Nog even géén
winkel, en dan 'n
hele nieuwe!
iDeportatie Assen belicht in vernieuwd Luchtvaartmuseum
'Ze gaan allemaal, dus
ullie moesten ook maar'
x>. q
fcütrliU
Commissie: bezwaar
Welborens ongegrond
on Thuis in de lekkere keuken
)ZEG DIE ~300K~ HRD DE GOED TE PBKKEH HÈ?
Een gesprek op niveau
ZRL \K EBH6 OVER ~X>U<
1HICHOE BEGINNEN
M'N LQfTRïZ,
H»02-D^r
TEXELSE g couRANT
Nieuw gezicht
op redactie
Kampioenen
Eilandschutters
edactie schenkt
oorlogsfoto's
aan museum
Alleen eigen
producten bij
detailhandel
Op dit moment zijn we de winkel aan de Waalderstraat 48 in
Den Buig aan het vertouwen. We vragen nog even uw geduld.
Vrijdag 11 april bent u weer welkom In een hele nieuwe winkel.
Ruimer, mooier, een heerlijk assortiment en in de openings
week natuurlijk In feeststemming!
Albert Heijn, Waalderstraat 48, Den Burg.
VRIJDAG 4 APRIL 2003
QhToorf GOGs (2)
Uil dagboeken van Texelse
i945/01/13 Aant Helse ma
i 945/013 Piet Keesom
l 945/01/15 Aant Betsema
'enfen uit dagboeken.
Texelse mannen die in Assen te werk werden gesteld, spitten een loopgraaf in de buurt van Assen.
Teun Dekker was met zeventien jaar
de jongste Texelaar die te werk werd
gesteld. Onlangs vertelde hij dat van
de groep (colonne) van vijfendertig
Texelaars waarvan hij deel uitmaakte
er nog zeven in leven zijn. Een leef
tijdgenoot kon goed portretten teke
nen. Hij verkocht ze destijds naar
verluidt voor een rijksdaalder per stuk
en had naar eigen zeggen veel
Texelse klanten. Jansen: 'Want die
stonden er toen om bekend dat ze
wat meer geld omhanden hadden.'
Te zien is ook een foto van M.C. Kooi,
die de oorlog met overleefde. Na zijn
terugkomst uit Assen gaf deze 27-
jarige Texelaar gehoor aan de oproep
van Loladze, de leider van de
Georgische opstand, om naar Texla
te komen. Maar waarschijnlijk omdat
hij door zijn baard voor een Georgier
werd aangezien, is hij gefusilleerd.
Veelbesproken in de verschillende
dagboeken is Jaap Schoorl, de man
die met zijn Allis Chalmer trekker
meerdere keren van Texel naar Assen
reed om pakketten met voedsel, brie
ven en kleding te brengen. De ten
toonstelling besteedt ook aandacht
aan de Amsterdammertjes, de kinde
ren die op initiatief van NSB-burge-
meester Rijk de Vries in de honger
winter naar Texel werden gehaald om
aan te sterken.
Vrijdag om 15.30 uur wordt de ten
toonstelling officieel geopend, zater
dag is iedereen welkom Texelaars
die zelf in Assen hebben gezeten
mogen gratis naar binnen. De (gro
tere) afdeling van het museum dat
aan de luchtvaarthistorie is gewijd, is
nog met gereed en wordt op een la
ter tijdstip geopend.
Louise van der Sluis
De redactie van de Texelse Courant
heeft per 1 april versterking gekregen
van Louise van de Sluis uit Den Burg.
Voor velen is deze 33-jarige Texelse
een bekend gezicht, vooral door haar
jarenlange werk bij de Kabelkrant. Ze
ging daar in 1991 aan de slag als
verkoper, waarna ze zich korte tijd
later omschoolde tot journaliste en
doorschoof naar de redactie. De laat
ste vijf jaar bij de Kabel combineerde
ze het journalistieke werk met de
functie van hoofdredacteur. Toen de
Kabelkrant vorig jaar van eigenaar
verwisselde, vond ze dat een goed
moment om de bakens te verzetten.
Het journalistieke werk hield haar in
teresse en toen ze werd gevraagd om
bij de Texelse Courant aan de slag te
gaan, besloot ze die uitdaging aan te
gaan.
Dertig handboogschutters deden
vonge week in schietsportcentrum
Odysseus mee aan de laatste wed
strijd in de clubcompetitie van hand
boogvereniging De Eilandschutters.
