dorpsfeest en Havenvistijn
Dudeschild week lang
ol van de activiteiten
'Houding zeehond volledig gedraaid'
Zeehond als soort niet
in gevaar door virus
Annie de Haan krijgt eerste boek over opvang
Kunstverkoop
TEXELSE J COURANT
Parkeren
Historische
wandeling
Zeehondenopvang
op televisie
:orse groei aantal
i/oningzoekenden
VERVOLG VAN PAGINA 1
Ster, met als doel kunst die voor
«el van waarde is hier te houden,
i kunst mag je toch met verkwan-
llen? Bovendien, wat zou die kunst
i kelder van het raadhuis nu op
engen? Het zijn immers werken die
innelijk niemand op z'n kamer wil
ibben. Ik kan me met voorstellen
it we daarmee de begroting redden,
ize dan toch BKR-werken willen
rkopen, laat ze het geld dan gebrui-
fl voor aankoop van nieuwe,
«else kunstwerken. Maar ik denk
et dat het een structurele oplossing
om uit de problemen te komen
Ondanks het tekort aan woningen
richt de SWT zich steeds meer op
kwaliteit. Voorbeelden daarvan zijn
de nieuwbouwprojecten aan de
Stolpweg en in de Peperstraat. 'Bij de
verdere ontwikkeling van producten
en diensten staan vooral senioren en
starters centraal', schrijven bestuur
en directie. Volgens Jan van Andel is
de SWT financieel gezond genoeg
om de komende jaren 'uitdagingen'
aan te gaan. 'Daarbij worden risico's
en onorthodoxe ideeën niet uit de
weg gegaan.' Huurders waren vorig
jaar kennelijk tevreden over hun wo
ning en de WST. De klachten
commissie kreeg in 2001 geen klach
ten voorgelegd.
Annie de Haan kreeg het eerste exemplaar van het boek over vijftig jaar zeehondenopvang Maaike en Hanna Gaa ff die voor de gelegen
heid als zeehond waren verkleed.
(Folo Jeroen van Hattum
Annie de Haan heeft vrijdag offici
eel het eerste exemplaar van het
boek Zeehond en Waddenzee ge
kregen. Dat gebeurde tijdens de
presentatie van het boek bij
n tekening van Ad Blok van der Velden, behorende tot een collectie van 80 werken van
s''" de kelder van het raadhuis.
deze kunstenaar die zijn opgeslagen in een
(Foto Gorard Timmerman)
EcoMare. Auteur Johan Bos be
schrijft in het boek de geschiede
nis van vijftig jaar zeehonden
opvang op Texel.
Directeur Jan Kuiper van EcoMare
stond uitgebreid stil bij de imago-ver-
andering die de zeehond in vijftig jaar
tijd onderging. Hij noemde dat voor
een groot deel een verdienste van
Gerrit en Annie de Haan die in 1952
als eersten in Europa bij het Texels
Museum aan het Gerritslanderdijkje
een zeehond opvingen.
Kuiper riep in herinnering dat de zee
hond destijds nog als een lastig dier
werd beschouwd. 'Hij was de vijand,
want hij ving vis. Zijn nadeel was dat
hij zijn nu en dan boven water moest
komen om te ademen en dan had hij
altijd wel een vis in de bek.' Meest
geliefd onderdeel van de zeehond
was de linkerflipper die destijds op
het gemeentehuis goed was voor een
premie. Kuiper: 'Gerrit en Anme de
Haan werden in die tijd voor idioot
verklaard toen zij een zeehond opvin
gen. Dat kostte ze geld in plaats van
dat ze er geld voor konden krijgen.'
Met de opvang legde het echtpaar
volgens hem echter de basis voor
een nieuw klimaat waarin de zeehond
een hoog 'knuffelgehalte' kreeg en
een beschermde status. Mensen
konden de dieren van dichtbij zien in
het Texels Museum en op politiek ni
veau werden de eerste maatregelen
genomen om de robben te gaan be
schermen 'Binnen één generatie is
de houding ten opzichte van de zee
hond 180 graden gedraaid.'
Gastspreker Harry de Graaf zette
kanttekeningen bij de hoge
aaibaarheidsfactor van de zeehond.
