(uip, Sytsma en Brugge: EcoMare-mannen van het eerste
uur blikken terug op chaotische en gestroomlijnde tijden
Ronde van Texel
watersportverenig!
Het Bovenwater L'
'Zo Gerrit! Wat heb je toch béste
knechten jongen!', zei een bezoeker.
Het leven is sappelen, er is altijd wat
1-1-2
Geknipte/
£7
ïerrit Jan de Haan, daadkrachtig en koppig
-TEXELSE J CouRANr
Doorgaan Wiebe! Doorgaan!', riep
Haan toen hij onder de modder zat.
Ronde
Blikvanger
^rtrmïï5ÏP*p
'ik van Hattem
int maandbeker
Dirk en Eddy Pool
winnen EK Nacra
Barrage beslist
ringsteekstrijd
DINSDAG 8 AUGUSTUS 2000
is deze zomer 25 jaar geleden dat drie medewerkers van
Mare hun loopbaan begonnen bij het instituut voor wad-
Noordzee. Kees Kuip, Wiebe Sytsma en Henk Brugge
>nerbij toen het Natuurrecreatiecentrum (NRC) in 1975 aan
iuyslaan zijn deuren opende voor publiek en een jaar later
ieel werd ingewijd. Het NRC was de opvolger van het
jurhistorisch Museum, de hoofdvestiging van het Texels
;eum die de jubilarissen aan de Monnikenweg in de Den-
hadden helpen afbreken. Onder de bezielende leiding van
Jealistische Gerrit Jan de Haan en zijn vrouw Annie maak-
aj de onstuimige pionierstijd mee, en na 1985 de enorme
•idie EcoMare onder directeur Jan Kuiper beleefde. Sytsma
rugge verlangen nog wel eens terug naar die avontuurlijke
ntijd, maar Kuip is blij dat de chaos van toen heeft plaats-
aakt voor structuur. Deel één van een tweeluik. Het slot
:hijnt vrijdag in deze krant.
imensen zie Je dikwijls eerst in
Ie acrobatische toeren uithalen
uwen temmen en vervolgens in
uze popcorn en suikerspinnen
pen. Rangen en standen tellen
idereen moet met alles meehel-
m de zaak draaiende te hou-
lo was het bij ons ook. Was Je
stonden aan het voeren of een
aan het bouwen, moest Je in-
naar de kantine om klanten te
a omdat het daar zo druk was.
itond u net niet bij de zeehon-
vroeg een vrouw mij eens toen
koffie afrekende', zegt Henk
(uip kon zich in de kantine nog
bij zijn leest houden, maar
i en Brugge werden met hun
ische achtergrond door De
op alle fronten ingezet. Brugge:
ixelaars wisten De Haan altijd
den, voor allerlei problemen,
aiden ze tegen elkaar: "Ga d'r
mee naar Gerrit." ledereen zei
en iedereen wist dan wie er
Jdwerd. Wij waren waarschijn-
emgen die hem aanspraken
inheerDe Haan Zat er een kat
nauw of had je last van bok-
of kakkerlakken dan ging je
met naar de gemeente, maar naar
Gerrit. Die ging er dan zelf heen of
stuurde Wiebe en mij er op af. Ik vond
dat prachtig, dat impulsieve, die
haast anarchistische chaos. Mis
schien had het ook met mijn jonge
leeftijd te maken. Ik was hier met m'n
21 jaar het broekie onder het perso
neel
Purmerender Henk Brugge (46) was
nadat hij zijn MTS-diploma
elektrotechniek had gehaald in eerste
instantie als tijdelijke kracht aange
trokken. Een studievriend wilde zijn
periode niet volmaken en Brugge
nam zijn taak achter de balie waar als
voorlichter en kaartjesverkoper. Toen
in de winter van 1975-1976 de tijde
lijke expositie door een permanente
moest worden vervangen en er een
hoop nieuwbouwklussen op stapel
stonden, wilde De Haan hem graag
houden vanwege zijn elektrotechni
sche achtergrond In de eerste zaal
hangen nog steeds de lampen die
Brugge destijds heeft gemonteerd.
Brugge vindt dat hij om meerdere
redenen 'met de neus in de boter is
gevallen'. 'Ik had hier een vriendin -
dezelfde als nu - bij wie ik dolgraag
in de buurt wilde blijven. En mijn
De mannen van het eerst uur aan de Ruyslaan, vanaf links Henk Brugge, Kees Kuip en Wiebe Sytsma.
hobby was altijd natuurstudie ge
weest, dan zit je hier natuurlijk goed.
