Seen sympathie voor
sensatiezoekers
Publiek laat zich niet afschrikken
door afwezigheid evenhoevigen
Zonnige Landbouwdag wordt toch succes
Itlarius Banda na 31 jaar weg bij brandweer
uit het Cabaret-café
IEXELSE J couRANT
Eigenheid
Geslaagd
Kees
VRIJDAG 27 JULI 2001
oor de van hogerhand opgelegde
bezigheid van evenhoevige die-
in leek de Landbouwdag Texel
)01 bij voorbaat de naam geen
!r aan te doen. Dit werd echter
limschoots goedgemaakt door
vele andere dieren die gisteren
,t land aan de Kleiweg nabij Den
oorn bevolkten. Ook de vele be-
lekers leek het op deze zonnige
ig niet te deren dat schapen, gei
nen koeien er niet waren, er was
onslotte genoeg anders te doen.
verigens gaven enkele boeren op
inkse wijze geen gehoor aan het
rbod op evenhoevigen.
10.00 uur werd de Landbouwdag
lopend door Frans Bakker, voorzit-
van de Stichting Hoornder Don-
irdagen, en WLTO-voorzitter Jaap
i, Laatstgenoemde werd binnen-
ireden op een Heinekenwagen, een
met opschrift van de bierbrouwe-
ngrote vaten aan boord. Het voer-
j, dat 4100 kilogram weegt, werd
jortgetrokken door vier sierlijk uit
doste paarden. Later op de dag
am de kar nog even terug voor een
xjrt parade. In de tussentijd reden
dieren hun vierkoppige beman-
ng over Texel. Het geheel was één
in de aandachtstrekkers tijdens de
mdbouwdag. In zijn toespraak, die
erd bijgewoond door burgemeester
ike Geldorp en wethouder Nel
elman, meldde Bakker dat hij de
sam Landbouwdag met passend
md. 'Dit jaar zitten we nu eenmaal
een andere positie.' Hij had van het
misterie een nettere oplossing ver
acht. 'Hier was een passend ant-
Dord op zijn plaats. Nee dus. Wat
loet er met die lui gebeuren, die dit
sloten hebben? Gaan we ze keu-
n, of ruimen?', stelde hij de aanwe-
jen voor.
Uitzondering
n vertelde over het 'landbouw-
soel' dat bij hem al jong inzette. Als
me jongen reed hij mee op het
ikwagentje naar de koeien, waar
arbeid werd verricht. 'Zoals een
kprobeert een meerwaarde te ge-
aan zijn gerechten, probeert een
boer een meerwaarde te geven aan
zijn koeien. Maar dat wordt tegen
woordig steeds moeilijker. De land
bouw bloeit niet meer. Pluspunten
zijn er nodig, want minpunten hebben
we de laatste tijd genoeg. De rege
lingen worden steeds strenger en ze
controleren alles met een micro
scoop. De waardering voor het vak is
vaak ver te zoeken.' Ook Hin was te
leurgesteld dat er geen evenhoevig
vee mocht worden toegelaten op het
terrein. 'Gelukkig is er één uitzonde
ring', sprak hij verheugd richting Kees
Veeger, zoon van de eigenaar van het
land waarop de Landbouwdag werd
gehouden. Deze reed met skelter en
bijbehorende kar over het terrein en
vervoerde drie lammetjes. Hij mocht
zich in de belangstelling van veel
leeftijdsgenoten verheugen, die alle
maal de soggies wilden aanraken.
Schapen scheren
Dankzij een slimme zet van enkele
landbouwers konden de bezoekers
ook dit jaar het schapen scheren
meemaken. Aan de andere kant van
de omheining dan het land legden
Harry Bakker en Jaap Lap hun toe
hoorders uit hoe schapen geschoren
worden en toonden ze hun vaardig
heid met het scheerapparaat. Teleur
stelling over de afwezigheid van
evenhoevigen leefde vooral bij de
veehouders. 'Na de afgelaste fokvee-
dag nu ook dit weer. Zo hebben we
nooit een kans om onze nieuw ge
fokte schapen te presenteren', ver
zucht één van hen. Bezoekers en
verkopers achter de vele kramen le
ken zich al snel bij te hebben neerge
legd dat de dieren er dit jaar niet bij
zijn. 'Het is jammer, maar gelukkig
gaat de Landbouwdag wel door Het
is volgens mij de eerste die weer
doorgang vindt na de mkz-crisis. Er
zijn veel kramen, we hebben zelfs
mensen die een kraam wilden moe
ten weigeren. Er is veel vermaak voor
kinderen. Zo is er een treintje, een
springkussen en een draaimolen. En
De dorsmachine van de gebroeders Uitgeest.
