Lohse en Van Lubek
winnen 'Halve' De Waal
'Voor de 20e keer hardloopvirus'
O* J ut
Tevoko zet zegereeks voort
ZDH verrast met gelijkspel
Een zeebodem vol informatie uit het verleden
TEXELSE
COURANT"
Voetbalprogramma
06-35 012 023
Programma
zaalvoetbal
Dartkampioenschap
Mareis winnen
overtuigend
Dirk van Liere
wint sjoelwedstrijd
De Koog grijpt
naast gelijkspel
Uitslagen voetbal
DINSDAG 13 MAART 2001
De kopgroep, met winnaar Lutz Lohse en Geordie Klein, vormde zich al kort na de start van de Waalder Halve Marathon.
(Foto Gerard Timmerman)
De 20° editie van de Halve Mara
thon van De Waal is zaterdag ge
wonnen door Lutz Lohse. Directe
concurrent Geordie Klein uit Den
Helder kon het tempo van Lohse
net over de helft van de race niet
meer bijhouden en haakte af. Bij de
dames bleek Ingrid van Lubek na
21,1 kilometer de snelste. Zij
moest zich, met het oog op een
wintertriatlon in Oostenrijk, aan
een van tevoren vastgestelde hart
slag houden, maar wist toch tp
winnen.
Na de drukte rond de inschrijving in
dorpshuis De Wielewaal, waar een
film van eerdere edities werd ver
toond, klonk om 14.00 uur het start
schot voor de 20* Halve van De Waal,
gelost door Dirk Eelman, die het eve
nement twintig jaar geleden samen
met echtgenote Nel opstartte. De 136
hardlopers waren verdeeld in 14 ca
tegorieën, waarvan de jeugdklassen
's ochtends al hadden gelopen. Vlak
voor de start was het droog gewor
den en deed speaker Jan Driehuis
zijn laatste mededelingen richting lo
pers en publiek. 'Er heerst voor de
twintigste keer een hardloopvirus in
De Waal en dat willen we nog wel
even volhouden: op naar de vijfen
twintigste. Deze keer bevindt zich
zelfs een Olympische deelneemster
in ons midden, maar Ingrid van Lubek
zegt zich rustig te houden.'
De eerste doorkomst was voor Klem,
op de voet gevolgd door Lohse. De
laatste ging uiteindelijk toch met de
overwinning aan de haal. Lohse won
in 1.12.49 De winnaar van vorig jaar,
Robert Bakker, werd achtste. Ach
teraf vertelde Lohse minder training
dan normaal te hebben gehad. 'Vroe
ger liep ik bijna elke dag, nu vier keer
per week. Met wedstrijden aan de
overkant ben ik gestopt, ik loop alleen
nog op Texel.' Het bleek genoeg voor
de overwinning. 'Na ongeveer dertien
kilometer begon hij wat langzamer te
lopen. Ik heb dus niet gedemarreerd.
Toen heb ik even nagedacht maar
ben ik toch alleen verder gegaan, en
heb ik gewonnen. Daarvoor deden
we samen heel goed kopwerk.' Drie
jaar geleden was het andersom in De
Waal. Ook toen liepen de twee sa
men, maar toen won Klein.
Bij de dames passeerde Van Lubek
als eerste de finishlijn in 1.30.44. 'Ik
heb lekker gelopen en expres rustig
aan gedaan. Vooraf hadden we be
sloten dat ik me aan een bepaalde
hartslag moest houden. Volgende
week heb ik namelijk een
wintertriatlon in Oostenrijk. Daar
moet je skiën, mountainbiken en
hardlopen. Dit was een soort trai
ning.' Het was de eerste keer dat Van
Lubek in De Waal liep. Lohse roemde
de organisatie van de Halve van De
Waal. 'Er zijn weinig wedstrijden die
zo leuk en gezellig zijn georganiseerd.
Ik loop hier graag.' Het wedstrijd
record blijft staan op 1.07.00 uit de
eerste Halve van De Waal, al moet
daarbij worden vermeld dat het par
cours toen anders lag, het is met ze
ker of dat wel de juiste afstand is.
