zoto's ontwikkelen
in de slaapkamer
GAK-bungalows
worden vervangen
Wel een jubileum
maar geen taart
]ia Kuip:Niet alleen kwestie
n heen en weer varen
Velke commissaris kiezen aandeelhouders van Teso?
Jan de Leeuw: Blij verrast
met doelstelling van Teso'
John Zuidema dertig jaar in bakkerij
.TEXELSE
COURANT
European Summer Academy week lang op Texel
Dansen
Fotografie
Beeldhouwen
Video
6 van de 10 mensen met diabetes
overlijden aan hart- en vaatziekten
Oo
irgadering van Teso in 2000 ont-
ond er veel commotie toen bij de
verkiezing van commissaris
rry Ran bleek dat de enige
genkandidaat (P. Ferhman), geen
ikele binding had met Texel of de
erdienst en zelfs geen aandeel-
DINSDAG 25 SEPTEMBER 2001
>ns de aandeelhouders
houder was. Komende vrijdag, als
wordt gestemd over een opvolger
voor de vertrekkende commissaris
Lia Vonk, hebben de aandeelhou
ders de keus uit twee serieuze kan
didaten: oud-Texelse Ria Kuip en
NlOZ-directeur Jan de Leeuw.
Ria Kuip (april 1950), dochter van
nk Kuip en Hanna van Heer-
iarden, groeide op in De Koog. Ze
orliep de HBS in Den Burg. waar-
se or ze in 1967 met succes eindexa-
iao si deed en wilde graag de journa-
lek of het uitgeversvak in. Om zich
lotjrop voor te bereiden studeerde ze
de Universiteit van Amsterdam
liticologie en macro economie. Na
ar opleiding deed ze een paar jaar
irnalistiek werk. onder andere bij
Haagse Post en De Tijd. Vervol-
nswerd ze benoemd tot hoofdre-
cteur van één van de vak-
Ischriften van VNU Business
iblications. Een baan als manager
deze uitgeverij vormde de vol-
nde stap in haar carrière. In 1986
ïd ze gevraagd om als organisatie-
viseur bij Boer en Kroon Manage
rs consultancy aan de slag te
an. Vervolgens werkte ze zes jaar
directeur van het Cebuco, de
irketingorgamsatie van de Neder
landse dagbladen, alsmede enkele
jaren als directeur van het Financieele
Dagblad. Haar laatste wapenfeit is de
start van een eigen onderneming, die
ze per 1 januari heeft opgericht. Het
bedrijf Cure4Care omvat een elektro
nisch platform (internetsite) voor de
medische wereld, dat zich richt op
huisartsen, specialisten en zieken-
huismanagement.
Dat ze gehoor heeft gegeven aan het
verzoek zich kandidaat te stellen als
commissaris van de Texelse veer
dienst, heeft meerdere redenen. 'Ik
heb mezelf afgevraagd of ik een bij
drage kan leveren, er iets van kan le
ren en of ik het leuk vind. Alle drie vra
gen heb ik positief beantwoord. Uit
een gesprek met de zittende com
missarissen is me duidelijk geworden
met wat voor zaken de organisatie te
maken heeft en krijgt en welke func
ties de veerdienst heeft. Het is met
alleen een kwestie van heen en weer
varen, Teso is er voor de Texelaars en
de toeristen. Het is interessant om je
te verdiepen in de vraag hoe het be
drijf met deze twee componenten
omgaat. En het is mooi om in
toezichthoudende zin hierover mee te
mogen denken. Verder heb ik een
sentimentele band met Teso. Uit de
overlevering heb ik begrepen dat mijn
grootvader, Cornells C. Kuip, zich
destijds zeer actief met de oprichting
heeft bemoeit. Binnen de familie had
den we één aandeel, maar dat is he
laas aan mijn neus voorbij gegaan.
Maar het blijft een langgekoesterde
wens er nog eens eentje te bezitten.
De band met Texel is nog stevig. De
helft van mijn broers en zussen woont
er en we hebben er een vakantiehuis.'
'jj eldhouwen in de tuin, monteren
3!™te woonkamer en foto's ontwik
ten in de slaapkamer. Een deel
vakantiecentrum Dennenoord
is afgelopen week de locatie van
European Summer Academy,
rt (#'n 120 mensen uit diverse landen
Zt Europa deden er aan mee.
nsi
nie nweek lang waren zij bezig met
eke nsen, filmen, internetten, beeld-
ten uden, schilderen of een andere
nan latieve bezigheid. Dat gebeurde
n k oral op of in de buurt van Dennen-
in i rd waar de Zomeracademie een
mi ilhuisjes gehuurd had. Zo was één
huisjes ingericht als montage
voor de filmers en in een ander
was de slaapkamer tijdelijk
tot donkere kamer om
te ontwikkelen. Ook in de
sporthal werd een deel van de acti
viteiten afgewerkt.