door leden van de muziek- en sport
verenigingen DEK en ZDH, viel het
terras van restaurant Bij Jef op. Met
rieten schotten hadden de medewer-
De Heinekenwagen.
we hebben paarden, konijnen, kippen
en zelfs een groep schapen achter
het hek', aldus Kees Klaa'ssen,
kraamhouder en penningmeester van
de organisatie. Naast de grote
consumptietent, die werd gerund
kers een sjiek openluchtrestaurant
gecreëerd. Toch trokken de blin
kende wijnglazen en smetteloze witte
tafellakens geen hordes bezoekers.
'Het is niet gebruikelijk op dit soort
evenementen. Daarom is de opkomst
niet geweldig', vond de exploitant.
Shows
Zowel met dieren als met voertuigen
werden verschillende shows gehou
den. Zo werd er een grote keuring
gehouden van Fjordenpaarden. De
gezamenlijke kampioenen gaven la
ter op de dag een kampioensshow
weg. Ook vogelvereniging Op Eigen
Wieken en de kleindierensport-
veremging Kotex keurden hun dieren.
De Oude Trekker en Motoren Vereni
ging reed een aantal ronden in het
gedeelte waar ook de paarden hun
kunsten vertoonden. Secretaris
Eelman-Koorn noemde het een op
luchting nadat het tweejaarlijkse
Pinksterevenement van de vereniging
in verband met de mkz geen door
gang kon vinden. 'We zijn hier met
ongeveer dertig trekkers, een goede
opkomst. Ook de folklore zit er nog
aan te komen.' De dorsmachine van
de gebroeders Uitgeest was een
grote publiekstrekker. Zodra de ma
chine zijn werk deed vormde zich een
haag van mensen om de Heinrich
Lanz uit 1929, die werd aangedreven
door een oude trekker van het merk
Field Marshall.
Achtervolging
Tussen de vele dressuuracts en aan
spanningen viel het menteam van
Aart van de Kamp op. Zijn team, be
staande uit drie vierspannen en in
totaal twaalf menners, reist voor op
tredens heel Nederland, Duitsland en
België door. Van de Kamp werd zes-
Eén van de vele paardencomblnaties.
lijk hadden met de gevolgen van een
ongeluk, stil bleven toekijken. 'Die
heb ik toen gezegd: pak maar een
bezem en ga vegen. Als je er niet te
gen kunt, is het beter om bezig te
blijven.' Sensatiezoekers bij een on-
'Pip Bamard cn Janien de Bruijn bespreken hel lokale nieuws'
Het wordt nu echt druk. Vrijdag zag
je het dorp in de loop van de dag
langzaam vollopen met een steeds
groter wordende groep vreemdelin
gen die hier enkele dagen komen uit
rusten van hun dagelijkse beslomme
ringen. Rijen auto's komen van de
boot, de fietspaden stromen vol met
wielrijders en skeeleraars en ook op
de vorige week nog zo rustige wan
delpaden kom je steeds vaker men
sen tegen, 's Avonds zitten cafés en
restaurants vol tot overvol en lopen
mensen speurend door de straten op
zoek naar dat ene tentje waar ze nog
niet geweest zijn, of juist naar die plek
waar ze bij een vorig bezoek zo gast
vrij werden onthaald of zo heerlijk
hebben gegeten. En nu maar hopen
dat dat plekje nog bestaat, dat niet
het café werd afgebroken of de kok
weggekocht door een ander restau
rant. Vakantie blijft een avontuur, zelfs
al kom je al je hele leven op een ei
land als het onze.
In de avond worden busladingen
beeldschone meisjes en keurig opge
poetste jongens naar de uitgaans
gelegenheden in het centrum van
Den Burg en De Koog gebracht op
dat zij zich ergens anders kunnen
vermaken dan in de buurt van hun
logeeradres. Slimme ondernemers
zijn in de vervoerbranche gesprongen
en vervoeren de jeugd die hier is ge
komen om haar 22 glazen bier per
dag te drinken van hot naar her (en
met eens altijd uitsluitend naar het
eigen café).
Hoe divers het verwachtingspatroon
van de verschillende bezoekers is,
werd mij van de week haast pijnlijk
duidelijk. Zo werd ik eerst aangespro
ken door een meisje dat mij in vrijwel
onberispelijk Engels de weg vroeg
naar de dichtsbi|zijnde coffeeshop.