Naast de wedstrijdlopers deden er
veel recreanten aan de Halve van De
Waal mee. Sommigen voor een per
soonlijke prestatie, het verbeteren
van de eigen tijd, en anderen 'ge
woon voor de lol' zoals één van de
deelnemers meldde. Door de harde
wind op vlakke stukken werd het lo
pen wel bemoeilijkt. Er kwamen veel
mensen binnen, aanmerkelijk later
dan de winnaars, die hadden afge
zien. Met het snot voor de ogen, zo
als dat in wielertermen heet. Maar alle
mensen loofden de organisatie, die er
een goed geregelde dag van had
gemaakt. Dat het tijdens het hardlo
pen droog was, speelde zeker mee.
Uitslagen
Jongens t/m 11 jaar - 1,2 km 1Michael
Noorlander 2: Floris van Schaik 3: Mikó
Honingh.
Meisjes t/m 11 jaar - 1,2 km 1Ilse Pas
toor 2: Bonita Witte 3: Manon Boogaard.
Jongens 12 t/m 15 jaar - 2.5 km. 1:
Hendrik Tromp 2: Jozef-Pieter Buijsman
3 Patrick Witte. Meisjes 12 t/m 15 jaar-
2,5 km 1Priscilla Noorlander Schelpen
padloop - 3.5 km (recreanten) 1Jonathan
Lim 2: Maarten van Hees 3: Marco van der
Lans. Heren 16 t/m 39 jaar - 10,6 km 1
Bas van Aken 2: André van Olst 3: Johan
Breeuwer. Heren veteranen 40+ -10.6 km
1Martien Witte 2: Gert Pansier 3: Norbert
Dankers. Dames 16 t/m 34 jaar -10,6 km
1: Sabine Hannema 2 Jet Zwofennk 3:
Marja Huiskamp Dames veteranen 35+
-10,6 km 1Ingrid Uitgeest 2: Corrie Witte
3. Willemien Zuethoff. Heren 16 t/m 39
jaar - 21,1 km 1: Lutz Lohse 2: Geordie
Klein 3: John Boogaard Dames 16 t/m 34
jaar - 21,1 km 1: Ingrid van Lubek 2:
Margot van der Ven 3. Elise Versteeg.
Heren veteranen 40 t/m 49 jaar -21,1 km
1Ido Bakker 2 Cees Meijer 3: Herman
Ploeger. Heren veteranen 50+ - 21,1 km
1Ad Peltenburg 2: Jan Warmerdam 3:
Albert Hoven. Dames veteranen 35+ -
21,1 km 1. Ida Verduin 2: Jeanette ter
Steege 3: Laurien Bakker.
Zaterdag 17 maart
Reiger Boys B1 -Texel'94 B1 10.30
Texel'94 B2-Petten B1 13.45
VZVC1-Texel'94 C1 14.30
Texel'94 C3-Schagen C2 13.45
Succes C1-De Koog C1 14.30
Oosterend D1 -JVC D2 11.45
HRC D1-Texel'94 D1 10.00
Den Helder D2-Texel'94 D2 10.00
Texel'94 D3-Den Helder D3 11.45
WGW D3-Texel'94 D4 11.00
Texel'94 E3-ZAP E1 11.45
G-voetbal
Texel'94-DEM 13.45
Texelse puplllencompetitie
Texel'94 E6-SVO E4 9.45
Texel'94 F1a-SVC E2 9.45
SVO E3-Texel'94 E5 9.45
SVO F1 -ZDH E2 9.45
De Koog F1-Texel'94 E7 9.45
Texel'94 F2b-Texel'94 F2a 9.45
Texel'94 F2d-Texel'94 F2c 9.45
Texel'94 Meisjes-SVO E2 10.45
De Koog E1-ZDH E1 10.45
TeXel'94 E2-SVC E1 10.45
Texel'94 E1 -Texel'94 E4 10.45
SVO F2-ZDH F1 10.45
Zondag 18 maart
IW-Texel'94 14.00
Oosterend-WBSV 14.00
HOSV-ZDH 14.00
Knollendam-De Koog 14.00
Oosterend 2-Succes 5 12.00
Nieuwe Nledorp 2-Texel'94 3 11.00
Texel'94 4-Sint Boys 2 12.00
DTSA1-Texel'94 A1 12.00
Recreatievoetbal
ZDH-Texel 10.30
De Koog-Oosterend 10.30
Texelse Boys-De Cocksdorp 10.30
^-^.\Vrogen over Drugs?
