Jeruzalem van het noorden' in ban Germaanse Goden
Oosterend gehuld in
feestelijke nevelen
TEXELSE /couRANT
Oosterend
Present:
terug naar 1959
DINSDAG 15 JULI 2003
i
a 82 ts? m
«K<i: :x«r '-ii.
yi? <^wri]
Oosterend, een dorp van plusminus 1100 inwoners, amper een
stip op de wereldkaart, maar groot in het kleine, maakt zich op
(00r een spektaculair feest dat éénmaal in de vijf jaar wordt ge-
,ouden: Oosterend Present. Een jubileumfeest deze keer. Voor
je tiende maal is het dorp present. Jong en oud, klein en groot
,jjn ingeschakeld om van dit tweede lustrumfeest een groots
ipektakel te maken.
mta Drijver aan het werk in de kelder van dorpshuis De Bijenkorf, die is veranderd in een
listere werkplaats vol uilen, spinnen, kogelvissen en vleermuizen. Tegen de wanden de
fielpenkettingen voor de onderwaterwereld van het Robbepad. 'Er komt ook nog een
I, maar dat moeten ive nog opduiken,aldus Janneke Daalder-van der Vis.
vreemdeling die de laatste weken
avonds een rondje door Oosterend
lopt. zal ongetwijfeld de indruk krij-
=n dat het hier een dorp van hard-
«kende mensen betreft. Van alle
anten klinkt hamergeklop, het geluid
ren boren, snorrende naaimachines
haastige voetstappen van jach-
ande mensen, gaande van buur naar
uur Wat is hier aan de hand? Te zien
as er nog weinig, maar daar is de
ratste week verandering in geko-
■en Buspassagiers zien bij de halte
dorpshuis De Bijenkorf aan de
lolderstraat het eerste teken van de
,p handen zijnde festiviteiten. Een
aar dagen lang zijn Marjan Brouwer
n Marja kooger bezig geweest om
Éithema van de straat 'In de neve-
r'opde abri aan te brengen. Ons
enlsuumg geldt ook in Oosterend.
li schilderingen worden aange-
«hl met restanten verf uit de
star. Dat beits en gewone verf el-
rsoms een beetje bijten, doet aan
resultaat mets af. Kooger bekijkt
isen afstandje hoe de door haar
jeSeelde boom oogt en zegt dan
vriend: 'Ik denk dat ik de ogen
sshialrood maak. En er mist nog
nf.mker, zwart of zo.' Waarna ze
èbje versleten spons weer ter
ïïdreemt en lustig begint te sme-
suretde druipende verf. Brouwer,
aide andere kant werkt, heeft
(Kabouterboek van Rien Poortvliet
Bigeslagen naast haar liggen. De
«rhem geschilderde trollen zijn
na voorbeelden van wat zij voor
|enheeft met het thema. 'Hebben
Naar buiten gelokt door het mooie
weer, werkt een grote groep buurtbe
woners in de speeltuin naast het
dorpshuis aan allerlei griezels: vleer
muizen, kogelvissen, uilen en heksen.
De éen zaagt, de ander schuurt en
onder het genot van rondgaande
kannen koffie en thee krijgen de ver
vaardigde attributen aan de tatel een
passend kleurtje. De uilen, er komt
een heel uilenbos, zijn voorzien van
echte veren, afkomstig van de kippen
van Kees en Janneke Daalder. 'Voor
tijdig geruimd.' grapt een Mulder-
straatbewoner. Vanaf begin juni ligt
het werkschema op twee vaste avon
den per week, maar ingaande deze
week, nu de feestdatum met rasse
schreden dichterbij komt, wordt het
wil. De buurt Robbepad, Mulder
straat, 't Hof en Botterstraat, houdt
vanaf Oosterend Present 1993 jaar
lijks in juli een grote barbecue, waar
bij al gauw een zeventig, tachtig
buurtbewoners acte de présence
geven.
Kwallen en kokkels
Verder wandelend door Oosterend
komen we bij het Robbepad, dat
Onderwaterwereld als thema heeft.
