Vrijwilliger zijn meer dan alleen helpen van schip in nood
'Redder bij KNRM moet
eigenlijk beetje gek zijn
6
Sleepboot de Bever verkocht
Mechanisatiebedrijf keurt veiligheid werktuigen q. gednjvig/^A
.TEXELSE
COURANT
Monsma verslaat
Van Rijsselberghe
in surfwedstrijd
J^ednjvigheicj J
AH verbouwd
Zomerrit leden
menvereniging
DINSDAG 3 JULI 2001
'Elke keer als we uitrukken is het
een verrassing wat we op zee aan
treffen. Via de pieper horen we wel
iets, maar het is altijd afwachten.'
Zodra het alarm afgaat laat
Charles Douma, vrijwilliger bij de
KNRM en sinds kort reddingboot-
schipper van de Beursplein 5, al
zijn werk vallen en snelt hij naar het
reddingboothuis, waar hij onge
veer gelijktijdig arriveert met
trekkerchauffeur Peter Quartel, die
de eerste voorbereidingen treft
voor de reddingactie. Maar het vrij
willige lidmaatschap van de KNRM
gaat wel wat verder dan het te hulp
schieten van een schip in nood.
Het is een manier van leven.
Vrijdagavond, tussen acht en half ne
gen. De deur van het reddingboot
huis aan de Volharding rolt omhoog,
een groepje toeristen loopt naar bin
nen en bewondert het vlaggenschip
van de Texelse redders: de Beurs
plein 5, een boot die wordt gekoes
terd. Immers, de mannen moeten er
bij een actie blindelings op kunnen
vertrouwen. Specifiek technisch on
derhoud wordt uitgevoerd door
Martin (machinist) en Peter (reserve
machinist) Betsema. De overige red
ders doen andere klusjes, zoals het
onderhouden van de
overlevingspakken, want je moet er
met aan denken dat je als redder te
water raakt en er een scheurtje in het
waterdicht pak zit. Tijdens de afge
lopen winter is het bemanningverblijf
getimmerd, zodat de nieuwe compu
ter en andere apparatuur een plaatsje
kregen. De reddingmaatschappij be
taalt het materiaal, de vrijwilligers
doen het werk, zo doen ze dat bij de
KNRM.
Tussen het sleutel- en andere werk
door hebben de vrijwilligers tijd voor
een praatje met belangstellenden.
Want naast het redden van drenke
lingen, beschouwen de vrijwilligers
het als hun taak om promotie te be
drijven voor 'hun' maatschappij. De
Beursplein oefent een magische aan
trekkingskracht uit op de kijkers, die
in een onbewaakt ogenblik al aan
boord zijn geklommen en zich verga
pen aan de cockpit. Omdat zo'n in
tensieve band met de kijkers nu ook
weer met de bedoeling is en een
schakelaartje snel is omgezet, ver
zoekt Douma de toeristen beleefd
doch dringend van boord te gaan. 'Is
het echt zo dat de KNRM zichzelf
helemaal moet bedruipen, zonder
een cent overheidsgeld?'informeert
een toerist, die zich door vrijwilliger
Johan Ramakers later overhalen
'Redder aan Wal' te worden, wat be
tekent dat hij belooft minimaal ƒ30,-
te storten. Volgens secretaris/pen
ningmeester Wim Grismgt tikt dat
aardig aan: 'Er zijn er die maar één
jaar betalen, maar anderen levens
lang. Zo is er een gezin dat elk jaar
tenminste één keer naar Texel komt,
omdat haar zoontje donateur is. Die
jongen spaart er het hele jaar voor en
komt op de open dag zijn dividend
ophalen: een tochtje met de Beurs
plein.' En dan is er nog het redding
winkeltje, dat wordt beheerd door
reserveschipper Peter den Brave en
Douma. Elke vrijdagavond is het
open en op de zomerse donderdagen
staan ze ermee op de Durpermarkt.
Zo halen ze wat geld binnen en ge
ven bekendheid aan het werk van de
KNRM.
Dan is het tijd om te gaan oefenen.
Warm draaien hoeft met, de motoren
van de reddingboot en de speciale
rupstrekker worden via walstroom
continu op de vereiste temperatuur
gehouden. Want in geval van nood is
er geen tijd om te wachten tot de ci
linders voldoende warm zijn. Chauf
feur Peter Quartel manoeuvreert het
gevaarte met veel geraas door de
deur naar buiten, in de richting van
het strand langs de zogeheten
'Vlielandboulevard.' De redders heb
ben zich dan al in hun warme pakken
gestoken. Want zomer of met, het kan
voorkomen dat een reddingactie tot
de volgende ochtend duurt en dan
kan het op het water verrekte koud
zijn. Bovendien staan de
overlevingspakken bol van allerlei
veiligheidsvoorzieningen, voor het
geval een redder te water raakt.
