Leen van den Berg: van duivenhok tot stadswij 'Plannen in plaats van alles tegelijk te doen' Uit het OOg TEXELSE 4 C0URANX Ruilbeurs 0.00 tot 16.00 uur op werkdagen bereikt ledereen kent ze wel, Texelaars die wegens studie, werk of een andere reden het eiland hebben verlaten. De één keert nog geregeld terug naar zijn geboortegrond, de ander slechts sporadisch of helemaal niet meer Voor de rubriek Uit het oog zoekt de Texelse Courant ze op. In deze afle vering Leen van den Berg, die het eiland vijfendertig jaar geleden verliet. DINSDAG 14 NOVEMBER 2000 pr schrijven. Drie minuten later leverde ik mi|n blaadje in en hij zegt: Wat is erSnap je het niet? Ik zeg: Ik ben al klaar. Bestaat niet. zegt-ie. Toen heeft hij nog maar wat sommetjes bedacht om me bezig te houden.' Van den Berg had intussen Joke, zijn latere vrouw, leren kennen en om dicht bij haar in de buurt te kunnen zijn, deed hij zijn praktijkjaar bij ingenieursbureau Du Pon in Heemstede. 'In dat jaar kreeg ik met kerst problemen op de avond-HTS. Ik had te veel verzuim. Ze dreigden me weg te sturen, maar ik haalde mijn cijfers erbij, allemaal achten en legde uit dat ik overdag stage moest lopen en dat er veel geschipperd moest worden om overal aan mee te kunnen doen Ik mocht blijven.' 'Als je ziet hoe ik nu benT Óen was ik een mager scharminkel. Zeven enzestig kilo. Ik had geen tijd om eten te koken. Om kwart over vijf kwam ik terug van de architect en om kwart maken voor wat je aan het doen bent, is een voorwaarde om te kunnen presteren. Is een plan vastgesteld, dan gebeurt het zoals afgesproken is en niet anders.' In 1975 was de renovatie van 474 woningen in Haarlem het eerste pro ject dat met netwerkplanning werd gerealiseerd 'Daar ben ik best trots op. Het is ook het eerste project waarbij gebruik werd gemaakt van wisselwoningen. Tot dan werd bij een renovatie gewoon om de mensen heen gewerkt Als snotneus van een jaar of 24 ben ik naar staatssecreta ris Brokx van Volkshuisvesting - nu burgemeester van Breda - gegaan om subsidie los te peuteren voor tij delijke huisvesting.' 'Een dag bestaat uit 24 uur. Grofweg gezegd, uit acht uur slapen, acht uur werken en acht uur nadenken. Ik heb nooit anders gedaan dan bedenken: ik heb een probleem, hoe los ik het op? Plannen is dingen achter elkaar zetten in plaats van ze allemaal tege lijk te willen doen. Structuur aanbren gen. Om mijn horizon te verbreden besloot ik in 1978 over te stappen naar Smit's Bouwbedrijf in Beverwijk. Als bedrijfsleider had ik daar de ver antwoording voor de realisatie van projecten in de utiliteits- en woning bouw, met een gezamenlijke jaar omzet van zestig miljoen gulden. Ik duurt de oversteek ongeveerZes uur. Later kwamen we er achter dat alles daar zes uur duurde We zijn op ons kompas overgestoken. Levens gevaarlijk! Als je pech zou krijgen in een van die zandheuvels, dan kreeg je je auto er nooit meer uit. En er was in de verste verte niemand om je te helpen. Je zou terug moeten lopen. En als je dan weet dat er twintig kilo meter lang een leeuw met ons meeliep ..We zijn van 's morgens zeven tot 's avonds tien uur bezig geweest die vlakte over te steken Op het laatste stuk stond de vlakte in de fik. Maar ik durfde niet meer terug en Op de ruilbeurs van de afdeling ver zamelaars van de Historische Vereni ging kunnen liefhebbers donderdag hun hart ophalen aan oude ansichten en andere (Texelse) zaken, ledereen is vanaf 20.00 uur welkom in Tusse de Banke. ning aan te passen Ik vond een pluimpje wel leuk. maar had het in tussen hartstikke druk. Op een dag komt Buma, m'n zwevende baas, en zegt tegen me. Ik heb een droom gehad en ik zag een aantal dingen die niet goed waren. Ik zeg: Je droomt maar een eind weg. maar ik verander het niet meer. Waarop Brakel. mijn andere baas en een meer zakelijke architect, zei: Hi/ werkt nu voor mij.' Door Brakel werd hij meegenomen naar buiten, naar de projecten, zodat hij kon zien waar hij mee bezig was. Van den Berg gaat er eens op zijn gemak voor zitten en vertelt. 