Organische architectuur al lang geen nieuwkomer meer
iebouwen waar je
niet omheen kunt
Opgelucht en verfrist terug naar de wei
hXhLSE Q couRANT
Voortbestaan
IMV-project
verzekerd
Auto in sloot
Wie kende Rezo?
Noodcamping
kostendekkend
Slagerij Dros
in de prijzen
v>/>0
TCVCÏ CC /^l DONDERDAG 12 JUNI 2003
let voorgenomen plan tot afbraak en nieuwbouw van het 'Hutje op
hei' heeft nogal wat beroering gewekt. De Texelaars zijn min of
leer vergroeid met het vertrouwde uiterlijk van het Hutje, al heeft
et gebied rondom en ook het huisje zelf, de laatste paar jaren een
igrijpende gedaanteverwisseling ondergaan. Evenwel, gevoelsma-
I bleef het Hutje het Hutje. Waarom moet het nu ineens wijken voor
j'n modern geval, vragen velen zich af. Zo'n organisch ding? Waar
taat de term organisch eigenlijk voor?
'9
lamsche architectuur is een ex-
ssieve stroming die al in het be-
van de twintigste eeuw tot ont-
keling kwam, tezamen met onder
de Jugendstil. Maar waar deze
imingen al lang verdwenen zijn,
qkkelt de organische architectuur
nog altijd. Hoe kan daP Waarom
deze bouwstijl zich overeind
men houden? Misschien moet het
woord worden gezocht in de ma-
van denken die met deze stro-
samenhangt. Meer dan bij de
litionele architectuur zoekt de or-
ische architectuur naar een even-
ht tussen de eisen die aan een
jouw gesteld worden, de belan-
van de omgeving en het wel-
rnden van de mens in die omge-
Voorbeeld hiervan is het
jldkantoor van de Gasunie in Gro-
gcn, waarin architectuur, beeld-
mkunst en tuinarchitectuur tot
geheel verenigd zijn. Ook het
gebouw in Amsterdam is een
irbeeld van het samengaan van
m,kleuren materiaal. De geïnte-
seerde bezoeker van de tèntoon-
llmg over orgamste architectuur
momenteel in de Beurs van
dage is te zien raakt onder de in-
jk van de veelheid in vormen en
uien in binnen- en buitenland,
eial ter wereld staan gebouwen
volgens het principe van de orga-
che architectuur gebouwd zijn.
tbjzondere hiervan is, dat er niet
één vastgestelde vorm is. leder ge
bouw is tot stand gekomen in samen
hang met het omringende landschap.
In vergelijking met landen als Zwitser
land en Oostenrijk kent het Neder
landse landschap maar weinig reliëf
Nederland moet het doen met het
samenspel van water, lucht en licht,'
waardoor weer heel andere ontwer
pen ontstaan zijn.
Apenrotsarchitectuur
Wat heeft de argeloze wandelaar in
de Dennen, die het Hutje in zijn hart
heeft geslpten aan dit verhaal? Bo
vengenoemde voorbeelden van
bouwkunst mogen dan leuk of niet
leuk zijn voor die bepaalde plek, maar
is dat een reden om ook op Texel in
eens zo 'vreemd' te gaan bouwen?
Moeten we, juist om het eigene van
Texel, waar de toerist op af komt, met
blijven bij onze groen geschilderde
houten gevels en karakteristieke
schapenboeten? Wordt het werkelijk
karakteristieke, het eigene met in de
eerste plaats bepaald door het land
schap en pas in de tweede plaats
door de bebouwing? Wie echter met
open ogen een rondje over het eiland
gaat, zal kunnen vaststellen dat er de
laatste jaren op diverse locaties op
Texel al bouwwerken volgens het
principe van de organische architec
tuur zijn verrezen. Gebouwen die
soms in eerste instantie 'positieve ir
ritatie' opriepen, maar die intussen
als behorend bij die specifieke plek
geaccepteerd en zelfs gewaardeerd
zijn. Eigentijdse architecten als
Ronno Honingh uit De Koog en Jan
Pelgrim uit Den Burg hebben gebou
wen doen verrijzen, die met altijd een
vertrouwd Texels gezicht laten zien
Maar wat is een Texels gezicht? Staat
er een datum voor dat gezicht of
groeit het gezicht mee met de tijd?