Hij baseerde zich op een column die
hij vijf jaar geleden voor de Texelse
Courant schreef Hij toonde ook een
litteken aan zijn duim dat hij overhield
aan een zeehondenbeet 'Ik vraag me
af hoe aaibaar de zeehond zou zijn
geweest als hij groen was geweest en
spleetogen had gehad.' Hij wees er
ook op dat het dure kostgangers zijn.
'Ze eten per dag een emmer hoog
waardige vis.' Strekking van zijn ver
haal was de zeehond met tot in het
oneindige te idealiseren.
Wetenschapper Peter Reijnders van
onderzoeksinstituut Alterra kaartte
ook het nut van opvang in de huidige
tijd aan. Hij loofde EcoMare omdat
het centrum zelf ook kritische kant
tekeningen zet bij het nut van de op
vang. 'Daarmee durf je over je eigen
belangen heen te kijken. Daarmee
toon je visie.' Reijnders stond ook stil
bi) zijn persoonlijke ervaringen met
Gerrit en Annie de Haan. 'Zij vonden
de zeehonden destijds ook dure
kostgangers, maar Gerrit wist altijd
wel ergens vis vandaan te halen. In
een kuip ging die mee achter in de
auto Het heeft een keer wekenlang
gestonken in zijn auto, totdat naast
udeschild gaat terug in de tijd.
irpsbewoners in historische kle-
oude spelen, zang en dans, ver-
irde straten en gebouwen moe-
n het vissersdorp in de sfeer van
sr eeuwen geleden brengen, de
d waarin het dorp is ontstaan,
in week lang, van zaterdag 22
ni tot en met zaterdag 29 juni
vist het in Oudeschild van de
itiviteiten, met als uitsmijter het
ivenvistijn.
Oudeschilders de handen ineen
an, kunnen er grote dingen tot
ind komen. Maanden van voorbe
ding resulteerden erin dat het dorp
zo goed als klaar is voor de viering
van het vierhonderjarig bestaan. In
het diepste geheim werkten de be
woners aan de metamorfose van hun
dorp. waarbij verschillende thema's
zijn gebruikt, zoals walvisvaart, de
VOC en de Wezenputten. Tijdens sa
menkomsten, die soms tot in de
kleine uurtjes duurden, ontstonden
tal van creatieve plannen, tot en met
uitbeeldingen van complete
scheepsrampen aan toe. Sommigen
bedenksels zijn al lang en breed uit
gevoerd, anderen drukbezette bewo
ners laten het op het laatste moment
aankomen. Maar het uur van de
waarheid nadert, volgende week
moet Oudeschild er klaar voor zijn.
Blikvanger is de stoomsleepboot Fu
rie, die vanaf komende donderdag
middag in Oudeschild is te zien. Het
schip werd in 1916 gebouwd en is de
laatste Nederlands stoomsleper die
naar zee ging. Donderdag, vrijdag en
zaterdag is het mogelijk om een
tochtje mee te varen. Verder doen de
sleepboot Holland, het
betonningsvaartuig Nieuwe Diep en
een reddingvaartuig van de KNRM
Oudeschild aan.
Op woensdag 26 juni om 19.00 uur
begint 't Fóóraffiespel, een gedurfd
havenspel, waarbij teams van Oude
schilders hun krachten meten. Het
schouwspel speelt zich af op de ha
ven bij 't Stoombootkoffiehuis, Vol
gens de organisatie belooft het een
spectaculair kijkspel te worden. De
officiële opening van het jubileum
feest is donderdag 27 juni, bij mo
len de Traanroeier. Rond 13.45 uur
luiden de klokken van de twee kerk
toren van Oudeschild, waarna
De organisatie raadt bezoekers
van de festiviteiten in Oudeschild
aan per fiets te komen Mensen
die wel de auto meenemen, krij
gen het advies de Schilderweg te
blijven volgen en hun voertuig te
parkeren op het parkeerterrein
aan de noordkant van Oude
schild (ter hoogte van de CIV),
waar op kort afstand van de fes
tiviteiten voldoende ruimte is.
het straatbeeld is steeds beter zichtbaar dat het 400-jarig jubileum van Oudeschild naderbij komt. Onze correspondent Bert Koning
hoot in het vissersdorp dit plaatje, waar de jeugd het schip inmiddels als speelobject heeft ontdekt.
