De 'Amerikaanse' carrière van gemeentearchivaris Wil Braam
3
Texels DNA om 'roots'
Amerikaan te bevestigen
F amilieberichten
.TEXELSE
COURANT'
Meelzeef
Ezels vieren
bossiesdag
iat ik allemaal niet gedaan heb voor ik hier terechtkwam? Van
Bs. Ik was bankdirecteur, pierenspitter en weer bankdirecteur,
heb wat je noemt een Amerikaanse carrière achter de rug.
mijn ongeluk ben ik een tijdje meubelstoffeerder geweest
nu zit ik hier, onbedreigd, want niemand wil dit baantje heb-
En ik vind het prachtig!' Wil Braam - 'bouwjaar 1949, een
achtjaar' -, sinds drie jaar medewerker archief bij de gemeente
nel, vindt zijn werk verrassend interessant en graaft in de
hieven tot hij gevonden heeft wat gezocht wordt. Lang na-
tde klant het opgegeven heeft, kan er van Braam een tele-
intje komen met het eureka: ik heb het gevonden. Portret van
n onverwoestbare volhouder.
DONDERDAG 12 JUNI 2003
van De Waal. Ik reed wat voorover
gebukt omdat ik wat aan mijn ketting
morrelde en toen is er waarschijnlijk
kort een afsluiting in een bloedvat
geweest. Achteraf gereconstrueerd:
ik verloor éérst het bewustzijn en ben
toen tegen De Klos geknald, het huis
van Dirk Eelman, in de bocht bij de
kerk Gebroken heup, zware hersen
schudding. In het ziekenhuis zag ik
de Tour de Lasalle voorbij komen.
Dan kun je wel even janken. Toch zeg
ik dat ik dankzij De Klos niet de klos
manier soms uren onderweg Bij huis
remde ik door de bosjes in te rijden
Toen ik weer begon te lopen, was dat
's avonds in het donker. Ik schaamde
me. Dat gaat nu gelukkig beter, maar
langs een terras lopen of door een
zaal met zittende mensen is nog al
tijd niet gemakkelijk. Vooral omdat ik
zo geconcentreerd moet lopen. Ie
dere keer bewust mijn been vooruit-
zetten. Doe ik dat niet, dan val ik. Ik
kan dan bok niet aan wat anders den
ken of gezellig praten. Dat geeft soms
trek domineert. 'Ik wilde mijn eigen
sfeer bepalen en zo'n tafel deed me
denken aan de Twaalf Balcken. Je
moet het gezellig maken voor de
mensen. Ze moeten naar je toe dur
ven komen. Ik ben er voor de men
sen en niet andersom.' Hij wijst op
een groot schilderij, voorstellende het
Salomons oordeel, achter zijn eigen
werktafel. Ik vind het mooi en wilde
het per se hier hebben hangen. Het
doet gelijk dienst als een soort- es
cape, wanneer het gesprek niet erg
lacht, als hij de deur voor de in-
liewer opent: 'We hebben het
rgoed geschoten, we kunnen in
luin zitten.' Tijdens het interview
rdt er vaak gelachen, ondanks dat
verhaal met overal even vrolijk is.
ar Braam is een sportman in hart
neren. Om ergens te komen moet
ifzien en doorzetten, weet hij uit
aring. Door je pijngrens heen gaan
ar het gewilde doel. En vooral blij-
lachen.
ben geboren in een verbouwde
kensstal achter het huis van mijn
lotouders', vertelt hij. 'Het was vlak
de oorlog en er was nog woning-
ad, vandaar die stal. Het was op de
jaardag van mijn oma en mijn
69f eder zei: er gaat vandaag nog ze
nd larig worden. Ik ben direct al
onder begonnen dus.'
is Wil Braam geboren en getogen
Breezand. hij heeft Texels bloed
zijn aderen stromen,
lersbloed. Zijn moeder is een Ran.
vroegste datum in haar stam-
jm vermeldt het jaar 1653 en haar
xgeslacht heeft nog iets met de
ngen van doen. 'Vandaar dat ik
en leuk vind. Het is mijn grootste
ioegen met de honden langs het
vuil te struinen. Pas nog weer
leuk krukje voor mijn dochter
zonden. En zie je mijn sloot?' Op
scheiding met de tuin van de bu-
glmstert een meterslange sloot
ïdeMt koekoeksbloemen en vrolijk gele
Iters. 'Het is een goot van Texvis
zeest, van de palingkwekerij. Eerst
Bit hij dienst gedaan als glijbaan
or de kinderen en later heb ik de
(-en achterkant dichtgemaakt en
sloot van gemaakt. Ik ben er
op van ouwe dingen iets nieuws
Imaken.'