Ik vogelde veel en kwam daarom al
vaak naar Texel.' Veel mensen zien in
Brugge een afgestudeerd bioloog,
maar al zijn kennis van de vogels en
de zee heeft hij zich via zelfstudie en
werkervaring eigen gemaakt. 'Samen
met Wiebe heb ik sinds 1975 de op
vang van vrijwel iedere zeehond mee
gemaakt. En vaak waren wij bij het
uitzetten van de dieren betrokken.'
Toen Gerrit de Haan in 1985 overleed
namen Brugge en Sytsma de verzor
ging van de zeehonden voor hun re
kening. Vervolgens verliet Brugge de
technische dienst en werd hij in de
gaandeweg in gespecialiseerde tak
ken opgedeelde organisatie hoofd
dierenverzorging.
Ook Wiebe Sytsma (53) kwam met
een MTS-diploma op zak naar het
eiland. De Fries was als bouwkundige
in dienst bij de Leeuwardense archi
tect Vegter, die de bouw van het
Natuurrecreatiecentrum leidde. 'Ik
was nog nooit op Texel geweest. Wij
gingen altijd naar Schiermonnikoog.
Als ons bureau de bouw van het NRC
voor mij. Ik moest meer reuring om
me heen hebben.' Daaraan was on
der het bewind van De Haan geen
gebrek. 'Ik herinner me nog dat ik met
hem aan het betonstorten was voor
de aanvoer van zeewater voor het
(Foto Ban Botch)
hoe |e De Haan ook omschrijft, je
doet hem altijd tekort Toen Henk en
ik met hem in de grond aan het wroe
ten waren en een Texelaar een kijkje
kwam nemen, zei die: "Zo Gerrit, wat
heb je toch béste knechten jongen."
met had gekregen, was ik hier nooit
gekomen.' Toen eind '73 aan de
Ruyslaan de eerste schop de grond
inging, was Sytsma erbij. Het prak
tisch bezig zijn beviel hem goed en
toen hij de kans kreeg om dat tot zijn
beroep te maken, had Sytsma nau
welijks bedenktijd nodig. 'De hele
dag achter een bureautje zitten teke
nen en productie leveren was niks
zeehondenbassin. De Haan stond
beneden mij te spitten terwijl ik vanaf
de kar het beton liet neerdalen. Dat
ging mis: ik kieperde het hele zooitje
vanaf drie meter over mijn baas heen.
Hij zat helemaal onder de smurrie en
ik kwam niet meer bij van het lachen.
"Doorgaan Wiebel", riep hij toen,
"doorgaan!" Een meewerkend direc
teur die zijn mouwen opstroopt - ach,
Vreemdelingen vroegen ons wel eens
waar ze de baas konden vinden, want
met zijn werkmanskleding aan her
kenden ze in De Haan geen direc
teur.' Sytsma zou zo weer terug wil
len naar die pionierstijd. 'Ik kwam uit
een strak georganiseerd bedrijf. Voor
mij was het werken in wanorde onder
De Haan een enorme opluchting.'
Sytsma werd na het verscheiden van
De Haan hoofd technische dienst en
was tot zo'n anderhalf jaar geleden
nog 'vliegende keep' bij de dieren
verzorging.
De geboren en (in De Koog) getogen
Texelaar Kees Kuip (49) volgde na de
ULO een koksopleiding en werkte
eerst in Amsterdam en daarna op
Texel in de horeca, toen hij naar aan
leiding van een vacature in de Texelse
Courant met succes solliciteerde
naar de functie van 'hoofd theehuis'.
'We schonken toen alleen koffie en
thee. In mijn eerste jaar heb ik de
koek geïntroduceerd.' Toen de kan
tine mede door Kuip was uitgegroeid
tot de huidige omvang met het uitge
breide assortiment, stapte hij vier jaar
geleden over naar de technische
dienst en werd Kuip de huisdrukker
van EcoMare. 'Ik heb net het dak
gerepareerd, we doen nog steeds
veel zelf. Maar gelukkig besteden we
ook dingen uit, dat was onder De
Haan helaas met het geval. Die
stuurde je gerust met een cirkelzaag
de expositie in, ook al had je zo'n ding
nog nooit in je handen gehad.' Kuip.
