'Texel was in de melkveefokkerij een cultuurtje op zich 3 iirk Kalverboer maakte jrote veranderingen mee F amilieberichten .TEXELSE COURANT" <=^-1Aan gespoeld Palmpasen In Texelse dorpen Texelse jeugd in GTST ■mr i_ VRIJDAG 11 APRIL 2003 11955, zijn diploma net op zak, had hij een sollicitatiegesprek Hotel Texel in Den Burg. Het was zijn eerste kennismaking Kt dat eigen Texelse cultuurtje. Ondanks zijn nog geringe prak- lervaring werd hij aangenomen als melkcontroleur bij de plaat- iijke fokvereniging. Het was even slikken voor de 21-jarige Ik Kalverboer. Texel stond met direct nummer één als ■rklocatie: Maar hij wilde graag aan de slag, praktijkervaring doen. Hij kreeg er geen dag spijt van. De fokkerij op Texel ,nd in die jaren nog in de kinderschoenen. Hij maakte het hele jces van de kwaliteitsverbetering van het Texelse rundvee ■e. Toen de plaatselijke fokveremgingen per provincie wer- n ingedeeld, was de leut er een beetje af en in 1992 ging hij ■plicht met de VUT. Hij treurde niet lang en verruilde de koeien Drde 'meisjes van de Spar', die hij met plezier het zware werk handen neemt. Een foto uit de oude doos: Dirk Kalverboer (links) schetst één van de kalveren van Piet (Foto wt het boek Parades der runderen. Geschiedenis van de ruiidveebetenng in Noord ■Holland') Kalverboer (69) wilde graag boer in worden. Koeienboer, net als [vader. Die droom werd echter ruw itoord toen zijn vader kort na de overleed. Twaalf jaar was hij, ing om de boerderij in Wijdenes te zetten. Bovendien werd de 'derij gepacht en zat er voor zijn Ier niets anders op dan te ver in. Ze nam haar kinderen mee Schellmkhout, een dorpje ver- ip aan het IJsselmeer, waar jerboer zijn verdere jeugd door- ht. 'Ik zat daar op de MULO en [vriend van mij, diens vader was icontroleur. Die vader wist dat ik en boerderij kwam en vroeg of leresse had om melkmonsters te in.' Het monsteren beviel hem ied dat hij besloot om door te voor melkcontroleur. Dan was geen koeienboer maar had hij h mee te maken. In de tijd dat Hoorn de cursus voor melk- 'oleur volgde, bleef hij monsters in en werkte hij voor de ndheidsdienst. 'Je had toen die koeien, een ziekte die ook voor ■en besmettelijk was. Die be te koeien moesten er allemaal m i daar was een vijfjarenplan voor w steld.' Dit betekende dat binnen lar van alle koeien een schets ■t worden gemaakt. 'Ik kwam tijdens het tweede jaar in. Het een losse baan, die je alleen tijdens de winterdag kon doen, e koeien binnen stonden. Dat izo'n anderhalfjaar gedaan, tot militaire dienst ging. Mijn di- voor melkcontroleur haalde ik mst.' beetje koud op m'n dak, zo goed kende ik Texel nu ook weer niet. Ik was er wel een aantal keren te voet ballen geweest, maar voor de rest... Maar ik wilde aan de slag. Als het niets was, ging ik gewoon weer terug. Eigenlijk was het de bedoeling me hier in het vak te bekwamen. Je had uiteindelijk alleen maar de cursus gehad en de praktijk moest je nog leren. Ik dacht: een paar jaar Texel en dan weer naar de overkant. Dat is er nooit van gekomen. Het beviel me hier prima en ik heb er geen dag spijt van gehad.' De eerste paar jaar zat hij in de kost bij zijn baas, Berend Oostra. 'Een wat opvliegerige man maar ik kon altijd geweldig met hem opschieten. Hij woonde aan de Schilderweg vlakbij de melkfabriek, waar ook ons kantoor was gevestigd.' In de weekenden ging hij steevast op de brommer naar huis. 