Anders dan bij een mens, die steeds
ouder wordt, een ouwe kop krijgt,
vernieuwt en verjongt de tijd en daar
mee zijn gezicht. Samengaan van
oud en nieuw, van vertrouwd en an
ders. hoeft elkaar met te bijten Ze
ker niet als met respect naar de om
geving wordt gekeken. Als vorm,
kleur, materiaalkeuze en afmetingen
de locatie niet verstoren Niet ieder
een zal het met deze stelling eens
zijn, getuige de reacties op het Hutje.
Vegetatiedak
We zijn op zoek gegaan naar een
paar voorbeelden om een idee te
geven van wat er zoal op Texel al aan
organische werken is gerealiseerd.
Een typisch voorbeeld is het woon-,
kantoorgebouw bij camping De
Shelter aan de Boodtlaan (archi-
tectenburo Honingh) in De Koog. Qua
vorm en kleur vormt het gebouw een
harmonisch geheel met de omge
ving. In de lijnen van het gebouw
herkent men de golving van het om
ringende duinlandschap. Het
vegetatiedak met zijn mos en sedum
oogt vriendelijk en ook de kleuren van
het gebouw zijn terug te'vinden in de
omgeving. Iets heel anders is het
RST-gebouw op camping Koger-
strand. Hier geen zachte kleuren en
golvende lijnen, maar de frisse uit
straling van een strandomgeving. Wie
de lijnen in de gaten houdt, ziet hier
de vrijheid van het strand met zijn
gekleurde zonnekoepeltjes, wind
schermen en ruimte terug in de vorm
geving van dit vrolijk aandoende ge
bouw. Of is het toch een verdwaald
wangedrocht dat met thuishoort in de
Texelse duinen? Ronno Honingh: 'Wij
hebben er bewust voor gekozen het
ontwerp te verankeren in de situatie.
In de locatie, een moderne bad
plaats. De vorm te integreren in het
landschap. Als je voor, wat wij wel
apenrots architectuur noemen zou
kiezen, dan zou je in deze situatie met
een soort plaggenhut moeten aan
komen. Dat is twee keer niks. Het
gebouw dat er nu staat is visueel
behoorlijk aanwezig en toch niet te
groot Maar vergis je niet: qua
gebruiksruimte staat hier een com
plete sporthal met een inhoud van
2500 kuub. Door de vormen en
gebruikerswensen met zorg in te pas
sen kon het gebouw op deze manier
ontstaan Door het maken van
bewegings- en oppervlakte diagram
men komt een ontwerp tot stand. Je
denkt na over de stromingslijnen, hoe
beweeg je je in een gebouw. Wat
betreft het rood van de buitenkleur
hadden wij liever een andere verf
soort gezien, één die langzaam zou
verzepen naar vaalrood en daardoor
nog meer het zoute, het agressieve
van de zee zou uitstralen. Maar dat
is dan een keuze van de eigenaar.'
Ook het eigen woon-, kantoorge
bouw van Honingh ademt met de
klassieke vorm. 'Het is een gebouw,
waar je niet omheen kunt. Heel wat
mensen staat er letterlijk en figuurlijk
bij stil. De één vindt het mooi en de
ander spuuglelijk, maar er wórdt over
gepraat Het wekt op zijn zachts ge
zegd flink wat 'positieve irritatie', laat
ik het zo maar zeggen. Ik vind dat het
past bij een badplaats als De Koog.
