Product voorbeeld voor Zweden
hebt om uniekheid te tonen'
We hebben geluk gehad
lat er weinig wind stond'
steem Texels
'Maak kwaliteit van wat je 'Fabelachtige prijs voor Texelse ram'
egroeide brandkraan
:orgt voor vertraging
Brandweer heeft handen vol aan branden
itAtLat j COURANT
Plannen worden
aangepast aan
Europese regels
Steun voor verder
onderzoek in
Oude Bleekerij
Andere DJ
in Question
üdwesten
ren. De Zv
TCVCI or DINSDAG 26 AUGUSTUS 2003
grootste industrie ter wereld is: En het
is een gecompliceerde industrie,
omdat je zoveel verschillende be
drijfstakken hebt.'
Zijn komst naar Texel kwam niet toe
vallig tot stand. Backman is al jaren
bevriend met prof. dr. Han Brezet, die
een paar jaar geleden één van de
drijvende krachten achter de oprich
ting van de Stichting Duurzaam Texel
was. Daarnaast geven Brezet en
Backman beiden colleges aan de
universiteit van Lund. Door Duurzaam
Texel werd hij onder meer naar cam
ping De Bremakker van de familie De
Koning en restaurant Catharinahoeve
van Maarten Hoogenbosch gebracht.
Ook fietste hij over het eiland en
maakte hij een boottocht naar de
zeehonden. Volgens de Zweed doet
Texel het niet slecht met duurzaam
toerisme. 'Er is een recessie gaande
en er wordt over het algemeen ook
minder in het milieu geïnvesteerd,
maar hier zie je dat er toch inspannin
gen worden geleverd. Ook door
Duurzaam Texel. Ik vind dat zij veel
projecten hebben lopen. In Zweden
hebben we soortgelijke netwerken
gehad, maar die zag je na een tijdje
toch weer ten onder gaan, omdat ze
niet sterk en duurzaam genoeg wa
ren om te overleven. Maar het net
werk hier lijkt me vrij sterk en het be
staat ook al een paar jaar.'.
Volgens de Zweedse wetenschapper
moet Texel zich vooral richten op het
bieden van kwaliteit. 'Je kunt een
De Waddeneilanden gaan hun be
stemmingsplannen en Algemene
Plaatselijke Verordeningen aanpas
sen aan de Vogel- en Habitat-
richtlijnen De vijf eilandgemeenten,
de provincies Noord-Holland, Fries
land en Groningen, het ministerie van
Landbouw, Natuur en Voedsel
kwaliteit (LNV), de Waddenvereniging
en Staatsbosbeheer hebben daar
over afspraken gemaakt met elkaar
Donderdag wordt dat gevierd met
een boottocht naar Schiermonnik
oog, waarbij ook burgemeester Joke
Geldorp, wethouder Corrie Heijne en
secretaris Jim Ie Roux van het Over
legorgaan Waddeneilanden (OOW)
aanwezig zijn. De boottocht, waar
voor ook minister Veerman van LNV
is uitgenodigd, is de start van de
daadwerkelijke uitvoering van de
voornemens Ook wordt het boek
Wad en Hoe gepresenteerd. In die
handreiking staat beschreven hoe de
Waddeneilanden in de praktijk willen
omgaan met de Europese richtlijnen.
De Vogel- en Habitatrichtlijnen voor
zien in de bescherming van dier- en
plantensoorten die zeldzaam zijn in
Europa. De richtlijnen kunnen gevol
gen hebben voor onder meer bouw
plannen. Tijdens de boottocht wordt
ook nieuwe site over de richtlijnen ge
opend op internet (www waddenzee,
n/dutch/hvr/index.html). De nieuwe
site maakt deel uit van de al be
staande website www.waddenzee.nl.
Het college heeft de intentie uitge
sproken 25 procent (€809,-) te wil
len betalen van de kosten van ver
der archeologisch onderzoek in De
Oude Bleekerij in De Dennen.
Daardoor wordt de weg vrijge
maakt voor een subsidie van de
provincie.
Het project van Irene Maas voorziet
in het bestuderen van bodem
vondsten waardoor de bewonings-
geschiedenis Van dit deel van Texel
in beeld wordt gebracht Bij het ver
dere onderzoek zullen het waters-
systeem van de blekerij en de er ach
ter liggende sloten worden
uitgegraven. Net als bij de eerste fase
zullen de resultaten worden tentoon
gesteld en in een boek worden be
schreven.