Omdat het hier om een zeer fraaie
vragenstelster ging, probeerde ik het
gesprek nog wat te rekken, maar
moest uiteindelijk toch bekennen dat
ik - hoewel ik er prat op ga heg en
steg te kennen - het antwoord schul
dig moest blijven. Om de eenvoudige
reden dat het eiland een dergelijk in
stituut (nog) niet rijk is. De hand over
het hart strijkend en gedogen tegen
verboden afwegend, heb ik haar en
haar al even fraaie gezelschap uitein
delijk de weg naar het park gewezen.
En me de rest van de avond lopen
afvragen hoe dat af zou lopen.
Een dag later was de lucht betrokken
en viel er halverwege de middag een
gestage regen uit het loodgrijze wol
kendek. En het was toen dat ik in een
gelagkamer in het centrum van Den
Burg een twintigtal oudere dames
ontmoette wier bus met panne langs
de kant van de weg stond. Zonder
ook maar een woord met de nieuwe
bezoekers te wisselen, was ik door
goed te luisteren al snel op de hoogte
van het wel en wee van hun dagje uit
en had ik enkelen al bezorgd de vraag
horen uiten of ze wel binnen moch
ten blijven als ze niks zouden bestel
len. Dat mocht, want we hebben op
Texel een naam op te houden waar
het gastvrijheid betreft. In ieder geval
als het buiten giet van de regen.
Om aan dergelijke uiteenlopende
wensen tegemoet te kunnen komen,
is het noodzakelijk dat de gastheer of
-vrouw een gedegen kennis heeft van
plaatselijke gebruiken, cultuur en
geschiedenis. Natuurlijk blijven er al
tijd vragen onbeantwoord, al was het
maar omdat er gewoon geen koffie
shop is, maar ook daarbuiten wordt
de nodige onzin uitgekraamd en blij
ven de meest eenvoudige vragen
onbeantwoord. Over Ouwe Sunder-
klaas, het bouwmateriaal gebruikt
voor de Vismarkt, over plaatsnamen,
de meierblis, het begin- en eindpunt
van de Thijsseroute en het aanvangs-
tijdstip van het dinercabaret in Klif 12.
Het gaat misschien te ver vrijwilligers
te zoeken die met een pet op op di
verse plaatsen langs het eiland een
kraampje voor informatie bemannen,
het initiatief van een Texelcursus voor
horecapersoneel was niet uit de lucht
gegrepen en verdient zeker navol
ging.
Want misschien is het de gast niet
altijd even duidelijk of hij zich op
Kreta, in Torremolinos of in De Koog
bevindt, het is aan ons om het verblijf
op Texel onvergetelijk te maken. Het
eiland en zijn bewoners moeten een
dermate diepe indruk achterlaten dat
dergelijke verwisselingen in de toe
komst zijn uitgesloten. En dat kan
alleen als we onze eigenheid bewa
ren. Binnenkort overstromen de
sommeltjes de diverse Europese
televisiezenders, maar het is aan ons
ervoor te zorgen dat niet wordt ver
geten waar de sommeltjes oorspron
kelijk vandaan komen. Laten we er
voor zorgen dat Ouwe Sunderklaas
en de meierblis onbegrijpelijk blijven
voor buitenstaanders en dat bezoe
kers hier nu juist niet vinden wat ze
thuis ook en beter hebben.
i beslissing had hij zo'n ander-
ilf jaar geleden al genomen. Hij
instoppen bij de brandweer. In-
nddels is het zover, na 31 jaar
enst heeft Marius Banda uit Den
urg afscheid genomen van het
ups. 'Nu heb ik er naar toe kun-
en leven.'
e laatste duinbranden heeft hij net
et meer meegemaakt. Vrijdag 30
h was de laatste dag die hij mee
pakte als brandweerman. Eigenlijk
id hij dus nog een weekje langer
asten blijven, want de eerste keer
it Banda 31 jaar geleden uitrukte,
Bhetook voor een duinbrand. Een
andmelding op een boot in een
huur in Oudeschild was nu de laat-
aklus waarvoor hij op pad ging. Het
pakt hem niet veel uit. Zo'n ander
if jaar geleden had hij zich immers
voorgenomen om te stoppen. 'Ik
ft alles wel gehad. Ik ben alleen nog
"tijdje gebleven voor mijn opvol-
si' Banda was onder andere jaren-
'O plaatsvervangend commandant
j"deTexelse brandweer. Hij kwam
l het korps toen een groep oudere
plligers vertrok. 'Ze waren nieuwe
®sen aan het ronselen en ook ik
W gevraagd of ik interesse had.