Met zijn kleuren van lucht en zee, de
gebogen dakvorm die naar de duinen
verwijst, de schuin oplopende lijnen
van de balustrade die een gevoel van
vrijheid, van wegvliegen suggereren.
Kijk je naar het ING-gebouw op de
Groeneplaats in Den Burg (ook een
ontwerp van architectenburo
Honingh). dan kom je uit op een heel
ander ontwerp, een gebouw met een
steviger karakter. Op een plein als de
Groeneplaats horen hoge huizen van
stedelijke kwaliteit, met expressieve
lijnen en stevig metselwerk.'
Jan Pelgrim vertelt over de vormge-
ln het interieur van het Maartenhuis komen de organische vormen het sterkst naar voren.
ving van het huidige Maartenhuis, de
antroposofische Camphill woon
gemeenschap voor mensen met een
verstandelijke handicap en hun bege
leiders, aan de Ruyslaan. Een project,
waarbij hij al sinds 1987 als architect
betrokken is. De nieuw te bouwen
woon-, werkhuizen moesten worden
gebouwd volgens de antroposofisch
organische bouwvisie. Antropo
sofisch organisch bouwen gaat nog
een stapje verder in het bekijken van
de helende werking die gebouwen en
omgeving op de mens hebben. Het
principe wij vormen de omgeving en
de omgeving vormt ons in ons gees
telijk en lichamelijk welbevinden komt
in de gebruikte natuurlijke materialen
en in de 'levende' bouwvormen van
met name het interieur hier nog ster
ker in naar voren dan in andere orga
nische bouwvormen. Nergens in het
Maartenhuis zal de bezoeker een
rechte gang aantreffen, of een vier
kante of rechthoekige kamer. Iedere
kamer is anders van vorm. Vanuit de
gedachte dat een vertrek moet leven
en vanuit iedere hoek een ander ge
voel kunnen oproepen, naar gelang
de passiviteit of activiteit die op dat
moment aan de orde is. Opvallend is
hierbij het plafond in de weefkamer
met zijn wel heel bijzondere vlak
verdeling en rustgevende lichtinval;
gericht op de creatieve arbeid die hier
verricht wordt. Licht is het credo, veel
licht en contact met de levende na
tuur buiten. Bouwtechnisch kon het
lichtprincipe in de gangen niet door
gevoerd worden, waardoor deze wat
somber ogen. De bewoners en hun
begeleiders zijn van het begin af be
trokken geweest bij de tot stand-
koming van de gebouwen. Uitgangs
punt was de herkenningspunten van
het Texelse landschap in de vormge
ving toe te passen: de golfslag aan de
kust, de vorm van de stuifduinen, de
contouren van afgeschoren bomen
aan de bosrand en het wuivende riet.
Tijdens een aantal creatieve avonden
heeft men door middel van klei-
modellen, tekeningen en waterverf-
schilderijen gevoelsmatig weergege
ven hoe de woonomgeving er moest
komen uit te zien. Uiteindelijk is aan
de hand hiervan en in samenwerking
met Piet Ruyssenaars uit Zeist, door
het kantoor van Ronno Honing is gebouwd volgens de uitgangspunten van de orga-
*e architectuur 'De één vindt het mooi en de ander spuuglelijk, maar er wórdt over
iL'
Het onlangs geopende gebouw op de passantenhaven in Oudeschild is een uitgesproken
voorbeeld van organische architectuur in al zijn facetten.
Het kantoor van de RST op camping Kogerstrand heeft de uitstraling van een strand
omgeving.
