eeuwse hulp voor Texelse waterschappers
mwm
Wim Trap: 'Drijvende trekker nodig'
m
ws
Hulpaktie boerderij Schorrenweg
mm
m IKsSÈPS
TEXELSE
COURANT"
IK
Uk
m
Materiële schade
bij botsing
Masterplan
DINSDAG 14 NOVEMBER 2000
|ongekend hoge waterpeil én de sombere voorspelling voor zondag,
ren reden yoor Waterschap Hollands Kroon om, na overleg met de
Jjbouw en de gemeente, vrijdagmorgen direct stappen te onderne-
i, De hulp werd ingeroepen van de regionale en interregionale brand-
Jtr, die het waterschap met al het inzetbare materieel en manschap-
li van dienst waren.
pompen ingezet bij Dijkrhanshuizen en
in de PH-polder Bij de Schans werden
geen extra voorzieningen getroffen,
omdat dit gemaal is gekoppeld aan
Di|kmanshuizen. Bovendien worden er
minder watergevoelige producten,
zoals bollen, geteeld.
Mede dankzij de extra capaciteit, het
uitblijven van verdere regenval en het
gunstige tij, begon het polderwater
zaterdag kort na de middag te dalen.
Eerst in de buurt van de gemalen,
omdat het enige tijd duurt alvorens
het water uit de sloten verderop het
eiland naar de gemalen stroomt (het
gebied van de Krassekeet strekt zich
uit tot en met de Dennen). Bovendien
duurt het lang alvorens verzadigd
land is uitgelekt. De naar Texel over
gekomen dijkgraaf Simon Stelten
pool zei dat de extra pompen blijven
inzake wateroverlast werd gegeven
Vanaf dat tijdstip was de brandweer
continu paraat. Om over
vermoeidheid te voorkomen werkte
de brandweer in ploegendiensten Zo
mogelijk nog groter was de inzet van
de waterschappers, onder wie er za
terdag rond de middag waren die al
twee etmalen op de been waren. Om
hen de helpende hand te bieden
deed de WLTO zaterdag een beroep
op landbouwers om op pad te gaan,
teneinde de hoofdwaterlopen schoon
te houden. Gebleken was dat er ver
spreid over het eiland nogal wat dui
kers verstopt waren geraakt, zodat
de doorstroming werd belemmerd.
Dat was met name zondagmiddag te
zien, toen de gemalen de aanvoer
kanalen op winterpeil hadden en
bleek dat het peil in bepaalde sloten
met wilde zakken. Landbouwers die
greppels op hun land hebben gegra
ven doen er goed aan te controleren
of in de sloot gespoelde grond geen
verstopping veroorzaakt, zoals bij
voorbeeld in de Postsloot in Eierland
het geval was Het waterschap ver
wacht dat, nu het peil in de sloten
daalt, door de grote tegendruk van
uit het land veel taluds zullen instor
ten.
Hoeveel geld met de aangevoerde
extra pompcapaciteit is gemoeid kon
de dijkgraaf met zeggen, maar
Texelaars die vrezen dat deze kosten
via de omslagheffing op hen worden
verhaald, hoeven met te vrezen. Voor
zover dat mogelijk is zullen de kos
ten worden betaald uit de post On
voorzien van het waterschap, dat het
resterende bedrag zal spreiden over
ttuge bollentelers probeerden hun bollen droog te houden met onderbemaling, zoals
Ierland de firma De Wit uit Julianadorp, die een nooddam had opgeworpen. De in-
p is volgens het polderbestuur genomen in overleg met het waterschap en naburige
ouwers.
imissaris van de Koningin Van
lenade, had begrip voor de nood-
itie en bemiddelde bij de inzet
extra materiaal Het waterschap
zwaardere pompen overkomen
leverwijk, Zwolle en Zeeland, met
capaciteit van meer dan vijftig
to b per minuut. Met name de
d I uwse eilanden, die tijdens de
go rlastsituatie van enkele jaren ge-
h( m werden geholpen door collega-
ha erschappen, staken Texel spon-
>n i de helpende hand toe.
PJewerkers van het waterschap
bi) uwse Eilanden, die afgelopen
afiikend eigenlijk een
i soneelsfeest hadden, reisden di-
a l af naar Texel. 'Toen werden wij
da olpen, daarom is het niet meer
logisch dat we nu wat terug
tje m', aldus één van hen.