De deelnemers kwamen uit onder
meer Nederland, Duitsland, Letland,
Slowakijke, Italië en Engeland. Twee
kwamen zelfs uit Roemenie en Wit-
Rusland. Nagenoeg allemaal volgen
ze volwassenenonderwijs in hun ei-
Prof. Dr. Jan de Leeuw (januari 1944)
heeft een indrukwekkende weten
schappelijke staat van dienst, die
overigens te lang is om in dit artikel
geheel weer te geven. Aan de Univer
siteit van Amsterdam in zijn geboor
testad studeerde hij af als scheikun
dige, waarna hij promoveerde op een
proefschrift over sterofden (hormo
nen). Samen met een groep andere
promovendi onderzocht hij de moge
lijkheid tot het maken van een
anticonceptiepil voor mannen. Dat
lukte niet, maar het onderzoek le
verde wel bruikbare informatie op.
Daarnaast volgde De Leeuw een stu
die microbiologie en elektronica en
technologie. Zijn eerste buitenlandse
werkervaring deed hij op bij een
chemiereus nabij München in Duits
land. Macabere anekdote is dat hij in
die periode bivakkeerde in een ge
bouwtje in een bos. 'Ik heb er altijd
goed geslapen, maar toen ze me
achteraf vertelde dat ook ene meneer
Hitier er had verbleven, vond ik dat
naderhand toch niet zo'n leuke ge
dachte.'
De Leeuw bleef studeren en voorzag
in zijn onderhoud door daarnaast te
werken. Zo liet hij zich inhuren door
de Technische Universiteit in Delft,
om leiding te geven aan de
onderzoeksgroep Organische
Geochemie, waarin aan de hand van
bestudering van sedimenten klimaat
onderzoek wordt gedaan. De TU
wilde De Leeuw zó graag hebben, dat
hij wegens onmisbaarheid zelfs met
in militaire dienst hoefde. Het onder
zoek nam grote vormen aan, evenals
de groep, met als resultaat een beter
inzicht in het klimaat, waardoor dit
ook beter is te voorspellen.
In Los Angeles bestudeerde hij
maanstenen en gedurende zijn ver
blijf aan de Amerikaanse oostkust,
waar hij ook op andere universiteiten
actief was, deed hij ook onderzoek
naar drinkwater en milieu In Austra
lië onderzocht hij de koraalkust aan
de oostkant van dit werelddeel. Toen
zijn onderzoeksgroep aan de TU in
1993 naar het NIOZ verhuisde, kwam
De Leeuw op Texel terecht. 'Welis
waar een eiland, maar wetenschap
pelijk gezien juist niet. In Delft waren
we veel geïsoleerder.' Op Texel flo
reerde de onderzoeksgroep Marien
Biologische Geochemie als nooit te
voren. Bij het NIOZ bekleedde hij in
1995 de post van directeur ad inte
rim, om kort daarna tot directeur van
het instituut te worden benoemd. De
Leeuw is sinds vijf jaar lid van de
Koninklijke Nederlandse Academie
voor Wetenschappen, de kwaliteits
bewaker van de Nederlandse weten
schap. De 200 leden van deze aca
demie geven sturing aan de
wetenschap in ons land.
Toen hij werd gevraagd zich kandi
daat te stellen voor het commissa
riaat van Teso, koesterde hij eerst
bedenkingen. 'Ik dacht dat de veer
dienst tot doel had winst te maken.
Commerciéle instellingen moeten er
zijn, maar ik heb er niets mee. Ik was
daarom blij verrast toen bleek dat het
optimaliseren van het vervoer tussen
Texel en Den Helder de doelstelling
is. Net als het NIOZ geen winstoog
merk dus en daar kan ik me goed in
vinden.' De vraag is wat De Leeuw
denkt te kunnen toevoegen aan Teso.
'Een flinke dosis boerenverstand. En
ik denk dat ik een bijdrage kan leve
ren aan een aantal belangrijke beslui
ten over zaken die in de toekomst
moeten worden gerealiseerd. Boven
dien is de veerdienst actief in een
omgeving die ik goed ken. Natuurlijk
heeft het NIOZ ook belang bij een
goede veerdienst, maar dat geldt
voor elke Texelaar. Ik zie het commis
sariaat zeker niet als een mogelijk
heid om de belangen van het instituut
veilig te stellen.' De Leeuw is geen
aandeelhouder. Wegens een belang
rijke reis naar Indonesië, waarvoor de
afspraak als stond vóórdat hem werd
gevraagd kandidaat te staan, kan De
Leeuw vrijdagavond niet aanwezig
zijn.