'Ik praat nu over 1971, denk ik. Ik heb toen de verbouwing getekend van het gezins vervangend tehuis dat aan de Kogerstraat stond, achter het Espe ranto monument.Het staat er nu niet meer, maar het was m'n eerste buitenproiect en toevallig ook nog op Texel. Dat vond ik wel leuk. Ik wilde dolgraag architect worden, maar in 1973 kreeg je de oliecrisis. Het ging een tijdje heel slecht in de bouw en er was gewoon geen werk voor archi tecten. Daardoor besloot ik. puur uit realiteitszin, om naar de aannemers kant over te stappen. Mooie dingen tekenen is wel aardig, maar het kostenbewustzijn ligt meer bij de aannemer dan bij de architect. Je moet een gewogen gemiddelde vin den tussen wat het kost en wat je kunt maken. En ik vind het vreselijk belangrijk om wat ik bouw ook mooi te vinden. Als ik iets mooi vind, doe ik mijn uiterste best om het ook ge bouwd te krijgen. En dit zeg ik met uit ijdelheid, maar ik prijs me gelukkig dat ik de projecten waar ik bij betrok ken ben geweest altijd leuk heb ge vonden.' 'Bij bouwbedrijf Fracon in Heem- geld opbracht, kon ik doen wat ik wou. Ik was er zo vrij als een vogel. Het meest aansprekend uit mijn laat ste periode bij Bredero was de be trokkenheid bij de ontwikkeling van een verregaand kostenbewaking pakket en perfectionering van het ontwikkelmgs- en voorbereidings traject binnen de organisatie. Ik was intussen met mijn gezin naar Maarn verhuisd en van daaruit reisde ik op en neer naar mijn nieuwe functie als directeur bij Wilma Bouw in Rotter dam. Mijn belangrijkste verantwoor delijkheid daar was het consistent maken van beleid, het waarborgen van de continuïteit door de lang lopende werkvoorraad te verlengen, het beheersbaar maken van de alge mene kosten en de saamhorigheid te bewaren. Een langlopende werk voorraad houden, betekent dat je studie moet maken van wat er moet gebeuren en inventariseren op welke locaties in Nederland nog gebouwd kan worden. Grond aankopen en contracten afsluiten met een boer, over hoeveel jaar hij nog zijn spruit jes kan telen,, bijvoorbeeld. Zo lopen er contracten over een project in Zuid-Beveland dat in 2003 moet be ginnen. De jaaromzet van Wilma is in mijn periode gegroeid van dertig- naar honderdmiljoen. Als cadeautje van de baas mocht ik een cursus Real Estate, project ontwikkeling, van zes weken doen aan de universiteit in Boston.' 'Na vijf jaar vond ik die drie uur rei zen per dag te bezwaarlijk worden en heb ik het wat dichter bij huis ge zocht. Sinds 1997 ben ik als interim- en projectmanager voor mezelf be zig. Ik heb in die periode drie bedrij ven gereorganiseerd, van het niveau van faillissement totdat ze weer rede lijk draaien. Je loopt een tijdje mee in zo'n bedrijf en kijkt hoe het functio neert. Of de juiste mensen op de juiste plaatsen staan en hoe ze wer ken. Wat er veranderd of verbeterd Hij heeft een indrukwekkende staat van dienst. Ging met MULO-B op zak van Texel naar Haarlem om bouwkunde te studeren, volgde een opleiding Economie PR-fase, deed cursussen Technische Bedrijfsleiding en Management en mocht als cadeautje van zijn baas zes weken naar de uni versiteit van Boston voor een cursus Real Estate (project ontwikkeling). Hij tekende de verbouwing van het, nu niet meer bestaande, gezinsvervangendtehuis aan de Kogerstraat, realiseerde een groot renovatieplan in Haarlem, was directeur bij Wilma Bouw in Rotterdam, had als netwerkplanner het spraakmakende Palacegebied Scheveningen onder handen, bouwde van Den Helder en Drachten tot Venlo en Tilburg, heeft projecten van vele mil joenen onder handen, maar is altijd bescheiden gebleven. Tegenwoordig is oud-Texelaar Leen van den Berg (51) in terim-manager en woont hij in Maarn. We lopen langs de vijver en de volle appelboom naar het schuurtje achter in de tuin Een zwarte gietijzeren pan vol olie staat op een brandertje te heten. Van den Berg komt met een vergiet vol door zijn moeder gepaneerde vis aanzetten.Hij is een weekendje op Texel en het interview begint in het schuurtje. Met een steeksleutel wordt de brander een beetje bijgestuurd en het bakken kan beginnen. Sissend glijdt de eerste vis in de hete olie 'Weet je dat je hier op historische grond staat?', begint hij. 