'Chauffeur op ambulance geen vak maar roeping' 'Boer zal steeds meer een ondernemer moeten worden' 9 Ben Jas neemt afscheid van tweede liefde LTO-voorzitter Doornbos hamert op kansen .TEXELSE COURANT' ✓7 a-4 College steunt restauratie van 'Lombok' Darttoernooi Geen geld meer voor campagne tegen alcohol 'Er zijn dingen waar je wel over kan praten, dingen waarover je niet kan praten en dingen waarover je (Foto Gerarü Timmerman) 'oen Antoon Goes laatst zijn spot- irent tekende over het toenemend ontal zlekenreizen, was het van- elfsprekend dat de Teso-man in d telefoneerde met chauffeur ■n Jas. Want deze Texelaar be- luurt al meer dan 33 jaar de am- ulance en is dus een begrip. 'In lijn beginjaren kende ik zo'n eetje alle Texelaars die ik in de iekenwagen kreeg, maar met al ie import van tegenwoordig lukt at niet meer.' Binnenkort neemt et vertrouwde gezicht van de exelse ambulancedienst af- cheid. 28 oktober is zijn laatste erkdag. Ir zijn dingen waarover je wel kunt raten, dingen waarover |e niet kunt raten en dingen waarover je hele- laal met kunt praten', drukt Ben Jas i8) de interviewer op het hart dat je em met naar bloederige details over ngelukken moet vragen. 'Want het an iedereen overkomen en het is oor de betrokkene of diens familie iet leuk als ik daarover uit de school lap. Ook ik heb mijn beroepsge- eim. Als Texelaars me op straat naar Ie afloop van een ongeval vragen, lanzegik "Daarwasikmetbij.dat roet een andere chauffeur zijn ge- eest." Toch kan Jas je de oren van et hoofd praten. 'Als we op weg aar het ziekenhuis de patiënt ach- jrin hebben, dan zit er regelmatig en familielid naast me. Dan knoop daarmee een praatje aan. Om hem Ihaar gerust te stellen en om te pro eren wat informatie over de patiënt krijgen, want slachtoffers zelf zeg en vaak niet alles tegen de verpleeg- undigen. Als ik dan iets hoor waar- an ik denk dat het van belang is, ijvoorbeeld over medicijnen, dan jeef ik dat door naar achteren.' mbulancechauffeur is geen vak, laar een roeping, zegt Jas. 'Als je op 'm ziekenwagen gaat werken moet voor iemand iets willen betekenen, (oor de patiënten, maar ook voor di- :ct-betrokkenen. Als is het nog zo uar en rot, bijvoorbeeld bij een over- den. dan kun je altijd nog de nabe- aanden ondersteunen, een klopje jde schouders bijvoorbeeld.' (chauffeur op de ambulance moet jtorgen dat de ziekenwagen zo snel ogelijk ter plaatse is. 'Zo snel mo- ifijk van nul naar honderd. Dat be kent dat ik onderweg wel eens risi- o's moet nemen. Als er bijvoorbeeld en hartpatiënt moet worden ereammeerd, is er geen tijd te ver szen. Gas op de plank. Op weg naar te Koog kan het wel eens gebeuren lat als er een tegenligger aankomt ik ich moet inhalen. Dan schiet ik er jssendoor en rijden we dus met z'n Ineen naast elkaar. Het vereist lef. Als indere weggebruikers met goed aan ile kant gaan, dan moet ik zelf wel ens corrigeren. Ik heb nog nooit in chade gehad, maar het is wel eens op het randje geweest. Voor het zelfde geld hadden de spiegels eraf gelegen. Je moet goed vooruit kijken en goed inschatten. Ik moet zeker zijn dat de andere weggebruikers me goed horen en zien. Zwaailichten en sirenes aan dus, als de nood aan de man is. Maar desondanks heb ik wel eens vol op de rem moeten trappen.' Meer dan dertig jaar geleden begon Ben Jas zijn loopbaan als taxichauf feur bij zijn zwager en ondernemer Toon Smidt, waarna hij al snel op de ambulance belandde. 