'"collega had zich al opgegeven,
6 ik besloot het ook te dben.'
fda, afkomstig uit Utrecht,
sonde toen zo'n twee jaar op het
tod, Hij werkte bij een bedrijf in
Wrale verwarmingen in Den Burg.
«was dat hij gevraagd werd, ver
in "tij, want daarvoor had hij er nooit
is '"gedacht om vrijwilliger te worden
1 de brandweer. 1 Maart 1970 was
heerste dag bij het korps. Een deel
ji '"het vak leerde hij in het veld van
""ere collega's en hij volgde oplei
den aan de overkant. 'Dat ging
"standers dan nu. Ik volgde bijvoor-
I eerst de cursus perslucht en
blater de cursus brandwacht. Ook
tonische hulpverlening was toen
deen aparte opleiding. Dat is nu
wtaal geïntegreerd.' Ook andere
fen bij de brandweer waren anders
ft 'egenwoordig. Het wagenpark
("oorbeeld. Banda reed nog op de
™otd. nadat deze old-timer van De
osksdorp naar Den Burg was over
tocht. 'Als je bij een brommer het
3 opendraaide, ging die nog snel-
'oon die wagen', vertelt hij grijn-
'd 'Die oldtimer wordt nu alleen
•'"likt voor demonstraties en folk-
■<t.'
'Als je toen hooibroei had, ging je
gewoon naar boven met de slang en
begon je het hooi te blussen. Pas la
ter gingen we er toe over om het eerst
naar buiten te slepen en het daar pas
uit te maken.' Ook woningbranden
werden anders aangepakt. 'Dan was
er één met perslucht die naar binnen
ging en die kreeg dan een touw om
zijn middel geknoopt, zodat die in
noodsituaties weer naar buiten ge
trokken zou kunnen worden. Dat kan
je je nu niet meer indenken.' Een
grijze kist stond garant voor eten en
drinken. 'Daarin zat een primus waar
mee je koffie kon zetten in de
brandweerwagen. Er waren er zelfs
bij die eieren bakten in hun helm bo
ven de primus.' Een koude door
waakte nacht bij de PEN-centrale le
verde het korps destijds nieuwe
pakken op. 'Het inlaatrooster van het
koelwater voor de dieselmotoren was
volgeraakt met ijs waardoor het risico
bestond dat de energievoorziening
op Texel zou uitvallen. We hebben
toen pompen voor de roosters gezet,
zodat de motoren op halve kracht
konden werken. Het was stinkend
koud die nacht en we droegen nog
een soort visserspakken. Een broek
met een gele jas erover. Die nacht is
toch wel de aanleiding geweest dat
we nieuwe bluspakken kregen.' De
brandweer wist te voorkomen dat de
centrale zou uitvallen, waardoor Texel
anders zonder stroom had gezeten.
Een collega zorgde ooit voor een
stunt door 's nachts zonder broek bij
de opstapplaats wilheliminalaan te
verschijnen. 'We hadden toen van die
lange leren jassen die tot je knieën
kwamen. De man was in de haast
zonder broek «weggerend. Waar
schijnlijk heeft hij het buiten pas ge
merkt en wilde hij niet meer terug.
Maar dan lig je wel in een vouw als je
dat ziet.'
Slachtoffers
De aanblik van gewonde of dode
slachtoffers is een zijde van het vak
waaraan Banda in het begin heeft
moeten wennen. 'Ik heb toen voor
mezelf toen het standpunt ingeno
men dat 'er nu eenmaal al was ge
beurd, wat er was gebeurd'. Daar viel
niets meer aan te veranderen. Maar
het was nog wel mogelijk om te hel
pen. En dat is mooi, als je mensen
dan hulp kan bieden.' Hij maakte
eens mee dat collega's, die het moei-
hij tijdelijk op het gemeentehuis voor
de brandweer Hij deed dat samen
met Cor van Trigt. 'Die wist alles van
regeltjes en het schrijven van stuk
ken. Ik zorgde voor de financien, voor
het bijeenroepen van vergaderingen
en voor het houden van oefeningen
Brandpreventie staat sinds de ramp
in Volendam landelijk volop in de be
langstelling. Texel werkt er volgens
Banda al geruime tijd goed aan om
brandgevaarlijke situaties te voorko
men. 'We houden ons al zo'n twaalf
jaar bezig met preventie. De horeca
werd destijds als eerste gecontro
leerd.' Uit controles van bijna 250
gelegenheden met een zware
gebruiksvergunning bleek onlangs
gens hem over het algemeen wel
goed als hun werknemers plotseling
naar een brand of ongeluk worden
geroepen. En, heel belangrijk, laat hij
weten, thuis moet de vrouw er ach
ter staan. 'Anders kan je het verge
ten. Je bent toch vaak weg Bang
dat hij het gaat missen, zegt hij met
te zijn. 'Ik heb er bewust naar toe kun
nen leven, omdat ik anderhalf jaar
geleden de beslissing al had geno
men. Als je wordt afgekeurd, dan
overvalt het je. Dan kan je van de een
op de andere dag op straat staan.'
