Mini-Nieuwgat vaart
i/olgens verwachting
Ondernemer koopt
straks recht om
woning te huren
Modelproeven in MARIN afgerond
I bAbL^b j) couRANT
Sieraden voor
Oudheidskamer
Topzware klus
in Oudeschild
Oordeel Kroon
bij voorbaat
al achterhaald
Gemeente steunt
intocht met 500,-
PETIR ran MUI.
SCHRGEN
TPYPI QP C DINSDAG 27 NOVEMBER 2001
todernemers die voor nieuwe ar-
leidskrachten van de overkant
- leen huisvesting kunnen vinden,
i «rijgen beperkte mogelijkheden
im met voorrang een woning te
luren. Aan deze voorkeursbehan
deling hangt wel een prijskaartje.
Iet recht om voor drie jaar een
'nis te mogen huren, kost het be-
irijf eenmalig ƒ15.000,-. De Stich-
tog Wonen Texel (SWT) gebruikt
'et geld voor huisvesting van jon-
ieren.
Iet systeem is het resultaat van be-
f 'frekingen tussen de SWT en het
j 'exels Verbond van Ondernemers
i IVO), dat al geruime tijd geleden
leiding maakte van de negatieve
Sevolgen van de krapte op de huizen-
j markt Koos Bremer: 'Het komt nog
H eens voor dat een ondernemer
)!en geschikt personeel kan vinden
•P liet eiland. Als er een sollicitant
'in de overkant reageert, is het vaak
moeilijk om die onder dak te krijgen.'
to ondernemers opperden al eerder
tot idee voor zogeheten economie-
I "oningen. Zegers: 'De SWT zat met
ton ander probleem: de huisvesting
jongeren. Daarom hebben we
toe combinatie gezocht. Stel dat nu
ergens nieuwe woningen worden ge
bouwd, dan wordt een huis gelabeld
als economiewoning. De ondernemer
koopt het recht om het drie jaar te
mogen huren. De SWT krijgt dan
extra geld beschikbaar voor
jongerenhuisvesting. De termijn van
drie jaar is gekozen, omdat het ge
middeld drie jaar duurt alvorens ie
mand voor een huis in aanmerking
komt.' Het is de bedoeling dat wordt
gestart met drie woningen. 'We gaan
eerst eens kijken hoe het loopt, leder
een heeft wel de mond vol over wo
ningnood, maar met dit prijskaartje is
de nood misschien wel minder hoog
dan gedacht. Ik kan me voorstellen
dat een ondernemer geen 15.000,-
neertelt voor een afwashulp. Maar
voor kaderpersoneel ligt het anders.
De vraag naar hoger opgeleid perso
neel neemt toe. Steeds meer kleine
bedrijven gaan samen en nemen ge
specialiseerde mensen in dienst. Dan
mag de huisvesting waarschijnlijk wat
meer kosten.'
Mocht het een succes worden, dan
is de afspraak dat het aantal
economiewoningen wordt uitgebreid.
Formeel moet nog de gemeenteraad
het systeem nog goedkeuren.
Die vond de boel maar niets en
schoof de nog aanwezige hoeveel
heid zand de poel weer in. Volgens de
Alkmaarse rechtbank had Sieger
geen belang meer bij door hem aan
gespannen procedure. Hij werd
daarom met ontvankelijk verklaard.
Maar Sieger nam daar geen genoe
gen mee. Hij vond de situatie in het
verleden zó afschuwelijk dat hij in
rechte duidelijk uitgesproken wil zien
dat de poel in strijd was met het ter
plaatse geldende bestemmingsplan.
Aldus zou worden voorkomen dat er
weer eens iets dergelijks achter zijn
tuin ontstaat. Sieger eiste bij de Raad
van State vernietiging van het vonnis
dat de Alkmaarse rechtbank in zijn
zaak wees. De uitspraak is over zes
weken.
B en w hebben besloten om de sie
raden die de gemeente heeft
geërfd van wijlen mevrouw Neder-
helman uit De Waal, onder te bren
gen in de collectie van de
Oudheidskamer in Den Burg.
Het gaat om twee zilveren oorbellen,
twee zilveren broches en een zilveren
halsketting. De Stichting Texels Mu
seum wil ze wel hebben omdat ze
een passende aanvulling van de col
lectie van de oudheidskamer worden
gevonden. De gemeente geeft de sie
raden formeel in bruikleen omdat bij
schenking een raadsbesluit en an
dere rompslomp nodig is, die met in
verhouding staat tot de betrekkelijke
waarde van de sieraden.