Bel voor informatie en advies
e(\ De Drugs Informatielijn
lj^ Ook voor gratis folders
Hoewel het eerste herenteam van
Tevoko zelf geen kans meer heeft
om kampioen te worden, kan het
nog wel eens zo zijn dat het zater
dag in Warmenhuizen de competi
tie heeft beslist. Koploper De
Boemel zal in ieder geval met ge
noegen hebben vernomen dat
Ardea uit Heerhugowaard, de num
mer twee van de ranglijst, het niet
kon bolwerken tegen Tevoko. Na
een gelijkopgaande strijd beslisten
de Texelse volleyballers de wed
strijd in de vijfde set in hun voor
deel: 2-3.
De overwinning van Tevoko was des
te opmerkelijker, omdat de Texelaars
afreisden zonder vaste spelverdeler
Jitse Beintema en middenaanvaller
Gert Jan de Wit. Vader en zoon Harry
en Wouter Bakker zorgden gezamen
lijk op verdienstelijke wijze voor de
aanvulling. Joost Albers nam de spel-
verdelende taken van Beintema naar
tevredenheid waar.
De wedstrijd zelf was er één vol wis
selende kansen. Na een vlotte en
toch enigszins onverwachte winst in
de eerste set (17-25) kon Tevoko de
concentratie niet vasthouden. Dat
ging ten koste van de tweede set (25-
23). De derde set was een kopie van
de eerste. De winst (21-25) was
vooral te danken aan de sterke
Texelse service, die de vaste passers
van Ardea meermalen voor onover
komelijke problemen plaatste. In de
vierde set was het sterke
Heerhugowaardse blok verantwoor
delijk voor de gelijkmaker: 25-19.
Een vijfde set moest dus de beslis
sing brengen. Tevoko leek hierin vrij
vlot de winst binnen te slepen. Een
stokkende buitenaanval bracht Ardea
via 8-11 bij 11 -11 echter weer langs-
zi| Op deze stand sloeg Hans Kikkert
Tevoko op de middenaanval naar de
beslissende voorsprong. Bij de stand
13-14 deed de ploeg uit
Heerhugowaard een wanhoops
poging. De bal ging buiten de lijnen.
De bovenste twee plaatsen lijken
buiten bereik (hoewel met de nieuwe
puntentelling zelfs een achterstand
van tien punten nog niet uitzichtloos
is), maar deze vijfde zege op rij le
verde het bewijs dat Tevoko in deze
klasse voor niemand hoeft onder te
doen.
Ons Genoegen
In sporthal Ons Genoegen werden
zaterdag twee wedstrijden gespeeld
die meetelden voor de ranglijst in de
tweede klasse van de dames
competitie van de NeVoBo. In beide
gevallen trok het Texelse team aan
het langste eind. Tevoko 3 won met
3-1 van Los'82 2, Smash'68 was met
4-0 veel te sterk voor WSOV 4.
Het open Texels dartkampioenschap
501 wordt gehouden op zaterdag 24
maart. Niet als voorgaande jaren in
het Cafeetje in Oosterend maar, in
verband met de te verwachten grote
opkomst, in Strends End. Er wordt op
minimaal achttien borden gegooid,
tegen twaalf borden vorig jaar. Dit om
te voorkomen dat de finales pas heel
laat gespeeld kunnen worden. De
wedstrijden beginnen om 18.30 uur.