In Question Plaza gaat de aangekon
digde Summer Clubnight met DJ
Mark van Dale dinsdag (vanavond)
niet door. In plaats daarvan wordt een
Passoa Diabloparty gehouden met
DJ Harry Plaza. Deze avond is gratis
toegankelijk. Het aangekondigde
optreden van Radio 538-DJ Rick van
Velthuysen van donderdag komt ook
te vervallen In plaats daarvan draait
Radio 538-DJ Jens Timmermans.
voordeel uit concurrentie halen op
basis van kosten of op basis van on
derscheid. Texel kan nooit concurre
ren met goedkope bestemmingen
aan bijvoorbeeld de Zwarte Zee of
Turkije en dat zog je ook met moeten
willen. Dit is geen eiland voor massa
toerisme. Hier moet je concurreren
met de kwaliteit die je kunt leveren.
Door kwaliteit te maken van wat je al
hebt, kun je het unieke van het eiland
tonen.' Het unieke schuilt volgens
Backman onder meer in de streek
gebonden producten. 'Ze willen hier
met vinden wat ze elders in Neder
land, Duitsland of noem maar op al
kunnen vinden Ze willen dingen die
specifiek zijn voor het eiland.'
produkfen, terwijl ze er misschien wel
zijn. Maak dat maar zichtbaar.' Hij
haalt een ander voorbeeld aan dat
toeristen aan de andere kant ook met
moeten worden beduveld. 'Tussen
Zweden en de Baltische staten heb
je het eiland Gotland liggen. Dat kun
je een beetje met Texel vergelijken. Ze
hebben er veel schapen en vroeg of
laat willen mensen toch eens een
stukje lam proberen en dan is het
voor hun eigenlijk vanzelfsprekend
dat het lamsvlees dat ze eten van
Gotland komt. Als ze vervolgens
merken dat het gewoon uit Nieuw-
Zeeland komt, voelen ze zich toch
een beetje belazerd.'
Duurzaam toerisme moet volgens
Je ziet het in heel Europa gebeuren.
Andere eilanden en andere regio's
zijn ook continu bezig met het verbe
teren van kwaliteit. Maar het ziet er
hier wel goed uit.' Duurzaam toe
risme houdt in dat er gezocht wordt
naar een evenwicht tussen economi
sche, ecologische en sociaal-cultu
rele aspecten die toerisme kan heb
ben op een gebied.
Volgens Backman is het bereiken van
duurzame veranderingen ook een
kwestie van een lange adem Kritiek
dat resultaten soms niet altijd zicht
baar zijn, weerlegt hij. 'Veranderingen
komen met zomaar', zegt hij, terwijl
hij met zijn vingers knipt 'Het gaat
Terwijl een hele beste ram hier
hooguit een paar duizend euro's
opbrengt, verwisselde een ram van
het Texelse schapenras in Schot
land vorige week voor het veelvou
dige van eigenaar. Volgens persbe
richten voor €185,000,-, maar
schapenhouder en fokker Piet
Bakker van Westergeest houdt het
op 122.000 pond (ruim €118.000).
'Dat is het juiste bedrag, want ik
heb het gehoord van iemand die
zelf aanwezig was op de veiling.
Maar ook dan is het nog een fabel
achtige prijs.'
De ram van vijf maanden werd op een
veiling in Lanark, vlakbij het Schotse
Glasgow gekocht door een consor
tium van vijf grote schapenfokkers.
'Bekende mensen met een goede
naam', vertelt Bakker, die naar aan
leiding van het bericht in de media
direct contact opnam met een ken
nis in Schotland. De ram in kwestie
is weliswaar van het Texelse ras,
maar niet van het luxe type zoals die
volgende week maandag de
Schapenfokdag in Den Burg zullen
domineren. 'Deze ram is van het
Franse type, zoals dat in de vijftiger
en zestiger jaren hier ook werd ge
fokt Veel ruimer en zwaarder dan de
gangbare rammen op Texel. Wegen
een oude ram hier hooguit een kilo of
85, zo'n Engels dier weegt wel 128
kilogram. Veel meer vlees dus en ze
groeien ook in het derde jaar nog
door.' Ter versterking van de eigen
stal hebben Bakker en zijn zoon Jan-
Willem kort geleden een ram van dat
type uit Engeland laten overkomen,
waarvan de resultaten volgens Bak
ker veelbelovend zijn. Dat de Schotse
ram zoveel meer opbracht dan soort
genoten op Texel, Is volgens de
schapenhouder van Westergeest wel
te verklaren. 'Even dacht ik dat het
een vergissing was of iemand met
waanzinnig veel geld die persé die
ram wilde hebben. Het is natuurlijk
een heel beste ram. De vijf kopers zijn
bekende fokkers met een goede
naam die gezamenlijk een syndicaat
vormen. Ze hebben er elk dus ruim
twintigduizend pond in gestoken-. Je
moet bedenken dat goeie rammen
daar wel vaker voor prijzen tussen de
twintig- en vijftigduizend pond op
brengen. Anders dan hier, waar de
ram in het najaar zelf bij de ooien
gaat, wordt daar met kunstmatige
inseminaties gewerkt. Daardoor kun
nen met het sperma veel meer scha
pen worden bevrucht. Als je er dan
vanuit gaan dat zo'n ram veel goede
nakomelingen produceert, die ook
veel geld opbrengen, dan is dat be
drag nog niet zo onwaarschijnlijk.'