trompetters Robin en Marco van
Sambeek de openingsceremonie
muzikaal kracht bijzetten. Dorps
omroeper Jaap Bakker neemt lief
hebbers mee op zijn ronde en op de
groenstroken langs de De
Ruyterstraat en bij het Ankerpark
worden oude ambachten en technie
ken gedemonstreerd. Om 20.00 staat
een reünie op het programma voor
(oud-)inwoners van Oudeschild. Vrij
dag 28 juni start om 8 30 uur een
programma voor de jeugd. Oude
schilders kunnen de hele week gra
tis terecht in het Maritiem en
Juttersmuseum, waar vanaf 12.00
uur een speciaal programma wordt
gehouden Om 14.00 klinkt het start
schot voor een historisch spel, dat
draait om het water halen uit de
Wezenputten.De vaten met water
worden per boot door de Skilsloot
naar Oudeschild gevaren en gaan
vervolgens per paardenkar naar de
haven. Om 16.00 uur worden de va
ten onderdeel van een wedstrijd
waarbij de vracht naar de historische
loodsbotter Texelstroom moet wor
den geroeid. Deze wedstrijd start bij
het havenkantoor. Vrijdagavond om
19.00 uur schuift Oudeschild aan
voor een historische maaltijd. Als de
magen gevuld zijn kan vanaf 21.00
uur de dorst worden gelest tijdens
een feest in de tent. De Texelse band
'Bal Na' verhoogt de vreugde.
Liefhebbers die wel eens een tochtje
willen maken met een echte kotter
kunnen zaterdag 29 juni tussen 9 15
en 9.45 uur opstappen voor een
tocht. Plaats genoeg, want maar liefst
DINSDAG 18 JUNI 2002
25 kotters kiezen dan het ruime sop.
De vaartocht duurt ongeveer twee
uur. Onderweg staat een vlootshow
op het programma. Van 14.00 tot
17.00 uur presenteert ondernemend
Oudeschild zich op het Havenvistijn.
De haven - vanaf snackbar Veronica
tot aan het Stoombootkoffiehuis -
staat vol kramen. Er zijn demonstra
ties over allerlei zaken die met vis en
scheepvaart te maken hebben. Voor
liefhebbers is er een gebakken visje.
Er wordt grote belangstelling ver
wacht, zodat de visbakkers al in alle
vroegte van start gaan. Om 14.00 uur
zijn de schijnwerpers gericht op de
jeugd van de Bruinvisschool, die een
VOC-musical opvoert. De sage van
de strooppot, over het arme Texelse
gezin dat een goudschat vindt en de
schout voor de gek houdt, wordt
door toneelvereniging Nieuw Leven
op de planken gebracht in de feest
tent en begint om 15.00 uur. De dans
groep Oude Dansen treedt op bij het
havenkantoor (aanvang 14.00 en
15.30 uur). Om 20 30 uur begint in de
tent het slotfeest, dat wordt
opgeluisterd door de band Shoreline.
In Oudeschild zit de stemming er al dik in. Donderdag presenteerde de organisatie van de festiviteiten ter gelegenheid van het 400-jarig
bestaan van het dorp haar plannen. Dat gebeurde tijdens een kooksessie onder leiding van kok Peter Huisman van De Kokerij van Ruud
Boom in Oudeschild. Op de foto volgen de genodigden met belangstelling zijn uitleg. Daarna mochten ze het eten zelf bereiden en op
eten. (Foto Gerard Timmerman)
Ter gelegenheid van het 400-jarig
bestaan van Oudeschild is een spe
ciale wandelroute door het dorp uit
gezet, die langs de verschillende the
ma's voert. Zo is de Wijde Steeg
omgedoopt tot Martelsteeg, waarin
vroegere strafmaatregelen worden
gedemonstreerd. De Kerksteeg heet
tijdelijk Koeksteeg, vernoemd naar
het spelletje koekslaan. Verder in de
De Ruijterstraat ambachtelijke win
keltjes en oude ambachten. In loge
ment 'de Swaen' in Het Kattegat
(Vrouwensteeg) wachten de 'vrouw
tjes van plezier'. Te zien zijn verder
verschillende vistuigen, de wier
drogerij, mossel- en oestervisserij en
andere ambachten. In 't Buurtje wor
den de kroegjes van weleer tot leven
gebracht. Er is aandacht voor admi
raal Maarten Harpertszoon Tromp,
Johan de Witt, en Michiel de Ruyter,
wier namen aan Oudeschild verbon
den zijn. De Commandeurssingel
staat in het teken van de Walvisvaart,
in de Loodssingel wordt aandacht
besteed aan het ambacht waarnaar
deze straat is vernoemd. De Hout
manstraat staat in het teken van de
eerste vaart naar Oost-lndië en de
Barentszs- en Heemskerckstraat zijn
aangekleed met ijsmassa's, ijsberen
en een kopie van het Behouden Huys
op Nova Zembla. In het industriege
bied van Oudeschild zijn nog andere
afbeeldingen te zien. De route begint
in het Mantiem en Juttersmuseum en
wordt vnjdag afgedrukt in de
Vakantiekrant, een bijlage van de
Texelse Courant.
