m 'vr
lm
0
BAS
Texelse landbouw in 2000:
goede groeiomstandigheden,
maar een veel te natte herfst
De houten bijl en de elvenbank
CS ROOKGASSEN
on VAN ONZE WATEROVERLAST
'Houwes' op
Waalenburg
.TEXELSE
Bowling
Blikvanger
COURANT
aooi EM DAARNA
AT TE KONEN GELAST IK EEN
IEDER TOT HET DRINKEN VAN
30 GLAIEM WATER PER DAG//
DE OPSLAGVERGUNNING
VOOR DE JUTTERS IS
GELUKKiG OP TÜD
GEREGELD
SHIT/
mm
WORDTZUIPEN
VERZUIPEN
Geslaagd
'Horeca speelt in op
nieuwe doelgroepen'
Feest in de
Molenstraat bij
terugkeer Hans
VRIJDAG 29 DECEMBER 2000
Het aantal landbouwbedrijven op
Texel is in de laatste dertig jaar met
honderdvijftig afgenomen. Die
trend zette zich voort in 2000 en zal
zich in de toekomst blijven voort
zetten. Want de ontwikkelingen
gaan door. Bij de blijvers is be
hoefte aan uitbreiding van de
productiemiddelen.
Zo is er nog steeds vraag naar grond.
Het gevolg was dat de prijzen oplie
pen tot ƒ55.000,- en meer per hec
tare. Ook werd er geïnvesteerd in
melk- en suikerbietenquotum,
producten met een redelijk rende
ment. Er wordt volop gezocht naar
streekeigen en nieuwe producten.
Met het aanbieden door hoeve
Labora van ijs dat is gemaakt van
koeienmelk werd het aantal
producten vergroot. Met als gevolg
dat de kapitaalsbehoefte in de land
bouw verder toenam. Quoteringen bij
de aardappelen zijn er niet. Wel wordt
door de handelshuizen gewerkt aan
verlaging van het areaal. Dit met als
doel de vraag naar pootaardappelen
in overeenstemming te brengen met
het aanbod. Alleen dan is een rede
lijke opbrengstprijs te verwachten.
De techniek schreed opnieuw voort.
Dit jaar werd op het bedrijf van de
familie Rutten in de Eendracht de
eerste melkrobot op het eiland in ge
bruik genomen. Nieuwe machines
met hightech werden ingezet voor de
verzorging en het oogsten van ge
wassen. Op het gebied van gewas
bescherming, mineralen en milieu
wordt er hard gewerkt om te voldoen
aan eisen die steeds hoger worden
gesteld. In 2000 werd ieder hectare
snijmaïs gespoten met minder dan
één kilo actieve stof. Werd hier niet
aan voldaan, dan werd er gekort op
de akkerbouwpremie. Spuitvrije zo
nes zijn toegepast om de kwaliteit
van het slootwater te verbeteren.
Steeds meer afnemers weten wat er
vanaf het zaaien tot en met het afle
veren is gebeurd met het
landbouwproduct. Gevolg is dat de
agrariër steeds meer moet registre
ren. In de melkveehouderij vindt het
zelfde plaats. De belangstelling voor
randen- en graslandbeheer van de
percelen neemt toe. Hierdoor wordt
er ingespeeld op de veranderingen
die de gemeenschap vraagt,
Groeiomstandigheden
Gunstig waren de groei
omstandigheden voor de gewassen
op Texel. Dit gold zowel voor het
grasland, de akkerbouwgewassen
als de bloembollen. De regen viel op
lijd. Dit resulteerde in redelijk goede
opbrengsten aan aardappelen, bie
ten, bollen, granen, gras en snijmaïs.