Woensdag 14 maart
De Krim C1 -Klif C1 18.30
Texel'94 5-Texel'94 6 19.25
Oosterend 4-RAB 2 20.15
ZDH 3-NIOZ 21.05
ZDH heeft zaaldienst.
Donderdag 15 maart
Texel'94 C1-De Koog C2 18.45
ZDH 2-De Krim 5 19.25
Klif 5-Oosterend 5 20.15
Mantje 2-Texel'94 3 21.05
Texel'94 heeft zaaldienst.
Vrijdag 16 maart
De Krim E1-Oosterend E2 16.45
Oosterend D1-Texel'94 D2 17.25
De Krim 4-De Krim 3 18.15
Mantje 1-Jelleboog 1 19.05
De Krim 1-Casino 1 20.00
Texel'94 2-De Koog 2 20.50
Oosterend 2-De Koog 3 21.40
Oosterend 1-Texel'94 1 22.30
Jelleboog heeft zaaldienst.
Een kleine ploeg heren van
basketbalvereniging De Mareis heeft
zondag in Den Helder overtuigend
gewonnen. Tegenstander HBC bleek
niet opgewassen tegen de Texelse
daadkracht en moest met 42-25 het
onderspit delven.
Chris Schlepers, net terug van vakan
tie, speelde een prima wedstrijd en
scoorde negen punten. Erik Venneker
was als altijd scherp en dominant
aanwezig. Ook hij voegde negen
punten toe aan het totaal. Koert
Vermeulen was sterk in de rebound
en zo een plaag voor de aanvallers
van HBC. Zelf scoorde hij twee pun
ten, die hij opdroeg aan zijn Marieke.
Erik Bogaard, die in september is
begonnen met basketballen, maakt
goede vorderingen en speelde met
goede passes en vier punten een
prima wedstrijd. Eric Heijenk speelde
eveneens gedreven en bewees met
achttien punten nog steeds erg nut
tig te zijn voor De Mareis. Playing- en
mentalcoach Jaap de Wijk scoorde
als enige niet. Zondag spelen de
Texelaars in Den Helder tegen ZAR
De eerste ronde wordt in poules ge
speeld, daarna gaat de wedstrijd ver
der volgens het knock-outsysteem.
Er zijn aparte competities voor dames
en voor heren. Het inschrijfgeld be
draagt ƒ10,-. Inschrijven kan tot 18
maart bij het Cafeetje, tel. 318975,
Switzer in de Weverstraat, tel.
314079, en bij Jan Duinker, tel.
310240.
Door tegenstander Bosma in een
extra gooibeurt voorbij te streven,
eindigde Dirk van Liere donderdag
als eerste bij de sjoelwedstrijden in
dorpshuis 't Skiltje in Oudeschild.
Derde werd Mientje Eelman uit Den
Burg. Bij de jeugd tot en met zestien
jaar eindigde Mark van Liere op de
eerste plaats. Ook 's middags was
het een drukte van belang, toen de
jeugd In het strijdperk trad Esmee
Betsema, Claudia de Wit en Marieke
Wuis eindigden in hun onderscheiden
klassen als eersten. Tussen de wed
strijden door kon de gymzaal worden
bezocht, waar met net als voor
gaande jaren de 'tumblingbaan' favo
riet bleek.
Uitslagen:
0-6 jaar. 1Esmee Betsema 106 punten;
2. Cheryl Koning en Mandy Groszpietsch
105 pnt. 7-9 jaar: 1 Claudia de Wit 125;
2. Melanie Kalverboer 123; 3. Yvana Vis
ser 114 10-12 jaar: 1Marieke Wuis 124;
2. Simone Kooger 112; 3. Monique Boer-
sen 105. 13-16 jaar: 1. Mark van Liere
124; 2. Danny de Kramer 123; 3. Monique
Boersen 120.17 jaar en ouder: 1Dirk van
Liere 143; heer Bosma 110 (na over
gooien); 3 Mientje Eelman 132
Een met veel invallers spelend De
Koog moest zondag in Opmeer
een nederlaag incasseren tegen
het hoog op de ranglijst staande
HOSV. Voor de uitslag (2-1) hoef
den de gasten zich niet te scha
men, hoewel een gelijkspel tot de
mogelijkheden had behoord. In de
tweede helft had de thuisploeg
weinig in te brengen, maar bleven
doelpunten uit.