Waar de boot nog niet zo lang gele
den tegenover het reddingboothuis
te water werd gelaten, rijdt Quartel nu
zo'n 700 meter in de nchting van de
vuurtoren. Door de aanleg van de
strekdam is het stromingspatroon
veranderd en heeft zich dicht onder
de kust een diepe geul gevormd, die
bij het boothuis te steil is om de boot
neer te laten. Verderop speelt dat
probleem niet, maar het transport
vergt wel wat meer tijd. Stelregel is
dat de Beursplein uiterlijk binnen een
kwartier na het alarm klaar is om te
vertrekken. Tegen die tijd hebben ook
de bemanningsleden die wat van
verder weg komen zich verzameld
om aan boord te gaan.
Station De Cocksdorp telt in .totaal
dertien vrijwilligers, met een 'harde
kern' van vier tot vijf man die in de
praktijk altijd beschikbaar is. Maar
door werk of andere verplichtingen
kan niet iedereen altijd maar het werk
in de steek laten. 'Eigenlijk zou het
groepje vrijwilligers wel wat groter
mogen zijn', nodig Grisnigt nieuwe
vnjwilligers uit zich bij hem te melden.
Maar met iedereen blijkt als redder in
de wieg te zijn gelegd. Quartel: 'Je
moet er eigenlijk een beetje gek voor
zijn. Wij spreken over de 1 -2-3 rege
ling. Ten eerste moet je vrouw of part
ner ermee instemmen. Want er gaan
héél wat uurtjes in zitten, soms om de
vreemdste tijden. Dan moet je werk
gever het goed vinden dat je op de
meest ongelegen tijdstippen het werk
laat vallen en vertrekt. En tenslotte
moet je gemotiveerd zijn. Want het is
Terwijl de vuurtoren alsmaar kleiner wordt, trekt de door jets aangedreven Beursplein een breed schuimspoor.
Evert Monsma zorgde afgelopen
weekend op het Oostvoornse Meer
voor een grote verrassing door vriend
en concurrent Adriaan van
Rijsselberghe te verslaan. Hij deed
dat tijdens de Go-windsurf Tour, een
wedstnjd die was georganiseerd door
de producenten van surfplanken en
-zeilen en die bijzonder sterk bezet
was. Aangezien veel surfers mm of
De Bever, de sleepboot (duwschip)
van Charles van Beek, is verkocht
aan Timmer Shipping te Oss. Over de
reden van verkoop kan Van Beek kort
zijn. 'Ik was het gewoon zat. Dat klinkt
misschien raar, maar je moet zó veel
regelen. In het weekend zit je met de
hele administratie en rompslomp er
omheen. En je hebt tegenwoordig
soms te maken met ongemotiveerd
personeel. Daar had ik gewoon geen
zin meer in.' Van Beek heeft twaalf
jaar met de Bever gewerkt, waarvan
drie jaar met zijn broer Jan. 'Het ging
niet slecht maar juist hartstikke goed.
Alleen nu ik weer bij De Vries Van
de Wiel in loondienst ben hoef ik mets
meer te regelen. Ik heb het erg naar
mijn zin. En naar ik heb gehoord is
Timmer Shipping ook zeer te spreken
over de Bever.' Met het vertrek van
De Bever verliest Texel zijn laatste
Texelse sleepbedrijf.
(Foto Bert Koning)
meer verplicht waren de eer van hun
sponsor te verdedigen, deed de ge
hele Nederlandse top mee. Er stond
vnjwel geen wind - minder dan negen
knopen oftewel minder dan wind
kracht drie -, waardoor de wedstrijd
leiding zich gedwongen zag de wed
strijd te ontdoen van z'n officiële
status. Monsma kon nog vrij goed uit
de voeten op het bijna rimpelloze
meer en eindigde op de tweede
plaats, Van Rijsselberghe werd derde.
Douwe Monsma had de grote handi
cap dat zijn zeil kleiner was dan dat
van de meeste andere deelnemers,
waardoor hij weinig wind ving en zich
niet kon mengen in de strijd om de
ereplaatsen. Eén van de weinigen die
profiteerde van het gebrek aan wind
was de jonge en lichte Dorian van
Rijsselberghe, die in de klasse van de
allerjongste deelnemers de tweede
plaats veroverde.