Ittikcarrière van Braam begon in
Ms 'vliegende keep' bij de
Misstigmgen in Breezand en Den
feta, waar hij in opleiding was als
(liesder. Toen hij in juli 1975 als
feman onder toenmalig direc-
IzrJJJ.van Weel - 'ja, drie keer een
|bjite ABN in de Parkstraat in Den
jlerechtkon, aarzelde hij geen
fient. 'Het was in die hete zomer.
I asfalt smolt rond de ontluch-
jjspijp van het huis op Heems-
fckstraat 5 in Oudeschild. Het huis
leigenlijk te duur voor ons en je
■twel zeggen dat de buren ons in
ti|d in leven hebben gehouden.
meelzeef die Ruud Siekerman en
rianne Ramak vonden op de
'sl'Jmelmarkt in Den Hoorn (zie be
lt vorige krant), heeft toebehoord
rf iA.C. Bakker-Bakker (81) uit Den
tg Zij gebruikte de zeef voor het
ten van meel om wittebrood,
ntenbrood en soms koekjes te
ken. De zeef is thans in het bezit
het Verzetsmuseum in Amster-
Van Corrie en Jaap Bakker kregen we
groenten en Zandee kwam geregeld
met een maaltje vis. Na twee jaar
begon Johannes Jan Jacobus met de
directeur van de vestiging in Den
Helder een groothandel in oosterse
producten en werd ik beheerder. De
samenwerking met de nieuwe baas
in De Helder liep niet zo lekker en
nadat ik in een conflict de zijde van
een klant koos, werd die er niet be
ter op. Het werd met gewaardeerd,
laat ik het zo maar zeggen. Ik heb
ontslag genomen, maar de conse
quentie was dat we ons huis - we
woonden ondertussen in de Burger
houtstraat in Den Burg - moesten
verkopen. We hebben een tijdje in
pension De Zonnestraal in De Koog
gewoond. Mijn vrouw beheerde het
pension en ik hielp mijn vader met
een verbouwing. Ik had al wel een
afspraak met Flip Duinker, met wie ik
rondjes hard liep, dat ik in het voor
jaar op zijn pierenspitmachine aan de
gang kon. Dat was heel wat anders.
Veel geleerd, veel schik gehad. Het is
geweldig op het wad, die ruimte, die
stilte. Eerst zaten we achter Utopia,
later gingen we hogerop naar De
Cocksdorp. Met laag water liep je het
wad te verkennen naar goeie spit-
gronden. We zetten dan stokken neer
om de stukken te merken, zodat we
ze met hoog water konden terugvin
den. Om te varen heb je namelijk mi-
Wil Braam: 'Het archiefwerk is ongelooflijk boelend. Ik ben er gewoon aan verslaafd.
(Foto Gerard Timmerman)
vlot of wanneer ik vervelende klanten
heb. In plaats van over het weer be
gin ik dan over het schilderij De één
vind het mooi, de ander foeilelijk,
maar iedereen kan er wel wat over
zeggen. Het verhaal is bekend.'
Sinds Braam het archief beheert, is
het bezoekersaantal ieder jaar met
dertig procent gestegen, 'Nou wil ik
met zeggen dat dat alleen door mij
komt hoor.' zwakt Braam dit gegeven
onmiddellijk wat af. 'De toenemende
vergrijzing werkt ook mee en de
ouderen van nu worden zich meer
bewust van hun afkomst.' Hij draait
zich om naar een plank en wijst: 'Kijk,
ik ben ook bezig met een eigen bibli
otheek. Al spittend kom je van die
leuke dingen tegen. Ook mensen die
hier aan het zoeken zijn, stuiten soms
op leuke dingen, die ze mij weer
doorgeven. Zo heb ik hier in de map
Genealogie de geboorteaangifte van
Afra Anna Commandeur, geboren op
21 juli 1919. Gemeenteambtenaar
A.E.R. van Frankenhuisen ging er
nogal prat op nooit fouten te maken,
maar hij vulde haar naam in op 29 juli.