Opleidingscentrum Ter Aa in Hel
mond aan de beurt om de Europese
Zomeracademie te organiseren. De
organisatoren kozen voor een
waddeneiland omdat water het cen
trale thema was. 'In eerste instantie
hadden we naar Ameland willen
water, maar zij drinken toch veel mi
neraalwater. Daarover hebben we
gesproken.' Prins Willem Alexander,
promotor van goed water
management, was uitgenodigd om
de week te openen. 'Hij kon niet,
maar hij heeft ons wel een heel mooie
gen land. Een centrum voor
volwassenenonderwijs in Duitsland
organiseerde vijf jaar geleden voor
het eerst de Zomeracademie. Achter
liggende gedachte was dat geza
menlijk bezig zijn onderling begrip en
een betere verstandhouding teweeg
zou brengen.
Dit jaar was het Regionaal
gaan, omdat dat lekker ver weg lag',
vertelt organisator Henk Graat, 'maar
dan zou het te moeilijk worden om
een dagje naar Amsterdam te gaan.
Toen hebben we voor Texel gekozen
Aan het begin van de week gaven de
deelnemers presentaties over hun
landen. 'Daar werd onder meer ge
sproken over watergebruik', vertelt
Graat. 'In Roemenië is het bijvoor
beeld gebruikelijk dat er maar een
paar uur water is. Fransen daarente
gen hebben wel normaal stromend
brief gestuurd',
Paul de Krom.
22-jarige Dace Macijevska uit
tend zou meedoen aan de work-
dansen Zou meedoen. Het
toekijken. 'Ik ben gevallen tij-
het fietsen, waardoor ik mijn
tel geblesseerd heb. Er stopte le-
idvoor mij en dat had ik te laat in
gaten.' Ze was één van de zes
fnemers uit Letland. Tijdens de
*zat ze in huis met drie mensen
Duitsland en twee uit Nederland,
i fel begin waren we niet zo close,
[31 iar daarna werden we een beetje
"familie.' Ze spraken af dat ieder
pes avond zou koken. Het werden
eitj sla's en rijst. Zelf was ze als laat-
de" !aan de beurt. Wat ze ging maken.
Te> s,ze nog niet.
«ja Letland volgt ze een opleiding
jr Wtelijke ordening. Van Texel had ze
pa: *)nooit gehoord. Ze had echter niet
de 'gevoel dat ze een andere wereld
iel ""en stapte. 'In Letland hebben we
zee hoor.' De week is haar, on-
teLs de blessure, goed bevallen.
'k hebben veel gesproken over fa-
*e, vrienden en bijvoorbeeld vrije-
'sbesteding.'
Aandachtig bekijkt de 22-jarige
Simon Martin uit Duitsland de nega
tieven van een stel foto's die hij ge
maakt heeft. Een week lang is hij,
samen met de andere fotografie-
deelnemers, op pad geweest. Hon
derden foto's heeft het opgeleverd.
Foto's van het thema water, maar ook
van de andere deelnemers. 'We heb
ben alle andere workshops gefoto
grafeerd.'
Een slaapkamer in het zomerhuisje is
ingericht als donkere kamer. 'Hier
ontwikkelen we zelf de foto's. De eer
ste dag van de week hebben we ge
leerd hoe we dat moeten doen.' De
zwartwit afdrukken liggen verspreid
door het hele huisje. Voor Martin is
het allemaal nieuw om te doen. Hij
werkte vier jaar in een staalfabriek,
maar besloot verder te leren. Hij volgt
een bijspijker-opleiding om te kunnen
studeren. 'Ik weet nog met precies
wat ik wil studeren, maar ik wil wel
iets met mensen doen.' Tijdens de
Zomeracademie heeft hij vooral zijn
spreekvaardigheid Engels kunnen
verbeteren.
