Amateurkunst floreert op expositie TEEVA Onderzoeksschip Pelagia 'vangt' Saharastof op volle zee Eerste expositie sinds veertien jaar Agenda TEXELSE COURANT Zwaarbevochten remise Oosterend Nieuw plaveisel bedrijventerrein van Oudeschild Historische Vereniging teso Dartkampioenschap DINSDAG 13 FEBRUARI 2001 'Je hebt drie soorten kunstenaars: De eerste zijn de echte kunste naars, die zijn bijna allemaal dood. Dan heb je de gewone kunste naars; van hen zijn wel een aantal levende voorbeelden bekend. Maar de laatste groep, de amateur kunstenaars, die zijn springlevend en dat zijn wij. Daar is deze expo sitie het bewijs van.' Aldus analy seerde Iwan de Vries vrijdag tij dens de opening van de tentoonstelling van Texels Enige Echte Vrije Academie (TEEVA) in 'Tusse de Banke'. De expositie be staat uit 49 schilderijen gemaakt door twaalf verschillende amateur kunstenaars. TEEVA is een kunstcollectief dat niet al te vaak naar buiten treedt. Vanaf de oprichting in 1974 is dit de vierde ten toonstelling. De voorlaatste expositie werd gehouden in 1987. De Vries: 'We hebben er twee gehad in de kel der van het raadshuis, en eentje ter ere van de open dag van d'Ouwe Ulo.' Dat er zolang is gewacht met de expositie, houdt verband met het ledentekort. 'Op een gegeven mo ment hadden we er nog maar vier', vertelt De Vries. 'Dan kun je natuur lijk niks organiseren. Toen begon het ledenaantal opeens weer te stijgen. In het begin kan je het niet maken om te exposeren, daarvoor is het niveau dan gewoon te laag. Nu is het peil wel goed genoeg, dus kan het wel.' De expositie bestaat uit portretten die zijn gemaakt op de bijeenkomsten van de TEEVA op woensdagavond, en uit werk dat 'thuis of in het veld is gemaakt', aldus Bert van Onzen, een lid van de vereniging 'Om de beurt neemt iemand een model mee naar de bijeenkomsten op de woensdag avond, en die kan iedereen dan naschilderen met welk materiaal dan ook', zegt hij. 'Hier op de expositie zie je werken van acryl, olieverf, houts kool en ga zo maar door. In ieder geval erg kleurrijk allemaal.' Andere werken zijn veelal geschilderde Texelse landschappen. De tentoonstelling is samengesteld door een commissie van drie TEEVA- leden. Zij hebben per persoon geke ken naar wat de vier beste werken waren De Vnes: 'Dan heb je ook geen gezeur, we hebben gewoon drie mensen aangewezen en die zijn tot commissie benoemd. Er is gekeken naar wat bij elkaar past en dat is op gehangen.' In de expositie prijken de verschillende portretten van dezelfde modellen naast elkaar. 'Dat is juist zo leuk', aldus Douwe Bakker. 'Zo kun je zien dat iedereen een andere stijl heeft. Zowel bij de materiaalkeuze als bij hoe iemand het model ziet.' Vol is het wel op de woensdagavond, met een maximum aantal leden van twaalf. Bert van Onzen: 'Als we com pleet zijn, moet je echt over iemands schouder naar het model kijken. Vroeger zaten we in de OSG te schil deren, maar dat kon op een gegeven moment niet meer, toen zijn we ver huisd naar de zolder in school De Akker in Oosterend. Daar zitten we nu voor het derde jaar.' De reden om te schilderen is bij de meeste leden wel duidelijk. 'Je begint er ooit eens mee uit nieuwsgierigheid, en langzamer hand raak je er bezeten van. Het werkt echt ontzettend verslavend', aldus één van hen. Ook de stemming op het moment dat van schilderen is van belang. Van Onzen: 'Ik weet met of dat voor iedereen geldt, maar voor mij zeker. Je ziet duidelijk verschil in stemming in mijn verschillende wer ken.' De leden motiveren en helpen elkaar ook tijdens de verschillende avon den. 