'Ik was 21 toen ik hier kwam en gewend aan mijn eigen leven in Schellmkhout. Ik voetbalde daar en had er mijn vrienden.' Alleen als het heel slecht weer was, bleef hij op Texel. Tot hij een paar jaar later een leuke Texelse vrouw leerde kennen. 'Ik kende haar al wat langer, maar met Ouwe Sunderklaas werd het wat. We trouwden, kochten een huisje in Oudeschild en je dacht er met meer aan om van Texel af te gaan. Ik hield van het werk, daar lag mijn interesse. Ze zijn met op het eiland geboren en getogen, maar wonen hier al zó lang dat ze nauwelijks meer van een echte Texelaar zijn te onder schelden. Waar komen ze van daan en wat bracht hen er toe zich blijvend op ons eiland te vestigen? In de rubriek Aangespoeld dit keer: Dirk Kalverboer. De omgang met de Texelse boeren was leuk. In Noord-Holland, waar ik vandaan kwam, had je meer van die welgestelde boeren. Die voelden zich altijd wat verheven en een boer hier was ook maar een gewone man. Ik kon er altijd prima mee werken. En je wist ze ook wat voorlichting te geven, dat werd erg op prijs gesteld. Ze vie len wel onder Noord-Holland, maar hoorden lang niet alles wat er op vak gebied gebeurde. Als Cor van Gro ningen, de landbouwvoorlichter, een stukje voor de Texelse Courant schreef, was het altijd extra druk bij de Weikoop. Dan moesten ze dit en dat... Met andere woorden, ze lazen de berichten wel. Via ons jaarverslag werd wel gestimuleerd om betere stieren te gaan gebruiken, maar men had nog niet zo veel interesse in de fokkerij. Och als er maar een stier was, als er maar een kalf uitkwam. was steevast de wat laconieke hou ding. Texel was wat dat betreft toch een cultuurtje op zich In die tijd had je ook nog de eigen stierenhouders, een paar boeren die samen een stier hadden. Was een koe tochtig, dan werd die naar de stier gebracht. 'De gebroeders Huis man in Bargen hadden soms wel drie stieren en een grote groep vaste klan ten. Maar geleidelijk aan kwam er toch wat meer animo om beter man nelijk fokmateriaal te gaan gebruiken. Die hele fokvereniging werd eigenlijk opgericht om de melkproductie van de koeien te verbeteren.' De kwaliteit van de melk was goed maar de op brengst per koe aan de lage kant. Om er achter te komen welke koe het beste leverde, ging men individueel de koeien na wat ze aan gehaltes gaven. In het begin alleen het vetge halte, wat belangrijk was voor de kaas en boter, later ook het eiwit. Het meten van die gehaltes gebeurde al tijd op de melkfabriek. 'Tegen negen uur kwamen de eerste melkauto's en werden de monsters, die merendeel aan de melkrijders werden meegege ven, onderzocht. Iedere boer had een eigen fabrieksnummeren een boekje met de namen van de koeien. Tegen twaalf uur had je daar dan de uitslag van. Dan vulde je de gegevens in en gaf je het mapje weer mee aan de melkrijder. Of je deed dat mapje in een melkbus. Alleen ging dat wel eens fout, want als die boer daar geen erg in had, ging zo de nieuwe melk er weer bovenop.' De koeien die de meeste kilo's vet en eiwit gaven, waren de voordeligste voor de boer. Van daaruit ging men fokken en ont stond het rundveestamboek. Om er kend te worden, moesten de nieuwe kalfjes binnen een week worden ge schetst. 