Niet alleen de 37-jarige Hennie
Panhuijzen maakte afgelopen week
uit hoe haar beeldhoudwerk zou wor
den, De breuklijnen in haar steen
speelde ook een rol, althans zoals het
zelf verwoordde. 'Je maakt het niet
alleen. Schiet er opeens een stuk
steen af, dan gaat het kunstwerk in
een andere richting dat jij wilde',
klonk het filosofisch. Met een
veiligheidsbril voor de ogen was ze
bezig in de tuin van een van de zo
merhuisjes. Met beitels en slijptollen
bewerkten beeldhouwers dagelijks
hun marmeren klompen. Panhuijzen
deed voor de tweede keer deed ze
mee aan het Zomeracademie. 's
Avonds volgde ze nog een workshop
Hawaaiiaans lichaamswerk. 'Dat zijn
een soort vliegoefeningen die je
maakt. Het was goed om je te con
centreren.' Ze woont in Frankrijk,
maar volgt aan het ROC in Helmond
een opleiding sociaal pedagogisch
werk. Tijden de zomeracademie heeft
ze haar Engels weer kunnen opvijze
len.
Op de computer bekijkt de 19-jarige
Monique Weiter uit Helmond beelden
die de deelnemers video hebben ge
maakt. Aan een korte misdaadfilm
hebben ze gewerkt. Af was hij niet na
een week, maar ze waren er wel in
tensief mee bezig. Ze spreekt met
De sloop van de oude bungalows was vorige week In volle gang, maar tegelijkertijd werd met de bouw van de nieuwe al een begin
gemaakt.
De acht vakantiebungalows die het
Gemeenschappelijk Administratie
Kantoor (GAK) in 1959 liet bouwen
aan de Pelikaanweg, worden ver
vangen door tien nieuwe. Per 1 juni
volgend jaar moeten ze gebruiks
klaar zijn. Het GAK gaf ontwerp en
uitvoering volledig in handen van
Texelse ondernemers.
Hoewel de huizen in de loop der ja
ren werden gemoderniseerd en uitge
breid tot 70 m2, voldeden ze niet
meer wat betreft kwaliteit en indeling.
Bovendien leden ze duidelijk onder
de tand des tijds, wat reden was om
van lapwerk af te zien en tot volledige
vervanging over te gaan. Architect
Jan Koorn maakte een 'speels' ont
werp en het gemeentebestuur kende
de gebruikelijke 25% uitbreiding toe
om de kwaliteitsverbetering econo
mische basis te geven. Bouwbedrijf
TEBO nam de uitvoering ter hand met
Tatenhove als sloper van de oude
huizen en aanlegger van de bestra
ting met aanverwante infrastructuur.
Peter Jan Kuip uit Oudeschild treedt
op als bouwbegeleider.
Net als de oude huizen zullen ook de
nieuwe in één laag worden uitge
voerd, met plat dak. Ze bevatten een
woonkamer met open keuken, drie
slaapkamers en een badkamer met
ligbad. Eén van bungalows is ge
schikt voor gebruik door invaliden.
De bungalows zijn uitsluitend be
stemd voor medewerkers van het
GAK. De verhuur wordt dan ook in
tern geregeld en de huizen worden
dus met aangeboden via de VW of
andere bemiddelaars.
Het GAK exploiteert ook elders
recreatieparkjes voor zijn medewer
kers. In Renesse is een terrein met
acht bungalows, op Ameland staan
er vier en ook in het buitenland zijn
enkele onderkomens. De belangstel
ling voor de huisjes op Texel is vanaf
het begin overstelpend geweest. 'We
zijn dan ook blij met de uitbreiding',
zegt mevrouw W. Giese van de afde
ling personeelszaken van het GAK.
vertelt organisator
Hij begon met het schoonmaken
van platen. Inmiddels is bakker
John Zuidema de nestor van het
gezelschap bij bakkerij Timmer in
Den Burg. Vrijdag is hij er dertig
jaar in dienst.
Ooit haalde hij thuis een stormlamp
om het brood te kunnen afbakken.
'De stroom was uitgevallen in de bak
kerij, maar de oven was nog warm
genoeg van zichzelf. Ik heb toen thuis
de lamp gehaald om het hier toch
verder af te maken.' Het is een van de
ik kon beginnen met het schoonma
ken van platen.'
Zuidema werkt vooral 's nachts en in
de ochtend. In het hoogseizoen be
gint hij om 1.30 uur met kneden van
deeg. Buiten het seizoen kan hij een
uurtje later beginnen. In drie grote
kneedmachines wordt het deeg voor
bereid Machinaal worden er hompen
van gemaakt die vervolgens op grote
stellages de oven in gaan om gebak
ken te worden. 'Die stellages worden
in de oven een stukje opgetild, waar
door ze draaien. Na het bakken kan
ben 's middags vrij, dus dan slaap ik
een paar uurtjes en 's avonds slaap
ik er nog een paar. Ik doe dat al ja
ren, dus ik ben het gewend.' In de
zomer, als het mooi weer is, wil de
middagslaap er nog wel eens bij in
schieten. 'Dan ga ik vliegeren of
surfen, maar dan ga ik 's avonds wel
om zeven uur naar bed. Of ik slaap 's
middags als het dertig graden is lek
ker in de tuin.'