'We reden toen met een Opel Kapitein, waarmee we twee slachtoffers tegelijk konden meenemen, en een Peugeot bestel wagen, waar zelfs drie patiënten in pasten. Ik heb het één keer gehad dat alle plaatsen bezet waren. Het was toen een kwestie van zo snel moge lijk ter plaatse zijn, zo snel mogelijk inladen en zo snel mogelijk naar het ziekenhuis. Nu gaat dat anders. Wel snel ter plaatse, maar niet meer snel inladen en wegwezen. Eerst zorgen we dat de patient stabiliseert en zorg vuldig wordt voorbereid op het ver voer. Als een slachtoffer in een shock dreigt te raken, is het belangrijk dat meteen te bestrijden met alle moge lijkheden die we aan boord hebben. Een traumapatiënt bij een ongeval met een inwendige bloeding dienen we gelijk medicatie toe. Een gebro ken been spalken we en dat soort dingen. Vroeger werd het infuus meestal vergeten, want we hadden op de ambulance met de kennis en het materiaal om dat in te brengen. Onze medicatie was heel beperkt. We gingen met vier of vijf ampullen op pad, nu zitten er wel een stuk of der tig in de koffer. We krijgen nu zóveel apparatuur mee dat we bijna met een aanhanger op pad moeten.' De am bulance zelf heeft hij in al die jaren gekoesterd. 'Je kunt gerust opschrij ven dat ik in mijn leven twee liefdes heb gehad. De eerste is mijn vrouw Matty en de tweede de ziekenwagen. Je moet er altijd op kunnen vertrou wen.' In de tijd dat Jas begon, was het aan tal dodelijke ongevallen op het eiland veel hoger dan nu. 'Toen waren er meer grote klappers, vooral in de zomer. De maximumsnelheid van tachtig kilometer per uur was nog niet ingevoerd, de veiligheidsgordel niet verplicht en airbags waren er nog niet. Door de invoering van dit soort maatregelen nam de veiligheid in het verkeer toe. Wij hebben dat kunnen merken. Het aantal zware letsel- gevallen is gedaald, al is het natuur lijk nog regelmatig flink raak. Het aan tal keren dat we uitrukken is in de loop der jaren wel flink gestegen, al is het de laatste tijd gestabiliseerd. Ik schat dat we dit jaar ruim boven de 700 jaar ritten uitkomen. Ik moet zeg gen dat sommige mensen wel erg snel 1-1-2 bellen, want niet overal waar wij komen is een ambulance echt nodig. Maar iemand in de alarm centrale kan natuurlijk met beoorde len of werkelijk de nood aan de man is.' Om dit te voorkomen moet de gene die het alarmnummer belt straks meer vragen beantwoorden. Jas moet met alleen zorgen zo snel mogelijk ter plaatse te zijn, maar is ook de rechterhand van verpleegkun digen Roel Smallenbroek en Saskia Engelhart, met wie hij samenwerkt. 'Ze moeten hun taak zo goed moge lijk kunnen uitvoeren. Dat begint on derweg al. Ik rij geconcentreerd, maar ondertussen overleg ik met de ver pleegkundigen hoe we de situatie die we verwachten aan te treffen zullen aanpakken. Als we aankomen, ne men we eerst de situatie in ogen schouw. Is het veilig? Als dat zo is. dan stappen we op het slachtoffer af. Als hij of zij aanspreekbaar is. vragen we óf en waar het pijn doet. Ik weet doorgaans wel wat er nodig is, een gaasje of wat anders en reik dat aan. Daar hoeven ze met om te vragen. Ik heb mijn praktijkervaring en in de loop der jaren allerlei cursussen ge volgd. Werken bij de ambulance dienst betekent dat je nooit bent uit geleerd. Steeds bijscholingen. Drie jaar geleden ben ik bijvoorbeeld nog begonnen aan een pittige studie, die ik met succes heb afgerond. Zelfs eind oktober, als mijn dienst er eigen lijk al op zit, heb ik nog een bijscho ling.' 'Niet één rit is hetzelfde. Natuurlijk weet je dat je als je een bepaalde si tuatie aantreft zus of zo moet hande len. Maar er zijn altijd weer omstan ders, elke situatie is anders en de communicatie is verschillend. Iedere dag leer je wel iets. Bij een ongeval probeer ik ook de omstanders een beetje op afstand te houden, behalve iemand die er getuige van is geweest, want die kan best waardevolle infor matie hebben. Je hebt ook wel eens te maken met omstanders die verve lend doen. Mensen kunnen erg ge schrokken zijn, waardoor je dat soort reacties krijgt Met een paar sus sende woorden breng je ze door gaans wel tot bedaren. Ook mensen die betrokken zijn bij een ongeluk kunnen soms behoorlijk tekeer gaan. Maar onze ervaring is dat slachtoffers die hard brullen er doorgaans niet het ergst aan toe zijn. Maar als er iemand naast zit die je niet hoort, dan moet je die in de gaten houden. Die heeft vaak het zwaarste letsel.' De traumahelikopter komt alleen bij heel zware ongevallen. 