'Met dit schuurtje is mijn bouwcarrière be gonnen. Mijn ouders bouwden dit huis in 1962Ik was toen dertien jaar oud en hield slerduiven. Daar moest dus een hok voor komen. En voor een hok was een gemeentelijke bouwver gunning nodig. Dien maar een teke ning in, zei de man van woning toezicht. Nou dat is ook wat, zei mijn vader. Mag mijn zoon een tekening maken? Dat mocht en ik maakte een mooie, duidelijke tekening. Prachtig hok, de broedhokjes erin getekend en je zag alle duiven zitten. De amb tenaar had nog nooit zo'n bouw tekening onder zijn neus gehad en wist met wat hij ermee aan moest. Neem die tekening maar mee en ga je gang maar, zei hij vertwijfeld. Je staat dus op de fundamenten van mijn eerste bouwontwerp.' 'Wat moet je worden? Mijn ouders waren koster van de gereformeerde kerk (in Oosterend) en gast- predikanten kwamen vaak bij ons te slapen. Dominee Plaatsman was een vaste gast en met hem en zijn familie ging ik vaak mee naar het strand bij de Krim. Prachtig mooi, al die straal jagers die op de Vliehors aan het oe fenen waren. Piloot, dat leek me wel wat, dat wou ik worden. Maar mijn ouders vonden dat maar niks. In die tijd waren ze dit huis aan het bouwen en mijn vader zei: word bouwkundig tekenaar. Dat vond hij zelf wel leuk, vandaar. En hoe ging dat vroeger? Als je ouders wat zeiden, dan deed je dat. Het was een van de laatste ke ren dat ik gehoorzaam ben geweest Ik ging dus na de MULO naar de MTS, die toen nog UTS heette. Ei genlijk had ik met MULO-B gelijk naar de HTS gekund, maar omdat ik met helemaal zeker wist wat ik wou. was ik te laat met inschrijven. De MTS was eigenlijk te gemakkelijk voor mij en eigenwijs als ik toen al was, besloot ik in de avonduren HTS erbij te doen. Mijn vader, die op alle ouderavonden te horen kreeg hij zou wel beter kunnen, maar hi/ moest be ter zijn best doen, dacht dat wordt niks en zei jij moet eerst leren wat af te maken. Ik vond er niks aan op de MTS en verveelde me. Ik weet nog dat de wiskundeleraar een keer een repetitie op het bord schreef. Er werd nog niet zo gekopieerd in die tijd, en het was zo gemakkelijk, dat ik de antwoorden er gelijk achter kon In 1987 werd hij adjunct-directeur bij Bredero en verantwoordelijk voor de totale productie en voorbereiding. Hij had projecten door heel Nederland, van Den Helder en Drachten tot Scheveningen, Tilburg en Venlo en reisde zo'n honderdvijftigduizend ki lometer per jaar 'Eigenlijk een beetje te gek hoor Maar ik heb er fantas tisch gewerkt. Als ik mijn werk goed regelde en zorgde dat het genoeg kan worden. We hadden soms hele brainstormsessies en het was zo: wie niet roept doet niet meer mee. Ik heb wel eens een directeur moeten ont slaan, gewoon omdat hij zijn werk met goed deed. Dat was beroerd, maar wel nodig.' Ondanks alle drukte heeft Van den Berg nog tijd voor een hobby. Een hobby die intussen flink uit de hand is gelopen. Die een toekomstproject is geworden. Werk voor als hij met meer werkt. 'Ik heb je over die sier- duiven verteld, hè? Van mijn eerste bouwproject. Hartstikke leuk. maar die dingen moet je wel élke dag te eten geven en je kunt nooit eeiïs een weekend weg. Daarom ben ik in 1994 overgestapt op vissen. Die zijn iets gemakkelijker. Eén keer in de drie dagen voeren is voldoende. En ik had in mijn achterhoofd: dat gedoe in die files iedere keer, ik ga door tot mijn vijfenvijftigste en dan maak ik van mijn hobby mijn beroep. Ik wil altijd alles weten hè, zo van: nou teel ik dat vissie, maar waarom doet-ie het niet? Dus ik heb kilo's vissenboeken aan geschaft. Nou, in die boeken staan allerlei ouwehoerverhalen over poe len en uitgedroogde beddingen en de biotoop wordt minutieus beschreven, maar op de plaatsen waar die vissen in het wild leven is het echt wel even anders. Niks uitgedroogde beddin