Een echte droogteperiode kende
Texel in 2000 niet. Te veel regenwa
ter viel er in de herfst, met als gevolg
dat niet alle gewassen geoogst kon
den worden. Alles is er aan gedaan
om de oogst van aardappelen,
bloembollen, suikerbieten, witlof-
Dennen en wortelen te redden. Dit
'ukte slechts ten dele. Nog steeds
staan er gewassen op het veld die
niet meer geoogst kunnen worden,
tooral in de lelieteelt is de schade
jroot. Een te groot oppervlakte staat
log op het veld. Nog niet duidelijk is
loe het afkomt met de geplante nar
cissen. Alles wijst erop dat minimaal
15 tot 20 procent is verzopen en geen
opbrengst gaat geven in het nieuwe
jaar. Door de nattigheid is er praktisch
geen wintergraan gezaaid. Dit bete
kent dat zomergraan en wellicht gras
zaad het areaal gaan invullen.
Rundveehouderij
Het aantal bedrijven met melkkoeien
neemt gestaag af. Op meerdere be
drijven worden de stallen hierdoor
niet meer gebruikt. Alternatieven zijn
er niet of nauwelijks. Met de verkoop
van het melkquotum worden de in
komsten laag. veelal zelfs lager dan
de vaste kosten. Wel wordt het
melkquotum van de overblijvende
bedrijven - die quotum bijkopen -
steeds groter. Een gunstige ontwik
keling om het rendement te doen
vergroten.
Dat de melkkoeien op Texel goed
produceren blijkt uit een overzicht
van de fok- en controlevereniging. Bij
de eerste 25 bedrijven uit het district
Kop van Noord-Holland, Wieringer-
meer en West-Friesland staan vijf
Texelse bedrijven. Het betreft de be
drijven van Koos Tjepkema uit De
Waal, waar de koeien in 351 melk-
dagen 11.294 kilo melk met 4,25%
vet en 3,46% eiwit gaven; Edo
Rutten uit de Eendracht (342 melk-
dagen, 10.698 kilo melk met 4,37%
vet en 3,62% eiwit); de inmiddels als
rundveehouder gestopte Carlo
Veeger uit De Westen (351 melk-
dagen, 11.888 kilo melk met 3,84%
vet en 3,26% eiwit); Peter Smit van
de Pontweg (319 melkdagen, 9759
kilo melk met 4,46% vet en 3,57%
eiwit) en Jaap Eelman uit Oosterend
(329 melkdagen, 10.107 kilo melk
met 4,42% vet en 3,46% eiwit).
Het rendement van zoogkoeien is
matig, mede doordat er ingeleverd
moest worden op de zoogkoeien-
premierechten. Met het afsluiten van
overeenkomsten voor het grasland-
beheer kunnen de inkomsten iets
verbeteren. Toch blijft dit een bedrijfs
tak waaruit moeilijk een inkomen is te
halen. Iets beter was de mest-
stierenhouderij, maar ook deze
veehouderijtak geeft lage bedrijfsre
sultaten.
Schapenhouderij
Andere rassen dan de Texelaar doen
steeds meer hurt intrede op het ei
land. De verwachting van deze ver
andering is een hoger inkomen met
een lagere arbeidsbehoefte per
schaap. Gelukkig trokken de prijzen
aan het eind van het seizoen voor de
lammeren wat aan, waardoor het
houden van schapen weer iets meer
perspectief kreeg. Met behulp van
onderzoek zal worden getracht om
het gebruik van echt Texels lamsvlees
te doen vergroten.
Akkerbouw
Vrij laat begonnen de voorjaars
werkzaamheden in de akkerbouw.
Na een winterperiode zonder vorst
bleef de grond vrij nat. Te vroeg be
werken van te natte gronden gaf ook
in 2000 een ongunstig resultaat ten
aanzien van de ontwikkeling en de
uiteindelijke opbrengsten van de ge
wassen. Aardappelen en bieten maar
ook in het voorjaar gezaaide gewas
sen ontwikkelden zich slecht, aange-
Door een game van 223 en een serie
van 725 van Rinse Dijt wist Speel
kwartier donderdagavond in de
bowlingcompetitieJTiet 5-0 te winnen
van Hordifood. Hans Paul Ooster
haven wist ook een serie van 725 te
gooien, maar kon daarmee niet voor
komen dat TZN in het stof beet tegen
Badweg Sportief; Verder versloeg
Visvogels Nooitgedacht met het mi
nieme verschil van 32 pins.