De zeehonden in de Waddenzee lo
pen niet het risico dat zij als soort
worden bedreigd door het virus uit
Denemarken. Dat zei wetenschap
per Peter Reijnders, autoriteit op
het gebied van zeehonden, vrijdag
bij EcoMare tijdens de presentatie
van een boek over vijftig jaar
zeehondenopvang op Texel.
Reijnders is werkzaam bij onder
zoeksinstituut Alterra.
Volgens Reijnders is het mogelijk dat
3500 zeehonden in het Nederlandse
deel van de Waddenzee overlijden als
zij besmet raken met het phocine dis
temper virus. Hetzelfde virus doodde
in 1988 zestig procent van de zee
honden op de wadden. Reijnders:
'Stel dat er 3500 sterven, dan blijven
er 2500 over. Het zou een ramp zijn
voor de 3500, maar dan blijven er nog
altijd vijf keer zoveel over als in 1988.'
Toen overleefden zo'n 450 zeehon
den de massale sterfte. Reijnders
baseert zich op een getal van zes
duizend zeehonden, omdat de
geboorteperiode is begonnen. Vorig
jaar werd het aantal zeehonden in de
Waddenzee op vijfduizend gehou
den.
Het virus, dat vorige maand de eer
ste robben doodde bij het Deense
eiland Anholt, is vooralsnog niet voor
bij het Kattengat tussen Denemarken
en Zweden gesignaleerd. Reijnders
sluit echter niet uit dat het alsnog
actief wordt in Nederland. 'In 1988
was het binnen vier tot zes weken
hier.' De huidige sterfte in Denemar
ken pakt overigens minder erg uit dan
in 1988. 'De sterfte is veel lager en ten
tweede is er ook veel minder veront
reiniging dan in 1988.' Toen kampten
veel zeehonden nog met een slechte
gezondheid door vervuiling met
pcb's.
Wetenschappers uit Nederland,
Duitsland en Denemarken hebben in
middels overleg gehad -over de
sterfte. Het mmistene van Landbouw,
Visserij en Natuurbeheer (LNV),
EcoMare, Pieterburen en andere bij
zeehonden betrokken instanties heb
ben eveneens met elkaar om tafel
gezeten. Daarbij werd een terughou
dend beleid afgesproken. Als zieke
zeehonden aanspoelen op het strand
bekijken dierenartsen hoe groot hun
overlevingskansen zijn. Is een zee
hond nog te redden, dan gaat hij naar
EcoMare of Pieterburen en anders
krijgt hij een spuitje. Zeehonden die
met aanspoelen, worden niet behan
deld. Reijnders: 'LNV vindt dat de
wadden een stukje wildernis is waar
je de natuur zijn gang moet laten
gaan. Het is soms een moeilijke
boodschap dat je zeehonden niet
helpt, maar je moet ook respect heb
ben voor de natuurlijke omstandighe
den.'