Gisteren werd in Oudeschild een
gewichtige klus uitgevoerd. Een
stalen trechter van 22,5 ton met
aan de bovenkant een breedte
van 10,50 meter, moest vanaf de
constructiewerkplaats aan de
Laagwaalderweg naar de haven
worden getransporteerd en daar
op een schip worden gezet. De
trechter was in opdracht van een
Haarlemse betoncentrale in tien
weken tijd vervaardigd door het
Lasbedrijf Chris Otten en het
Las- en Onderhoudsbedrijf Rob
Bakker. Toen het gevaarte gereed
was, kon het met meer door de
deur naar buiten zodat de gevel
van de constructiewerkplaats
voor het grootste deel moest
worden gesloopt. Daarop kon de
trechter op rollen naar buiten
worden gereden. Gisteren rond
het middaguur werd het ding
met een kraan op een rijdend
onderstel gezet (foto), zodat
Werner Dros ermee naar de na
bije havenkade kon rijden. Om
dat een kraan van de gewenste
capaciteit (nog) met op Texel be
schikbaar is, werd gebruik ge
maakt van een 100 tons-kraan
van Peter van Muijen uit
Schagen. Om kantelen van de
topzware trechter te voorkomen
moest hij met kettingen stevig
worden vastgesjord. De operatie
verliep letterlijk op rolletjes.
Foto Harry do Graaf)
Vaak wordt bij de Raad van State
in Den Haag gestreden over bouw
werken of andere zaken, die aan
wezig zijn. Ze verpesten het uit
zicht of zitten klagers anderszins in
de weg. Donderdag procedeerde
J. Sieger uit De Cocksdorp, eige
naar van een woning aan de
Hoofdweg, over iets dat zijn uit
zicht had verziekt, maar er inmid
dels niet meer is.
'Het was 7000 vierkante meter
Efteling. Ik heb geluk gehad dat mijn
nieuwe buurman het net zo lelijk vond
als ik', vertelde Sieger daar. Hij bezit
het monumentale pandje Hoofdweg
130-132. Aan de achterzijde kijkt hij
nu weer uit over het weiland van zijn
buurman. Maar wat hij vroeger zag,
zit hem nog steeds dwars. De nu ver
trokken buurman hield paarden en
had daarvoor een drinkpoel gegra
ven. Het plaatselijk bestuur stond dat
toe onder de voorwaarde dat er geen
berg zand op het terrein zou komen
te liggen. Dat gebeurde echter wel.
Sieger beklaagde zich bij de ge
meente. Volgens hem was de situa
tie strijdig met het bestemmingsplan.
Het gemeentebestuur weigerde ech
ter op te treden, waarna Sieger naar
de rechtbank in Alkmaar toog om zijn
beklag te doen. Maar toen de zaak
daar werd behandeld, waren de ei
gendommen van Sieger's buurman
inmiddels door een ander gekocht.
zocht Het Nieuwgat-model is ook
getest op zijn gedrag bij het varen
vlak langs een kade, wat dus het ge
val is bij het binnenlopen in de fuik
haven. Ongewenst gedrag kan met
alleen worden vermeden door voor
een bepaalde scheepsvorm te kie
zen, maar kan ook onder controle
worden gehouden met voldoende
motorvermogen. Dat laatste geldt
nog meer bij het op koers houden van
het schip bij zware storm. Net als de
bestaande schepen zal ook de
Nieuwgat nog bij windkracht elf de
dienst moeten kunnen onderhouden.
Als die wind dwarsscheeps staat,
wordt op de scheepswand een druk
van zo'n tachtig ton uitgeoefend. De
motoren en schroeven moeten dus
dezelfde tegendruk kunnen leveren
en intussen moet het schip ook nog
doorvaren.
Heilig
De dienstregeling is heilig bij Teso.
De overtocht, het aan- en afmeren en
het laden van en lossen van passa
giers en voertuigen, het moet alle
maal binnen een half uur kunnen.
Omdat het laden en lossen bij de gro
tere Nieuwgat (die plaats biedt aan
ongeveer 300 personenauto's) meer
tijd vraagt, moet de eigenlijke vaartijd
worden bekort. De boot zal daarom
twee knopen sneller varen dan de
bestaande schepen, dus 15 knopen.