Uitslagen:
De Koogel-Heksenketel 2-3, Badweg Sportief-
TZN 4-1; Drogisterij Mets-A)l Stars 2-3; Pet's
Place-Sommeltjes 3-2; Nooitgedacht-Vis-
vogels 2-3; Hordifood-Speelkwartier 0-5.
Uit nood genereert men kracht. Van
de nood een deugd maken. Oh, al
die schitterende spreekwoorden die
we als kind met vele dubbele bete
kenissen aanhoorden. Wie uit een
zieke den een hakbijl zaagt, zoals
Marcel Tielemans deed, en die dan
achteloos achterlaat tussen de den
nen, die moet beloond worden. Hij
wekt werelden van sprookjes op.
Het is een schitterende hakbijl en
direct verbeeldt mijn nichtje zich
dan ook dat de reus van Klein
Duimpje juist in dit bos zijn hol heeft
gemaakt. Ik knik en wijs haar hoe
krachtig de bijl is.
'Hij kan jouw hoofd in één keer er af
hakken', zegt ze opgewekt en kijkt
voor de zekerheid nog even naar
mijn hoofd. Ze weet eveneens met
een absolute stelligheid dat de hou
ten trein, die zich ook ergens tussen
de dennen bevindt, de trein van de
dwergen van Sneeuwwitje is en dat
de dwergen net allemaal zijn uitge
stapt, omdat ze zagen dat Sneeuw
witje al hun spullen had gebruikt.
'Sneeuwwitje is ergens bij de zee, ze
woont nu in het kasteel dat we van
de zomer hebben gemaakt, in die
linkerzijkamer.' Ze rent van me weg,
voelt aan de bijl, kijkt weer naar mijn
hoofd. 'Hij kan ook je armen en be
nen afhakken, maar dan kun je niet
meer lopen.' 'Dat zou jammer zijn',
reageer ik nuchter, 'want dan kon
den wij met meer samen over het
eiland rennen.'
We dwalen verder door het bos en
zien een rij afgehakte boomstam
men als kleine stoeltjes vlak naast
elkaar staan.'Elvenbankjes', wijst
mijn sprookjesgerichte nicht. Ik slik
nog net de zin in dat elvenbankjes
eigenlijk paddestoelen zijn. 'Ze zijn
gemaakt door de duingod en jij
mocht helpen.'
Ik knik. Door haar manier van kijken
en door de enorme bijl van
Tielemans zwerf ik even over de
wereld en gedenk de plaatsen waar
ik zelf met veel zorg een kunstzin
nig visitekaartje achterliet. Op een
strand hoog in Schotland werkte ik
drie volle dagen aan een reusach
tig zandkasteel, ver weg van de
vloedlijn, zodat het mogelijk heel
lang zou bestaan. In Ierland sta
pelde ik zowel in het noorden als in
het zuiden stapeltjes stenen en
schikte daar om heen een cirkel van
kleinere steentjes, steeds in de
zelfde volgorde en zoekend naar de
meest volmaakte vormen. In IJsland
bouwde ik met lava en ontwierp een
spookhuis vol griezelige ingangen
en bekleedde het met kussendik gif
groen mos. Het rees op aan de rand
van een krater en we verbeeldden
ons dat het bewoond was geweest
door vuurgeesten. In Griekenland
kraste ik een schilderij in de rotsen
en in Finland bouwde ik een boom
hut. Door al deze herinneringen
weet ik weer hoe gelukkig ik word
van dit soort ondernemingen.
Mijn nichtje draaft alsof zij een paard
is langs de vloedlijn, op zoek naar
Sneeuwwitje. Dan ontdekt ze een
grote hut van oude planken, ge
maakt op het strand, en rent van me
vandaan. Wanneer ik daar een korte
tijd later aankom, schikt ze verza
melde flessen alsof ze er al jaren
woont. Ze wijst me een boomstronk
en een vel plastic als zitplaats en
stapelt de houtjes voor een vuurtje.
'Ik was hier gaan wonen en ze zei
den dat er een bijl in het bos stond
en dat je verschrikkelijk moest op
passen', zegt ze en schudt met een
geroutineerd gebaar een fles heen
en weer en schenkt die uit in een
paar verkreukelde papieren bekers.