In een spannende wedstnjd, waarbij
in vier klassen werd geschoten, pro
beerden alle schutters zo hoog mo
gelijk te scoren. Er werd over een af
stand van vijfentwintig meter
geschoten op blazoenen van zestig
centimeter. Elke wedstnjd bestond uit
een serie van dertig pijlen, met twee
maal drie proefpijlen vooraf.
Uitslagen:
Eerste klasse 1. Gert Jan Schoor! 1551 pun
ten; 2 Edo Rutten 1449 pnt.; 3 Evaline van
Weerlee 1435 pnt.. Tweede klasse' 1 Willem
Vlas 1479; 2 Ronald Witte 1442. 3. Kees Zijm
1409. Derde klasse 1 Etienne van Bennekom
1256; 2 Frans Schrama 1234, 3. Ben Oostra
1230. Junioren: 1 Axel Gommans 1135; 2.
Mark Wiering 868; 3 Lars Veldhuis 845
(Advertentie)
Per ongeluk wel stukken
vlees gehad. Zat nog in
blik
Avond thuis over spiritisme
P. Schoorl heeft gramojoon
gemaakt. Na kwartier gaat
spijker zweven. Benen 2
kruislingse latjes, 1 uur te bed
Kooi heeft bedankt als
redactie van de Texelse Courant
ift zestig kleurendia's, die tussen
1940 en augustus 1941 op Texel
den gemaakt door eiland-
nmandant kapitein-luitenant Hans
st, in langdurige bruikleen overge-
gen aan het museum op het vlieg-
Tevens werden andere zaken
aan Ernst hebben toebehoord
rhandigd, zoals gekalligrafeerde
stwensen, trouwkaarten, finan-
i bescheiden, kwitanties en zelfs
helm.
krant was in het bezit van deze
illen gekomen van deze spullen
leen verzamelaar in Schevenmgen,
ze op een veiling had gekocht. De
irdia's tonen unieke beelden van
iezetters op Texel, zoals ze in het
itaire bedrijf en in hun vrije tijd be
waren, onder andere op de Mok
iuidbatterij. Enkele foto's werden
ig jaar ter gelegenheid van de
iherdenking in kleur gereprodu-
ird in de krant, waarbij vooral de
,ame van hotel Texel als
imandantur indruk maakte. Een
jelijk veel groter aantal zal nu in
het museum worden getoond.
Op de foto hoofdredacteur Gerard
dwangarbeiders
Timmerman die het materiaal over
handigt aan conservator Gelein Jan
sen. Op de achtergrond de nage
maakte voorgevel van het huis van
Bram van der Meulen in de Wever
straat, waar in de oorlog met bulle
tins achter de ramen nieuws werd
gemeld over de Texelaars die in As
sen te werk waren gesteld. De gevel
is onderdeel van de expositie over de
deportatie van mannen en jongens
naar Assen. JfofoHany 0e Graaf)
een dag waarop vaders doorgaans
thuis zijn en die door de Duitsers
werd aangegrepen om een grote raz
zia te houden. Ze waren op een lijst
gezet. J. Dros schreef in zijn dag
boek: 'Ik ben door eigen mensen op
de lijst gezet.' Uit het fragment blijkt
wie hij hiervan verdacht.
In totaal moeten meer dan 700
Texelaars in Assen te werk zijn ge
steld. Ze groeven loopgraven en
tankvallen van drie meter diep. In to
taal gebeulde dat door zo'n 1500
mannen. Hoewel het tempo zo laag
mogelijk werd gehouden, werd dage
lijks zo'n 200 meter gegraven. Niet
onder de beste omstandigheden,
want het regende in die winter vaak.
De mannen werden ondergebracht in
scholen en andere gebouwen, onder
andere een voormalig gesticht voor
krankzinnigen, Port Natal. Voor zover
dat kon hielden de mannen de moed
er in Ze vierden Sinterklaas, waarbij
de gebroeders Schrama, die bekend
stonden als goede zangers, een alter
natief Sinterklaaslied zongen. Joost
Kant deed aan tapdansen Het thuis
front op Texel leefde mee, vrouwen
gingen zelfs op de fiets naar Assen
om hun mannen te bezoeken. Ook
kwam bezoek van 'meisjes' uit As
sen. Het moet een gezellige avond
zijn geweest, want uit een dagboek
blijkt dat de helft van de mannen de
volgden dag te laat op het werk was.
Ze werden gestraft met een rook
verbod.