Jan Pelgrim een stedebouwkundig
plan ontworpen op basis waarvan de
huidige bebouwing is ontstaan. Ook
de mnchting van het terrein rondom de
gebouwen is volgens hetzelfde prin
cipe aangelegd. Volgens Pelgrim zijn
er in de afgelopen jaren mensen van
uit het Maartenhuis in staat geweest
door te stromen naar een vorm van
zelfstandiger wonen, mede dankzij de
helende werking van de omgeving
Passantenhaven
Last but not least nemen we een
kijkje op de passantenhaven in Oude
schild, waar het clubhuis (RH) wel het
meest uitgesproken voorbeeld is van
organische architectuur in al zijn fa
cetten. Zowel aan de buiten als aan
de binnenkant is de gedachte hier tot
in de perfectie doorgevoerd. De gol
vende daklijnen corresponderen met
de eeuwige golfbeweging van het
aangrenzende water. De trappen naar
de lagergelegen benedenverdieping
lopen als loopplanken langs de zijge
vel van het gebouw. Wie het gebouw
betreedt komt voor nog meer verras
singen te staan: op de glanzende
beukenhouten vloer van de centrale
ruimte waant men zich op een heus
scheepsdek, terwijl schuine, als mas
ten ogende pilaren de glazen zijmuur
naar het water ondersteunen. Ook de
^er^ajjejTLjiijrtej met zijn diepzee-
blauwe vlóert>edel<king en de ronde
patijspoortachlige ramen, het kan
toor met het scheepsinterieur zijn
totaal geïntegreerd in de locatie.
Honingh: 'Bij het ontwerpen proberen
wij doordachte, maatschappelijk ver
antwoorde keuzes te maken waar
iedereen beter van wordt.' Het is aan
de lezer om uit te maken of de orga
nische ontwerpen zoals die nu al op
Texel aanwezig zijn en die nog zullen
verrijzen, ook inderdaad dat gevoel
geven.
Tekst en foto's Come Timmer
P5 %eerd kijken sommige kinderen naar de docenten die muziek maken tijdens de voorspeelochtend op de Muziek- en Dansschool.
'uziek- en Dansschool is in ie-
Seval voor de komende drie
wijaren verzekerd van het
^bestaan van het IMV-project,
'ekonderwijs voor de basis-
»ol.
f'en tekenden vertegenwoordi-
ran alle basisscholen en de
«school een contract waarin
'bat Instrumentale Muzikale Vor-
I ben structurele plaats in het
j ^/ijs krijgt. Bij het IMV-project
be kinderen van groep vijf op
"T10' muziekinstrumenten te be
lcontract |s 00k vastgesteld dat
icholen, de muziekschool en
«nte ieder een financiële bij-
leveren. De scholen betalen
J "b, de gemeente betaalt de
T™centen en de muziekschool
betaalt de rest van de kosten De
overeenkomst gaat met terugwer
kende kracht in op 1 augustus 2002.
In het schooljaar 2004/2005 wordt
het project geëvalueerd en bepaald
wat er verder mee gaat gebeuren.
Vorig Jaar stond het project, dat in
1999 werd opgestart, op de tocht
toen de gemeente moest bezuinigen.
Het college had voorgesteld de jaar
lijkse subsidie van €23.000,- in drie
jaar tijd af te bouwen Dat voorstel
riep veel protest op bij de basisscho
len, de muziekschool en de politieke
partiien.
De ondertekening van het contract
volgde nadat in de Voorspeelzaal van
de muziekschool een muzikale
voorspeelochtend voor kinderen van
de groepen vier was gehouden. IMV-
docenten lieten de kinderen horen en
zien uit welke instrumenten zij ko
mend schooljaar kunnen kiezen. Ook
werden liedjes gezongen die de kin
deren op school hadden ingestu
deerd. Het was de eerste keer dat de
voorspeelochtend werd gehouden.
(Foto Joroer van H.ittum)
'We willen het zo wat meer inbedden
in het onderwijs', aldus directeur
Maaike Deckers. De kinderen krijgen
volgend schooljaar twee keer vijftien
lessen op twee verschillende instru
menten. De lessen worden afgeslo
ten met presentaties op school.
Een 30-jarige vrouw uit Oudeschild
is zaterdagmiddag met haar auto
in de sloot naast de Hallerweg ge
reden.