Een ongeluk zit ineen klein hoekje. yx 7 7 T~7 is van toepassing op Jan Roeper
Een ongeluk zit in een klein hoekje.
Zeker als wordt gewerkt met ma
chines met draaiende delen. Offi
cieel zijn werkgevers al vanaf 1997
verplicht dit materiaal aan een keu
ring te onderwerpen, maar met
name in de agrarische en aanver
wante sectoren bleven controles
door de arbeidsinspectie achter
wege. Maar dat gaat de komende
tijd veranderen. Er zijn al flinke
boetes uitgedeeld. Voor keuringen
kunnen ondernemers terecht bij
Bonne Mechanisatie in Midden-
Eierland, dat sinds kort is gekwa
lificeerd als 'erkend en
gecertificeerd VCA (Veiligheids
Checklist Aannemers) keurings-
en reparatiebedrijf arbeidsmid
delen'.
Veiligheidsmaatregelen zijn in veel
bedrijven een ondergeschoven
kindje. Bij het onderhoud gold lange
tijd een goede werking van een ma
chine als prioriteit. Beschermkappen
werden door sommigen zelfs als las
tig ervaren, omdat ze bij het smeren
van bijvoorbeeld kettingen in de weg
kunnen zitten. En als er in de oogst-
piek haast was bij een reparatie, dan
werd de krik er even snel onder ge
schoven, zonder te kijken of die wel
helemaal recht stond. Meestal liep
het goed af, maar het ging ook wel
eens fout en dan was het leed met te
overzien. Vandaar dat werkgevers op
grond van de ARBO-wet nu verplicht
zijn zorg te dragen voor de veiligheid
van hun medewerkers en dus het ma
terieel. De 'baas' moet kunnen aan
tonen dat hij of zij alles heeft gedaan
om die te waarborgen, ook al om zich
bij een eventueel ongeval te vrijwa
ren. Want nu mag het nog zo zijn dat
bij een ongeval dat is te wijten aan
haperende veiligheidsmaatregelen
verzekeringsmaatschappijen uitke
ren, in de toekomst zou dat wel eens
kunnen veranderen.
is van toepassing op Jan Roeper
(hoofd inspecteur) en Koos Koopman
(inspecteur), medewerkers van
Bonne Mechanisatie, dat is aange
sloten bij het Centraal Orgaan
Mechanisatiebedrijven. Ze hebben
de papieren om elektrisch hand
gereedschap en aangedreven instal
laties (220 en 380 Volt), tuinmachines,
Veiligheidsinspecteurs Koos Koopman en Jan Roeper tonen de VCA-sticker, die aan
geeft dat een machine voldoet aan de veiligheidseisen. (Foto Gomm Timmerman)
Regel is dat machines en gereed-
schap elk jaar een VCA-keuring moe
ten ondergaan, een veiligheids
systeem dat uit de Nederlandse
petrochemie komt en in zekere zin
vergelijkbaar is met de APK voor au
to's Voorwaarde is dat de keurmees
ter deskundig is, dus een monteur
moet zijn die een vaktechnische op
leiding heeft gehad en een cursus
voor het uitvoeren van keuringen met
goed gevolg heeft afgesloten. Beide
landbouwwerktuigen, grondverzet-
machines, heftrucks, verreikers en
bouwmachines te keuren. Als de ap
paraten aan de voorschriften vol
doen, worden ze voorzien van een
speciale veiligheidssticker.
Alvorens Bonne de keuringen mocht
uitvoeren, moest het mechanisatie
bedrijf eerst zelf zorgen dat het alles
op orde had. 'Want de KEMA gaat
ervan uit dat wie de veiligheid in ei
gen huis niet voor elkaar heeft, ook
Om een interne verbouwing aftf
den, was de Albert Heijn-vestgi
Den Burg gisteren de hele daggf
ten. Genodigden konden giste®
tijdens een receptie kennis
van de vernieuwingen. Die houd
dat de artikelen op een andere
gens manager A.J, van der Me
'logische' - manier bij elkaar zij:
plaatst, de zogenoemde Bonus-
kelen bij elkaar zijn gezet en hei
sortiment flink is uitgebreid, et
meer met 'verse boodschap?
'keukenhulpjes' en andere artik
voor koken en wonen. De deurer
de supermarkt staan sinds van:
tend weer open voor 'gewone'k
ten.
Leden van menvereniging Tas
Wad en Duin houden zondag '5
een zomerrit. Ze gaan om 8.30uu'
weg bij manege Akenburg. ïH
dags is er een barbecue op deTX
Opgave voor 10 juli bij Kann E
tel. 06-22147383.
geen keuringen voor anderen'
verrichten.' De keuring is over?
alleen verplicht voor bedrijven"
de machines worden bediend 4
personeel. Bonne verzorgt
veiligheidstrainingen voor heft"
chauffeurs, de cursus basisv#
VCA en veiligheid voor mensen
leiding geven.