Het is dus vooral die snelheid waarop
het model wordt beproefd. In de
sleeptank wordt met alleen de weer
stand onder diverse omstandigheden
gemeten, met film- en fotocamera's
wordt ook vastgelegd hoe groot de
boeg- en hekgolven zijn die het va
rende schip veroorzaakt. Een enorme
'snor' voor de boeg en diepe golven
ter weerszijden zijn een slecht teken,
want dat betekent dat veel energie
niet in snelheid wordt omgezet en
dus verloren gaat. Bij frequent va
rende veerboten als die van Teso is
remmen haast even belangrijk als
varen. Het vaststellen van de rem-
kracht en het berekenen van de rem-
kmet het model 'meevarende' waarnemingspost, waar de meetgegevens worden geregistreerd. Het rapport dat het MARIN aan de
v\d daarvan opmaakt, vormt een belangrijke basis voor de keuze van voortstuwing, motorvermogen en andere gegevens voor het
Mnitieve ontwerp. Van links naar rechts projectleider Alex Cofino van Teso en de MARIN-medewerkers Pieter Bakhuizen van den Brink
n Erick Henzen.
Discussie
De voor Teso uitgevoerde model-
proeven, die totaal ƒ350.000,- heb
ben gekost, stonden onder leiding
van de MARIN-ingenieurs F.
Quadvlieg en C. Thill. Zij zijn de ge
sprekspartners voor Alex Cofino bij
het bekijken van de resultaten en de
beslissingen die aan de hand daarvan
worden genomen. Het uitvoerende
werk in de sleeptank werd gedaan
door Pieter Bakhuizen van den Brink
en Erick Henzen. Zij vormden de 'be
manning' van de rijdende construc
tie waarmee het model talloze keren
door het mini-Marsdiep is gesleept
en waarin een indrukwekkende bat
terij aan meetapparatuur is opge
steld.
De officiële aankomst en intocht
van Sint Nicolaas zoals die vorige
week weer werd gehouden, is een
kostbare zaak voor de organise
rende Ondernemersvereniging
Den Burg. Totaal is er meer dan
ƒ10.000,- mee gemoeid. De vereni
ging had de gemeente daarom om
een bescheiden bijdrage ge-
Cofmo toont het model nadat het na afloop van de proeven op het droge is gehesen. Het
houten geval, waarin de vorm van het onderwatergedeelte van het schip precies is
uitgefreesd, is eigendom van Teso en krijgt mogelijk een decoratieve bestemming in of
buiten het bedrijf.
vraagd. Het college heeft besloten
ƒ500,- te geven.
Het is de eerste keer dat de ge
meente geld geeft voor de intocht.
Het evenement wordt vergeleken met
de Landbouwdag en de Schapenfok-
dag waaraan de gemeente ook bij
draagt. Het is niet de bedoeling ook
de intochten in de diverse dorpen te
gaan steunen, als dat zou worden
gevraagd. Ondanks het feit dat het
evenement telkens door de onderne
mers van Den Burg op poten wordt
gezet, wordt het door het college als
dé officiële intocht voor Texel be
schouwd, mede door de vooraf
gaande aankomst per boot.
en belangrijke fase in de voorbereiding van de bouw van Teso's
euwe veerboot zit erop. De modelproeven in het Maritiem Re-
earch Instituut Nederland (MARIN) in Wageningen zijn afge-
ind. We waren erbij toen vorige week het 8,5 meter lange
lodel van het schip voor de laatste keer door de 220 meter
-I jnge sleeptank werd getrokken. De resultaten van de metin-
en worden de komende weken onder ogen gezien door alle
strokkenen en in het ontwerp van het schip verwerkt.
Het model van de Nieuwgat wordt door de ondiepwatertank van het MARIN gesleept. Het is bevestigd aan een rijdende installatie waarin zich ook de fotografische en elektronische
opnameapparatuur bevindt. Het nummer op de romp geeft aan dat de Nieuwgat het 8130e scheepsmodel is dat door het MARIN wordt beproefd. (Foto's H*ny Graat)
Het model waarmee de proeven zijn
uitgevoerd, doet denken aan een
sloep en heeft ook ongeveer die
grootte. Het is opgebouwd uit op el
kaar gelijmde lagen wa-wa-hout. De
onderwatervorm van de romp is aan
gebracht met een frees, die gestuurd
werd met de gegevens van het lijnen-
plan dat door de ontwerper is ge
maakt. Het model is eigendom van
Teso. Wat die ermee gaat doen is niet
bekend. Mogelijk kan het in of buiten
het bedrijf een decoratieve functie
krijgen.
teem, maar ook van de prijs, de
bedrijfszekerheid en de veiligheid van
manoeuvreren. Als er iets kapot gaat,
moet snelle reparatie of vervanging
mogelijk zijn.