Nota bene zijn eigen neef kwam de
fout op het spoor en dat heeft de man
geweten! Zo werd ook eens iemand
die een overlijden kwam aangeven
vermeld als zelf overleden zi|nde
Tien jaar later overleed hij echt, maar
het werd nooit rechtgezet in de boe
ken. Hij is dus twee keer overleden.
Ik heb legio van dit soort leuke din
gen verzameld. Kijk, hier heb je het
verhaal van een boer, die geen opvol
ger had. Op 64-jarige leeftijd kreeg
zijn vrouw toch nog een kind. Omdat
dat onmogelijk is, ben ik gaan zoeken
en zo kwam ik er achter dat hij
vreemd gegaan was met een jonge
vrouw van 29, waarvoor hij later trou
wens zijn eigen vrouw verliet. Alle din
gen die ik niet logisch vind, ga ik
nazoeken en moet je eens kijken wat
een verzameling gegevens ik al heb.
Je krijgt soms ook hele rare vragen.
Vorig jaar kwam hier een rijk Ameri
kaans echtpaar. Familie van de man
was ooit naar Amerika vertrokken en
nu wilde zijn vrouw dat ik een paar
mensen van oude Texelse geslachten
opzocht die DNA moesten leveren,
om te bewijzen dat haar man Texelse
roots had. Desnoods wilde ze dat zelf
wel even met een dokter regelen. Ik
heb maar gezegd dat zulke mensen
echt met in het archief te vinden wa
ren. Het archiefwerk is ongelooflijk
boeiend. Ik ben er gewoon aan ver
slaafd. Je moet voor dit werk een
beetje gek zijn, intelligent, verstrooid
én belangstellend.'
In de map Algemeen zit een lijst be
roepen op Texel in 1945, een verslag
van een grote veiling uit 1921 waar
bij meerdere boerderijen tegelijk ge
veild werden, regels voor brand
preventie uit 1798. Alles wat een
beetje bijzonder is, wordt door Braam
gerubriceerd en opzoekbaar opge
slagen. 'Ik vind dit prachtig werk! De
eerste keer dat ik met een Texelse
Courant uit 1896 in mijn handen
stond. Geweldig! Die krant is al door
zoveel handen gegaan. Al die men
sen. Zoiets ontroert me. Maar het is
met uit te leggen aan mensen die het
niet snappen.'
Corrie Timmer
ben geworden. Want vlak nadat ik uit
het ziekenhuis kwam, begon ik van
die rare dingen te doen en te zeggen.
Mijn jas ophangen in de wc, zeggen
dat ik panorama's ging bakken in
plaats van pannenkoeken en meer
van die dingen. Tijdens het maken
ld"
oézn
laN
nen met de ezels Lulu, Brigitte,
Cris, Casper, Steffie en Suzanne
(den vele kinderen dinsdag opmi-
il van de Ezelvereniging
ssiesdag' op de Hogeberg. Onder
genot van een drankje en een
menkoek - gebakken door chef-
Erik Scheidemann - konden de
leren de ezels aaien en met de
'en spelen. Ook de ezels deden
itegoed aan de pannenkoeken.
(Foto Henk Jen klok)
nimaal tachtig centimeter water no
dig. Als we niet konden varen, gingen
we zagers spitten. Dat gebeurde
meestal 's nachts. Mooi joh, met een
lamp erbij', geniet hij nog van de her
innering.
Het gezin Braam bleef verhuizen. Via
de Molenstraat ging het naar Oude
schild. 'We hebben maanden in ons
eigen huis gekampeerd. Ik had geen
tijd om het fatsoenlijk af te timmeren,
want Flip had intussen een nieuwe
pierenspitter aangeschaft, die ook
afgetimmerd moest worden en dat
was onze broodwinning. Dat ging
voor.'