die nog steeds over tien vingers be
schikt, zegt dat het tijdperk-De Haan
achteraf misschien een avontuurlijke
periode lijkt, maar dat de 'verras
sende momenten' destijds zeker
geen pretje voor hem waren. 'Of het
in de kantine nou druk was of niet,
wanneer er iemand met een pro
bleem langskwam of De Haan weer
eens iets in z'n hoofd had gehaald,
dan moest het meteen gebeuren en
werden mijn medewerkers gewoon
weggeroepen. Je kon nergens op
rekenen.' Het team bestond tot 1980
in het hoogseizoen uit niet meer dan
zeven medewerkers. Op winterse
zaterdagen zat Brugge aan de balie,
deed Kuip de kantine en ontfermde
het echtpaar De Haan zich over de
zeehonden Dat was de volledige
bezetting. 'Als Henk me dan zou hel
pen moest hij van De Haan bijvoor
beeld de kelder in om de pomp te
repareren. Stond ik daar alleen in het
theehuis met al die klanten. Daar
werd ik niet vrolijk van. Tegenwoordig
is alles goed gepland en georgani
seerd. Dat bevalt me een stuk beter.'
van de Noordwijkse zeilvereniging.
Ondanks dat hij tijdens een stevige
windvlaag omging, wist de Texelaar
het EK op zijn naam te schrijven.
In de formule 18 kwamen 22 boten
aan de start, waaronder Eddy Pool en
Arie van der Plas jr. Verliep de samen
werking aan het begin van het sei
zoen nogal stroef, deze keer zeilde
het duo met overmacht naar de titel.
Jan en Karelien Schouwstra werden
tweede in de 5-700-klasse, waarin
vier boten uitkwamen.
DAAR RED JE
LEVENS MEE
Bij Watersportvereniging Het Boven
water Lelystad werd door de jeugdige
deelnemers aan het 24ste Optimis
ten-weekend een geheel eigen
'Ronde van Texel' gevaren.
iLELYSTAD Van zeilen tot broodjes bakken en van
slagroomtaarten tot glanzende bekers winnen Afgelopen
weekend is bij Watersportvereniging het Bovenwater voor
de 24e maal de Optimistenbeker gehouden Een jaarlijks
gehouden evenement waar zeilers van zeven tot vijftien
jaar aan deel kunnen nemen. Een zeer actief weekend, veel
sport en spel, kamperen in eigen tent en (natuurlijk) weinig
«slapen.
Door Julta Hommes
Zaterdagochtend is het zo
ver, al weken van tevoren heb
ben 'de kids' zich erop ver
heugd, het is tijd voor de j.i.ir-
Tijkse OpUmistenbckcr Van
beginner tot ver gevendelde
optimist-zeiler er wordt gestre
den om de bekers in verschil
lende klassen. Na het opslaan
van hel tentenkamp kan er
over worden gegaan tut de ope
ning van het kamp Dc groepen
worden ingedeeld, van D (be
ginnelol A(vergevorderd)en
hol wvdsirij(:|irogramma kan
w'orden gestart Al snel vliegen
de spiksplinternieuwe, door
ABN Amro gesponsorde opti
misten over het water
De verder gevorderde zeilers
vermaken zich de hele dag op
een langere baan, te>
een
volc
krij
V
op
rein
fit i
stri1
Uitc
's m
pod
ker
Nap
Qui
Tan
Mee
kaïr
Bon
Loe
Sch
Ma\
'Het leven is sappelen', zegt een
vriend van mij. 'Altijd weer'. Hij Is
arts in een Amsterdams zieken
huis, wordt beheerst door fusies
en andere ellende en heeft de nei
ging het leed van de wereld in de
plooien van zijn gezicht te herber
gen Vanochtend, toen ik slaap
dronken op mijn terras verscheen,
drongen die woorden opeens in
alle hevigheid tot mi] door
Ik zag een zeer klein vogeltje, net
uit het nest, verwoede pogingen
doen om letterlijk hogerop te ko
men Met een angstig vleugel-
gescharrel won hij aan hoogte,
zakte weer naar beneden en be
gon dapper voor de tweede keer.
Hij landde steeds weer in het gras,
bekeek mij met priemende oogjes
als was ik een monster, en begon
weer. Iedere keer plofte hij ver
dwaasd op de grond. Maar oefe
ning baart werkelijk kunst, na ze
ven herhalingen kwam hi) over de
schutting en verdween uit mijn ge
zichtsveld. Mijn God, wat een
gesappel voor je een beetje kunt
vliegen
Gedachten razen snel door je
hoofd en de vogel bracht mij bij
mijn eens vieriarige dochter en de
befaamde zwemles die toentertijd
plaatsvond. Ik haat zwembaden,
de geur, het chloor, het gegil, laat
staan zwemlés van een kind dat je
in de kleren moet hijsen, die met
meer willen passen. En dat
temiden van allemaal rennende
naakte lijfjes en zenuwachtige va
ders en moeders, die met een over
daad aan handdoeken elkaar van
de banken duwen.