Het wegvallen van twee collega's in
de staf vormde voor Banda aanlei
ding oiti te vertrekken. Hij vertelt
ondermeer té zijn gebleven om com-
Marius Banda in de 647, de laatste aanwinst van de Texelse brandweer. Hij heeft na 31 jaar afscheid genomen van het korps.
geluk hoefden met op zijn sympathie
te rekenen. Hij kan nog boos worden
op een vader die met zijn kind op de
arm, vlakbij de hulpverleners, naar
een ernstig ongeluk stond te kijken.
'Ik zal niet zeggen wat ik allemaal te
gen die man heb gezegd. Ik heb hem
ook gevraagd of hij zich er wel van
bewust was wat hij op zijn arm
droeg.' In 1989 werd Banda plaats
vervangend brandweercommandant.
Daarvóór was hij al in de staf van de
brandweer opgenomen. Ook werkte
dat in 169 gevallen was voldaan aan
de eisen. Bij 71 bedrijven waren
kleine tekortkomingen gesignaleerd
als kapotte verlichting boven de
nooduitgang of vluchtdeuren die niet
naar buiten open gingen. De Texelse
brandweer start binnenkort een cam
pagne om nieuwe mensen te werven.
Banda kan met zeggen of het mak
kelijk of moeilijk zal zijn nieuwe men
sen te vinden. 'Het werk en de oplei
ding zijn zwaarder geworden dan
vroeger.' Werkgevers vinden het vol-
mandant Jongeneel nog enige tijd
voldoende ondersteuning te bieden.
Nu hij gestopt is, richt Banda zich
volledig op zijn eigen bedrijfje in
brandveiligheid. Hij controleerde al
een paar jaar brandblussers, daar
naast gaat hij zich bezighouden met
het opstellen van brandbeveiligings-
plannen voor anderen. 'Daar kon ik
eerst met mee adverteren, omdat ik
anders met een dubbele pet zou
werken Dan zou ik mijn eigen plan
nen moeten controleren. 'Vanmiddag
maal Nederlands kampioen in deze
menklasse. Tijdens de Landbouwdag
baarde hij eerst opzien door een
behendigheidsparcours op grote
snelheid af te leggen. De tweede keer
verraste zijn team het publiek door
een soort achtervolging na te boot
sen. Hierbij werden zogenaamd de
sponsorgelden van de Landbouwdag
ontvreemd door het eerste vierspan,
dat als boeven was uitgedost.
Waarna de twee politie-aan-
spanningen de achtervolging inzet
ten. Dit werd nóg spectaculairder
doordat de paarden behalve politie-
dekjes ook zwaailichten bij zich had
den, en de vierspannen elkaar op
hoge snelheid passeerden.
Tekst en foto's Michiel Dekker
Petra Dankers is aan de Universiteit
van Utrecht afgestudeerd in de Fysi
sche Geografie, met als kust- en
riviermorfodynamica. Haar
doctoraalscriptie ging over hydro
dynamica en sedimenttransport in de
'swash-zone' van een grofzandig
strand bij Teignmouth in Engeland. Ze
liep stage in Vietnam, waar bij Hanoi
de invloed van de Rode Rivier op de
kustwateren werd onderzocht. Dan
kers zoekt werk waar ze haar kennis
over zandtransporten op stranden,
'kustnabije zandbanken' en rivieren in
praktijk kan brengen.
neemt Banda afscheid van zijn colle
ga's op een besloten bijeenkomst in
hotel De Lindeboom.
Jacco Sloover is afgestudeerd aan
de faculteit Natuur- en Sterrenkunde
van de Universiteit van Utrecht. De
titel van zijn afstudeerscriptie luidde:
'Relationships between photospheric
umbral dots and chromospheric
umbral flashes in the solar
atmosphere'. Hij is actief als voor
lichter bij de Utrechtse sterrenwacht
en begint in september als docent
natuurkunde aan het Rotterdamse
Montesori Lyceum.
Evelien Westdorp (21) uit De
Cocksdorp is aan de Noordhollandse
Akademie in Alkmaar geslaagd voor
de opleiding Schoonheidsspecialiste
Stivas B.