Douma kwam elf jaar geleden bij de
reddingmaatschappij. Hij werd over
gehaald door Quartel, die al een tijdje
vrijwilliger was.- 'Vanaf mijn tiende zit
ik al op het water. Met fuiken en boot
jes verhuren en zo. Peter vertelde dat
de KNRM een nieuwe reddingboot
kreeg. Of ik geen zin had om vrijwilli
ger te worden. Ik ben er in de eerste
plaats bij gegaan om een ander te
helpen, maar ook wegens het avon
tuur en gewoon omdat het water
trekt. Ik zag dat wel zitten, maar ik
moest er eerst wel even met moeders
de vrouw over babbelen. Want ook zij
moest het goed vinden, er gaan na
melijk nogal wat uurtjes in het vrijwil
ligerswerk zitten. Toen dat het geval
bleek, kon ik als opstapper aan de
slag. Ik kwam eerst een jaartje op
proef, om te kijken of het klikt. Zoals
je ziet, was dat het geval.'
De Cocksdorper heeft het voordeel
dat hij vlakbij het boothuis woont en
werkt en dat zijn werkgever, De Krim
waar hij als onderhouds- en beheers-
man in dienst is, hem de gelegenheid
biedt. 'Gemiddeld ben je een uurtje
of twee drie in de weer bij een actie.
De tijd die ik weg ben compenseer ik
met overuren. Maar er zijn ook jon
gens bij wie dat niet gaat en die er
een deel van de vakantiedagen aan
opofferen.'
Als de bootwagen diep genoeg in het
water staat, begint de boot te drijven
en manoeuvreert Douma de Beurs
plein door de Eierlandsche gronden.
De reddingboot, van het type
Valentijn, is speciaal gemaakt voor
ondiepe vaargebieden. Om er te kun
nen opereren is altijd nog een meter-
tje water nodig. Door de aanleg van
de strekdam bij de vuurtoren is het
geulenpatroon aan de noordkant van
Tijdens oefeningen worden de geu
len regelmatig in kaart gebracht op
een plotter. En als de geul verschuift,
worden de lijnen weer aangepast.
Douma: 'Dat is een continu proces.
Want als je er 's nachts in donker of
tijdens mist op uit moet, en je ziet
geen hand voor ogen. dan moet je
ervan op aan kunnen dat je vol
doende water onder de boot hebt.
Maar het gebeurt ook wel eens dat er
zó weinig water staat, dat we over
boord moeten stappen en er te voet
naar een gestrand vaartuig moeten
waden.'
Aan boord zijn altijd één of meerdere
redders met een EHBO-diploma, een
cursus die de KNRM heeft verzorgd.
Gebruikelijk is dat iedereen die lan
ger dan een jaar bij de redding
maatschappij zit, in Schotland een
week lang een specifieke training,
waarbij de cursist leert om te gaan
met een snelle boot als de Beurs
plein. En om de twee jaar krijgt de
bemanning een zogeheten training,
waarbij wordt geleerd om zich uit een
uit een omgeslagen boot te bevrijden.
Normaal gesproken richt de redding
boot zich zelf op, maar het kan ook
eens misgaan. Op een andere cur
sussen leerde Douma hoe hij radar
beelden moet interpreteren, hoe hij
moest navigeren en andere dingen
die nodig zijn voor het vaarbewijs.
Op de vrijdagse oefenavond is het
kraakhelder en nagenoeg bladstil.
Omstandigheden waaronder er flink
kan worden doorgevaren. 'Als we de
gashendel helemaal in de hoek du
wen, dan kunnen we 32 mijl varen,
zo'n 55 km per uur. Maar meestal is
het niet de capaciteit van de boot,
maar de golfslag die de snelheid be
paalt. Dit is een uiterst betrouwbaar
Reddingbootschipper Charles Douma aan het roer van de Beursplein 5. Voorop
net zichtbaar reserveschipper Peter den Breve.
digheden wel kan. Want je vaart al
les stuk. Als je besluit om weg te gaan
met een koppeltje mensen,dan moet
je ook altijd zorgen dat je weer met
hetzelfde koppel thuis komt. Als dat
niet lukt, dan moet je niet vertrekken.'