Hoewel hij tussen het brood staat,
schiet een ontbijtje er vaak bij in.
'Meestal pak ik een banaan en een
bak koffie.' Vroeger wilde hij met z'n
collega's ook nog wel eens een fnetje
halen na het bakken. 'Kwamen we
om half tien 's morgens in het café en
dan vroegen we of het vet al warm
was. Dan zag je toensten soms net
aan de koffie gaan en dan zaten wij
aan een biertje. Maar ja, dan had je
al wel een hele nacht gewerkt.' Met
Parten
Water speelden de deelnemers ook
parten. Met bakken kwam het thema
afgelopen week omlaag. 'En de eer
ste dag deden ook de waterleidingen
het niet', vertelt Graat. Het dagje
Amsterdam werd ook bepaald door
de regen. 'Dat was niet lekker meer,
die dag is helemaal verregend', zegt
De Krom, Tijdens de week werd ook
aandacht besteed aan de aanslagen
in de Verenigde Staten. 'We hadden
er nog aan gedacht om het thema
aan te passen, maar dat hebben we
niet gedaan. Wel is er over gespro
ken. Onder de deelnemers waren ook
moslims.' Een aantal deelnemers
zorgde nog voor geluidoverlast. Dat
werd niet door iedereen in het
vakantiecentrum op prijs gesteld.
Zaterdagavond werd de Zomer
academie afgesloten met een pre
sentatie van alle workshops in de
sporthal van Dennenoord. Veel tijd
was weggelegd voor de theatergroep
die een voorstelling hield waarin wa
ter centraal stond. Er was verder
vooral veel applaus voor elkaar. En
voor de paar Texelaars die gekomen
waren.
Dertig jaar is John Zuidema in dienst bij bakkerij Timmer in Den Burg.
anekdotes uit de 30-jarige loopbaan
van Zuidema bij bakkerij Timmer. Hij
begon er als 17-jarige. 'Daarvoor had
ik een half jaar bij een zuivelfabriek
gewerkt, maar dat beviel niet. Daarna
werkte ik een seizoen bij een andere
bakker in De Waal, totdat een vriend
zei dat ze hier iemand zochten. Nou
hese stem. Een beetje het gevolg van
zonder jas van huisje naar huisje lo
pen. Haar Engels vindt ze sterk ver
beterd. 'Vorig jaar in Italië kon ik met
goed uitleggen wat ik wilde. Nu ging
dat wel.' Gesprekken leverde nieuwe
inzichten op Zelfs in de kleinste din
getjes. 'In een café kregen we spe
culaas bij de koffie. De Duitsers ver
telden dat ze dat alleen met Kerstmis
krijgen. Dat wist ik niet.' Ze ontbeet
's morgens gezamenlijk met haar
huisgenoten en gezamenlijk deden ze
ook de boodschappen. Ze deed voor
de tweede keer mee. 'Ik zag ook veel
bekenden van vorig jaar.' Contact
had ze de daar het afgelopen jaar niet
echt mee gehad. Ze volgt een oplei
ding sociaal pedogagisch werk aan
het ROC in Helmond.
je de stellages zo het magazijn in rij
den.' In het begin van zijn loopbaan
maakte hij het anders mee. 'Dan
moest je nog in de buurt van de hitte
van de oven de broden uit het blik til
len.' De blikken werden meteen hou
ten schep in de oven geschoven.
Slapen
Slapen doet hij vanwege zijn werk
zowel 's middags als 's avonds. 'Ik
(Foto Jeroen van Hartum)
negen collega's staat hij in de bakke
rij. Veelal mensen die er al meer dan
tien jaar werken. 'We zijn dus aardig
op elkaar ingespeeld.' Dagelijks in de
bakluchten staan, blijkt niet ten koste
te gaan van de eetlust. 'Ik weet dat
het goed is', zegt hij droogjes. Een
taart hoeven zijn collega's vnjdag
voor zijn jubileum niet te bakken.
Zuidema is dan met vakantie. 'Maar
we vieren het later nog wel een keer.'
Dit is een van de mogelijke gevolgen van
diabetes (suikerziekte). Oogproblemen en
minder goed werkende nieren zijn andere
complicaties. Onderzoek moet een
oplossing brengen voor diabetes en
bijkomende complicaties. Geef dit
onderzoek dat extra zetje in de rug.
Diabetes Fonds Nederland
Amersfoort. Tel. (033) 46 22 055.
GEEF VOOR DIABETES - GIRO 5766