gen. Maar drie meter water! Drie meter! Waar blijven ze nou met hun biotoop?' In zijn vakanties was Van den Berg vaak op reis om nieuwe en bijzondere vissoorten te zoeken. Zo reisde hij naar Mexico, Paraguay en Bolivia. Naar Tanzania, Kenia, Zaïre en Ga bon. Schepnetje en plastic zakjes mee om de vangst in mee terug te nemen 'Op de vergadering van de visclub riep ik een keer: Tjonge, jonge, die vissen dat is niks meer, de kleur is niks meer, er is hier niks goeds meer te krijgen, allemaal inteelt. Ik ga ze zelf wel halen. Toen was er nog zo'n visidioot, een Belg en die riep meteen: ik ga mee. Nou had ik hele maal geen verwachting over een goede auto huren in Frans-Kongo, dus ik heb hier een jeep gekocht en die in Antwerpen op de boot gezet naar Kinsjasa. Ik heb helemaal geen verstand van diesels en daarom had den we ook een monteur mee aan boord voor pech in de bush. We moesten er een vlakte over waar nog nooit iemand geweest was.We vroe gen aan een neger: kun je hier ook overheenJa, gemakkelijk. Hoe lang ben er maar dwars doorheen gegaan. We hadden geen tent bij ons en in de auto slapen vonden we te gevaarlijk. We zijn doorgereden tot we bij een verlaten zendingspost kwamen en daar hebben we de nacht doorge bracht. De volgende dag gingen we met die Belg het bos in. Hij wist de weg zo'n beetje, want hij was er twin tig jaar tevoren ook eens geweest. We moesten met de jeep een rivier vol boomstammen oversteken. Eén man voor de auto in het water om te kij ken of het kon en dan voorzichtig de wielen laten zakken. Als er ook maar iets was fout gegaan, dan hadden we het wel kunnen vergeten. Het ging gelukkig goed. Uiteindelijk kwamen we in een negerdorp en heb ik op het bed van het stamhoofd geslapen. Een matras van bamboelatten. We kregen er ook te eten. Het stamhoofd vroeg: lusten jullie kipIk dacht: kip, daar kan niet veel aan misgaan. Zoek er maar een uit, zei hij en even later joeg zijn vrouw achter de kippen aan. De kinderen uit het dorp vonden ons leuk. Ze hadden nog nooit een blanke gezien. En wat was er nou zo leuk aan ons? Als je een neger in zijn huid knijpt, blijft hij gewoon bruin, maar als je een zonverbrande blanke in zijn vel knijpt, wordt dat plekje wit. De hele avond kwamen die kinderen in mijn vel knijpen Ze vonden het schitte rend! De dag daarop gingen we het bos weer in, op zoek naar viswater. Het was er zo donker, midden op de over zes ging mijn trein naar Amster dam voor de avondschool. Onze we derzijdse ouders vonden dat we maar moesten trouwen, voor mijn gezond heid. Dan werd er tenminste fatsoen lijk voor me gekookt. Ik was nog maar twintig en zat in het tweede jaar van de HTS toen ik trouwde. Het ene pro bleem was opgelost en toen kwam het tweede, ik moest in militaire dienst. Ik heb eerst mijn studie afge maakt en moest-ertoen aan geloven.' Van 1970 tot 1973 werkte hij bij architectenbureau Brakel en Buma in Haarlem en toen hij daar vertrok was hij opgeklommen tot eerste tekenaar. Dat hield in dat hij meer verantwoor delijkheid had en moest helpen met bestektekeningen en bouw- aanvragen. 'Waarom was ik nou zo vlug eerste tekenaar? Ik kon goed te kenen en snel werken. Mijn baas vond dat wel mooi, want hij had steeds veranderingen en ik was in staat om binnen een week de teke- stede kreeg ik voor het eerst te ma ken met netwerkplanningen op de computer, iets dat voor die tijd zeker vooruitstrevend genoemd kon wor den. Organisatie en efficiency had en heeft mijn grote interesse Je moet het zo zien: bij een groot bouwproject begin je bij de planning en loop je via de fundering het hele bouwproces door tot en met het afgeven van de sleutel. Bij een goede planning gaat het erom dat alle activiteiten tussen planning en sleutel optimaal op elkaar zijn afgestemd, zonder verstoring van de volgorde. Een elektricien kan geen stopcontacten maken als er nog geen muur is en de schilder kan met gaan verven als het huis niet is schoongemaakt. Ik besteed veel tijd aan de planning. Niet om mijn gelijk te