De Koog had het in de openingsfase
erg moeilijk, maar keeper Dennis
Schouwstra toonde zijn kwaliteiten
en hield zijn doel schoon. Naarmate
de eerste helft vorderde kreeg het
team - dat de linies dicht bij elkaar
hield - wat meer grip op de wedstrijd.
Uit een counter werd het zowaar bijna
0-1Martijn de Veij bezorgde de bal
bij Maurice de Groot, maar hij schoot
net naast.
Ook daarna behield HOSV het beste
van het spel, maar de Koger verde
diging leek alles onder controle te
hebben. Tot de dertigste minuut, toen
de bal uit een aanval over de zijkant
bij de vrijgelaten spits belandde. Hij
profiteerde dankbaar: 1-0.
De Kogers legden zich niet zomaar
neer bij de achterstand en wanneer
de kans zich ook maar even voor
deed, probeerden ze de aanval te kie
zen. Bij zo'n offensieve actie kreeg de
ploeg een vrije trap toegekend op
zo'n dertig meter afstand van het
doel. Martijn de Veij schaarde zich
achter de bal en schoot keihand in. De
keeper leek redding te brengen, maar
toen hij de bal niet onder controle
kreeg, was de alerte Gerrit-Jan Booy
er als de kippen bij om 1-1 in te tik
ken. De vreugde was van korte duur,
want nog voor rust werd het 2-1.
Opnieuw was een kleine onacht
zaamheid de oorzaak. De schutter
was wederom de spits, die de bal uit
een voorzet van links in bezit kreeg
en ongehinderd mocht uithalen.
In de rust bracht coach Cees van
Beek enige wijzigingen aan in zijn
team, met de bedoeling wat aanval
lender te kunnen opereren. Een te
genvaller was het uitvallen van Pieter
List, die wegens een enkelblessure
niet verder kon Gelukkig voor de
Kogers bleek Mart Offerman een
sterke vervanger. Na vijf minuten leek
de gelijkmaker binnen handbereik,
maar Erik Frantzen kopte net naast.
Vijf minuten later kreeg De Koog een
vrije trap te nemen op de rand van het
strafschopgebied. Martij de Veij
schoot rakelings over. Even later
schoot Gerrit-Jan Booy net naast de
paal.
Vervolgens besloot De Koog alles op
alles te zetten om alsnog op gelijke
hoogte komen. Uit één van de voor
zetten van de hardwerkende links
buiten Paul Witte belandde de bal bij
Vincent Kaspers. Hij kopte rakelings
over. HOSV was een minuut voor tijd
dichtbij een derde treffer, maar
keeper Schouwstra redde schitte
rend bij een vrije trap vanaf dertig
meter.