'Er is altijd een deskundige arts aan boord die de patiënt kan stabiliseren en bepaalde chirurgische handelingen kan verrich ten. Er is ook ruimte om een patiënt mee te nemen in de heli. bijvoorbeeld als die toch naar een trauma ziekenhuis gaat, dan nemen ze het slachtoffer ook mee. Maar in principe Ter gelegenheid van het afscheid van Ben Jas wordt op vrijdag 22 november van 17 30 tot 20.00 uur in de garage van de ambulancedienst aan de Wilhel- minalaan in Den Burg een recep tie gehouden. gaat de patiënt in de ambulance en rijdt de trauma-arts al dan met mee in de ambulance. Er is nu zo'n discus sie over hoe om te gaan met het toe nemend aantal ritten buiten de regu liere dienstregeling van Teso. Qua snelheid is er nauwelijks sneller ver voer dan de veerboot. Vanaf de plek van het ongeval ligt het slachtoffer doorgaans binnen drie kwartier in het ziekenhuis. Een heli moet eerst wor den opgepiept, dan moet er worden gebrieft en warm worden gedraaid. Ik heb begrepen dat het al een half uur duurt alvorens zo'n heli in de lucht hangt. En dan nog naar Texel en naar het ziekenhuis.' Jaren geleden werd in verband met de kosten van een extra boot ook al gerept over een alternatieve over tocht naar Den Helder. De Texelse Courant speelde daar op 1 april eens op in door bij wijze van grap bekend te maken dat er een voor zieken- vervoer ingerichte landingsboot. de aqualance, tussen Den Helder ging varen. Om het realistisch te laten lij ken werd Ben Jas als stuurman op gevoerd. 'Daar zijn toen een hoop mensen ingetuind.' Zelf is hij ook wel eens ergens ingetuind, maar dan let terlijk. 'Ik had met verpleegkundige Maria de Graaf eens een ritje gedaan en toen we in het oude Parkzicht Zie kenhuis in Den Helder de brancard droegen, raakte ik al pratend over de patiënt uit balans en viel achterover naar beneden een luchtkoker in. Maria riep nog: "Ben, wat doe je?" Maar Ben lag een paar meter lager en gaf geen antwoord meer, want ik was even helemaal van de kaart. Ze had den me snel weer bij en ik bleek niets te hebben gebroken. Het was een hele toer om me weer uit het gat te krijgen.' De betrokkenheid van de medewer kers bij de Ambulancedienst Texel is altijd groot geweest. Jas behoort tot het team dat zes jaar salaris heeft ingeleverd om de dienst te redden. 'We voelden ons met hart en ziel be trokken bij de dienst, die van hoger hand een te lage vergoeding kreeg. Niemand wilde het op z'n geweten hebben de ambulancedienst ten gronde te richten door volledig loon te eisen. Terwijl we ook nog dag en nacht klaar moesten staan voor Texelaars en toeristen. Als we toen op onze strepen waren gaan staan, was de dienst er niet meer geweest We hebben uiteindelijk moeten besluiten tot een staking. Het was voor ons héél hard om dat te doen, maar het moest. Gelukkig heeft de rechter ons gelijk gegeven en hebben we gekre gen waarop we recht hadden. Maar tevoren wisten we dat niet.' De eilandpositie zorgde ervoor dat het er bij de uitvoering op Texel iets anders toeging dan elders. 'Qua ken nis en uitrusting hebben we altijd een flinke voorsprong op onze overkantse collega's gehad, doodeenvoudig omdat we langer onderweg waren naar het ziekenhuis. Toen ik begon, zaten ze aan de overkant nog met VRIJDAG 25 OKTOBER 2002 EHBO'ers in de auto, terwijl wij ver pleegkundigen Elly Luyckx en Maria de Graaf al mee hadden.' 