chuurtje componist bakermat grootse producties
Muziek kun je niet
'n woorden vatten'
'Aangeboren afwijking' leidde tot oprichting dierenpension
'Je bouwt een band op,
naar houdt toch afstand'
1EXELSE Q COURANT
)3 Huysman,
aal, ik weet het niet. Ik zie het meer
als een aangeboren afwijking'. Nadat
de wetgeving in de beginjaren tach
tig veranderde, besloot Huysman de
opleiding Honden- en Kattenbesluit
te volgen die het runnen van een
dierenpension mogelijk maakt 'Ik
had eerst helemaal niet de bedoeling
om er ook werkelijk wat mee te doen.
Dat kwam pas toen mijn man Dirk dat
zei. Toen hebben we ons huis in
Oudeschild verkocht en zijn we hier
gaan wonen.' Het zou echter nog
twee jaar duren voordat Huysman
haar dierenpension kon openen.
Doordat het perceel een agrarische
bestemming had, was een bestem
mingswijziging noodzakelijk en dat
stuitte aanvankelijk op weerstand in
de buurt. 'De buren wisten niet pre
cies wat ze konden verwachten en
waren bang voor stank en geluids
overlast. Ik weet nog goed dat wet
houder Schilling mij vroeg of ik een
lange adem had, omdat we die wel
nodig zouden hebben. Ja hoor, zei ik
toen, ik ben net een pitbull!'
Zomergasten
Na de start met vijf kennels en een
kattenkamer zijn er inmiddels twaalf
kennels in de schuren op het terrein.
Een rondje langs de dierenverblijven
leert dat de 'gasten' in riante hokken
verblijven met een eigen buiten-
terremtje. Daarnaast is er een speel
veld op het terrein waar de gast-
honden met mooi weer de poten
kunnen strekken. De bezetting is vol
gens Huysman sterk afhankelijk van
het seizoen. Vreemd genoeg zijn niet
Texelaars maar toeristen de beste
klanten van het dierenpension. 'Veel
toeristen die hier in het hoogseizoen
komen, nemen hun hond mee, maar
brengen die hier omdat ze het beest
met in hun accommodatie mogen
hebben of omdat ze het lastig vinden
om hun hond de hele dag mee te
nemen. De meesten komen hun hond
ophalen als het ze past of wanneer
het leuk is voor de hond. Het is dus
eigenlijk luxe vakantie vieren.' In het
voor- en najaar zijn het vooral
Texelaars die hun hond voor een paar
dagen of enkele weken naar het pen
sion brengen. Soms gaat een gast-
hond zowat tot de vaste inventaris
behoren, omdat hij aanzienlijk langer
in het pension verblijft. 'Jaren gele
den heb ik hier eens twee rottweilers
gehad waarvan de baasjes een half
jaar in Amerika gingen werken Dat is
wel bijzonder. Je bouwt er wel een
band mee op, maar toch houd je af
stand omdat je weet dat het niet jouw
honden zijn.'
Hygiëne
De hokken zijn keurig schoon. Hy
giëne staat bij Huysman hoog in het
vaandel. Iedere dag worden de bui
tenverblijven uitgespoten met een
desinfecterend middel en worden de
binnenhokken schoongeveegd. 'Je
moet wel. want anders gaat het hier
snel stinken en dat wil ik niet. In te
genstelling tot diverse andere ken
nels en dierenopvangcentra wordt de
honden- en kattenpoep niet als mest
gebruikt, maar afgevoerd via de
groene container. 'Als we dat niet
doen, dan ziet het hier 's zomers
groen van de mestvliegen en dan
zouden de buren overlast kunnen
ondervinden', licht zij die beslissing
toe. De pensiongasten krijgen twee
maal daags een maaltijd voorgescho
teld, die meestal bestaat uit honden-
brokken. Sommige honden krijgen
echter een aangepast dieet. 'Het is
wel eens gebeurd dat ik apart kookte
voor een hond omdat die een be
paalde allergie had en niet tegen
hondenbrokken kon. Dat maakt me
niks uit.' Dagelijks mogen de dieren
even snuffelen aan de vrijheid tijdens
een rondje over een grasveld naast
de kennels Binnenkort worden de
dierenverblijven gerenoveerd. 'Het
dak van de oudste schuur is nog van
asbest en die willen we vervangen
voordat er iets mee gebeurt.' Verder
wordt de oude toegangsdeur vervan
gen door een moderne roldeur.