'Binnen de TEEVA ondersteun je elkaar met raad en daad', omschrijft éen van de leden het. Dat blijkt als leden het werk van elkaar prijzen. Van Onzen over één van de anderen: 'Hij kan het écht goed.' De kunstenaar, die zich duidelijk aangesproken voelt: 'Ach...', 'Nee, je kan het goed. Zowel met houtskool als de kwast.' 'Ja, als je genoeg oefent lukt het uiteindelijk wel aardig', blijft de andere partij be scheiden. Het is al bekend wat er na de expo sitie met de werken gebeurt. Van Onzen: 'De portretten worden so wieso niet verkocht, en in principe gaan ook de andere schilderijen met de makers mee naar huis. Maar ik denk dat de landschappen en ove- Leden van TEEVA bekijken eikaars werk in expositieruimte 'Tusse de Banke' ifoio Bm Boachi rige werken eventueel wél verkocht kunnen worden. Dan moeten gega digden zich maar melden bij de ma kers.' De expositie kan worden be zocht van 10 tot en met 17 februari. Op werkdagen van 13.00 tot 17.00 uur, maandag van 11.00 tot 17.00 uur en zondags is Tusse de Banke geslo ten. Michiel Dekker De voetballers van Oosterend heb ben in de eerste wedstrijd na de winterstop een punt veroverd. In en tegen Zuidermeer werd het 1-1. Het was een zwaarbevochten gelijkspel, dat pas vijf minuten voor het einde tot stand kwam. Oosterend moest het zondag stellen zonder vrije verdediger Jan Bloem en steraanvaller Sil van Dijk. Dat was goed te merken, want het lager ge klasseerde Zuidermeer was in de eerste helft beduidend sterker. De thuisploeg kwam in de twintigste mi nuut op voorsprong, toen één van de verdedigers van SVO hoog door de lucht terugspeelde op keeper Diederik Kruithof, deze de bal met onder controle kreeg en een aanval ler van Zuidermeer zonder aarzelen raak schoot: 1 -0. Twee minuten voor rust kreeg Kees Mets het aan de stok met een tegen stander. De scheidsrechter reageerde laconiek en besloot nog voor het akkefietje uit de hand kon lopen de ploegen voortijdig naar de kleedka mer te sturen. Na de thee liet hij eerst nog het restant van de eerste helft uitspelen, waarna er van speelhelft werd gewisseld en het tweede deel van de wedstrijd kon beginnen. Daarin had SVO het beste van het spel, maar de kansen op een doel punt bleven schaars. Bob Witte loste vanaf twintig meter een schot en zag de bal op de lat belanden. Vijf minu ten voor het einde kwam toch nog de beloning Rutger Zoetelief zette voor op Ger Vlaming, die beheerst af rondde. Zondag speelt Oosterend een thuis wedstrijd tegen Knollendam, dat evenmin erg hoog op de ranglijst staat, zodat wellicht weer eens drie punten in het verschiet liggen. Nu nagenoeg alle percelen op het bedrijventerrein van Oudeschild zijn verkocht en bebouwd, laat de ge- De Historische Vereniging houdt don derdag 22 februari haar jaarlijkse ledenvergadering. Op de agenda meente de wegen opnieuw bestra ten. Aannemer De Vries Van de Wiel was de laagste inschrijver en is van daag met de werkzaamheden be gonnen. De Stoompoort en het Vlieg wiel zullen zeven weken worden afgesloten voor doorgaand verkeer. Het werk begint aan de kant van de Laagwaalderweg en zal in fasen 'op schuiven' richting de Schilderweg. De bedrijven zullen meestal wel van één kant zijn te bereiken. staan onder meer bestuurs verkiezingen. Aftredend en herkies baar zijn J.S. Dijt en M.M. Kikkert- Kuiper. Na de pauze verzorgt Bram Guiljam een voordracht over de his torie van de kerken op Texel. De ver gadering wordt gehouden in de doopsgezinde kerk te Den Burg, aan vang 20.00 uur. Dinsdag 13 februari Leerlingen van de muziekschool verzorgen een voorspeeluur in dorpshuis d'Ouwe Ulo in Den Burg. Aanvang 19.00 uur; de toe gang is gratis. De gemeenteraad komt in het ge meentehuis bijeen voor een open bare vergadering. Aanvang 19.30 uur. De afdeling stambomen van de Historische Vereniging komt om 20.00 uur bijeen in Tusse de banke. De FNV Vrouwenbond