'Kwalwater', zegt ze en houdt haar
hoofd even schuin om te peilen of
ik daar iets op terug te zeggen heb.
'Dat moet je drinken wanneer je de
elven wilt zien.' Ik haal mijn 'zoge-
naamd'-truc uit en drink met volle
teugen.'Ik weet heus wel dat je niet
echt drinkt', zegt ze kribbig, 'grote
mensen doen alles zogenaamd.'
'Grote mensen die zandkastelen
bouwen of kapbijlen maken niet',
zeg ik met grote overtuigingskracht.
Dat is een ander soort groot mens.
'Daarom woon je zeker op Texel',
zegt ze. 'Want mijn moeder vindt jou
gek.' Ik verslik me, neem bijna een
echte slok van het kwalwater en kijk
haar met opgetrokken wenkbrau
wen aan. 'Ik geloof dat ik de reus
van de kapbijl naar je moeder ga
sturen', zeg ik. Ze grinnikt en her
schikt de verzamelde rotzooi in de
hut. We besluiten opgewekt om er
voorlopig te blijven, zelfs zó lang tot
haar moeder ongerust wordt en ons
zal gaan zoeken.
Dana Rover
zien een te natte ondergrond ongun
stig is voor het wortelstelsel. Te
weinig zuurstof in de bewortelbare
zone geeft snel geelverkleuringen en
onvoldoende plantontwikkeling. Uit
eindelijk waren de verschillen in
kilogramopbrengst weer erg groot.
Binnen de akkerbouw wordt steeds
gezocht naar gewassen die de lage
kilogramprijzen van granen kunnen
opvangen. Ook de sterk wisselende
opbrengstpriizen van aardappelen
vragen om gewassen met een beter
rendement. Geen eenvoudige op
gave.
Bloembollen
Afhankelijk van het assortiment wor
den in de bloembollenteelt nog rede
lijke opbrengsten behaald. Bij de nar
cissen was de prijs gemiddeld
genomen lager. Ditzelfde gold voor
bepaalde soorten lelies. Tulpen ble
ven evenals hyacinten redelijke veel
opleveren. Ook voor de
bloembollentelers blijft het van groot
belang dat er goede kilogrammen
worden gehaald. Te vaak vallen de
opbrengsten tegen.
Tot besluit
In het rapport 'Met het oog op mor
gen' heeft een groep jonge Texelse
agrarische ondernemers aangegeven
mogelijkheden te zien voor de toe
komst, ook in een veranderende
maatschappij. Niet iedereen wil deze
uitdaging aangaan. Het gevolg is dat
het aantal ondernemers in de land
bouw steeds kleiner wordt.. De blij
vers gaan over tot schaalvergroting.
Ook wordt naarstig gezocht naar al
ternatieven. De vereniging van
kampeerboeren heeft daarom ge
vraagd om uitbreiding van het aantal
kampeerplaatsen en deze vraag on
derbouwd met een rapport.
In het komend jaar moet elk land
bouwbedrijf een mineralenboek-
houding voeren. Ook met het regis
treren van de gewasbescherming
smiddelen wordt ernst gemaakt.
Sommige ondernemers zien deze
veranderingen als een bedreiging,
terwijl anderen de uitdaging graag
aangaan. Zeker voor Texelse
agrariërs liggen er mogelijkheden om
de toekomst met vertrouwen tege
moet te treden, mits er tijdig op de te
verwachten veranderingen wordt in
gespeeld.
Eenieder wens ik een goed maar
vooral gezond 2001
Jan Koolhof
«3
Kis
EN IK GEET HET
GOEDE VOORBEELD
WEER
HET VERKEERDE GLAS
JACCO
;QUO
VADiS
/NOG EVEN EEN
Buk naar rechts
:ongens,dan zit
l DEZE QUICK-SCAN
VER 00K WEER OP
7ERER WEERZO
Quick- auicK-SloW
Scan
CONTR A
Astrid van der Vis van B B Van der
Vis en Den Boer Accountants en
Adviseurs heeft met succes haar
opleiding tot mediator afgerond. Een
mediator bemiddelt in conflicten,
waarbij het de bedoeling is dat de
partijen zelf, zonder tussenkomst van
de rechter, tot een oplossing komen.