Toch moest het, had ik bedacht.
Dat zwemmen. Mijn dochter was
een wild ontembaar wezen dat er
van hield langs steile kades te gaan
en heel vaak met een kwikzilveren
snelheid ons ontglipte. En we
woonden aan zee. Ook daar op het
strand was ze herhaaldelijk ont
snapt en de laatste keer tijdens
mijn radeloze zoeken, zei haar
zevenjarige broer met dromerige
ogen: 'Ik denk dat ze verdronken is,
dat zou kunnen.' Die woorden ga
ven de doorslag. Zwemles en snel.
Het was een kind zonder veel over
bodige vrees, dus ik verwachtte
geen problemen. Ze spetterde er
dan ook vrolijk op los. duwde twee
jongetjes om en sloeg wild met ar
men en benen. Maar groot worden
is bezig zijn met zeer veel
herhalingsoefeningen. Ik verdrong
de gedachten aan mijn eigen vre
selijke wemlessen, ooit, aan een
haak in een ellendig kanaal. Ik had
er erg lang over gedaan, met heel
veel absentie. Ook mijn zoon legde
een lange weg af, bang en verlegen
als hij was. Maar dit kind sprong,
duwde, slikte en schreeuwde er
vrolijk op los.
Tot het gareel in al zijn kracht kwam
opdagen De zwemjuffrouw. Met
een stem uit de hel probeerde ze de
krioelende bende in bedwang te
houden, in het bijzonder mijn wilde
dochter
Haar stem klinkt nog na in mijn oren
en brengt een zeer diepe huiver te
weeg. 'Lange benen, lange benen,
ja jij daar, lange benen maken.'
Alsof een oude grammofoonplaat
met een diepe kras erop bleef vast
lopen Zo spoot ze haar macht
langs de touwen en over de met
kurken versierde kinderen. Na twee
lessen was het afgelopen. Stamp
voetend maakte mijn dochter mij
duidelijk dat ze met meer ging Was
ze bang, nee. ze was niet bang. 'Ik
wil met met die stem', zei ze, 'dat
enge mens met die rotstem.' We
hebben het nog een keer doorge
zet, je wordt met zomaar groot.
Maar met natuurlijk elan wist ze
zoveel agressie op te roepen dat de
stem uitvergroot leek. We staakten
de zwemlessen en een jaar later
ging alles vanzelf.
Mijn vriend met het zeer geplooide
gezicht heeft gelijk. Het leven is
sappelen, er is altijd wat. Want de
volgende dag lag het vogeltje dood
n de plantenbak.
Dana Rover
^Hattem toonde zich zondag
^wedstrijden om de maand-
,s met 43 stablefordpunten de
9°lfer en verwierf het recht een
lan9 op de speciale parkeer
de mogen parkeren.
Bij de maandbekers worden twee
wedstrijden gespeeld: een voor
golfers met een handicap van 0 tot
26,4 en een voor golfers met een
handicap van 26,5 tot 36. In beide
gevallen worden over achttien hole
stablefordpunten geteld. Omdat hij
meer dan 36 punten scoorde, speelt,
Van Hattem volgende keer met een
lagere handicap, evenals Margreet de
Graaff, die tweede werd met 39 pun
ten en Willem Speelman, derde met
37 punten.
Bij maandbeker 2 eindigde Cees
Boks met 41 'op een eerste plaats.
Opponent Koos Jongebreur be
haalde met evenveel punten, na ver
rekening van zijn handicap, een
tweede plaats Manty Wijsman werd
derde met 37 punten.
Van de spelers met een handicap
boven de 36 was Ria Timmer de
beste met 41 punten, gevolgd door
Mary Eelman met 40 punten. Piet
..Brouwer werd derde met 36 punten
Een neary werd geslagen door Jan
van Wijk, de longest drives waren
voor Jan van Wijk en Mary Eelman.
mlzi/dige Gerrit Jan de Haan
"dam 1924) heeft onbeschrtjf-
'Sel betekend voor de natuur
tje en het Texelse natuurbe-
i het toerisme, het sociale
i en de conservatie van het
idelijke culturele erfgoed. Hij
els onderduiker naar Texel en
öna de oorlog assistent-con
dor van het Natuurhistorisch
'*w>, dat in de Dennen in een
ik ran de Wehrmacht was ge-
'Sd De collectie was tijdens de
■Srioorlog in het 'glazen paleis
- ULO grotendeels gesneuveld
rnd door De Haan onder zeer
k'lke omstandigheden voortva-
1 hersteld en uitgebreid. De
1 volgde later de cineast Her
ven der Horst op als museum-
deur.
haan was een meester m het
'aviseren die voor geen enkel
,ei zijn hand omdraaide. Hij
"hineerde idealisme mei prak-
bmzicht. Met zi/n vrouw Annie
ÏÏ'jals eerste in Europa in 7952
een zeehond op. Behalve het tonen
van opgezette vogels, schelpdie
ren, insecten, vissen en robben
wilde De Haan het publiek opvoe
den door de bezoekers respect
voor natuurwaarden bi/ te brengen.