Zaterdag 10 maart
Texel'94 B1-Vitesse'22 B1 3-4
WGW B3-Texel'94 B2 uitgesteld
Texel'94 C1 -WGW C2 2-3
WGW C3-Texel'94 C2 3-2
HRC C3-Texel'94 C3 6-1
Texel'94 D1-Koedijk D2 3-1
Den Helder D4-Texel'94 D3 1 -4
Texel'94 D4-Succes D2 3-2
Succes D1 -Oosterend D1 14-1
De Koog D1-JVC D3 1-1
HRC E1-Texel'94 E3 3-2
G-voetbal
HOSV 2-Texel'94 1
Texelse pupillencompetitie
Texel'94 F1a-Texel'94 E6
SVO E3-SVC E2
SVO E4-Texel'94 E5
ZDH F1-Texel'94 F1b
De Koog F1-ZDH E2
SVO F1-SVO F2
Texel'94 F2a-Texel'94 F2d
Texel'94 F2b-Texel'94 F2c
SVO E2-Texel'94 E2
Texel'94 E4-De Koog E1
SVO E1 -Texel'94 Meisjes
Zondag 11 maart
Purmersteijn-Texel'94
Oosterend-ASV'55
WBSV-ZDH
HOSV-De Koog
Texel'94 2-Berkhout 2
WGW 4-Texel'94 3
Callantsoog 3-Oosterend 2
Texel'94 A1-VZV A1
Recreatievoetbal
SV Texel-De Koog
De Waal-ZDH
2-1
0-5
13-0
1-0
5-2
4-4
11-0
3-4
11-0
12-3
1-9
8-0
1-0
0-1
2-2
2-1
4-1
2-0
11-1
1-4
5-2
1-4
Tegen alle verwachtingen in heeft
ZDH zondag het hooggeklas-
seerde WBSV een gelijkspel afge
dwongen. Zonder de zieke trainer
Leen van Elk en vaste krachten
Ronald Biesboer, Niels Dekker, Jan
Willem Bakker en Erik Zijm, maar
mét good-old Richard de Leeuw in
de gelederen werd het in West-
Beemster 2-2.
Een beetje onzeker begon ZDH aan
het karwei. Door de lange lijst van af
wezigen waren nogal wat spelers
gedwongen op een andere dan hun
favoriete positie te spelen. Zo stond
de balvaste maar niet erg snelle
reservespits Jacco Kager aan de veel
loopvermogen vergende rechterkant
van het middenveld, terwijl Joop
Rommets als rechtsback de veel jon
gere en snellere linksbuiten van
WBSV moest proberen af te stoppen.
Door de juiste positie te kiezen en
zich af toe te laten assisteren door de
steeds alerte laatste man Ton Dubbelt
lukte dat aardig. De grote verrassing
was echter linksback Richard de
Leeuw, die nog maar zelden actief is
op het voetbalveld, maar met gecon
centreerd spel zijn tegenstander geen
schijn van kans gaf. In de rust
klaagde Spekkie dat zijn spieren 'van
hout' waren, maar hij had toen al zó
veel indruk gemaakt dat de coach
van WBSV zijn rechtsbuiten uit het
elftal had gehaald en diens vervanger
schuwde de strijd met de houwdegen
het liefst maar helemaal, zodat De
Leeuw ook in de tweede helft moei
teloos op de been bleef. Omdat
voorstopper Fedor van Elk al weken
lang een plaag is voor elke aanvaller
en Bernard Ipenburg, Michiel Dekker,
Etienne van Bennekom en Kobus
Kranenburg langzaam maarzeker de
regie in handen namen op het
middenveld, drong gaandeweg het
besef door dat er misschien wel meer
in zat dan de ingecalculeerde neder
laag.
Een enorme steun in de rug kreeg de
ploeg dankzij aanvaller Mike de
Bruijn, die zijn tegenstander in pro
blemen bracht en zomaar de bal in de
voeten kreeg gespeeld. Hij deed nog
een paar stappen naar voren en
plaatste oog in oog met de keeper de
bal hoog in de rechter bovenhoek: 0-
1.
WBSV had duidelijk geen rekening
gehouden met deze situatie. Het pro
beerde met verre trappen de buiten
spelers aan het werk te zetten, maar
grossierde in balverlies. Eenmaal was
de ploeg kansrijk uit een soepele aan
val, maar Richard de Leeuw bracht
op de doellijn redding. Een kwartier
voor rust werd het onverwachts toch
1 -1toen keeper Chris Stolk zich ver
keek op een hoge trap en de bal tus
sen zijn handen door in doel ver
dween.
In het begin van de tweede helft had
de thuisploeg aanvankelijk het beste
van het spel en moest ZDH alle zei
len bijzetten om op de been te blijven.
Dat lukte toch nog vrij simpel, omdat
de middenvelders van WBSV zich
wel erg vaak lieten verleiden van
grote afstand op doel te schieten.