Grote kwallen van papier-maché krij
gen meterslange tentakels van aan
lange draden geregen kokkelschel
pen. Een geduldwerkje dat veelal
door ouderen thuis is1 erricht. leder
een wordt ingeschakeld en op zijn
vaardigheden en materialen aange
sproken. Moeders met kleine kinde
ren verenigden het nuttige met het
aangename. Van het strand komend
kwam ook stevast een emmertje
kokkels mee terug naar Oosterend.
'Er komt hier ergens ook nog een
wrak te liggen, maar dat moeten we
nog opduiken,' lacht Janneke Daal
der.
In de Vliestraat bouwt men aan een
Middeleeuwse toegangspoort, com
pleet met kantelen. Een ander op
merkelijk project zijn de 180 geel,
blauw en rode vlaggen, die de hele
wijk met postcode 1794 gaan omsin
gelen. Om de honderd meter van
deze achttieneneenhalve kilometer
lange grens komt een vlag te staan.
In de Schoolstraat staat een grote
kudde schapen onder een afdak te
wachten op de finishing touch van
hun wollen jassen. Overal zijn men
sen bezig hun huizen op te knappen,
want het dorp moet gnap voor de
dag komen. Lida Vlaming zit
donderdagavond om half tien nog op
haar knieën op de beroemde en pas
gerestaureerde hoge stoep van haar
huis. Ze voorziet vol overgave haar
verinneweerde deurpost van een
nieuwe laag witte verf. 'Het moest
toch gebeuren en dan is Oosterend
Present een goede stok achter de
Op het plein bij de Koopmannen is vrijdagavond met man en macht door de mensen van het Achtertune een dorp neergezet, de decorstukken van het spel van 1993 De bekisting op
de voorgrond knjgt net voor het feest nog een 'aardenaankleding, om er een echte tuunwal van te maken.
dorpstafereel verder uit te bouwen
met een tuin vol lelies.
Eigen volk
Er is iedere avond wel ergens wat te
beleven in de aanloopweken naar het
feest. Vrijdagavond vonden op het
land naast het voetbalveld de laatste
repetitie plaats voor de generale. Nog
zonder decors, zodat van de onwe
tende toeschouwer êen beetje inle
vingsvermogen werd gevraagd Zo-
aanpoten geblazen en zijn de straat
bewoners iedere avond in touw. Ver
velend? Nee, wel druk. Maar met el
kaar ook weer reuze gezellig. Door
het eendrachtig samenwerken wor
den banden gesmeed, die nog vele
jaren kunnen voortduren. Er ontstaan
deur.' Een mening die door velen in
het dorp wordt gedeeld. In de
Koetebuurt wordt gewerkt aan een
sommeltjesbar. Erik van der Spek van
Staatsbosbeheer bezorgde de buurt
bewoners een paar flinke stammen.
'Ja, wij hebben zo onze connecties,'
fl W|
C r.
vepoort in de Vliestraat krijgt onder de
vorm.
handen van Kees Eelman, Ger Beens, Wieb van den Berg en Harry van de Wetering al een
ut nog wat viesgroen en viesbruin?
'beetje snotterig kleurtie jongens,
lifaar smerig is. Met ons thema
ri Sen we in op het Spel.' legt ze dan
g- 'Voorde mensen die terugkomen
ie 1 het Historisch Spel, met hun
at W nog in de godenwereld van
ton en Donar, vormt onze straat
lijn 'nevelen' een soort
Wgsgebied.'
vriendschappen voor het leven, ge
tuige het verhaal van Annelies Schoo.
Ze doet hierover verslag in een co
lumn van de te verschijnen feest-
krant. Ook Ger Beens. krap zes jaar
geleden uit Amersfoort naar Ooster
end verhuisd, voelde zich door de
Oosterender gemeenschap zo harte
lijk binnengehaald, dat hij, al krijgt hij
een miljoen, er nóóit, nóóit meer weg
'fewer legt de laatste hand aan een vervaarlijke trol In de abri aan de Mulder-
lacht Ruud Timmer. 'Ter plekke heb
ben we de stam overlangs doormid
den gezaagd. Mooi barretje hè? Dat
was iets dat we met het vorige feest
misten; een ontmoetingspunt. Als je
een bakkie wou, moest je naar huis
en nu kan straks iedereen hier aan
schuiven. Misschien gaan we er als
buurt ook wel samen ontbijten. We
zien wel. Hoe vind je onze
amirapaaltjes?' wijst hij op de in
sommeltjes veranderde straat
obstakels. 'Nee. dit is geen vanda
lisme, dit valt onder het hoofdstuk"
gewoon leuk.'