>01 het bedrijf Bosman Water-
ra ïagement werden in de loop van
m lag verschillende pompen en de
oi lodigde leidingen en ander mate-
k t vanuit Zierikzee op transport
ir Texel gezet. Omdat de snelwe-
t r i vol zaten, verliep de reis van de
anne vrijdag een stuk trager dan
i voorzien. Toen duidelijk werd dat
transport de laatste boot niet zou
zette Teso een extra boot in,
vrijdagavond na tienen uit Den
aalder vertrok en onder begeleiding
ide politie naar de gemalen op de
irdelijke delen van het eiland wer-
01 gebracht. Ook zaterdagochtend
iki
d an
eb
zijn met de boot nog pompen aange
voerd, waarmee het totaal op twaalf
kwam.
De werkzaamheden werden gestuurd
vanuit het waterschapskantoor in
Oudeschild, waar het polderbestuur
een coördinatiecentrum had inge
richt. Medewerkers en bestuurders
van het waterschap onderhielden
steeds rechtstreeks contact met ge
meente, brandweer en politie. Mon
teurs van Bosman begonnen, in sa
menwerking met medewerkers van
het Texelse waterschap, de brand
weer en anderen vrijdagavond met de
installatie van de zware pompen. Dat
dit in De Cocksdorp aanzienlijk lan
ger duurde dan was gehoopt, had
meerdere oorzaken. De schroef-
pompen van Bosman, die een capa
citeit hebben van 54 kubieke meter
per minuut, waren nog niet eerder
gebruikt en kampten met storingen.
De coördinatie verliep moeizaam en
de gemalen waren voor vrachtwagen
combinaties soms moeilijk te berei
ken. Ook de drassige wegbermen
bemoeilijkten het werk.
Met name bij de Krassekeet was de
situatie zorgelijk. Het water in het
aanvoerkanaal steeg zó snel. dat ge
vreesd werd dat de elektrische pom
pen onder zouden lopen. Uit voorzorg
werden zandzakken tegen de deuren
van het gemaal geplaatst, maar het
water bleef net onder de rand.
Na een nacht doorwerken draaiden de
•V"'
-VvV n»
Sr. !»m.
'■•i?-*--'r- ---«5rv-",. -. ië-
Hoofd technische dienst Henk Vonk van het waterschap, geflankeerd door dijkgraaf
Simon Steltenpool en burgemeester Joke Geldorp, wijst tijdens een persconferentie de
bedreigde gebieden aan.
De boerenwoning van de familie
Schrama-Langeveld aan het begin
van de Schorrenweg, vlak onder de
Zaandammerdijk, was één van de
eerste die vrijdag te kampen kreeg
met wateroverlast. De stallen kwa
men blank te staan en ook de kel
der liep onder. De sloot die voor het
erf langs loopt was tot de rand ge
vuld en stroomde hier en daar over,
waardoor de bewoners geen water
konden afvoeren en onder meer
douchen onmogelijk was 'Ach. dan
ruiken we maar een paar dagen wat
minder fris. Voor de boeren met
bollen en bieten op het land is het
veel erger', relativeerde de vrouw
des huizes. Omdat even verderop
een kleinere woning dreigde onder
te lopen, pompte de Cocksdorper
brandweer water van de sloot aan
de ene kant van de weg over naar
de waterloop aan de overkant, waar
het peil beduidend lager was. Met
een grijpkraan werd rommel voor
een verstopte duiker verwijderd. Of
het allemaal veel invloed had, viel
moeilijk te zeggen De schade voor
de familie bleef in ieder geval be
perkt tot enkele bedorven balen
hooi en een vochtig huis.
(foto Sin Bosch)
het gehele omslaggebied van Hol
lands Kroon.
Steltenpool gaf aan dat het water
schap niets valt te verwijten Sugges
ties van landbouwers die graag had
den gezien dat het waterschap al
vóór de enorme buien van donderdag
op vrijdag de sloten beneden het
winterpeil had gemalen, vond de dijk
graaf van weinig realiteitszin getui
gen. 'Het waterschap heeft zes ver
schillende programma's voor het
instellen van de hoogte van het wa
terpeil bij de gemalen. Het niveau dat
we hanteren is afhankelijk van de om
standigheden en de
weersvooruitzichten. Dagelijks win
nen we bij Meteoconsult advies in
over de weersverwachting. Helaas
viel van donderdag op vrijdag niet de
voorspelde negen mm, maar plaatse
lijk vijf tot zes keer zo veel. Bovendien
kan een te laag ingesteld slootpeil
leiden tot inklinking van de bodem en
dat kan weer andere schade opleve
ren, bijvoorbeeld aan gebouwen die
zijn geheid. Gezien de capaciteit heb
ben we het waterbeheer op Texel
goed op orde. Maar tegen zo'n ex
treme situatie is niemand opgewas
sen. Uit het feit dat we direct zijn in
gesprongen op de noodsituatie en
dat de extra pompen binnen 24 uur
draaiden, kunnen de Texelaars op
maken dat de situatie ons ernst is.'