'Ik ben acht jaar aan het pierenspitten
geweest. Tot 1988 en toen, je raadt
het nooit, werd ik wéér bankdirecteur,
's Morgens bij Fortis in Nieuw Den
Helder en 's middags bij VSB in
Heemskerk. Ze keken wel een beetje
raar naar me bij de sollicitatie. Een
baard, een ringetje in mijn oor: niet
direct het uiterlijk van een bank
directeur. Maar mijn papieren waren
goed, dus ik ben aangenomen. Nog
wel een opfriscursus gedaan natuur
lijk. Ik was er tenslotte acht |aar uit
geweest. Ik had het moeilijk. Het kli
maat was harder geworden, zakelij
ker. Het kantoor in Nieuw Den Helder
stond ook niet in zo'n prettige buurt.
Ik ben zelfs nog twee keer onder
politiebegeleiding naar huis gegaan,
omdat ik bedreigd werd nadat ik een
klant had geweigerd uit te betalen
omdat hij geen recht op dat geld had.
Na twee jaar ben ik bij een reorgani
satie door een goedkopere kracht
vervangen.'
'Ik had inmiddels een hobby: de ra
cefiets. En ik was in bloedvorm! Ik
wilde meedoen met de Tour de Las
alle. Op 5 mei 1990, een snikhete
dag, deed ik mee met de wielerronde
van een röntgen werd het ineens zo
druk achter het glas, dat ik dacht: hier
is iets goed mis. Toen kwam uit dat
ik een tumor had. Zonder die val was
dat waarschijnlijk te laat aan het licht
gekomen.'
'Toen had ik de pech dat ik na een
goed verlopen operatie een oedeem
kreeg, waardoor ik in drie uur tijd vol
ledig verlamd raakte. Ik voelde het
gebeuren en dat is een heel rare ge
waarwording. Het was heel moeilijk.
Ik voelde me zo minderwaardig. Ik
kon de kost met meer verdienen, niks.
Je hebt heel wat te verwerken dan,
maar toch heb ik nooit het idee ge
had dat het blijvend zou zijn. Ik heb
ze in Heliomare (het revalidatie
centrum in Wijk aan Zee) ook verrast.
Ik ben een sportman. Ik weet wat het
is om af te zien en ik ga door. Je zag
dat ook aan anderen. Als er een re-
validatie-uur uitviel, waren er vijf man
zelfstandig aan het trainen. Allemaal
sportlui. Die geven met op. Ik liet me
zelfs op de hometrainer vastbinden,
toen ik nog met zelfstandig kon zit
ten, om maar door te kunnen gaan.
Ik ben zo eigenwijs als ik groot ben.
Toen ik al weer wat lopen kon, wilde
ik naar buiten, maar dat mocht niet
van de fysiotherapeut. We kregen er
ruzie om. Uiteindelijk kwamen we tot
een compromis: ik moest richting
dorp lopen. Als ik dan in mekaar zou
zakken, zou het in de bewoonde
wereld zijn. Met dat aanbod kon ik
leven. In het weekend thuis zette ik
de fiets tegen het hek om een steun
tje te hebben bij het opstappen. Rem
men kon ik niet en ik kon heel moei
lijk naar links afslaan. Het was zaak
om de route zorgvuldig te plannen
om weer bij huis uit te komen. Want
als er net een auto aan kwam als ik
linksaf wilde, moest ik doorrijden of
gedwongen rechtsaf. Ik was op die
rare effecten. Loop ik bijvoorbeeld
voor iemand uit de deur door, dan
kan het gebeuren dat ik hem direct
achter mijn rug dichtdoe, recht voor
de ander zijn neus. Dat komt heel raar
over, maar het is geen onbeschoft
heid. Het lopen vergt zoveel concen
tratie dat ik die andere dingen ge
woon vergeet.'
Nadat hij uit Heliomare ontslagen
was, probeerde hij de draad van het
normale leven weer op te pakken. Hij
wilde met van een uitkering afhanke
lijk blijven en werken voor zijn brood.