Lelies
Op de parkeerplaats van de Koop
mannen aan het Achtertune wordt
tegen middernacht nog gewerkt aan
een de oprichting van een dorps
tafereel. Hiervoor worden decors
tukken gebruikt die bewaard zijn ge
bleven van het vorige feest. De klok
slaat twaalf ten teken dat de werkdag
nu toch wel echt voorbij is. 'Maar ja,
als je lekker bezig bent, wil je door
gaan,' zegt de jongste van de drie
Aries. Door de buurt is avondenlang
gewerkt aan de houten bekisting, die
de binnenkant van een tuunwal moet
gaan vormen voor bij het dorp. Aan
de vooravond van het feest zal het
houten geval met zoden bekleed
worden voor de juiste uitstraling
Als we de avond daarop nogmaals
langskomen, is men druk bezig het
om een wel heel vernuftige oplossing,
die de decorbouwers dan ook heb
ben weten te vinden. Hoe? Dat blijft
nog even een verrassing.
Bier en-vis
Niet iedereen leeft even enthousiast
mee met de voorbereidingen. Een
paar gezinnen onthouden zich stee
vast van deelname. Een Oosterender
die niet met name genoemd wil wor
den. sprak zijn bezorgdheid uit over
eventuele zuippartijen en de mogelijk
De voorverkoop van de houten
maaltijdbordjes is nog in volle gang.
Dorpstroubadour Rob Manse heeft
het Oosterender lied, enige feesten
geleden geschreven door de
Oosterendse Hendrien Slik-Stark,
weer tevoorschijn gehaald. Het zal
tijdens de maaltijd diverse keren zal
worden aangeheven.
Genieten
Ook de buitenwijken maken zich op
voor het feest. Bij alle toegangswe-
als altijd hebben de schrijvers van het
stuk, dit keer Ina Schrama en Arjan
Trap, het spel zo geschreven dat ie
dereen die wil er aan mee kan doen.
Voor iemand die slecht ter been is is
er altijd nog wel een plekje op een
bankje (of voor een baby in een rie
ten mand) ergens voor een hut of
burcht. Dit is tekenend voor de saam
horigheid onder de Oosterenders: het
feest is voor allemaal. Zo ook de rol
verdelingen van het spel. Ina
Schrama: 'We proberen bewust ie
dere keer weer andere mensen voor
de hoofdrollen te zoeken Hier en
daar zou het gerust wel wat beter
kunnen, als we een meer professio
neel iemand zouden inschakelen,
maar daar gaat het ons niet om. We
spelen ons eigen spel, met onze ei
gen mensen.' Over het veld schalt de
stem van Wodan, te vuur en te
zwaard, sommeltjes rennen met de
Negen Nobele Waarden (waarheid,
trouw, moed, waarheid,..), een ge
schenk van de goden, die zij de men
sen ontstolen hebben, over het veld,
waarna grote onrust op aarde ont
staat. Het is het verhaal van de
schepping van de aarde, ontleend
aan de Edda, het boek van de Ger
maanse mythen. Volgende week, tij
dens de generale op het echte speel
veld aan de dijk bij de Genteweg,
zullen ook de decors opgesteld
staan. Decors waar men zich niet met
een jantje-van-leiden heeft afge
maakt, als we de bouwers mogen
geloven. Ook nu weer hebben de uit
voeringen hiervan, de nodige hoofd
brekens gekost: hoe verplaatsen bij
voorbeeld de schikgodinnen zich als
zij de mensheid bezoeken om hun
godsgericht uit te spreken? Dit vroeg
Bart van der Veer, Erik Vonk en Ruud Timmer maken van een oude es uit de Dennen, een
cadeau van SBB, een Sommeltjesbar.
daaruit voortvloeiende nare gevol
gen. 'Ik hoorde al van mensen die hun
rekeningen in bier uitbetaald willen
hebben, straks op het feest. Moet dat
nou zo? Als er gerotzooi van komt en
vader en moeder gaan uit elkaar, zijn
de kinderen de dupe. Van mij hoeft
het niet, dat feestHij behoort tot de
weinigen, want haast iedereen is in
de weer om er iets moois van te ma
ken. Er doet een verhaal de ronde
over balen stof, die door schepen van
de kottervloot in de netten naar bo
ven zijn gehaald. Dezelfde kotters,
die ook nu weer voor de benodigde
vis zorgen, die straks bij de grote
maaltijd in de smalle straten van het
dorp genuttigd zal gaan worden. Di
verse diepvriezers zijn al tot de nok
gevuld om de voorraad te herbergen,
die nodig is om alle, in kostuum ge
stoken, gasten royaal te voorzien.