halen, maar om uit te leggen wat ik bedoel. Ik roep alle mensen die met het project te maken hebben bij el kaar en vertel ze wat ik doe en waaróm De mensen enthousiast heb er met veel plezier gewerkt, maar had steeds in mijn achterhoofd dat ik naar het buitenland wilde. Urbibouw Bredero in Utrecht was zo'n interna tionaal werkend bedrijf en toen zij aan mijn jasje trokken was de keuze om weer van bedrijf te veranderen niet moeilijk. Ze hadden een project on der handen van 5700 woningen in Maleisië en dat zag er geweldig uit. Ik zat in mijn Sturm und Drang-pe- riode en moest en zou op avontuur. Ik had alles uitgewerkt en gecalculeerd en stond op het punt de vaccinaties te halen voor mijn vertrek, toen mijn tweede baas, van een an dere afdeling van Bredero. de hele zaak in het honderd gooide. Wat was namelijk het geval? Bredero had ook het spraakmakende Palacegebied Scheveningen onder handen. Een nogal moeilijke klus. Het waait altijd aan de kust, zodat je nogal eens een paar dagen kwijt raakt door teveel wind. Het was midden in de zomer, het toeristenseizoen was in volle gang en er was zodoende geen ruimte voor opslag. De bouwmateria len kwamen 's morgens vroeg aan en moesten dezelfde dag nog worden verwerkt. Een ander probleem was de temperatuur op het werk. Bene den liep iedereen in zijn zwembroek op het strand, terwijl er op de veer tiende verdieping met een das om werd gewerkt. Dat vraagt allemaal een heel goede planning en ik ben iemand die de problemen altijd net een stap voor is en zegt zó gaan we het doen. Het werd een gevecht tus sen twee bazen en Maleisie viel af. Jammer, maar dat hele gebeuren bij het Kurhaus was óók een enorme uitdaging.' 'Ik had een keer een tandkarpertje j dat ding wilde maar met. Toen ber naar Afrika gegaan om te ondera i. ken waar dat nou aan zou kunnen I j; gen. Dat was ook in Frans-Kor ic trouwens. Er was daar zo'n k beekje, anderhalve meter diep, meter breed. Ik ben aan de kant i i m'n kont in het water gaan zitten o heb zitten kijken. Gewoon een i anderhalf uur zitten kijken. Zag ik t karpertje steeds boven op de d s vende blaadjes liggen Thuis heb het water in mijn aquarium verlaa c tot anderhalf, twee centimeter. i tempex erin, blad er bovenop n warempel, de vissies lagen er o i steeds bovenop en er kwamen eitj Zoiets moet je ter plekke ontdekki dat staat niet in de boekjes Mooie dromen gaan niet vanzelf, vishobby werd zo uitgebreid, dat er een man voor in dienst moest i men. Helaas kon de man niet zi standig werken. 'Ik raakte stee meer vissen kwijt en ik dacht: hoe I dat nou tochWat bleek nou? Bij I verversen van de bakken liet hij vissen te lang op het droge liggei Op dit moment staat de vishob door gebrek aan tijd en goed pers neel op een laag pitje De droo wordt even uitgesteld. Maar Van d Berg blijft aan planning doen. I heeft het voeren intussen geautoni tiseerd, denkt na over een men vistocht en blijft voorlopig bouwi Samen met zijn compagnon Ha van Hooff. 'Hij kan prachtige ontw pen maken, raakt helemaal in vervo ring en dan kom ik erbij met mijnt rekening. En zie dat je je op bovenverdieping slechts op hand en voeten kan voortbewegen omi er niet voldoende bovenruimte is. Hooff is de estheticus, ik de logicu Samen zijn we een goed koppel.' Tekst en foto Corrie Timm De door Van den Berg ontwikkelde woningen in de Amersfoortse uitbreidingswijk Kattenbroek genieten door hun markante vorm landelijke bekendheid. dag, dat je een zaklantaarn mo t> gebruiken. Het stamhoofd vond I u een prachtig ding: daar zou hij go d mee kunnen jagen. Dus heb ik hi >r op het eind van ons verblijf mijn ha e geenlamp gegeven. Hij wist van i missionarissen nog dat een lamp r ji eeuwig blijft branden en vroeg bij y overhandiging meteen: en als de b jj terijen nou op zijn, wat dan? Toen v 5, ik ook een heel pak batterijen ai hem kwijt. Slimme jongen was da c Leen van den Berg was verantwoordelijk voor miljoenenprojecten in de bouw.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2000 | | pagina 4