Van der Vis wordt ingeschreven in het
register van mediators van het Neder
lands Mediation Instituut.
Geen jaar van snelle groei, maar in
2000 hadden de meeste
horecaondernemers niet te klagen.
Dat constateert Jook Nauta, voorzit
ter van Horeca Texel. 'Verschuivingen
in de markt, bijvoorbeeld de
seizoensverbreding waardoor een
ander publiek naar Texel komt. ma
nifesteren zich de laatste jaren steeds
sterker. In het algemeen zie je toch
dat de restaurants en de uitgaans-
bedrijven hierop proberen in te spe
len. Met name de logiesverstrek-
kende horeca heeft behoorlijk
geïnvesteerd in kwaliteit. Ondanks
een flinke toename van het aantal
stoelen, stemt de bezetting in het al
gemeen naar tevredenheid. Mensen
eten vaker buiten de deur. Natuurlijk
zijn er altijd ondernemers die klagen,
met name in de natte horeca Dat
heeft alles te maken met het verdwij
nen van de oude doelgroepen, de
grote groepen jongeren. Maar ook zij
weten dat iedere ondernemer hoort
in te spelen op de verschuivingen in
de markt.'
Op Oudejaarsdag verlaat Hans
Kreeft uit Den Burg de welbekende
BUS van SBS 6. Hij heeft zijn vaste
voornemen om het vier maanden
uit de houden dus waargemaakt,
met hulp van een omvangrijke,
deels Texelse achterban die hem
de vereiste populariteit heeft be
zorgd door veelvuldig op hem te
stemmen. Als dat gedurende de
laatste dagen in voldoende mate
doorgaat, is de kans niet gering dat
hij op Nieuwjaarsdag als een ver
mogend man op Texel terugkeert
want dan heeft hij de hoofdprijs
van ƒ600.000,- gewonnen.
Maar ook zonder dat grote bedrag is
er alle reden voor feestvreugde want
Kreeft vangt in elk geval ƒ50.000,-
omdat hij vorige maand tot populair
ste passagier werd uitgeroepen en
vervolgens lang genoeg in de gratie
bleef. Wie Hans (nog) rijker wil maken
moet dus op hem (blijven) stemmen,
wat simpel mogelijk is door telefoon
nummer 0909-0311 te draaien.
De spannende ontknoping van het
BUS-avontuur voltrekt zich zondag
avond in Hilversum vanaf 21.00 uur
tijdens het slotprogramma dat live
door SBS6 wordt uitgezonden. Af
hankelijk van de gebleken aanhang
zal met tussenpozen telkens één van
de vier nu nog in de bus zittende pas
sagiers (Zoe. Sandra, Koen en Hans)
worden weggestuurd totdat de laat
ste als winnaar is overgebleven. De
slotuitzending en het feest daarna
worden door diverse familieleden en
bekenden meegemaakt. De volgende
ochtend zal in Hilversum een pers
conferentie worden gegeven en
daarna komen Hans en aanhang naar
Texel. De bedoeling is dat de veelbe
sproken BUS-passagier om 17.00
uur wordt Ingehaald bij zijn woning in
de Molenstraat in Den Burg en dat
zoveel mogelijk van zijn vrienden en
kennissen daarbij aanwezig zullen
zijn. Rond 18.00 uur zal Kreeft offici
eel een cheque van ƒ6.000,- over
handigen voor het Papoeastudie
fonds van de Stichting Nieuw-
Guinea.
Een witte kerst heeft Texel niet
beleefd, maar het was wel even
winter. Een paar nachten lichte
vorst was voldoende om het on
diepe water van het natuur
monument Waalenburg begaan
baar te maken. Dus dienden zich
hier al gauw de eerste schaatsers
aan (foto). Ook op het Vlak in de
duinen bij Den Hoorn was het
houwes De vreugde was echter
van korte duur want gisteren
waren de temperaturen al weer
boven nul en veroorzaakten re
gen en ijzel het nodige ongemak.
(Foro Harry Graaf)