Stroomlijn
Belangrijk onderdeel van het test
programma zijn de weerstands-
proeven. Daarbij wordt gemeten hoe
veel remming het model ondervindt
als het door het water wordt gesleept.
Het gaat erom een zodanige romp-
vorm te kiezen dat de weerstand in
het water minimaal is en de vereiste
snelheid kan worden bereikt bij een
zo klein mogelijk motorvermogen,
zodat het gasolieverbruik binnen de
perken blijft. De proeven zijn uitge
voerd bij verschillende waterdiepten
en met verschillende snelheden In
ondiep water is de situatie minder
gunstig, omdat het water dat door het
schip wordt verplaatst minder goed
naar onderen kan wegstromen, zodat
er dan meer weerstand is, een situa
tie waarvan vooral sprake is in de
nabijheid van de havens.
Aan de grond
De 'Nieuwgat' zal dezelfde diepgang
hebben als de bestaande schepen,
zodat |e zou denken dat hij nooit aan
de grond kan lopen, afgezien van de
betrekkelijk zeldzame momenten van
extreem laag water. Door zijn grootte
en motorvermogen is het echter
denkbaar dat het schip zich in de
kleine havens naar de diepte trekt,
zodat ook dat moet worden onder
weg stond daarom ook op het pro
gramma dat in MARIN is afgewerkt.
Schroefjes
Voor het testen van het voort
stuwingssysteem zijn in het model
mimatuurroerpropellers aangebracht,
een combinatie van twee stuks aan
zowel voor- als achterzijde. Onder
andere is gemeten onder welke hoek
ze moeten staan om het water dat ze
verplaatsen op de meest gewenste
wijze langs de romp te 'blazen'. Bij
MARIN beschikken ze over een grote
collectie mmiatuurschroeven om te
kunnen bepalen welk type het meest
geschikt is. Als de Nieuwgat roer
propellers krijgt, zullen die een door
snede hebben van ruim twee meter.
Er zijn tot dusver geen modelproeven
gedaan met Voith Schneider-propel
lers, omdat daarover al veel gege
vens bekend zijn
Het MARIN hoort tot de grootste
scheepsbouwkundige proefstations
ter wereld. Er werken 250 mensen en
de jaaromzet bedraagt 50 miljoen
gulden. Driekwart van de opdrachten
komt van buiten Nederland. Het is er
dan ook een komen en gaan van bui
tenlanders. De opdracht van Teso gaf
naar verhouding veel drukte, want het
bedrijf wil de varende medewerkers
graag bij de nieuwbouw betrekken.
De meeste bemanningsleden hebben
gebruik gemaakt van de mogelijkheid
om zich met busjes van Van de We
tering naar Wageningen te laten rij
den, zodat ze de modelproeven met
eigen ogen konden volgen. Dat
moest wel even geregeld worden,
want bij MARIN houden ze rekening
met bedrijfsspionage. Bezoekers
worden nooit alleen gelaten en mo
gen zonder toestemming geen foto's
maken.
modelproeven zijn een omvang-
ke operatie geweest, want de
lieuwgat', zoals de boot wordt ge-
jemd totdat de echte naam wordt
ithuld, moet onder praktisch alle
eersomstandigheden met een be-
jalde snelheid veilig kunnen varen
water van wisselende diepte en
ik geen problemen hebben bij het
jn- en afmeren in de betrekkelijk
eine havens. De proeven moeten
ingeven hoe het schip zich ge-
laagt onder al die condities. Blijkt
aarbij dat het niet voldoet aan het
aor Teso opgestelde programma
■n eisen, dan wordt het ontwerp
ingepast. Mede aan de hand van de
oeven wordt ook besloten welk
ortstuwmgsysteem de boot zal krij-
;n: Voith-Schneider propellers,
aarmee ook de 'Molengat' en de
ihulpengat' zijn uitgerust, dan wel
ivoor Teso nieuwe roerpropellers,
aarmee de afgelopen weken in het
ftRIN ook proeven zijn gedaan
Vraag
aals het er nu naar uitziet, zullen de
skregen gegevens in grote lijnen
svestigen wat de ontwerpers van
it Bureau voor Scheepsbouw al
idden aangegeven. Wat de keus
in het voortstuwingssysteem be-
ift, kan echter nog niets worden
izegd. De kans lijkt vrij groot dat
lor roerpropellers wordt gekozen,
aar Teso-medewerker Alex Cofino
ehet nieuwbouwproject begeleidt,
xeekt van fifty-fifty. De beslissing
7 ingt namelijk niet alleen af van de
chmsche prestaties van het sys-