Dit bleek echter geen gemakkelijke
zaak. Hij kon geen hele dag achter
elkaar werken en het werk dat hij wel
kon doen, werd hem met toegestaan,
omdat het 'onderzijn niveau' zou zijn.
Hij moest wel solliciteren aan de over
kant. 'Maar hoe moest ik daar ko
men?' Zo onlogisch allemaal. Ook
andere dingen waren met gemakke
lijk, zo niet onbegrijpelijk en zeer er
gerlijk. 'Ik kon aanpassingen in mijn
huis krijgen, een traplift van twintig
duizend gulden, een driewielerfiets.
Maar het enige wat ik wilde was een
breed bed, omdat Ik door de vele
ondersteuningkussens veel ruimte
nodig heb. Mooi niet. Ik kreeg geen
bed, terwijl dat een schijntje was van
wat ze hadden willen uitgeven. Ik
snap dat niet. Gelukkig wonnen we
bij De Bolder, waar ik intussen aan de
slag was gegaan, met zijn
zesentwintigen een prijs van hon
derdduizend in de staatsloterij. Daar
heb ik mi|n bed mee betaald.
In 1993 reed Braam mee in een door
Wielercomité Texel georganiseerde
tijdrit van 40 kilometer rond Oude
schild. Hij eindigde als 84ste. 'Niet al
te best. maar ik had mezelf bewezen
en dat was genoeg. Ik haalde toch
een tijd van 32 kilometer per uur,' zegt
hij, nog steeds met zichtbaar genoe
gen. Die zomer eindigde hij ook als
tweede in de zomercompetitie van de
Wielerclub. 'Ter illustratie: toen ik naar
voren moest komen om mijn prijs in
ontvangst te nemen, redde ik dat niet.
Zó slecht liep ik toen nog. Maar fiet
sen ging wei.'
Toen kwam de dag dat de Texelse
Courant melding maakte van het
aanstaande vertrek van Karei van
Empel, die het gemeentearchief be
heerde. Een opvolger was er niet, zo
las Braam. Dat is iets voor mij, dacht
hij, maar hoe kom ik daar? Hoe vangt
een koe een haas? Jaap Kiewiet, ver
vangend chef op De Bolder, raadde
me aan met een stronk boerenkool
achter een boom te gaan staan Kijk,
met zo iemand kan ik praten. Ik ben
er op af gegaan en eerst kon het al
lemaal met, maar om een lang verhaal
kort te maken, in maart zat ik samen
met Van Empel in zijn kantoortje om
ingewerkt te worden. In september
2000, toen Van Empel wegging,
kreeg ik officieel de sleutel. Dat deed
me wel wat! Ik ben de enige die toe
gang heeft tot het archief. Ik voelde
me gerehabiliteerd. Het vertrouwen
dat in je gesteld wordt, de erkenning.
Dat is een heel goed gevoel Mede
werkerarchief. Nee, schrijf met archi
varis, want dan krijgen we hier pro
blemen, omdat ik het juiste papiertje
met heb. Regels, weet je wel.' zegt hij
dan hoofdschuddend 'Maar het
steekt wel. medewerker...' Maar dan
weer lachend 'Ik ben hier de baas en
mijn werk is betaalde fysiotherapie,
zeg ik altijd maar. Ik blijf in beweging.'
intussen is Braam van het kleine ka
mertje beneden naar de kelder van
het raadhuis verhuisd Hij heeft zelf
de inrichting bepaald. Opvallend is
daarbij de grote leestafel, die het ver-
Nooit klagend, nooit vragend.
Je lasten in stilte dragend.
Je handen hebben voor ons gewerkt.
Je hart heeft voor ons geklopt.
Je ogen hebben ons
tot het laatst gezocht
Na een leven vol toewijding en zorg voor haar
gezin is rustig ingeslapen onze lieve moeder, oma
en opoe
Hendrica Johanna Zoetelief-Gomes
sinds 1983 weduwe van Gerbrand Zoetelief
23 augustus 1912
t 8 juni 2003
Jan en Vera
Cor en Gre
Hannegriet en Jan
Gerard en Ria
Netty en Jan
Henme en Frits
Nico en Thea
Kleinkinderen en
achterkleinkinderen
Texel, 8 juni 2003
Beatrixlaan 49, Den Burg.