Honderden honden en katten heeft
se jaar geleden, toen de serie Muziek Complet in theater De
kendief op De Krim van start ging, dook zijn artiestennaam
irhet eerst op in de krant: Alexander Comitas, componist,
dsdien is het stil rond hem, althans op Texel. Zelf is hij er de
iniet naar om luidkeels aan de weg te timmeren. Schrijven
t hij des te meer. Zijn composities worden over de hele
eld gespeeld. Wie www.comitas.org op internet intikt, stuit
len indrukwekkende lijst muziekstukken van deze beschei-
componist, die in het dagelijks leven over straat gaat als
de Boer. Al een tijdje heeft hij plannen voor een opera over
Beorgische opstand. De Texelse Courant zocht hem op in
muzikale domein in Den Hoorn.
is muziek voor mij?' Geconcen-
d zijn gedachten ordenend en
als het ware met zijn handen
igevend, probeert hij zijn gevoe-
)nder woorden te brengen. 'Mu-
szoiets belangrijks in het leven.
Iraagt de emoties. Kijk naar de
ïfems van Claus of prinses
Hoe mooi was de muziek
»ij- Het neemt het verlies met
dat weet ik wel, maar muziek
s verdriet dragen.'
luis uit is hij niet grootgebracht
luziek. 'Er was weinig muziek in
uis. Ik ging wel naar de muziek-
>1 m Kampen, waar ik les kreeg
n harmonium. Want op een ge-
i moment kreeg mijn vader van
noeder een elektronisch orgel
au. Onderdeel van dat cadeau
>ok dat mijn broer en ik muziek-
'uden krijgen. Waarom dat pre-
ras. is me nooit duidelijk gewor-
Misschien heeft hij ooit eens
•geven dat hij een instrument
De Boer junior vond het ge-
om muziek te kunnen maken
viel op. De directeur van de
kschool kwam bij zijn ouders
over de veelbelovende leer
de longen moet ermee door-
Koop een piano voor hem, zo-
neer techniek kan opbouwen
t hem muziek studeren. Vanaf
'aalfde sloeg hij aan het com-
en 'Dat je muziek die je in je-
)e'de op kon schrijven, dat je
'f ^on doen en niet afhankelijk
an wat anderen al genoteerd
in, was voor mij een eye-ope-
anaf dat moment heb ik nooit
anders gedaan. Er was een
i mij aangeboord die met meer
ten was.'
Haalbaar
®er. geboren in Sneek en opge-
'n Overijssel, studeerde piano
npos'tie aan het Utrechts Con-
snurn. Aan het conservatorium
aastricht volgde hij bij Anton
een cursus orkestdirectie. Op
,rT,ent werkt hij aan een stuk
n grote bezetting. De vraag is
of hij muziek kan schrijven voor een
instrument dat hij niet zelf bespeelt.
Het kan, maar het is wel moeilijker,
vindt hij zelf. 'In mijn conservatorium-
tijd heb ik diverse instrumenten, zo
als viool en klarinet, op bijvakniveau
leren bespelen. Maar soms ga ik ook
wel te rade bij muzikanten om te vra
gen of een bepaalde greep of klank
haalbaar is. Zo kan Maaike (Deckers,
zijn echtgenote en directeur van de
Muziek- en Dansschool, red.) me
goed helpen als ik iets over de cello,
haar instrument, wil weten. En intus
sen heb ik ook zelf een heel reservoir
aan ervaring opgedaan, leder instru
ment heeft zijn eigen klank, waarbij
bepaalde loopjes en wendingen pas
sen. Het kan ook een voordeel zijn
een instrument niet zelf te bespelen,
omdat je dan vanuit een andere tech
niek tot heel verrassende dingen kunt
komen. Muziek maak je vanuit je ge
voel, maar ook vanuit je verstand. De
theorie staat in dienst van het gevoel.