Een handvol corners zorgde wel voor
enig gevaar, maar keeper Stolk bleef
op de been. Aan de andere kant zette
ZDH enkele snelle counters op en
ontstonden een paar kansrijke situa
ties uit corners en vrije trappen. Een
kwartier voor tijd kon de keeper in
zo'n situatie net redding brengen,
maar voordat zijn verdedigers de bal
konden wegwerken, werd deze door
Jacco Kager vanuit een moeilijke
hoek ineens uit de lucht op de bin
nenkant van zijn wreef genomen. Op
spectaculaire wijze vond de bal het
net van de linkerkruising: 1-2.
De wedstrijd leek beslist, temeer daar
bij WBSV alle vindingrijkheid was
verdwenen. Met nog een paar minu
ten te gaan leek het zelfs 1 -3 te wor
den, maar geen van de ZDH-aanval-
lers durfde het beslissende schot te
geven, waarop één van de WBSV-
verdedigers met een verre trap voor
opruiming zorgde. De bal zeilde over
het middenveld heen en belandde bij
Ton Dubbelt, die op zijn beurt besloot
geen risico te nemen. Helaas voor
hem en ZDH schoot hij de bal hard
tegen een tegenstander op, waar
door deze zomaar bij de spits te
rechtkwam: 2-2. Een wat zuur slot
voor de Hoornders, bij wie echter al
snel het besef doorbrak dat ze best
tevreden mochten zijn met de uitslag.
De Pelagia bevindt zich nog steeds
in de buurt van Zuid-Afrika, waar
de opvarenden onderzoek naar
onder meer de Agulhasring Astrid,
water dat als in een wervel rond
draait en via een ingewikkeld pa
troon van de Indische naar de At
lantische Oceaan stroomt. Expe
ditieleider Kees Veth rapporteert
de bevindingen van de onderzoe
kers in een soort scheepsjournaal,
dat ook is te lezen op de website
www.nioz.nl.
Inmiddels weer in een knobbelig zee
tje varen we naar het oosten. Dat
betekent dat we de omgeving van de
Agulhasring Astrid hebben verlaten.
Ons 'nieuwe' klusje is het doormeten
van het zeegebied vanaf de Schmitt-
Ott Seamount tot aan de Agulhas-
bank, een ondiep gebied ten zuiden
van Zuid-Afrika. We doen dan metin
gen van stroomsnelheid, zoutgehalte
en temperatuur en nemen monsters
om ook allerlei chemische parame
ters te bepalen. Aan de hand daarvan
kan worden nagegaan waar het wa
ter dat we in dit zeegebied tegenko
men vandaan komt. Deze plek is een
van de belangrijkste knooppunten
van de globale watercirculatie en
voor klimaatstudies is het van belang
te weten hoe de transporten zich hier
afwikkelen. In het water zijn resten
terug te vinden van water dat ge
vormd is in de noordelijke Atlantische
Oceaan, de warme en heel zoute
wateren van de Rode Zee en de
Perzische Golf, maar ook water van
Antarctische oorsprong. Door onze
metingen te vergelijken met vroegere
metingen, is het misschien mogelijk
om iets te zeggen over de variabili
teit in dit soort watertransporten.
Ik zei al dat we Astrid hebben verla
ten. Na het vorige bericht hebben we
nog een extra raai door Astrid ge
maakt, in de dwarsrichting op de
langgerekte ring. We hebben zo bij
elkaar een redelijk inzicht gekregen in
de ingewikkelde vorm van de ring, die
een jaar geleden nog vrijwel rond
was. Bij de metingen van een halfjaar
geleden was al het vermoeden ont
staan van een wat ingewikkelder sys
teem, maar we hebben nu de indruk
dat er eigenlijk wel vier ringen vlakbij
elkaar bestaan. Hoe dit allemaal sa
menhangt moet nog worden
uitgeknobbeld, onder andere door
Astrid (van Veldhoven, naar wie de
wervelstroom is genoemd, red.), die
hierop moet promoveren.