'Je had daar een vast formu lier voor, een tekening van een koe met een dubbele kop en zijkanten. Op de tekening gaf je de kleur- afscheiding van het beest aan, waar aan iedere koe te herkennen is.' Het schetsen gebeurde op vrijwillige ba sis, de boeren waren met verplicht mee te werken. De melkcontrole werd voor een klein deel gesubsidi eerd door de melkfabriek, maar ver der moesten de boeren alle kosten zelf opbrengen. Zo'n tweederde van de veehouders deed hier aan mee. Voornamelijk de grotere bedrijven. Die zagen er meer belang in dan de in diensttijd, in september 1954, le' hij een brief aan de Centrale :ontrole in Alkmaar of ze een voor hem wisten. In december 'P kreeg hij bericht dat hij de ireniging op Texel maar eens f bellen, waar ze een melk- ileur zochten. Kalverboer deed werd uitgenodigd voor een 'ek met de bestuurders van de Ise vereniging. Ter plekke werd ingenomen. 'Het kwam wel een (Advertentie) Kinderen en hun ouders kunnen - voor zover bekend bij de redactie - in vijf dorpen met een versierde paastak meedoen aan een Palmpasen optocht. De eerste wordt gehouden in De Koog en gaat om 10.30 uur van start bij dorpshuis De Hof. De stoet wordt vooraf gegaan door de SOS Band, waarvan de leden voor het eerst de nieuwe rode truien dragen. De SOS Band verleent ook medewer king aan de optocht in De Cocksdorp. Deze gaat om 12.00 uur van start bij het Eierlandsche Huis. Na afloop krijgen alle kinderen die hebben meegelopen een lekkere ver rassing. De deelnemers van de rond gang door Den Burg verzamelen om 12.45 uur aan de Vogelenzang, waar om 13.00 uur op weg wordt gegaan. Dit jaar lopen twee korpsen voorop: KTF en Muzieklust uit Obdam, die zaterdagavond samen een concert geven in theater De Kiekendief. De route loopt van de Vogelenzang via de Kogerstraat, Jonkerstraat, Willem van Beierenstraat, Jonkerstraat, Beatrixlaan, Gasthuisstraat, Hoger- straat, Steenenplaats en Kogerstraat terug naar de Vogelenzang. Voor alle deelnemende kinderen ligt er aan het Dirk Kalverboer 'Ik ben helemaal geen interessant persoon. (Foto Gerard Timmerman) kleintjes. Boeren die geen opvolger meer hadden, interesseerde het niet zo veel. Lang niet iedere boer had toen al telefoon om een kalf op te geven. De meesten maakten gebruik van een kaartje dat ze aan de melk rijder meegaven. 'Soms ging dat mis, dan vergat de melkrijder het kaartje af te geven en was het te laat. Je kon wel eens dispensatie geven, maar dat was niet de regel.' 'De afspraak met Oostra was, dat we ieder vijftig procent van de kalveren zouden schetsen. Omdat hij een wat zwakke gezondheid had - we moes ten het op het brommertje doen - kwam het er op neer dat ik vijfen negentig procent deed en hij de ove rige vijf. Later, toen we over een auto beschikten, ging Oostra ook weer wat meer schetsen. Hij had alleen wat langer werk, want hij hield wel van een praatje. Kwam hij terug, dan had hij vijftien kalfjes geschetst, terwijl hij er minstens dertig had kunnen doen. Maar het was een amicale kerel. Ik heb altijd fijn met hem gewerkt. Nor maal gesproken gingen we één keer in de week op pad om de kalveren te schetsen. In het voorjaar was dat wel twee tot drie keer in de week. In die dagen lieten de boeren de koeien al tijd in maart, april kalven.' Ook ging hij regelmatig met de inspecteur op pad. 