Tijdens het feest van 1998 werden er
zo'n 2500 vissen verorberd. En nu?
gen tot het postcodegebied 1794
komen fraaie erepoorten te staan.
Aan de Genteweg, nabij boerderij De
Goede Verwachting, komt een voor
stelling te zien van de dijkdoorbraak
uit het laatste historisch spel: 'De
rampspoed over de Douk'. Buurt
schap Oost krijgt een eigen feesttent,
waar de Oosters als eersten het feest
zullen verwelkomen met een geza
menlijk ontbijt. Vanuit de schuur van
Herman en Annette Barhorst komen
af en toe feestelijke geluiden als de
Oosterenders bezig zijn hun deel aan
de feestvreugde gestalte te gaan
geven.
Slotvraag aan Ina Schrama: jij en
Arjan zijn nu al zoveel maanden heel
intensief met het spel bezig. Komen
het spel en al die voorbereidingen je
zo langzamerhand met de keel uit?
'Nee,'zegt ze met overtuiging. 'Weet
je, alles komt in hele kleine segmen-
tjes op je af. En soms denk je dat je
er gek van wordt en dat het nooit
goed komt. Maar iedere keer laat ik
zo'n klein stukje op me inwerken en
dat beleef ik dan heel intens. Er ko
men steeds meer stukjes klaar en ik
geniet van ieder stukje. Straks met de
grote opvoering tijdens het feest gaat
het allemaal te snel is mijn ervaring.
Er is dan zoveel drukte en floep! (ze
maakt een veelbetekenend gebaar
met haar hand), het is voorbij. Ik ge
niet nu van ieder ogenblik.'
Tekst en foto's Corrie Timmer
De buurtbarbecue op het feest van 1993 van Mulderstraat, Botterstraat en Robbepad is zo goed bevallen dat hij sindsdien een jaarlijks
vervolg heeft gekregen.
Oosterend Present is ontstaan uit
een initiatief van een groep Oost
erender ondernemers, die het
dorp nieuw elan wilden geven. In
1959 staken zij de koppen bij el
kaar en kwamen tot het ambiti
euze plan voor een groot drie-
daagsfeest De naam Oosterend
Present kwam uit de koker van
Cor Bremer sr., de schilder. De
ondernemers kregen de dorpe
lingen en masse mee en iedereen
kwam in actie om het dorp zo
feestelijk mogelijk te presenteren.
Dennengroen en duizenden pa
pieren roosjes, met als grootste
attractie de volksspelen, waar
aan enthousiast werd meege
daan. Maar waar het om ging,
was uiteindelijk de presentatie
van wat het dorp aan
ondernemerschap te bieden had.
En dat was niet weinig. Een
greep uit het verslag van deze
krant, waarin wordt vermeld dat
Timmer's Bakkerij 'slagroom
hoorns verkocht zo groot als een
winterwortel'. 'Schildersbedrijf
komt op de markt met verf voor
de doe-het-zelver, omdat ieder
een tegenwoordig in staat is zelf
te schilderen'. 'Slagerij Dros
maakte heerlijke worstjes onder
toeziend oog van de kopers', PS
Kuiper Zoon zorgden met hun
wollen dekens en ledikanten voor
'een rustpunt in de stand' en de
Gezusters Bas sprongen onder
nemend in door een uitstalling
van zilmeta-lepeltjes voor de
gaande toerist, In een tijd waarin
doorgaans weinig gebeurde, was
het feest een absoluut hoogte
punt. De Texelse Courant van 19
augustus van dat jaar meldt dan
ook: 'Oosterend Present, Glo
rieus geslaagd.'