Zo achtte oud-reddingbootschipper
Jaap Groen de omstandigheden
eens te extreem en voer niet uit, een
besluit waarvoor hij van de KNRM
later een tevredenheidsbetuiging ont
ving. Diezelfde Groen herinnert zich
ook dat metershoge golven over het
schip sloegen, waarbij hij ooit een
keer de radarkap verspeelde. De vier
bemanningsleden die onder zulke
omstandigheden maximaal mee mo
gen, zitten dan vast in de veiligheids
gordels, met helm op en kunnen via
de intercom communiceren.
Maar ditmaal is dat niet het geval en
heeft redder Peter den Brave plaats
genomen voorop de boot, die recht
op de EG (Eierlandse Gronden) boei
afkoerst, een paar mijl westelijk van
leuk of niet leuk. Bijvoorbeeld
tie waarbij die oude Engels
vast voer op de gronden en
hebben en houwen verloor,
keer dat hulp werd geboden
jacht, met aan boord een vr
in haar maagstreek was
door de giek. Toen ze ging!
raakte de giek haar tegen heta
hoofd. Douma: 'We hebbena
hulp verleend en de boot i
Helder gesleept, waar zij in lm
kenhuis is opgenomen. Nada
kwam ze naar De Cocksdorp a
te bedanken. Dat geeft een
gevoel, daar doe je het voor.'
Tekst en foto's Gerard Timm)
Texel. 'We gaan recht op der I
len af', wijst Douma op een: I
meeuwen recht vooruit, die dei I
vissen markeert. Achter ons t> I
door jets aangedreven Bev I
een breed schuimende spoo I
komt de boei in zicht en too I
schipper, onder aanwijzing® I
Den Brave, zijn stuurmansku- I
reddingboot ligt pal naast dt I
deinende boei 'Eigenlijk is d I
maar kinderspel, we zijn wels I
omstandigheden gewend.'
Eenmaal terug stuurt Douu
Beursplein in de gereedst
bootwagen, die over niet al te
tijd overigens wordt vervang:
trailer wordt oud en doordat d>
de wagen achterwaarts moei
ten, kan de Beursplein bij ijsg
het Eierlandse Gat niet in act,
men. De nieuwe bootwagen
zodanig gemaakt, dat er ooi
worden vertrokken vanaf het;
van paal 28.
Alvorens Quartel de reddirj
weer in het boothuis parkeert,i
het schip van onder tot
schoongespoten, zodat het set
lijk zout verdwijnt. De schooni
beurt maakt duidelijk dat de re
hun schip echt vertroetelen. M
soort stofzuiger wordt zelfs he
droog gezogen. Eenmaal fc
wordt de tank gevuld, want el
ders kunnen het zich niet verooi
om tijdens een actie zonder Ij
stof te zitten.
Of het nu een oefening of een
betreft, na afloop praten de ra
in het bemanningsverblijf
Om het sociale contact te onda
den en ervaringen uit te wiss
De Cocksdorper reddingboot wordt met eer
het water rijdt.
natuurlijk prachtig om met zo'n boot
de zee op te gaan voor een span
nende redding, maar in de praktijk
gaat het wel eens anders.' Douma:
'We zijn er dit jaar al een keer of zes
uit geweest, zonder dat we ook maar
één redding hebben uitgevoerd. Dat
kan gebeuren. We hebben ook jaren
gehad dat we wel twee tot drie keer
per dag uitvoeren. Dat was toen we
als enige in de wijde omgeving over
een snelle reddingboot beschikten.
Maar die tijd is voorbij.'
bootwagen naar zee gebracht, waarna de ru
Texel constant aan veranderingen
onderhevig. 'Er zijn hier genoeg plek
ken waar minder dan een meter wa
ter staat', wijst hij op een zandbank,
die de laatste tijd flink is gegroeid.
'Probleem is dat als we aan de grond
raken, de motor niet meer wordt ge
koeld. Dankzij een speciaal door de
gebroeders Betsema ontworpen
koelwatersysteem, kan de Beursplein
ook op minimale diepte nog assisten
tie verlenen, maar het moet niet te
gek worden.'
>strekker achterwaarts de bootwagen in
vaartuig, maar je moet niet overmoe
dig worden. Het gebeurt wel dat er
een flinke storm staat. Zoals die
vrijdagnacht een jaar of vier, vijf ge
leden, toen er boven Vlieland een
paar jachten in nood zaten en wij er
uitgingen. Er stond zoiets als noord
west negen en een dikke zee in de
gronden. We hebben toen een jacht
naar Den Helder begeleid. Onder
zulke omstandigheden moet je niet
binnen een half uur ter plaatse willen
zijn, wat onder goede weersomstan-