'Dan moesten er koeien worden gekeurd, of ze stamboekwaardig waren. Alléén stamboekvee kon voor de export. Zelf mochten we dat niet doen, maar we gingen wel altijd mee, omdat de inspecteur niet alle boeren wist te wonen. Dan leerde je vanzelf ook wel wat een goeie koe was. Dat waren hoogtijdagen Die man had tevens een grote interesse in ram men. Hij had zelf ook wat schapen en als hij dan op Texel kwam, zei hij al tijd: het programma niet te groot maken hoor... Dan kon hij ook nog even naar Piet Verberne en Kees Kikkert. Cor van Groningen, begreep nooit zo veel van het keuren. Mooie koeien, daar heb je niks aan, zei hij dan. En dan kon je met hem praten wat je wilde, dat het niet om mooie koeien ging maar om koeien die dui delijke kenmerken hadden van echte melkkoeien. Sterk in onderdelen. Daar werden ze op gekeurd. Maar nee hoor, mooie koeien... en dat kon je hem niet uit het hoofd krijgen.' 'In het begin was het prachtig werk dat je die boeren echt adviseren kon over een stier. Je wist veel beter welke fouten een bepaalde stier ver erft. Zo was ik een keer bij Klaas Zuidewind te monsteren. Hij had een nieuwe stier, zelf gefokt, of ik die even wilde bekijken. Het was net onder melktijd. Dus ik het hooivak in. Daar stond hij, een enorme stier met grote hoorns. Ik bekeek hem en klauwde hem wat bij die hoorns om hem enigszins mak te houden, maar dorst toch mooi het hooivak niet meer uit. Die hoorns, hè... Ik kon echt niet bij de uitgang komen. Zat daar een beste tijd vast tot er uiteindelijk een melker kwam: waar blijft die melk controleur toch... Dat heb ik nog heel wat keren moeten horen.' In de jaren vijftig hadden de boeren het nog niet zo best. Maar gaande weg de jaren zestig werd het beter en de vereniging breidde zich uit. De boeren gingen steeds meer koeien houden. Akkerbouw bracht weinig op en met koeien kregen ze iedere veer tien dagen melkgeld, 'Maar ja, die koeien moesten wel gemolken wor den. Vroeger ging dat met de hand. Als je tien koeien molk, had je je han den vol.' De komst van de melk machine bracht uitkomst, hoewel de boeren daar eerst een beetje afwach tend in waren, want dat was nieuw en dus eerst maar niks.Later had iedere boer een melkmachine en kwam er een enorme uitbreiding van koeien. In de jaren zeventig stonden alle hokken vol. 'Hierdoor kregen wij het ook steeds drukker. We hadden er inmid dels een derde man bij, Kees Vla ming. In die tijd werd ons gevraagd of we in het zomerseizoen mee wil den helpen met insemineren. Zo doende ging ik met Vlaming naar Boxtel om een diploma voor insemineren te halen. Dat insemineren hebben we een jaar of wat gedaan, tot Oostra volledig afge keurd werd. Toen hebben we dat Kl- werk laten schieten. In 1975 overleed Oostra en mocht ik de baas spelen.' Als gevolg van het melkoverschot werd een paar jaar later het melkquotum ingesteld. 'Dat moest ook wel, want ieder boer ging meer melken en dat werd te gek. Nadat er gequoteerd was, mochten de boeren veel minder melk leveren. In de prak tijk betekende dit een afstoting van koeien. Dan heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar uiteindelijk is dat voor de boer toch met zo ver keerd geweest. Ze waren er later ook wel blij mee, want het was ieder jaar maar meer en meer. Er waren ver scheidene boeren die een stal had den met ruimte voor tachtig koeien maar er wel negentig in hadden lo pen. Moesten ze maar om de beurt gaan rusten.' Ook voor de melkcontroleurs veran derde er veel in die jaren. De melk fabriek was inmiddels gesloten. 