Hii deed alles voor een belangrijk
deel zelf. Met hetzelfde gemak
waarmee hij op De Hors een aan
gespoelde potvis ontleedde, pre
pareerde hi/ vogels, trok hi/ tangs de
scholen om biologieles te geven,
maakte hij gevederde olieslacht
offers schoon, zette hij acties op
touw voor hongerende vogels en
de schoonmaak van bos en strand,
maakte hij een film over hel mu
seum om toeristen te trekken en
vergaderde hij met autoriteiten om
subsidies los te krijgen
In een tijd waarin de zorg om de na
tuur en het milieu nog in de kinder
schoenen stond, sloeg De Haan at
alarm. Mede doorzijn pionierswerk
is de vervuiling in de Waddenzee
teruggebracht en de jacht op zee
honden verboden Daardoor ging
de zeehond in 1984 niet verloren
voor de westelijke Waddenzee -
zoals biologen hadden voorspeld-
maar zwemmen er momenteel net
zoveel robben rond als in 1950
circa 3000 exemplaren.
De Haan's daadkracht en gedre
venheid hadden ook een schaduw
zijde Hij was met goed in organi
seren en werken in teamverband.
Hij ging koppig zijn eigen weg en
stelde mensen voor voldongen fei
ten, meestal omdat hij haast wilde
maken met projecten. Maar altijd
had hl/ daarbij een nobel doel voor
ogen en Texel zou er zonder De
Haan anders hebben uitgezien.
Vanwege zijn enorme verdiensten
voorde Texelse natuur en cultuur is
hij benoemd tot Ridder in de Orde
van Oran/e Nassau. Gerrit de Haan
stierf op 16 juni 1985 in de leeftijd
van 60 jaar aan een hersentumor en
werd door honderden Texelaars
naarzi/n laatste rustplaats begeleid.
(Foto archief Texelse Courant
Het Europees Kampioenschap dat
catamaranbouwer Nacra vorige
week in Noordwijk hield, is een
groot succes geworden voor de
familie Pool. Solozeiler Dirk Pool
werd eerste in de inter 17 klasse.
Zoon Eddy schreef het kampioen
schap in de formule 18 op zijn
naam met zijn zeilpartner Arie van
der Plas jr.
Van dinsdag tot en met zaterdag
werden tien wedstrijden in de ver
schillende Nacra-klassen gezeild
onder zeer wisselende weersomstan
digheden: van bijna windstil tot wind
kracht 7. Alle typen zeilden in de
zelfde regatta, maar de klassementen
werden per boottype opgemaakt
Het aantal deelnemers stelde teleur.
In de soloklasse van Dirk Pool deden
slechts zeven boten mee. Behalve
Pool ging het uitsluitend om leden
Het gelegenheidsduo Biem Trap
en Jos Waterman heeft donderdag
in Den Hoorn de vijfde wedstrijd
om het Texels kampioenschap
ringsteken gewonnen. In de bar
rage waren ze net iets beter dan
Henk en Tineke Spigt.
Het was een sfeervol evenement in
Den Hoorn, waar achttien aan
spanningen hun uiterste best deden
om zich in de punten te rijden voor
het kampioenschap. Combinaties
moeten in ten minste vier van de zes
'buitendorpen' hun rondjes rijden,
willen ze mogen meedoen aan de fi
nale, die woensdag 16 augustus in
Den Burg wordt gehouden. De sterk
ste van allemaal mag uiteindelijk de
Jan Agterbokaal in ontvangst nemen.
In Den Hoorn deden de duo's Trap en
Waterman en Spigt en Spigt niets
voor elkaar onder, zodat zij aan het
slot een rondje extra moesten ma
ken. Dick Smit en steekster B. Schip
per waren eveneens in vorm, maar
kwamen net iets tekort op de win
naars. Een mooie derde plaats was
evenwel hun deel
De volgende wedstrijd wordt donder
dag in De Cocksdorp gehouden en
begint om 19.00 uur. Inspannen ge
beurt achter het Eierlandsche Huis
(en dus met aan de Langeveldstraat).