'Bij veel ongevallen waar ik vroeger kwam, waren Texelaars betrokken. Het was in een tijd dat er op Texel nog niet zoveel import was en vrijwel ie dereen elkaar kende. Dus trof ik re gelmatig bekenden aan. Dat kan leuk zijn, maar ook minder leuk Het ge beurde een keer dat ik 's morgens mijn broer naar het ziekenhuis moest brengen. En, toeval of met, 's avonds raakte ik zelf met een infectie naar het ziekenbtii&^eel-din§en-zijB-vao de harde schijf af, maar anderen niet. Die zijn onuitwisbaar, In die 33 jaar zijn er toch nog heel wat ervaringen die ik nooit meer vergeet. Soms schrik je best wel. Nu zijn er evaluatie gesprekken en zo, maar dat had je in die beginjaren niet. Ik denk dat als er toen hulp was geweest, ik daar mis schien wel gebruik van had gemaakt. Maar het is altijd goed opgelost.' Jas bewaart ook veel leuke herinne ringen aan zijn werk. 'Zoals ge slaagde reammaties. Het is voor een hartpatiënt heel belangrijk dat er meteen reanimatie en beademing wordt toegepast. Dan heeft zo'n slachtoffers kans om te overleven. Maar als wij komen - dan ligt zo'n patiënt er toch al even - en iedereen staat nog met z'n armen over elkaar, dan weet ik al tevoren dat het moei lijk wordt. Dan kun je bij wijze van spreken alleen nog wat voor de na bestaanden betekenen. We hebben gelukkig ook heel wat mensen gereanimeerd en geklaptdie er goed zijn uitgekomen Als ik zo iemand zie lopen, die weer naar z'n biljartclub gaat en leuke dingen doet met z'n vrouw* <ian doet me dat wel wat Er., zijn ook dankbare mensen. Sommigen sturen een brief hoe het gaat, van anderen hoor je mets meer. Dan gaan we er maar vanuit dat het goed gaat.' Hij roemt de samenwer king met de politie, huisartsen, brandweer en Teso. Gevraagd naar bijzondere gebeurte nissen, licht hij toch een tipje van de sluier op. 'We hadden eens een dame van een jaar of 75 in de auto, die haar bovenarm had gebroken. We gaven haar pijnstillers en daar werd ze een beetje high van. Ze vertelde de ver pleegkundige grote verhalen en zwaaide onderwijl met haar gekwet ste arm. Die verpleegkundige wist niet wat hij zag. "Niet bewegen me vrouw, want dat is uw gebroken arm." Ik lag in een deuk.' Of die Belgische para die tegen een grondwal bij het crossterrein was terechtgekomen. Ik gaf hem een hand. want daarmee krijg je direct een hoop informatie. Als je een slap handje krijgt of als ze je met aankijken, dan weet je dat het met helemaal goed zit. Van die para wilde ik weten of hij een hersen schudding had. Terwijl de verpleeg kundige keek of hij iets gebroken had, vroeg tk: "-Hoeveelste sprong was dit?"-"A!lez meneer, dit was mijn vierde sprong." Maar hij stak een volle hand omhoog. "In Nederland is dat vijf", zei ik. Toen deed hij één vin ger omlaag. "Het waren inderdaad vier sprongen, maar ik moest even nadenken." Het is geen mop, het is echt gebeurd. De verpleegkundige moest zich op dat moment even omdraaien.' Gerard Timmerman Ambulancechauffeur Ben Jas: helemaal niet kan praten. te LTO-voorzitter betoogde dat een belangrijke rot voor de boeren is weggelegd: 'De flossing van het wereldvoedselprobleem moet van de boeren komen. Duurzame land- temv (s daarbij de sleutel.' lFo,°Com. rimman 'Waar gaan we met de landbouw naartoe?', opende hij zijn toespraak. In het kort schetste hij een beeld van de ontwikkelingen op wereldniveau. Hij sprak over de teleurstellende uit komst van de Wereldhandelstop in Johannesburg met betrekking tot duurzame landbouw. 