'Ons kantoor was inmiddels verhuisd naar De Waal, naar dat gebouwtje waar vroeger Keijser en Co, op de hoek van Laagwaalderweg en Ooster- enderweg. We werden Veehouderij- belangen en kregen een deel van de werkzaamheden van de veeartsen erbij. De gezondheidsverklanngen, het uitschrijven van vervoersbewijzen en het bijhouden van de stallijsten. Dat hield zo'n zeven jaar stand, tot alle plaatselijke fokverenigingen per provincie werden ingedeeld. Een heel werk.' Alle administratie ging naar Avenhorn Collega's die in de VUT konden, moesten er uit stappen en de rest werd overgeplaatst naar het kantoor in Avenhorn. Daar kregen ze een specialisatie toegewezen. De één kon de hele dag afstammings bewijzen gaan uitschrijven, de ander werd in de buitendienst geplaatst. 'Daar kwam veel ruzie van. Ze waren allemaal eigen baas geweest en ie dereen wilde het liefst de buiten dienst in. Vlaming was wat jonger en werd ook overgeplaatst, ik mocht gelukkig op Texel blijven werken. In totaal heb ik twintig jaar met Berend Oostra en dertig jaar met Kees Vla ming gewerkt. Met beiden heb ik al tijd prima kunnen opschieten. Het was een leuke tijd maar ik zou mijn werk veel liever op die manier over doen dan zoals het nu is. Het leuke is eraf. Want met de komst van het computertijdperk is de hele fokkerij anders geworden. Nu is het eigenlijk meer- de ambtenaren fokken. Een combinatie van allerlei cijfermateriaal bepaalt wat de erfelijke aanleg is van een koe en een stier. Tegenwoordig krijgen koeien een waarderingscijfer. Hoe hoger dat cijfer, hoe meer kans dat ze landelijk fokmateriaal kunnen produceren. Hierdoor is de melkproductie met enorme sprongen vooruitgegaan In de jaren vijftig gaf een koe vijfduizend kan melk. Nu is dat tegen de tienduizend kan melk. Maar ze hebben heel wat nodig om dat te produceren.' 'Toen ik met 59 jaar in de VUT kwam, vond ik het wel goed. Mijn vrouw was inmiddels overleden en één van onze twee zoons woonde nog thuis. Die had een kleine supermarkt in Oude schild, dus die kon ik mooi nog een beetje helpen. Dat kwam eigenlijk wel goed uit. Maar dat huis op Oude schild was me eigenlijk te groot. Toen mijn zoon een meisje kreeg en wilde samenwonen, wilde ik wel verkassen. Konden zij in pa's huis blijven, wat ze graag wilden. Ik zei tegen m'n zoon: als je iets anders voor me weet... Nou, zei hij, is Jan Dlrkszsoord in Den Burg niets voor je? Ik was toen 64 jaar en eigenlijk vond ik me nog niet oud genoeg om in een seniorenwoning te gaan zitten. Maar ik ben toch gaan kijken en die huisjes stonden me wel aan. Dus dat heb ik toen gedaan Zij blij, ik blij.' 'Nog steeds ga ik iedere morgen naar de Spar in Oudeschild. Ik bemoei me absoluut niet met het zakelijke, maar verzorg de frisdranken, bieren melk. Wat te zwaar is voor de meisjes doe ik. We hebben zo'n magazijn boven en pa zorgt ervoor dat als de contai ners aankomen ze in de lift naar bo ven gaan en dat alles op zijn plek komt te staan. Dat doe ik iedere dag, behalve op dinsdag, dat is mijn poetsdag en hou ik mijn huis schoon, want dat moet ook gebeuren. Daar naast heb ik nog een volkstuintje bij mijn zwager, die heel veel tuin heeft waar hij verder niets mee doet. En met de winterdag heb ik de biljart- en bridgeclub. Dat mag ik allemaal graag doen, meer heb ik niet nodig. Ik ben een heel eenvoudig iemand. Ik hou