Hoewel Steltenpool aangaf eventuele
claims van gedupeerde landbouwers
onterecht te vinden, gaf hij aan dat
het waterschap deze wel in behande
ling zal nemen. Ook volgens de
WLTO valt het waterschap niets te
verwijten. Hin: 'Dit is een extreme si
tuatie, waarop de capaciteit met is af
te stemmen.'
Burgemeester Geldorp stond aan het
hoofd van het coördinatieteam dat
zich bezig hield met de operatie en
riep nieuwsgierige Texelaars op de
werkzaamheden niet in de weg te
staan. Ze maakte hen naderhand een
compliment. 'Texelaars willen graag
weten wat er gebeurt in het gebied,
maar hebben zich uitstekend gedra
gen.'
Om de bevolking op de hoogte te
houden, werden vrijdag twee pers
conferenties gehouden en zaterdag
een derde De hoop dat de landelijke
media aandacht aan de Texelse
noodsituatie zouden besteden, waar
door meer kans zou zijn op eventuele
schadevergoeding bleek vergeefs.
Beelden van ondergelopen weilan
den elders in het westen spraken
kennelijk meer aan. Het Agrarisch
Dagblad plaatste voorzover bekend
als enige een foto van een onder
gelopen Texelse akker suikerbieten
op de voorpagina. SBS 6 en RTL
berichtten wel over Texel.
Begint de sloot hier of een eindje verder?, lijken deze schapen zich af te vragen
(Foto Dirk Kuiter)
De weersomstandigheden en de
zachte wegbermen speelden een rol
bij een aanrijding die zaterdagmorgen
rond 10.00 uur plaatsvond op de
Zaandammerdijk. Een 21 -jarige auto
mobiliste uit Oudeschild kwam teveel
op de weghelft van een tegenligger,
een 41-jarige vrouw uit De Cocks
dorp. Bij de aanrijding raakten beide
voertuigen beschadigd, de be
stuursters kwamen met de schnk vrij.
(Foto Dirk Kutler)
lpolder Waaienourg siono voor grote aeien onaer water.
VERVOLG VAN PAGINA 1
il winterpeil liet dijkgraaf Simon
1|t|eltenpool er zaterdag ti|dens één
n de drie persconferenties geen
ijfel over bestaan dat dit in de natte
rfst zeker niet zal gebeuren. 'In
se periode hebben er niets aan om
Her vast te houden, maar in de
nder natte wintertijd natuurlijk wel.'
plaats van verhoging van de capa-
leit van de gemalen, die bij gunstig
een millimeter regenwater per uur
innen wegmalen en daarmee een
ipaciteit hebben die dubbel zo
og is als aan de vastewal, ziet het
iterschap meer heil in verhoging
n de bergingscapaciteit. Stelten-
li 'Daaraan ontbreekt het mo-
iteel op het eiland. Uit de enorme
^veelheid regen die nu is gevallen
iu je al kunnen afleiden dat het kli-
sat al aan het veranderen is. Om op
toekomst voorbereid te zijn is het
langrijk dat we, in samenwerking
et andere belanghebbenden plan-
in ontwikkelen. Daarom is het goed
it het masterplan er komt en dat er
1 veel mogelijk mensen meeden-
in.' In de te verschijnen vijfde Nota
'de Ruimteli|ke Ordening van de
verheid zal - ook voor Texel - ruimte
'rden gepland voor extra water
twee zware pompen van het water- draaien zolang dat nodig is. Dit heeft
schap zaterdag om 8 45 uur optimaal, tot gevolg dat de dijkwegen ter
Die van de brandweer werkten al vanaf hoogte van de gemalen De
vrijdag, al betrof dat een pomp met Cocksdorp en Krassekeet wegens de
een aanzienlijk lagere capaciteit. Ge- buizen over de weg voorlopig met
middeld kan elk van de vijf Texelse berijdbaar zijn en dat het verkeer
gemalen 300 kubieke meter water per wordt omgeleid. Zondagmorgen was
minuut spuien, terwijl de pompen van
de brandweer vier tot acht kuub kun
nen verwerken. 'Maar alle beetjes hel
pen in zo'n noodsituatie', consta
teerde Henk Vonk, hoofd van de
technische dienst van het waterschap.
