlees vee Natuurontwikkeling Toenemende belangstelling is er ook voor agrarische natuur- en land schapsbeheer De Vereniging die dit behartigt dient een gelijkwaardige partner van andere natuurorgani saties te zijn e dient ook reservaat- en natuurontwikkeling onder haar hoede te nemen. Er moet onderzoek worden gedaan naar de mpgelijkheden van vergroting van de afzet van ecologi sche landbouw producten. De ge meente moet beleid ontwikkelen ten aanzien van agrotoerisme, waarbij professionalisering, kwaliteit en kwantiteit sleutelbegrippen zijn. On derzoek moet er ook komen naar de toekomstmogelijkheden van streek eigen producten. In samenspraak met De Bolder en het Maartenhuis VRIJDAG 21 JULI 2000 kan worden bekeken of verbetering mogelijk is van de combinatie land bouw en zorg, bijvoorbeeld door de inzet van mensen met een handicap of met andere problemen. Het rapport gaat nadrukkelijk in op het begrip oppervlaktewater, dat op Texel vanouds aan schaarste onder hevig is Zo wordt er gepleit voor agrarisch gebruik van nagezuiverd water en het bufferen van het water overschot in de winter, bijvoorbeeld uit natuurgebieden, zodat dit gedo seerd naar landbouw- en natuurge bieden kan stromen. Gezien toene mende verzilting, oprukkende zoute kwel en de schaarste van zoet water m droge periodes wordt aangedron gen op een betere regulering en benutting van het water. Er wordt gepleit voor een dynamisch sloot- waterpeilbeheer, dat naar behoefte kan worden aangepast. Verzilting van het water nabij landbouwgebieden door menselijk ingrijpen moet worden vermeden. Als sterke punten en kansen voor de Texelse landbouw worden genoemd: liberalisatie van de wereldmarkt, waardoor nieuwe markten ontstaan. Ruime vruchtwisseling, extensieve teelten, de geïsoleerde ligging, een laag kunstmestgebruik en een gun stig klimaat dragen bij aan een lage ziektedruk. Dit bevordert duurzame productie door gecertificeerde bedrij ven, die aan grootwinkelbedrijven mogen leveren. Goede verkaveling, goed ondernemerschap, hoogwaar dige kennis en het gunstige imago van Texel zijn andere positieve facto ren. Bovendien wordt verwacht dat door de toenemende welvaart meer vraag komt naar producten met een toegevoegde waarde. Maar er zijn ook bedreigingen. Zoals uitbreiding van woningbouw, natuur en recreatie, waardoor de landbouw grond inlevert. Tegenstrijdige belan gen, bijvoorbeeld ten aanzien van de functie en gebruik van oppervlakte water (zoet of brak), kunnen nadelig uitpakken Zoute kwel, stijgende grondprijzen, toenemende macht van grootwinkelbedrijven, de vogel- richtlijn, bufferzones, het verdwijnen van melkquotum van het eiland, de ammoniakrichtlijn, de slecht ren derende schapenhouderij en graan- teelt en lagere melk- en vleesprijzen zijn andere bedreigingen. Verder wordt gesteld dat het behoud van 4000 hectare grasland nadelig kan zijn voor de bollenteelt of het toepas sen van wisselteelt. Het beperkte ar beidsaanbod tijdens oogstpieken wordt ook als nadelig gezien. Met het oog op het aanzien van het eiland en verbetering van het imago van de sector roept de werkgroep de landbouwers op een fraai visite kaartje af te geven: schone en nette erven dus. Agrariërs die er een rommeltje van maken moeten hierop worden aangesproken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2000 | | pagina 7