Op het project zijn nog meer mensen
aangesteld, die zich meer zullen be
zighouden met de theoretische ach
tergrond van het gedrag van dit soort
ringen en het modelleren van het ge
drag in de computer. We weten nu
inmiddels al dat de interactie tussen
verschillende ringen een belangrijke
factor moet zijn in de afbraak ervan.
Dat wil zeggen dat ze al in de Cape
Basin, ten noorden van de
Agulhasrug, water verliezen aan el
kaar en aan de omgeving. Dit water
zal terugkeren in de grote lopende
band van de oceaancirculatie.
Er zijn niet alleen fysisch georiën
teerde onderzoekers aan boord.
Frank Peeters en Graham Mortyn zijn
geologen, Het gaat hen om de
planktische foraminiferen die zich in
het zeewater bevinden. Deze zijn niet
groter dan een halve millimeter, dus
tot erg spectaculaire foto's voor het
thuisfront zal het niet snel leiden.
Toch zijn deze beestjes enorm infor
matief voor geologen die zijn geïnte
resseerd in de geschiedenis van de
Agulhasringen. Dit komt doordat ze
een minuscuul kalkschelpje bouwen.
Daartoe nemen ze calcium, zuurstof
en koolstof uit het water op. De
schelpjes weerspiegelen daardoor de
chemische kenmerken van het water
waarin ze leven. Zo is het bijvoor
beeld mogelijk de temperatuur en de
productiviteit van het water af te lei
den uit de chemische samenstelling
van deze schelpjes.
Da's mooi zult u zeggen! Maar wat
heeft dat nou met die ringen te ma
ken! Om dit kort uit te leggen kan ik
beter beginnen op de oceaanbodem.
Daar ligt immers een groot kerkhof
van deze kalkschelpjes. Een eetlepel
van deze modder is genoeg voor
miljoenen minuscule schelpjes. Deze
zijn in de loop van de duizenden ja
ren neergedwarreld uit het oppervlak
tewater en voor eeuwig op de zeebo
dem terechtgekomen. Geologen zien
deze schelpjes van de zeebodem dus
als kleine 'informatiepakketjes' uit het
verleden. Hoe dieper in de zeebodem
je een monster neemt, des te verder
je kunt terugkijken in de tijd.
Frank en Graham willen graag weten
hoe het vroeger in elkaar zat. Waren
er bijvoorbeeld toen ook al
Agulhasringen? Om deze vraag te
beantwoorden willen ze weten welke
soorten van planktische foraminiferen
karakteristiek zijn voor de
Agulhasringen waar we nu doorheen
varen. Met behulp van een multinet
kun je de waterkolom op verschil
lende diepten bemonsteren en de
planktische foraminiferen verzamelen
die zich binnen, op de randen en
buiten de Agulhasringen bevinden.
Ze weten dan pas welke soort waar
leeft en op welke diepte ze hun
schelpje bouwen. Deze informatie is
noodzakelijk om het zeebodem
kerkhof te begrijpen en de aan- of
afwezigheid van Agulhasringen uit
het verleden aan te tonen. Inmiddels
is er met hulp van de bemanning ge
noeg materiaal uit het water en van
de zeebodem verzameld om deze
vraag te kunnen gaan beantwoorden.
Voordat het zover is, moeten Frank en
Graham eerst nog aan de bak om al
die kleine beestjes een naam te ge
ven en hun schelpjes te meten. Een
tijdrovende zaak! Maar ja, wat is nou
een paar maanden op de geologi
sche tijdschaal?
Nu alle gegevens bij elkaar gesprok
keld zijn en een groot gedeelte ervan
in de computers van het scheeps-
netwerk of in de diepvries zitten,
moeten we zorgen dat alles heelhuids
op Texel aankomt. Daarom worden er
van de computergegevens uitge
breide back-ups gemaakt op CD-
ROM. Van de diepvriesmonsters kan
dat helaas niet. Ze moeten nog mee
varen tot in juni, wanneer de Pelagia
terugkeert in de NlOZ-haven.