Het werk gebeurde onder dwang,
maar de Texelaars werden er wel voor
Daan en Carry Welboren hebben
de moed om permanent te mogen
wonen in hun fraai verbouwde re
creatieve opstal Pontweg 15 nog
niet opgegeven. Dit ondanks het
advies van de Beroeps- en
Bezwaarschriftencommissie aan
het college van b en w om het be
zwaarschrift tegen het weigeren
van de vrijstelling om er te mogen
wonen ongegrond te verklaren.
Eind april boog de commissie zich
over het bezwaar, waarbij de raads
vrouw van de Welborens aanvoerde
dat er genoeg aanknopingspunten
zijn om toe te staan om permanent te
wonen in de recreatieve opstal. Maar
het college zag hiertoe geen enkele
reden en legde al eerder een
dwangsombeschikking op, die erop
neerkomt dat het bewonen van de
recreatieve opstal vóór 1 oktober
beëindigd moest zijn, anders zou er
per dag 150 euro betaald moeten
worden
Volgens de commissie zijn er tijdens
de zitting in januari geen nieuwe fei
ten of veranderende omstandighe
den aan het licht gekomen en hebben
b en w de juiste besluiten genomen.
Ook het schriftelijke betoog van TVL-
voorzitter Harry Wuis dat recreatie op
de westelijke helft van het eiland
thuishoort, en de brief van de Stich
ting Agrarisch Texel dat de agransche
nevenbestemming van het perceel
beter kan worden geschrapt, zijn voor
de commissie geen reden het college
op andere gedachten te brengen
Daan Welboren liet gisteren weten
dat de advocaat van de familie de
kwestie nog in onderzoek heeft. 'De
zaak is nog in beweging.'
IJsboerderij Labora (Hollandse-
weg 2-4 bij De Cocksdorp) mag op
het erf detailhandel bedrijven on
der de voorwaarden die vorig jaar
door de gemeenteraad zijn vastge
steld. Het verkooppunt moet wat
betreft oppervlakte binnen de per
ken blijven en alleen producten die
van het hoofdbedrijf zelf afkomstig
zijn, mogen worden verkocht.
Het bedrijf mag doorgaan met de
verkoop van ijsproducten, waarvoor
een klein deel van de 'eigen' melk
wordt gebruikt, maar met toegestaan
zal worden dat ook aardbeien uit
Oosterend, kaas van Wezenspyk,
honing van Texelse imkers en
producten van de Noordkroon wor
den verkocht, zoals de aanvragers
zouden willen. Verder wil het college
dat het aantal aankondigingborden
tot één wordt teruggebracht, dat be
paalde bouwwerken op het erf ver
dwijnen en dat de erfbeplanting die
in verband met iepziekte is gekapt,
wordt hersteld Dit alles om de uit
straling van een boerenbedrijf te ver
zekeren en om te voorkomen dat het
geheel er als een winkel gaat uitzien.
Voor de zonder vergunning opgetrok
ken binnenmuren en glaspui om de
detailhandel mogelijk te maken, zou
alsnog bouwvergunning moeten wor
den aangevraagd. De zelfgemaakte
verwijsborden op de hoeken Post
weg en de Hoofdweg zouden moe
ten worden vervangen door het be
kende groene standaardtype. Als aan
deze voorwaarden wordt voldaan, wil
het college meewerken aan een arti
kel 19-procedure (lid 1dus met tus
senkomst van de provincie) om het
verkooppunt mogelijk te maken
Texelse mannen die in Assen te werk wer
den gesteld, spitten een loopgraaf in de
buurt van Assen.
betaald. Zo hadden ze na verloop van
tijd geld om een kosthuis te betalen.
Op één van de 31 foto's die Jansen
kreeg, is aangegeven in welke kost
huizen de mannen werden onderge
bracht. Op andere foto's zijn bekende
en minder bekende Texelaars te zien
in Drenthe. Op de panelen ook Duits
propagandamateriaal uit die tijd. De
fragmenten uit zes dagboeken zijn
door Dick Lemstra verzameld en uit
getikt Zo schreef Piet Keesom op
een gegeven moment. 'Sieme K.