houdt de jaarvergadering in de Buureton, aanvang 20.00 uur. In Cinema Texel draaien What women want (aanvang 20.30 uur) en Vertical Limit (21.00 uur). Woensdag 14 februari In zwemparadijs Calluna wordt van 14.00 tot 17.00 uur een Fun Day gehouden, met allerlei spelle tjes. Entree ƒ6,-. In hotel De Lindeboom in Den Burg begint om 20.00 uur de algemene ledenvergadering van de VTKB (Vereniging van Texelse Kampeer- boeren). Na de pauze leest Harry de Graaf voor uit eigen werk. In Cinema Texel draaien What women want (aanvang 20.30 uur) en Vertical Limit (21.00 uur). Donderdag 15 februari In de openbare bibliotheek in Den Burg begint om 19.30 uur een in formatieve avond over prenten boeken. Deelname kost ƒ5,-. In buurthuis Bethel in Zuid- Eierland begint om 20.00 uur een klaverjasdrive. In Cinema Texel draaien Un breakable (aanvang 19.00 uur). What women want (19.00 uur) Vertical Limit (21.30 uur) en Wha' women want (21.45 uur) Vrijdag 16 februari In het wijkgebouw van de thuis! zorg (Schoonoordsingel 24, Den Burg) wordt van 9.30 tot 11 15 ui» de eerste les in een cursus baby- massage gegeven. Voor informa tie en opgave de Gezondheids- wijzer, tel 0223-650135. Cabaretiers Hetty Heijting en Martin van den Ham treden op in theater Klif 12 in Den Hoorn me het programma 'Sneak preview' Aanvang 20.30 uur. Entree 22,51) ('vriendenprijs' ƒ17,50). In Cinema Texel draaien Un breakable (aanvang 19.00 uur). What women want (19.00 uur), Vertical Limit (21.30 uur) en Whal women want (21.45 uur). Ms. Schulpengat is in verband me:[ een onderhoudsbeurt tot dmsdagj 20 februari uit de vaart Tot die tijdl vaart ms. Molengat als dienstboot Door de kleinere capaciteit van dit schip kunnen er tijdens drukkere perioden wachttijden ontstaan Vrachtvervoer moet hier 's och-! tends rekening mee houden tij dens de eerste afvaarten uit Den Helder. Ook voor ander vervoei doen zich mogelijk wachttijden voor: op maandag- en vrijdag ochtend op Texel en op vrijdag middag in Den Helder. Hoogwater te Oudeschild Di. 13 12.00 en - u. Wo. 14 0.36 en 12.07 u. Do. 15 0.55 en 12.20 u. Vr. 16 1.45 en 13.00 u. Za. 17 2.10 en 14.20 u Zo. 18 2.57 en 15.27 u. Ma. 19 4.04 en 17.10 u. Dl. 20 6.35 en 18,47 u. Aan het strand is het ongeveer een uur der hoogwater De zon komt 20 februan op om 7 44 uur en gaat onder om 18.01 uur 15 februari laatste kwartier, 17 februari dood tij In discotheek de Jelleboog in de Kantoorstraat wordt zondag 4 maart vanaf 14.00 uur voor de eerste keer het Texels Master Dartkam pioenschap gehouden. Van de 32 deelnemers is de helft rechtstreeks geplaatst door de organiserende Texelse Dart Organisatie. Daarbij is gekeken naar de resultaten in de af gelopen tien jaar Texels Open Dartkampioenschap en de prestaties in de reguliere competitie. De overige zestien deelnemers worden door de aan de competitie deelnemende teams aangewezen: elk team mag één deelnemer leveren. Er wordt ge speeld volgens het knock-out- systeem in het speltype 501. De door de TDO aangewezen dei I nemers zijn: Dave Platts (al tien jsl Texels kampioen). Jelle Visser, Ms I Prins, Bas van Elk, Arie Eelman, Ri: I Nichols, Jan Duinker, Gerrit Jan Boo Stephan Huizinga, Wim de Keft Pieter Mosk, Ed Tolboom, Sim: j Keijzjer. Jacco van Trigt, Elmar Keijsl en Jeroen Dros Uitgezwaaid door tientallen familieleden, vrienden en belang stellenden van de opstappers en bemanning, vertrok de Pelagia woensdag 3 januari na maanden van voorbereiding en planning uit de NlOZ-haven voor een reis van vijf maanden rond Afrika. Het 'echte' werk kon beginnen. Hoe is het nadien met de op varenden gegaan? Hebben ze hun werk goed kunnen doen? Wat zijn de vooruitzichten? En waar bevinden ze zich nu? Het is wekelijks te lezen