De essentie van de theorie is je kijk
te verbreden, een zoektocht naar het
waarom en hoe. Muziek kun je niet in
woorden vatten. Je maakt steeds
omtrekkende bewegingen, om uitein
delijk tot het diepste voelen te ko
men.' Al pratende komen we tot de
conclusie dat ook levenservaring bij
draagt in de vertolking van gevoe
lens. Je kunt minder gemakkelijk een
muziekstuk over intens verdriet
schrijven, als in het leven alles alleen
maar op rolletjes heeft gelopen.
Oorspronkelijk
De Boer. die na zijn studie als free
lance pianist orkesten en koren bij de
radio begeleidde, gooide in 1990 het
roer radicaal om, naar de onzekere
wereld van de vrije componist. 'Een
bestaan in romantische armoegle,'
zoals hij schuins lachend opmerkt.
Ter illustratie toont hij een partituur van
een muziekstuk voor groot harmo
nieorkest, waarin vijf maanden werk zit
Van het bedrag dat hij er bruto voor
kreeg, kun je inderdaad alleen droog
brood eten. Het werd uitgevoerd van
Italië tot Japan en van Zweden tot
Spanje en dat leverde achteraf de no
dige BUMA-inkomsten op
De Boer streeft er nadrukkelijk naar
muziek te maken die meegevoeld kan
worden: melodieus en welluidend.
Klassiek geïnspireerd, met een eigen
interpretatie. Altijd vanuit de visie: het
moet beter. Hij ziet niets in verande
ren óm het veranderen en zoekt niet
bij voorbaat het experiment. 'Je moet
alleen die dingen veranderen die be
ter kunnen en de goede dingen laten
staan. Vandaar ook dat ik in de klas
sieke muziek mijn inspiratie vind.
Daar ligt een bodem die goed is en
er voor zorgde dat die muziek is ge
bleven. Oorspronkelijke muziek ma
ken Ten onrechte wordt daar onder
verstaan dat invloeden van andere
componisten met waarneembaar
zouden mogen zijn. Maar wat heeft
die modernistische plink-plonk ge
bracht? Er zit niks in, geen origine,
geen oorsprong, zoals het woord al
zegt. Het is ongrijpbaar, zonder wor
tel en na een paar uitvoeringen gaat
het voor altijd de kast in. New
agemuziek is naar mijn mening vaak
minimaal. Een warme deken, die een
bepaald gevoel oproept, maar zonder
verhaal. Voor mij betekent oorspron
kelijk. uitgaan van de solide, be
staande wortel, de oorsprong. En
daaraan datgene toevoegen dat je
persoonlijk het mooiste van het mooi
ste vindt.' De opvatting dat hij te
ouderwets zou zijn, doet hem met
veel. 'Een ander moet mij met voor
schrijven wat ik mooi moet vinden.'
Zijn artiestennaam Comitas, Latijn
voor wellevendheid, is geen toeval.
'Ik ga mijn eigen gang op muzikaal
gebied, wil niemand voor het hoofd
stoten in eigen keuzes en vrij zijn in
eigen gevoel Leven en laten leven.'