(Koningsveld uit De Koog, redis
opgepakt en bi|na doodgeschoten
omdat hij geen papieren bij zich had.'
verplichte tewerkstelling in As-
van november 1944 tot het
rjaar van 1945 van zeker 700
claars heeft op velen een onuit-
bare indruk gemaakt. Mannen
maandenlang diepe tankvallen
oopgraven moesten spitten en
iwen en kinderen die lange tijd
nzekerheid verkeerden. In het
htvaartmuseum wordt momen-
de laatste hand gelegd aan een
oonstelling over 'Assen', die
lagmiddag voor genodigden en
V irdag voor publiek wordt geo-
d-
entoonstelling is ondergebracht
net oude gedeelte van het
itvaartmuseum, dat geheel aan
ia- weede Wereldoorlog op Texel is
n> i|d Bram van Dijk richt er een
isitie in over de luchtoorlog en in
an ander gedeelte staat de Russen-
0 ag centraal. Een speciale plek is
ld ruimd voor de Engelandvaarders,
it jroep Texelaars die met enkele
rgiërs met reddingsloep Joan
shon vanaf de noordpunt van het
K id in april 1945 de overtocht
J kte naar Engeland. Te zien is een
,f. lalmodel van de Joan Hodshon,
M m decor van duinen. Prikkeldraad
x orlogstuig herinneren aan de tijd
bet strand en de duinen sper-
x ed waren. Te zien in de oorlogs-
i> ling is ook een onderduikershol
lerinneringen van Texelaars aan
oorlogstijd. Onder andere van
9 Snoek, die destijds actief deel-
aan het verzet en die de leiding
over het strafkamp in Eierland
'a de oorlog werd ingericht voor
ers en andere nazi-gezinden.
Ni de inrichting hiervan stond
?k door hem buitgemaakte spul-
if, zoals onderscheidingen van
SS'ers. Verder herinneringen van wij
len notaris Hans Boswijk aan de oor
log. Opmerkelijk onderdeel van de
expositie is het huisje van 'ome' Bram
van der Meulen in de Weverstraat (te
genover de Warmoesstraat), dat
exact is nagebouwd. Doordat Van der
Meulen over informatie uit het werk
kamp in Assen beschikte, vormde hij
een belangrijke schakel met het
Texelse thuisfront. Als er iets te mel
den was, bijvoorbeeld wanneer er
pakketten naar Drente werden ge
bracht, dan plakte Van der Meulen
vellen met informatie (geschreven op
de achterkant van nota's van de firma
Keijser Co.) achter het raam. De
achtergebleven Texelaars namen er
geregeld een kijkje. In het huisje staat
wat wel de beroemdste tafel op Texel
moet zijn. Het is die waaronder het
echtpaar De Geest tijdens beschie
tingen in de Russenoorlog dekking
zocht. In de tafel zitten nog de kogel
gaten. Het meubelstuk belandde bij
de meubelhandel van Moerbeek, die
de tafel afstond aan het museum.
Het verhaal over de deportatie van
Texelse mannen naar Assen is afge
beeld op panelen, die onder leiding
van Gelein Jansen zijn gemaakt. Elk
paneel toont een afzonderlijk thema,
met foto's, pamfletten, citaten uit één
van de vele dagboeken die Texelaars
bijhielden en een tekening van Ad
Blok van der Velden, één van de
dwangarbeiders. Het eerste paneel
toont het begin van de deportatie. Te
zien is het kantoor van de
Inselkommandant, dat was gevestigd
in Hotel Texel, wat nu de Lindeboom
is. Van daaruit werd op 11 november
1944 het bevel gegeven aan Texelse
mannen tussen de 17 en 36 jaar om
zich te melden in de Zeevaartschool
(nu d'Ouwe Ulo). Het aanplakbiljet is
te zien in het museum. Lang met alle
mannen gaven gehoor aan dit bevel.
De paar honderd die dat wel deden,
moesten te voet naar Oudeschild, om
met de boot over te gaan. Ze sliepen
op vliegveld De Kooi, om vervolgens
naar Hippolytushoef te lopen en na
een overnachting aldaar de Afsluitdijk
over te steken, waarna de klompen
inmiddels 'al aardig dun werden'. De
bezetters hadden toen al in de gaten
dat lang met alle mannen zich had
den aangemeld. Of zoals Nan Huis
man in zijn dagboek zijn moeder ci
teerde: 'Ze gaan allemaal, dus jullie
moesten ook maar gaan.Zo vertrok
er op 12 november weer een ploeg,
die door de Texelse boot in Harlingen
werden afgezet en dus aanzienlijk
minder ver hoefde te lopen. Uit de
dagboeken is op te maken dat de
mannen in de sneeuw naar
Leeuwarden moesten lopen en van
uit die stad 's nachts in een trein zon
der verlichting en met kapotte ruiten
naar Assen zijn overgebracht.
Dagboekschrijver Vlaming behoorde
tot de 170 Texelaars die door de Duit
sers als staatsgevaarlijk werden aan
gemerkt. Veel van hen werden opge
pakt op de avond van 5 december,