Er is gelegenheid tot afscheid nemen en condo
leren op donderdag 12 juni van 19.30-20.30 uur
in het Uitvaartcentrum Texel, Bernhardlaan 147
in Den Burg.
De uitvaartdienst wordt gehouden op vrijdag 13
juni om 13.30 uur in de R K. kerk van Johannes
de Doper in de Molenstraat te Den Burg. Aanslui
tend begeleiden wij haar naar haar laatste rust
plaats op het R.K. kerkhof in Den Burg.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot samenzijn
in „De Witte Burcht", Molenstraat 19 in Den Burg.
Correspondentie-adres:
Henme van de Sande-Zoetelief,
Sluyscoog 69, 1791 WV Den Burg.
Heel bijzonder, heel gewoon, gewoon een hele
bijzondere oma.
Dag lieve oma, dag lieve opoe
Karin en Erwin
Esmée en Alicia
Petra en Danny
Rick, Laura en Jordy
Niels en Odette
Juliette
Erik en Natasja
Paul en Donen
Kirsten en Wout
Gerbrand en Christine
Jetteke en Casper
Remco en Esther
Glenn en Jerney
Jeroen
Marieke
Jasper
Cyrina en Sarawut
Marco
Met droefheid delen wij u mede dat zo kort na het
overlijden van onze zus en schoonzus Annie, nu
ook onze zus, schoonzus en tante
Rika Zoetelief-Gomes
op de leeftijd van bijna 91 iaar is overleden
N. de Boer-Gomes
R. Gomes-van Heerwaarden
Neven en nichten
Wij ontvingen het droevige bericht van het over
lijden van onze schoonzuster en tante
Rika Zoetelief-Gomes
Fam. Zoetelief
Neven en nichten
Samen plezier, samen op reis
samen een eenheid, samen eigenwijs
samen kwaad en samen goed
samen verdhet en samen weer goed
Nu verder zonder oudat doet pijn
te weten nooit meer samen te zijn
Heel onverwacht is mijn lieve zorgzame vrouw
overleden
Katrien Buitenhuis-Roeper
O 16-5-1929 t 10-6-2003
Dirk Buitenhuis
Burgerhoutstraat 16
1791 ED Den Burg
Katrien is thuis.
Zaterdag 14 juni is er van 13.30 tot 13.55 uur ge
legenheid tot condoleren in de N.H. kerk, Hoger-
eind 2 te De Waal.
Aansluitend nemen we om 14.00 uur afscheid van
Katrien in bovengenoemde kerk, waarna we haar
begraven in het familiegraf op het kerkhof.
Liever geen bezoek aan huis.
Onze vriendin van vroeger en altijd zo gebleven.
Katrien
is er niet meer.
We zullen haar echt missen!
Dik, heel veel sterkte!
P. v.d. Vis-Eelman
Joop en Tine Saalmmk-Eelman
Langs deze weg danken wij u voor de warme belang
stelling, in welke vorm dan ook, die wij mochten ont
vangen tijdens zijn verblijf in het verpleeghuis en na
het overlijden van mijn lieve man, onze vader en opa
JACOB SCHRAAG
Het heeft ons goed gedaan.
Wij zijn u daar heel dankbaar voor.
D. Schraag-de Porto
Kinderen en kleinkinderen
Den Burg, juni 2003
Langs deze weg willen wij iedereen hartelijk bedan
ken voor de aanwezigheid en de vele kaarten en at
tenties die wij mochten ontvangen bij ons 40-jarig
huwelijksfeest.
Mede door uw felicitaties is het een voor ons onver
getelijke dag geworden.
Hannie en Cor Veeger
Johan v.d. Star ivortne Steenpoorte
trouwen vrijdag 27 juni om 14.30 uur in het gemeen
tehuis van Den Burg.
Het feest wordt gevierd op Schorrenweg 24.
Vanaf 19.30 tot 20.30 uur kunt u hen feliciteren.
Seringenlaan 16
1783 EB Den Helder
Cadeautip: Lr.