Sound of music
Op dit moment reist de musical
Sound of Music door het land. Hier
voor schreef De Boer een veertigtal
nieuwe arrangementen op de be
staande muziek. 'De muziek moest
anders zijn dan in de film. De
theaterproductie is ook anders. Min
der suikertaart en meer over de poli
tieke situatie waarin de dingen ge
beurden Daar moet dan ook andere
muziek bij. Ti|dens de try-out hebben
we er, om verschillende scènes be
ter uit te laten komen en er langer van
te kunnen genieten, nog zestien ma
ten aan het stuk toegevoegd. Ik heb
met enorm veel plezier aan dit project
gewerktLeuk om te weten voor
Texelaars is dat de muziek voor de
CD in zijn schuurtje aan het Klif is
ontstaan. De productie is inmiddels
met een seizoen verlengd 'Ik vind het
stiekem leuk als ik mensen de melo
die hoor neuriën van mijn arrange
menten, terwijl ze denken dat het de
oude, vertrouwde melodie is.' Hij
speelt even kort twee versies om het
verschil te laten horen en inderdaad,
omdat er is uitgegaan van de oor
spronkelijke melodiazal men met zo
gauw in de gaten hebben dat er iets
veranderd is. Hoor je ze naast elkaar,
dan valt de frisheid van de nieuwste
versie op. 'Ik componeer altijd ver
schillende varianten en kies daar de
mooiste uit. Ik heb onderhand een
heel kerkhof van variaties en ideetjes
Ik gooi ze niet weg. maar of ik er ooit
iets mee doe?'
Opdracht
De Boer werkt veelal in opdracht.
Orkesten vragen om een ander reper
toire dan een symfonieorkest, dat
fossieler speelt. Voor een harmonie-
en een fanfarekorps is het belangrijk
dat de stukken door alle leden mee
gespeeld kunnen worden, wat veelal
een beperking in moeilijkheidsgraad
betekent. Als componist bevindt De
Boer zich in de gelukkige positie
meestal voor de hoogste afdeling te
mogen schrijven. Op het Wereld Mu
ziek Concours (WMC), dat jaarlijks in
Kerkrade gehouden wordt, is al meer
malen een werk van Alexander
Comitas verplicht werk geweest voor
de Concertafdeling, de toporkesten
van de wereld. Ook staat momenteel
één van zijn werken op het Klem
Repertorium, een lijst van verplichte
stukken waaruit aan landelijke con
coursen deelnemende korpsen een
keuze moeten doen.
Soms krijgt hij heel specifieke wen
sen mee van een opdrachtgever. 'Ik
kreeg een keer de opdracht een
liederencyclus te maken bij gedich
ten die de stad Leiden als inspiratie
bron hadden. De gedichten waren
allemaal bespiegelend. Er gebeurde
te weinig. Muziek die daarbij paste
zou mensen in slaap doen vallen. Ik
heb die opdracht uiteindelijk terugge
geven. Daarentegen heb ik voor de
NCRV eind tachtiger jaren een sym
fonie geschreven, geïnspireerd op het
dagboek van Etty Hillesum. Geen
vrolijk onderwerp, maar wel een on
derwerp met een verhaal. Er ligt nu
een vraag van de fanfare uit Stiphout
(L) om een stuk te componeren bij
een verhaal dat te maken heeft met
een brand in de kerktoren van het
dorp. Het is een uitdaging om uit te
vinden hoe een fanfareorkest de sfeer
van brand moet weergeven. Daarbij
ook nog rekening houdend met de
vaardigheden van de muzikanten.'
De Boer heeft de gewoonte om bij
een nieuw stuk de repetities bij te
wonen. 'Kijken of alles loopt voor de
diverse instrumenten. Is de balans
goed, is het stuk transparant genoeg
en worden de solo's niet door andere
partijen overstemd? Komt de bedoe
ling achter de noten over en staan er
nog foute noten in de partituur? Zo'n
eerste uitvoering is als het ware een
soort try-out. Waar nodig schrijf ik
aanpassingen. En in nog met ge
speelde partituren zitten altijd wel
fouten. Het korps dat het stuk als
eerste opneemt in het repertoire knigt
het daarom altijd gratis. Het is gewel
dig als je mensen een tijd ziet worste
len met de noten en dan ineens die
knop omgaat en er muziek gemaakt
wordt. Heerlijk! Vanaf Texel is het met
meer zo gemakkelijk die repetities bij
te wonen, maar ik los dat op door een
bandopname.tpe te laten sturen.'