'Hoe dragen wij een wereld over aan onze kinderen die duurzaam Is? Op dit moment ster ven per dag wereldwijd meer dan twintigduizend kinderen van honger. Er wordt wel veel gepraat, maar wat dóen wij? Wat mij stoort is de blij vende ophef over de drieduizend doden van 11 september bij de aan slag in New York in contrast met het stilzwijgend voorbijgaan aan die twintigduizend per dag. De oplossing van het wereldvoedselprobleem moet van de boeren komen. Duur zame landbouw is daarbij de sleutel.' Om boer te blijven is het belangrijk tijdig in te spelen op de veranderin gen in de samenleving, aldus Doorn bos. De uitbreiding van de Europese Unie met een land als bijvoorbeeld Polen zal ook een aanpassing vragen 'Zie de op u afkomende verande ringen niet als bedreiging, maar als evenzovele kansen en mogelijkhe den,' hield Gerard Doornbos, voor zitter van LTO Nederland zijn aan dachtig gehoor voor. Hij sprak woensdagavond in theater De Kiekendief voor een volle zaal. De Texelse agrariërs waren in groten getale opgekomen om te luisteren naar wat hun voorman te zeggen had. Opmerkelijk was het grote aantal vrouwen onder zijn gehoor en de aanwezigheid van diverse vertegenwoordigers van buiten de agrarische sector. van de Nederlandse landbouw, bij voorbeeld wat betreft het melk quotum. 'Denk met dat we dat in Polen ingevoerd krijgen. En het slechtste wat u kan overkomen is af schaffing. Een traject van geleide lijkheid is in deze gewenst Mensen, lees uw vakbladen! Er komt zoveel op ons af. Het is zaak alert te blijven', riep hij op tot waakzaamheid. 'De veranderingen vóór zijn en inspe len op de behoeften van de samen leving. Dat houdt ook in dat we met meer alleen grondstofleveranciers moeten zijn die genoegen moeten nemen met wat de handel betaalt, maar ook zullen moeten meedenken over de schakels in de markt. We moeten af van het patat-effect, waarin de handel bij slechte oogst direct de patatprijs verhoogt, terwijl de leverancier, de boer, het juist met een lagere prijs moet doen. Het is met makkelijk om hier een vinger achter te krijgen, maar we zullen toch moe ten proberen een rol in die keten te gaan spelen. Het zit er aan te komen dat de cateringbedrijven een steeds groter marktaandeel gaan kriigen. Doordat er steeds meer tweever dieners gaan komen, zal de vraag naar kant-en-klare maaltijden toene men. Hoe spelen wij daar als agrariërs op in? De boer zal steeds meer een ondernemer moeten wor den. Een brede visie is daarbij ge wenst. In de automatisering ligt een grote belofte voor administratieve lastenverlichting. Zie de computer niet meer als bedreiging, maar als kans.' Imago Het imago van de boer is goed, blijkt uit het onderzoek dat in opdracht van de Land- en Tuinbouw Organisatie tweemaal per jaar door een onafhan kelijk bureau onder de burgers wordt uitgevoerd. 'De burger ziet het belang van de boer als landschap- en natuurbeheerder, maar zal daarbij ook moeten beseffen dat er een kostenplaatje aan hangt. Er kan niet simpelweg een grote hoeveelheid vogels op de boerenbedrijven wor den losgelaten, aangevuld met de daarbij komende administratieve las ten. Er zal voor het product natuur moeten worden betaald. De boer is een belangrijk producent van kwali tatief en kwantitatief waterbeheer Ook het ontwikkelen van zorg boerderijen en het kamperen bij de boer zijn activiteiten die direct met de burger van doen hebben. Maar het kiezen van andere speerpunten voor uw bedrijf zal steeds uw eigen keuze moeten zijn', aldus Doornbos. De WLTO-afdeling Texel had bij het bezoek van de landelijk voorzitter geen aandacht gevraagd voor speci fiek Texelse problemen, anders dan bij het bezoek van enkele weken te rug. 'We hebben nu meer algemene zaken die de landelijke actualiteit betreffen ingevoerd, aldus voorzit ter Jaap Hm. 