Bij de Krassekeet draaiden vier extra
pompen zaterdag om 11.30 uur tot
tevredenheid, met als gevolg dat het
water via een batterij pijpleidingen in
het peil bij de Krassekeet zodanig ge
daald, dat de eerste pompen konden
worden uitgeschakeld. Bij De
Cocksdorp was dat gistermorgen het
geval.
Alom respect is er, met name vanuit
de landbouw, voor de vele mensen
die in touw waren om de overlast te
bestrijden. Voor brandweerlieden
begon dat al in de nacht van donder-
zee bulderde. Hierna werden extra dag op vrijdag, toen het eerste alarm
Met man en macht wordt gewerkt bij de Krassekeet.
'Ik heb een schuur vol peperdure
oogstmachines staan. Maar deze
schop gebruik ik nog het meest. De
halve dag sta ik greppels te spitten.
Ik heb nu een trekker nodig die kan
drijven.' Het zijn barre tijden voor
bloembollenteler Willem Trap en
zijn collega's. 'Door de water
overlast zit ik nu al op een schade
post van bijna een ton.'
Een groot deel van de schade wordt
veroorzaakt door een verzopen per
ceel Dubbele von Sions, de exclu
sieve narcis die alleen op Texel wil
groeien en zeer gewild is. 'Ik heb bij
Driehuizen een hoek van drie bunder
staan. Ik had ze een week of drie
geleden geplant. Mooi voor de regen
uit, dacht ik nog. Maar daar ben ik wel
van terug gekomen. Na die hoos
buien van 29 op 30 oktober steeg het
slootwater in 36 uur met een meter.
En het duurde drie dagen alvorens
het weer was verdwenen. Zolang
kunnen de bollen niet onder water
staan Ik weet nu al dat het me
ƒ70.000,- heeft gekost.'
Trap beschikt over een surplus aan
oogstmateriaal. Onder goede om
standigheden kan ik een halve tot
driekwart hectare lelies rooien. Maar
d i jaar is daar geen denken aan. Van
de vijfeneenhalve bunder lelies,
meest laten soorten, heeft de
bollenteler met de grootst mogelijke
moeite nog geen halve hectare boven
de grond kunnen krijgen. 'Het werkt
loopt hopeloze vertraging op. Ik heb
een ploeg mensen in de schuur
staan, maar als ik vanmiddag niet kan
rooien, dat gooi ik de tent volgende
week maar dicht. Totdat het weer
beter wordt. Er zit niets anders op.
Het kost handen vol geld. Het rooien
duurt langer, het spoelen kost meer
geld en ga zo maar door. Ik ben een
paar keer naar het land geweest en
dan kwamen we na veertig meter
rooien met machine en al zo vast als
een huis te staan. We rooiden laatst
24 kuubskisten, allemaal vol met prut.
Nadat de grond er uit was gespoeld,
bleven er drie kisten over. En een deel
van die bollen was nog verzopen ook.
Steeds maar weer ergens anders
proberen. Inmiddels zijn we het hele
eiland over geweest. Om nog maar
met te spreken van de oogstderving.
Een lelie kan wel wat hebben, maar
op een gegeven moment is het ge
woon af, dan verzuipt de bol. En dat
tijdstip komt héél dicht bij. Hier op
Rozenburg tegenover de manege is
het nog het minst nat Maar in De
Eendracht is het zó vreselijk nat. daar
moet ik nog maar zien of ze het over
leven.'
Net als collega's is Trap sceptisch
over de toekomst. 'De land- en tuin
bouw op Texel wordt steeds groot
schaliger, maar je moet je steeds
meer afvragen of het eiland met zó
veel verschillende soorten grond zich
daarvoor wel leent De boog wordt
steeds strakker gespannen. Als het
weer meewerkt gaat het goed, maar
als het tegenzit dan loopt het ver
keerd af.'
Lelieteler Willem Trap graaft een greppel om zijn kostbare bollen veilig te stellen.
(Foto Gorord Timmerman)