De Boer heeft het scenario geschre
ven voor een avondvullend ballet.
Een cyclus in zes delen, geïnspireerd
op het beroemde Macbeth van
Shakespeare. Het eerste deel, met
als titel Reflecting on Evil, is net vol
tooid en is een verklanking van de
eerste akte. Het zal in november van
dit jaar in Augsburg door het orkest
van de Musik Hochschule onder lei
ding van Maurice Hamers worden
uitgevoerd. Shakespeare's Macbeth
was ook de inspiratiebron voor De
Heksenketel, een muziekstuk in zo
wel een versie voor harmonie, alsook
voor fanfare. Een werkstuk dat even
eens op Texel werd geboren. Een
door hem geschreven liederencyclus
voor sopraan en pianotrio naar ge
dichten van Anna Achmatova werd
door hem, samen met Russische
musici, uitgevoerd in het Sjereme-
tjevsky Paleis in Sint Petersburg, de
stad waar Achmatova zelf heeft ge
woond. Ook op Wasbe, de grootste
blaasmuziekbijeenkomst ter wereld,
die om de paar jaar in een ander land
wordt gehouden, zal ditmaal muziek
van de hand van De Boer ten gehore
gebracht. Plannen en ideeèn genoeg.
Zijn inspiratie vindt hij in boeken, ge
dichten, gesprekken, de natuur of
wat dan ook. Zo kwam A Night on
Culbin Sands, een stuk voor blaas-
orkest, tot stand na het zien van een
toneelstuk over een Schots gebied
dat in zandstormen ten onder ging.
Opstand Georgië
Grote wens van De Boer is een opera
over de opstand van de Georgiérs te
mogen maken. Al in 2000, toen hij en
eilandgenoot Pip Barnard, samen
werkten in de concertserie Muziek
Complet, werden de plannen voor
een dergelijke opera geboren. 'Pip en
ik zitten op dezelfde lijn en inspireren
elkaar geweldig. De ideale basis om
iets goeds tot stand te brengen. Het
lag in de bedoeling dit stuk te maken
in samenspraak met de WV en de
Stichting Kunst in Zee. De ideeèn
over de opzet waren echter niet eens
luidend. iedereen had zijn eigen werk
en de plannen raakten wat naar de
achtergrond. Onlangs hebben we ze
weer uit de kast gehaald en zijn er
over aan het brainstormen gegaan.
Wij hebben heel veel ideeén en er kan
zoiets moois uit groeien!' zegt hij geë
motioneerd. 'We hebben onze plan
nen voorgelegd aan As You Like It,
een stichting die indertijd in het leven
is geroepen om te assisteren bij een
andere kameropera. Er komt name
lijk, hoe kleinschalig je de dingen ook
aanpakt, financieel nogal wat bij kij
ken en de subsidievijver raakt
overbevist. Het lijkt mij het mooiste
als de WV en de Stichting Kunst in
Zee mét As You Like It de handen
ineenslaan en gezamenlijk dit project
van de grond tillen.'
Corne Timmer
Componist Bd de Boer, alias Alexander Comitas, achter de piano in zijn schuurtje in Den Hoorn. 'Ik ga mijn eigen gang op muzikaal gebied, wil niemand voor het hoofd stoten in eigen
keuzes en vrij zijn in eigen gevoel. Leven en laten leven.a
VRIJDAG 16 MEI 2003
in woest geblaf klinkt uit de wo-
ig van de familie Huysman aan
Slufterweg wanneer de bel
nkt. Een sticker op de deur van
n vervaarlijk uitziende hond en
tekst 'make his day, break in'
en het ergste vermoeden. Als
ttha Huysman, eigenaresse van
renpension en Trimsalon Texel
deur opendoet, schiet een grote
arte hond met een woeste kop
ar voren.