De vrouw, die op weg was van Oude
schild naar Den Burg, moest uitwijken
voor een trekker. Via de berm ge
raakte ze met de wielen in de sloot.
De vrouw liep geen verwondingen op,
de auto raakte beschadigd. Takel-
bedrijf Schoenmaker haalde de wa
gen uit de sloot. De bestuurder van
de trekker heeft volgens een woord
voerder van de politie niets in de ga
ten gehad van het ongeval.
Op de Hallerweg is het de laatste
maanden een stuk drukker vanwege
de afsluiting van het Schilderend. De
bermen hebben daaronder te lijden,
omdat auto's elkaar met makkelijk
kunnen passeren op de smalle weg.
Sinds kort wordt er gewaarschuwd
voor gevaarlijke bermen.
Eén van de Georgièrs van het 822ste
infanteriebataljon dat in 1945 op
Texel was gelegerd was Rezo
Natsharashvili Rezo (geboren in
1910) was toen 35 jaar oud en over
leed vrij plotseling in 1949. Zijn zoon
Raul vond tijdens de daarop vol
gende opruimwerkzaamheden pa
pieren uit de oorlog, waaruit bleek dat
zijn vader op Texel had mee
gevochten in de Georgische opstand.
Omdat hij van zijn vader weinig over
die periode heeft gehoord, wil zoon
Raul graag in contact komen met
mensen die zijn vader hebben ge
kend of meer over hem weten te ver
tellen. Wie denkt meer over Rezo
Natsharashvili te weten, kan contact
opnemen met Fietje Quaedvlieg,
Pastoor Rayenstraat 17, 6137 VT
Sittard, tel. 046-4515405, e-mail:
sojoroki@home.nl.
Gasten die deze zomer op de
noodcamping terechtkomen, gaan
anderhalf keer het gemiddelde ta
rief betalen dat door de Texelse
kampeerbedrijven in rekening
wordt gebracht. De prijsaanpas
sing is één van de maatregelen om
de noodcamping kostendekkend
te maken.
Om te bezuinigen stelde het college
aanvankelijk voor de noodcamping te
sluiten Toen dat verzet opriep, werd
afgesproken de kostenpost
(€25.000,-) wel te schrappen, maar
de noodcamping wel open te houden
door de exploitatie neutraal te laten
verlopen. Afgezien van de tariefs
aanpassing wordt de opening be
perkt tot vier weken, van 12 juli tot 9
augustus, wat een flinke kosten
besparing oplevert De jaarkosten
voor onderhoud en exploitatie van
het terrein worden evenredig toege
rekend aan de noodcamping en
Modelvliegclub Texel, die gebruik
maakt van het terrein. Andere maat-
regel is kampeerbedrijven €10.- te
laten betalen per doorverwijzing
vanaf de noodcamping, voor zover er
meer dan drie nachten van het betref
fende kampeerbedrijf gebruik wordt
gemaakt.
Slagerij J. Dros uit Den Burg ontving
van het Kwaliteits Bewakingsbureau
voor Levensmiddelen (KBBL) uit
Wijhe een 9,2 voor het rundergehakt
De inspectie bezocht de winkel op
een onverwacht moment en beoor-
deelde kwaliteit, versheid en hygiëne.
Overal op Texel zijn de schapen-
boeren druk bezig hun dieren van hun
warme winterjas te ontdoen Zwaar
werk, zeker in de broeierige hitte van
de laatste dagen, maar de schapen
varen er wel bij. Ook Herman Bar-
horst van de Oosterenderweg heeft
enkele dagen lang stevig doorge
werkt om zijn schapen een luchtiger
outfit te geven Fotograaf en verslag
gever Corrie Timmer kwam de vee
houder tegen toen hij zijn laatste op
geluchte en verfriste koppel naar de
wei terugbracht.