Hij wijst erop dat de zeehonden die
het virus van 1988 overleefden, ster
ker uit de strijd kwamen. De jeugd-
sterfte daalde na '88 van zestig naar
dertig procent, het sterftecijfer bij de
volwassen robben daalde van twaalf
naar zeven procent en het geboorte
cijfer steeg van twaalf naar twintig
procent. Zo'n vijftien procent van de
huidige populatie in de Waddenzee is
volgens Reijnders al beschermd te
gen het virus. Een deel van hen
maakte de crisis van '88 zelf nog
mee, een ander deel kreeg injecties
tijdens een verblijf in de zeehonden
opvang.
de benzinetank een half vergane pa
ling werd gevonden.'
Reijnders, destijds net afgestudeerd
en werkzaam bij het Texels Museum,
prees de vasthoudendheid van Gerrit
en Anme de Haan bij de zorg voor de
zeehond. 'Gerrit heeft soms zelfs stu
diereizen voor mij uit eigen zak be
taald.' Een dieptepunt was de pe
riode waarin het ministerie van CRM
een poging ondernam de erkenning
van de zeehondenopvang in te trek
ken. 'Dat was een domper voor
Gerrit, maar hij is toch doorgegaan.'
Reijnders wees er nog dat de grond
rondom de voormalige locatie aan
het Gerritslanderdijkje in de toekomst
nog voor verrassingen kan zorgen.
'Als ze daar over honderdduizend
jaar gaan graven, zullen ze zeggen
dat daar een nederzetting was waar
de mensen uitsluitend van de
zeehondenjacht leefden Als er vroe
ger een zeehond dood ging, werd er
gewoon een spade gepakt. Er liggen
daar dus nogal wat zeehonden be
graven.' Vorige week werd op die
plek een gedenkteken geplaatst.
Tegelijk met de overhandiging van het
boek werd een expositie geopend
over vijftig jaar zeehondenopvang.
Op basis van onder meer kranten
artikelen wordt een overzicht gege
ven.
Het televisieprogramma 'Dieren
manieren op reis' gaat donderdag
23 juni helemaal over EcoMare en
andere Texelse onderwerpen. De
uitzending is gemaakt naar aanlei
ding van het 50-jarig bestaan van
de zeehondenopvang op het ei
land.
Programmamaker Martin Gaus en
zijn filmploeg zijn voorde uitzending
een week lang op Texel geweest. Ze
portretteerden uitgebreid de opvang
in EcoMare, voeren mee toen er zee
honden werden uitgezet en maakten
een wandeling door het Duinpark.
Met schipper Jan van Dijk van MS
Phoca - het toezichtschip van het
ministerie van Landbouw, Natuur
beheer en Visserij - telde Gaus de
zeehonden op het wad. Daarnaast
maakte hij beelden op Texel zelf, on
der meer van schapen. Het pro
gramma is financieel ondersteund
door EcoMare. Teso, WV Texel,
vakantiepark De Krim, hotel Opduin,
hotel Greenside en de gemeente.
'Dierenmanieren op reis' wordt uitge
zonden via Nederland 2 en begint om
20.15 uur.
I aantal woningzoekenden op
«el is vorig jaar met 35 procent
istegen van 346 tot 466. In 2001
bben 262 woningzoekenden
:li laten registreren, terwijl er 142
n uitgeschreven. Dat blijkt uit het
irverslag van de Stichting Wo-
n Texel (SWT).
I de cijfers blijkt dat het aantal
wingzoekenden van 55-jaar en
der is gegroeid van 116 naar 170,
«el 36 procent van het totaal aan-
geregistreerden. Het aantal
iningzoekenden tot 30 jaar is toe-
nomen van 112 naar 134 (29 pro
nt). Van de geregistreerden bestaat
49 procent (230).uit éénpersoons
huishoudens. Twee procent blijkt af
komstig van de overkant. De groep
mensen met een laag inkomen (tot
30.000,-) die een woning zoekt
groeide van 124 naar 182.
De SWT verhuurde in 2001 1210
woningen en woongebouwen. Op
basis van een vorig jaar gehouden
woningmarktonderzoek gaat de
stichting er van uit dat om aan de
toekomstige vraag te kunnen vol
doen er tot 2010 600 woningen moe
ten worden gebouwd en in de tien
jaar daarna nog eens 250. Om het
buitengebied zoveel mogelijk te ont
zien, gaat de voorkeur uit naar het
bouwen van woningen in de dorps
kernen. De SWT pleit daarom voor
een onderzoek naar potentiele
bouwlocaties.