op de speciale website van het NIOZ. Een terugblik. Het draait tijdens de meer dan 35.000 kilometer lange expeditie 'Around Africa 2001om het onderzoek. Maar minstens zo belangrijk werk werd ver richt voorafgaand aan de tocht. Zo vergde het laden van het schip een zorgvuldige planning. Rekening hou dend met de werkzaamheden die erin moesten worden uitgevoerd, werden de containers met ingebouwde labo ratoria op de juiste plaats aan dek of in het ruim gezet. Wordt er met gas sen gewerkt, dan werd de container aan dek gezet, terwijl het voor veel ander werk juist van het grootste belang was dat de container op de rustigste en meest stabiele plek van het schip een plaats kreeg. Grote apparaten vonden meest aan dek een plaats, maar het was daarbij wel zaak dat de bijbehorende onderdelen binnen handbereik bleven. En ook de volgorde van laden vereiste zorgvul digheid, want je kunt natuurlijk geen container op een luik neerzetten als daar vervolgens de voedsel voorraden nog doorheen moeten. Het eerste weekbericht werd op 11 januari verzonden, toen de Pelagia zich op 33° NB en 13° WL bevond, ter hoogte van het Marokkaanse Casablanca. Voor de wetenschap pers is het echte werk dan begonnen, want op het traject tussen Vigo (in het noordwesten van Spanje) en Walvis baai (Namibië) wordt met gestopt, niet gevist en niets van de bodem opgehaald. Dat biedt een uitgelezen kans om metingen en monster opnames te doen, aangezien de in vloed van het schip minimaal is. Een grote diversiteit aan metingen wordt continu uitgevoerd, zowel van het water als de lucht. Op het dek is meetapparaat aangebracht en on derin het schip zit een systeem dat de Aquaflow wordt genoemd, een vol- continu doorstroomsysteem dat is volgehangen met meetapparatuur. De gegevens van alle metingen wor den elke tien seconden aan een computernetwerk doorgegeven, zo dat de gegevens achteraf naast de resultaten kunnen worden gelegd van de monsters die na de tocht in di verse laboratoria in Europa worden geanalyseerd. De bemanning ge bruikt het nacht-en-nacht door stomen om wat extra onderhoud te doen. Elke dag moet daarbij worden gekeken naar de windrichting, want de oplosmiddelen van verf en de roestdeeltjes die bij het schuren vrij komen, mogen niet in de monster- apparatuur terechtkomen. De monsteropname is onder te ver delen in drie groepen. 'Zuurstof en kooldioxide' staat de laatste tijd volop in de belangstelling omdat het evenwicht tussen beide stoffen een maat is voor het broeikaseffect. Inter nationaal is de belangstelling het af gelopen jaar alleen maar toegeno men door de extremiteiten in het weer, zoals de enorme regenval in Nederland en de overstromingen in Engeland. Overal op de wereld wordt daarom gekeken naar de hoeveelhe den fossiele brandstoffen die worden omgezet in kooldioxide. Daarnaast valt nog veel te onderzoeken aan de natuurlijke kringloop van koolstof. Op het land duurt het ongeveer honderd jaar voor de opgenomen stoffen weer vrijkomen, in de oceaan gaat het om een periode van ongeveer vijfduizend jaar. Om meer inzicht te krijgen moe ten veel metingen worden gedaan en de verschillende locaties met elkaar worden vergeleken. Dat wordt ge daan door het Centrum voor Isotopen Onderzoek (CIO) uit Groningen, dat meewerkt aan een groot Europees netwerk dat al veel informatie heeft verzameld over het verschil in de lucht boven zee en boven land. Rond de kusten van Afrika zijn nog maar heel weinig metingen gedaan. Het CIO heeft om die reden een kist met apparatuur voor monsteropnames meegegeven, alsmede een heleboel kisten met lege flessen. In de top van de mast is een slang gehangen die naar beneden wordt geleid. Daarmee worden elke dagen twee flessen met vijf liter verse zeelucht gevuld. Deze gaan na de tocht naar Groningen, samen met meetgegevens als de positie van de Pelagia, windrichting, windsnelheid, luchttemperatuur, watertemperatuur en het zuurstof- -45* w -30' 75* E 90* #-4b' -45* W -30* -15' Het traject dat de Pelagia tussen 3 januari en 10 februari aflegde. gehalte in het water Het CIO bepaalt vervolgens de concentraties, de leef tijden van de kooldioxide, koolmonoxide en methaan en com bineert die met de meetgegevens. 