van de dagelijkse gang van za ken en niet teveel rompslomp tussen door. Daarom zeg ik, ik ben helemaal geen interessant persoon...' Ingrid de Raad einde een cadeautje klaar. Direct na afloop spoeden de fanfareleden zich naar De Waal, waar om 13.30 uur een rondgang begint. En ook de rond gang in Oudeschild, die om 14.15 uur van start gaat bij de Bruinvisschool, wordt opgeluisterd door muziek van KTF en Muzieklust. De opnamen van de televisiesoap Goede tijden slechte tijden waarin Texelse jongeren figureerden, worden binnenkort uitgezonden. Maandag 14, dinsdag 15 en woensdag 16 april is de eerste groep te zien, maandag 19, dinsdag 20, woensdag 21 en waarschijnlijk ook donderdag 22 april komt de tweede groep op de buis. De jongeren waren uitgenodigd door de makers, die enthousiast waren ge worden door het bericht dat jongerencentrum Time Out in Den Burg wordt ingericht in de stijl van het Scala Café uit de televisieserie. Het besluit om Time Out opnieuw aan te kleden werd onlangs genomen door de Jeugdraad. Voor de uitvoering stelde de 'echte' gemeenteraad sub sidie beschikbaar. Veel fijne herinneringen Verzachten onze smart Voorgoed uit ons midden Maar altijd in ons hart. Met droefheid geven wij kennis dat geheel onver wacht is overleden onze vader, zoon, broer, zwa ger en oom Marcellinus Jacobus Gerardus Brozius op de leeftijd van 42 jaar Vincent Marco F.A.P. Brozius L.M. Beekma J. Tol Carla en Maarten Bart, Edwin, Remco Peter en Linda Danielle, Mike Texel, 7 april 2003 Schoudieck 2 1791 WG Den Burg De uitvaartdienst zal worden gehouden op zater dag 12 april om 10.30 uur in de parochiekerk van de H. Johannes de Doper te Den Burg, waarna de begrafenis op het R.K. kerkhof aan de Kees- omlaan zal plaatsvinden. Gelegenheid tot condoleren na de begrafenis in „De Witte Burcht, Molenstraat 19. Bedroefd en geschokt hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van onze collega Marcel Brozius Onze gedachten gaan uit naar de familie. Wij wensen hen veel sterkte toe dit verlies te dragen. De collega's van TPG Post Den Burg Directie TPG Post rayon Alkmaar. Veel te vroeg en onverwachts hebben wij afscheid moeten nemen van Marcel Rust zacht. Marcel. Wij wensen Vincent, Marco en zijn familie heel veel sterkte toe. A. Reij-Haarsma Duwie en Cor Theo en Nanja Wietske en Aris Met leedwezen hebben wij kennisgenomen van het overlijden van ons „erelid" „Ome" Sieme Keijzer Ondernemersvereniging Oosterend Plotseling hebben wij afscheid moeten nemen van Adrie Bonne Nooit meer samen een bakkie of een geintje Sjoerdtje, oma, kinderen en kleinkinderen heel veel sterkte gewenst. Bert en Tineke en kinderen Vandaag getrouwd Johannes van Heerwaarden S Nelleke Slagter Vuurtorenweg 61, 1795 LK De Cocksdorp Op 21 maart 2003 zijn we thuisgekomen met onze dochter en mijn zusje Kelly Cheyenne Kelly is geboren op 6 maart 2002 in China. Edwin, Marion en Mandy Barhorst De Ruyterstraat 16 1792 AG Oudeschild Tel. 0222-315481 Wij zijn blij met de geboorte van onze dochter Leanne Noëlle 10 april 2003 Liesbeth van der Vis en Peter de Graaf Hofstede 25 7335 LL Apeldoorn Tel. 055-3662044 7\\ ho' (j IS c33= on?e PoJa *n mama. du.S willek ze z<Uei.j„ «fri/ eer, feesl II) hel dcrPshe.Sea?,1'"' het bes,m otn waAj kshi je oeh? 9 roetjes Smene e» T (f i>

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2003 | | pagina 3