Om vervolgens de verslaggever een
uitermate vriendelijk onthaal te ge
ven. De kolossale reus blijkt een echt
schoothondje 'Het is een Russische
terriër met de naam Kibitka Jana',
vertelt Huysman. 'Toen we haar kre
gen, moest ze vanwege het stam
boek een Russische naam krijgen
beginnend met een K. Toen heb ik de
atlas van Rusland erbij gepakt en een
Russisch woordenboek. Kibitka be
tekent tentje en Jana rivier. Een tent|e
bij de rivier dus', grinnikt de pension
houdster, terwi|l zij liefdevol naar de
hond kijkt Hoewel het dierenpension
op het moment verschillende honden
en katten onderdak biedt, is het in en
om huis opvallend stil 'We hebben
twaalf kennels in de schuren achter
het huis, maar die zijn goed geïso
leerd, Je hoort hier niks. En als ze
buiten teveel herrie maken, dan haal
ik ze binnen, want ik wil geen last met
de buren.' Inmiddels bestaat het pen
sion aan de Slufterweg zo'n zeven
tien jaar.
Ideaal
De start van het dierenpension werd
de uit Oudeschild afkomstige Texelse
ingegeven door haar passie voor die
ren. 'Noem het een drang of een ide-
Een pensiongast wordt verwend met een
Huysman in de loop der jaren ver
zorgd. Eén klant is haar door de ja
ren heen goed bijgebleven. 'Dat was
een Texels stel dat al een teefje had
en graag een nestje wilde. Daarom
hadden ze een reu-pup gekocht om
de teef te laten dekken. Ik kreeg alle
bei die hondjes in het pension en
ontdekte dat die pup helemaal geen
reu was maar ook een teefje! Toen ik
die mensen belde om te vertellen dat-
le geen potloodje had. wilden ze dat
beest ook met meer. Die is toen te
ruggebracht naar de fokker.'
Deze week is het rustig in het pen
sion Een drietal honden heeft er tij
delijk onderdak. 'Deze is vanmorgen
binnengebracht', zegt Huysman wij
zend op een zenuwachtig blaffend
hondje dat duidelijk nog moet wen
nen aan de nieuwe omgeving. Zijn
baasje moet geopereerd worden.' De
andere twee honden in naastgelegen
hokken liggen rustig op een comfor
tabel kussen en trekken zich niks aan
van de consternatie naast hen. In de
tijdelijke opvang zit een dikke rode
kater die recent is binnengebracht
Asiel
In tegenstelling tot wat veel Texelaars
denken, is het dierenpension geen
asiel. 'We krijgen hier wel zwerfdieren
binnen, maar je kunt hier met je hond
of kat brengen als je daar van af wilt.'
Dat kan alleen in het asiel in Den
Helder.Wij zijn een subopvang, zoals
dat met een mooi woord heet.' Regel
matig worden er vooral katten ge
bracht die van huis zijn weggelopen,
of waarvan de herkomst met bekend
is. In de meeste gevallen is het baasje
snel gevonden na contact via de po
litie of een advertentie in de krant. Van
enkele 'zwerfdieren' wordt de eige
naar met gevonden. Voor deze dieren
probeert Huysman een nieuw baasje
te vinden. Vaak lukt dat binnen af
zienbare tijd. 'Ik heb enige tijd gele
den een kat gebracht in het verpleeg
huis. Daar wilden ze voor de demente
bewoners iets aaibaars. We kregen
toen een echte knuffelkat binnen, een
theemuts zoals ik die noem, en dat
was precies wat voor die oudjes.' In
de gevallen dat zwervers met kunnen
worden ondergebracht, gaan zij na
twee weken in de Texelse 'nood
opvang' naar het Helderse asiel Het
Schuthok. De Texelse pensionhoud
ster is fervent voorstander van een
chipplicht voor huisdieren.'Het is spij
tig dat die er niet is, want dat zou een
hoop misstanden voorkomen.'
Tekst en foto's
Louise van der Sluis
hier met haar Russische terriër Kibitka, ziet haar liefde voor dieren als een aangeboren afwijking.