'Gisteren (10 januari) is het eerste monster genomen bij windkracht 9 en vandaag moesten we even wach ten tot de regen over was om de zee lucht binnen te zuigen', schrijft expeditieleider Ronald van Bommel in zijn journaal. 'Zo kunnen we door gaan tot we 425 liter zeelucht heb ben. Het schijnt dat zeelucht erg ge zond is. Zo dragen we ook bij aan de gezondheid in Groningen.' Voor het onderzoek naar een andere groep, de 'stofdeeltjes', zijn twee stofvangers geplaatst aan bakboord zijde. Dit zijn kasten met een stofzuigermotor met een cellulosefilter en een dakje erboven tegen de regen en spetters. Ze draaien dag en nacht, in de hoop dat er een heel klein beetje stof in de lucht zit, dat dan op de filters achter blijft. De hoeveelheid stof valt af te lezen uit de verkleuring van de filters, die bij terugkomst van de Pelagia naar de afdeling Mariene Chemie en Geologie van het NIOZ gaan. Daar wordt gekeken hoeveel ijzer er in het stof zit en in welke vorm het voor komt. De kristalstructuur wordt on derzocht en de binding van i|zer aan andere elementen. Dit gebeurt in het kader van het project Ironages. dat de ijzerkringloop in de oceaan onder zoekt. Diverse bronnen verdienen de aandacht: niet alleen stof uit de lucht, maar ook ijzer dat vanaf de zeebo dem naar het oppervlak stroomt en ijzer dat met de regen in de oceaan valt. Tekort aan ijzer is een belangrijke oorzaak van de trage groei van algen. Als ijzer wordt toegevoegd is er vaak een plotselinge toename van de algengroei waar te nemen, zo werd aangetoond met satellietfoto's waarop de stofwolken uit de Sahara goed te zien waren. Op het NIOZ bestaan plannen om het stof dat nu 'gevangen' wordt aan gekweekte al gen te geven die een tekort aan ijzer hebben, om zo onder gecontroleerde (laboratorium)omstandigheden het verband te leggen tussen het stof en de algengroei Tijdens de eerste dagen was er een lichtgrijze kleur te zien op de filters. Op de derde dag zit er een dikke grijze laag op, maar die is veroorzaakt door de schoorsteen van de Pelagia, die in die nacht met de wind mee is gevaren. Maandag 16 januari zijn de filters plotseling geelbruin van kleur. Het blijkt hetzelfde Sahara-stof dat af en toe ook in Nederland neerkomt en auto's en ramen een geelbruine kleur geeft. Een grote meevaller voor de onderzoekers, want er is soms in geen weken enig stof uit die contreien op de oceaan te ontdekken. Zaterdag 25 januari om 9.30 uur wordt de evenaar gepasseerd en komt Neptunus aan boord om de vijf mannen te dopen die voor het eerst op het zuidelijk halfrond zijn. In totaal zijn er op dat moment - buiten de bemanningsleden - twaalf mannen aan boord en geen vrouwen. Op het zuidelijk halfrond vaart de Pelagia in een rechte lijn richting Walvisbaai, de havenstad van Namibië. De monsteropname staat nog in het teken van twee typen monsters. De stofmonsters worden niet meer ge nomen, omdat het schip inmiddels te ver van de Sahara verwijderd is. De derde en laatste belangrijke groep waarvan monsters worden genomen zijn de persistente organische contammanten, ofwel POP'S, naar de Engelse vertaling. Het betreft slecht- afbreekbare. schadeli|ke stoffen die vaak door de mens in het milieu wor den gebracht. Ze worden overal te ruggevonden: in de lucht, de bodem en het water, met name in dichtbe volkte gebieden. Gegevens over hun aanwezigheid in open zee zijn schaars. Daarom is de 'Around Africa'-expeditie een prachtige gele genheid om deze stoffen te zoeken op het traject van de Noordzee tot Kaap de Goede Hoop. De stoffen waarnaar gezocht wordt zijn PCB's (poly chloor biphenylen). PAK's (poly aromatische kool waterstoffen) en PBDE's (poly broom diphenyl ehters), die weliswaar in lage concentraties in water en lucht voor komen, maar die op wereldschaal worden 'getransporteerd'. Voor deze stoffen worden twee soorten water monsters en twee soorten lucht monsters genomen. Daarbi| wordt onder meer gebruik gemaakt van SPMD's (semi permeable membrane devices), plastic vliezen waarin een druppeltje vet zit. De POP's hechten sneller aan vet dan water of lucht, waardoor de SPMD's eigenlijk pre cies hetzelfde doen als zeedieren, stoffen uit het water opnemen en in de vetlaag opslaan. Op zondag 28 januari arriveert de Pelagia in Walvisbaai, komt een nieuwe ploeg onderzoekers (met de nieuwe expeditieleider Geert-Jan Brummer) aan boord en zitten de werkzaamheden er voor anderen juist op. Namibié staat bekend om z'n bij zondere duinen, misschien wel de hoogste en kaalste ter wereld. Menig opstapper geniet er in de dagen voor vertrek naar Kaapstad nog eventjes van. Geologen Fred Jansen, Frank Peters en Jan-Berend Stuut kijken met professionele ogen, terwijl de vrijwel volledige bemanning, onder leiding van kapitein Hans de Groot, de duinen meer als een enorm pret park beschouwt en een welverdiend uitstapje na drie weken op zee. Seepma en Jan Willem Bleeker tl vrijdag 2 februari de ketels kunnJ opstoken om het zeegat te kiezer l De gekozen koers leidt meteen ll enkele gevallen van zeeziekte. Del ondanks slagen bemanningsleden! technici Roel van der Heide. Sial Maas, Cor van der Star, Ron van cl Slikke, Jack Schilling en Yvo Wittel in recordtempo in de Duili verankeringen naar boven te hale j' Alle instrumenten blijken goed ij hebben gewerkt. Daarna stort iedej een zich op de maaltijd, die scheepl kok Garl Mik heeft bereid. Dat do! ook de zeezieken, die nu de ergs] deining is verdwenen ook weer hcj De drie monsterpunten op het traject naar Walvisbaai. Rechts staan de stofvangers. 0 kasten links bevatten de filters voor de POP-metingen, terwijl de lucht voor de metin gen van zuurstof en kooldioxide via een slang bovenin de mast wordt aangezogen. (Foto MÏ Ondertussen dreigt een kink in de kabel te komen. De Pelagia moet twee verankeringen ophalen die in augustus vorig jaar door Duitse on derzoekers op de zeebodem zijn ge zet. Door een communicatiestoornis met de Namibische autoriteiten blijkt de benodigde vergunning echter nog met rond. De aanvraag is op een ver keerd ministerie beland en wanneer dit eindelijk duidelijk wordt, staat de reis alweer op punt van beginnen, terwijl ook het weekend nog eens voor de deur staat Maar met hulp van Theo Buijsman van het NIOZ en Goetz Ruhland van de Universiteit van Bremen wordt de vergunning op de dag van vertrek alsnog mondeling verstrekt, zodat machinisten Jaap ger beginnen te krijgen. Tot genoegt van scheepsarts Klaas Eissen. Het valt allemaal te lezen in het wee bericht dat op 2 februari do expeditieleider Brummer via het mti net werd verspreid. Bedoeling was deze krant ook het bericht van 91 bruari op te nemen, maar dat is no met verschenen. Al te grote zorg* over de gezondheid van de bemï ning lijken echter niet nodig Wanto dezelfde website (www.moz.nl) valt lezen dat de Pelagia zich op zaterd: 10 februari op 34° ZB en 16" OL t> vond, vlak voor de kust van Kaa: stad...

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2001 | | pagina 2