'Hoe geven we als agrariër invulling aan maatschappe lijke wensen. Er wordt wel veel ge sproken. maar daadwerkelijke invul ling blijft achterwege, zodat een leegloop van het platteland dreigt. Waar blijft dan het natuurbeheer? Het bezoek van vandaag is belangrijk voor de ledenbinding, voor uitleg naar de leden toe. Vandaar ook meer de algemeenheid van het praatje. Het was niet de bedoeling van vanavond om de diepte in te gaan. Het is goed om eens een nuchtere visie op de landbouw te horen. Van onze eigen organisatie. De LTO is een belangen organisatie, geen confrontatie- organisatie.' B en w zijn in beginsel bereid mee te werken aan de restauratie van de voormalige rijswerkerswoning 'Lombok', Stuifweg 73 in polder Het Noorden, eigendom van B. Keijser. Ze gaan ermee akkoord dat het op de monumentenlijst staande vervallen pand zijn woon bestemming terugkrijgt, zodat het permanent kan worden bewoond, mits het huidige kleinschalige ka rakter wordt behouden. De be staande oppervlakte mag daarom niet worden vergroot; wel mag er een bescheiden bijgebouw aan worden toegevoegd. Bij de provincie zal nu het zogeheten kwaliteitslabel worden aangevraagd. Als dat wordt afgegeven, wordt de woning met in mindering gebracht op de bouwcontingenten. Wordt het geweigerd, dan gebeurt dat wel en zal met de artikel 19-procedure, die nodig is om de woonbestemming te regelen, worden gewacht tot na 2005. Ook de gemeenteraad zal wor den voorgesteld 'in principe' akkoord te gaan, dus onder voorwaarde dat het kwaliteitslabel wordt verkregen. Het huis ligt in een gebied met agra rische bestemming maar is zelf niet bestemd. Omdat het al lang niet meer wordt bewoond, kan ook het over gangsrecht met worden toegepast. Bij de totstandkoming van het be stemmingsplan in 1977 heeft de ei genaar verzuimd te reageren op de 'weggeschreven' rechten. Sinds 1985 staat 'Lombok' op de gemeen telijke monumentenlijst. De monumentencommissie heeft des tijds al gepleit voor het teruggeven van de woonbestemming aan het pand. Al eens eerder is aan een huis een woonbestemming geven om behoud van het monumentale karakter te waarborgen. Dat is Hoofdweg 132 van M.C. Sieger-Knook. In café De Zwaan in Den Burg wordt zaterdag een darttoernooi gehouden Het betreft een zogenoemd 301 -toer nooi, waarbij dubbel in- en uitgegooid moet worden. De wedstrijden begin nen om 13.00 uur Het college heeft besloten geen geld meer te steken in de Alcohol Zomercampagne van de Brijder- stichting, maar wel in andere, meer op de Texelse jeugd gerichte pro jecten tegen overmatig drinken. De zomercampagne van de Brijder- stichting was vooral bedoeld voor jonge toeristen. Veel jongeren werden bereikt (het afgelopen seizoen 3919), de samenwerking met de lokale horeca was goed en er was veel aan dacht in de media. Het alcohol gebruik daalde met drastisch, maar veel waarde werd gehecht aan het bewustwordingsproces dat in de vele contacten met de doelgroep op gang werd gebracht. Het college zette ech ter vorig jaar al vraagtekens bij het nut en de noodzaak van gemeentelijke financiële steun. Voor het seizoen 2002 werd nog €2.650,- toegekend maar voor het volgende jaar werd 'heroverweging' aangekondigd Dat is dus nu ge beurd. met het genoemde gevolg. Het college realiseert zich dat het stoppen van de bijdrage betekent dat de Brijderstichting geen campagne meer houdt op Texel, tenzij het Ne derlands Instituut voor Gezondheids bevordering en Ziektepreventie (NIGZ), die nu al een belangrijk deel van de campagne betaalt, met nog meer geld over de brug komt. De gemeentelijke bijdrage dekte vooral de extra kosten die uit de eiland situatie voortkwamen, zoals reis- en overnachtingskosten van de mede werkers.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2002 | | pagina 9