zwarte deken' in het land-
p herinnerde gisteren aan de
p m het duingebied langs de
iweg, net buiten Den Hoorn,
jveer 2,5 hectare duinland-
pging verloren. De brandweer
0p volle sterkte aanwezig om
r te voorkomen. 'Het was een
ree', zegt Hoornder Piet Zijm
et vuur vanaf paal 9 zag. 'De
men kwamen meters hoog.'
uurzwepen gaan brandweerlie-
i het donker het vuur te lijf Vlak-
o voeten proberen de vlammen
iog een weg door de kurkdroge
te banen. Met de zwepen moet
te uitbreiding worden voorko-
De rook die vrijkomt, verdwijnt
aam in zuidelijke richting. Het
amper. Het vuur is vanuit de
omgeving goed te zien. 'Dit
een nacht doorwerken', roept
in de brandweerlieden meteen
it korps net is gearriveerd,
lankautospuiten, een beman-
vagen met pomp en het mate-
,-oor grootwatertransport wor-
gezet om het vuur te bestrijden,
ogwerker wordt voor de zeker-
ichter de hand gehouden en bi|
oer op het erf geparkeerd. De
i is aanwezig om toezicht te
houden en ook burgemeester Joke
Geldorp neemt poolshoogte.
Diverse omwonenden ki|ken toe 'We
zouden een beetje op tijd naar bed
gaan, ik kijk nog even door de
luxaflex naar buiten en ik roep tegen
mijn vrouw het duin staat in brand'.
vertelt Martin Trap die op enkele tien
tallen meters afstand van het bran
dende duin woont. 'Ze geloofde me
eerst niet, dus ik heb gezegd dat het
geen geintje was en dat ze maar even
moest komen kijken
Zorgen maakt Trap zich met over de
brand. Het is ver genoeg bij zijn huis
vandaan en de wind staat een andere
kant uit. Hij bekommert zich wel over
het huis van Hans Bremer, een eindje
verderop in de duinen, dat wél in de
windrichting staat. 'Daar is op het
moment niemand aanwezig, dus dat
is met zo prettig.' Bij de familie
Grabowski aan de Witteweg staan
zowel gasten als de familie naar de
brand te kijken. De Grabowski's heb
ben de gasten uit voorzorg wakker
gemaakt. 'Ik ben er met van ge
schrokken', zegt Axel Putz, terwijl hij
naar vlammen staart. Dat geldt ook
voor Martin Rechfahl. 'De wind staat
voor ons hier niet zo goed, maar de
brandweer doet zijn werk.'
Terwijl een deel van de brandweerlie
den de brand met de vuurzwepen
bestrijdt, is een ander deel op zoek
naar een wateraansluiting. Een
brandkraan die bij de ingang van
Loodsmansduin moet staan, is moei
lijk te vinden. Na ongeveer driekwart
ier kan een aansluiting worden ge
maakt op de kraan, 'Het is daar een
uithoek en de kraan was verdwenen
achter de begroeiing', vertelt Richard
Rijk, officier van dienst van de brand
weer
Een aanbod van Walter Grabowski
aan de brandweer om gebruik te
maken van de vijver bij zijn huis,
wordt ondanks de zoektocht toch
afgewezen. Rijk 'Het is goed en pret
tig dat het wordt aangeboden, maar
je moet er ook wat aan hebben. Het
probleem is dat je een vijver snel hebt
leeggezogen, omdat er grote hoe
veelheden water worden gebruikt.
Dan is het zonde om daarvoor alle
slangen en materieel uit te leggen.
Een tankautospuit gebruikt 2,5 kuub
water per minuut en als je met het
grootwatertransport werkt, is dat
zelfs het dubbele. Dan gaat het snel.'
Door de droogte kan van kolken geen
gebruik worden gemaakt. Een poging
om water uit de Moksloot te pompen,
levert eveneens weinig op.
Het vuur wordt van meerdere kant
aangepakt. Voor de brandweerlieden
is het opletten geblazen, omdat het
terrein ruw is. Midden in de brand
haard bevindt zich nog een afraste
ring met schrikdraad en er zitten ga
ten in de grond als gevolg van de
jacht 'Het was nog een stukje onge
repte natuur, waar eigenlijk geen
cntena: Kees Lemstra van Staatsbosbeheer (links op foto) let op nasmeulend vuur in het afgebrandde duingebied.
(Foto's Jeroen van Hatium)
mens kwam', aldus Rijk. 'In overleg
met Staatsbosbeheer hebben we een
stuk van het schrikdraad weggeknipt
en zij hebben ook de stroom eraf
gezet.' Het schrikdraad was de
afrasting voor de hooglanders en de
pony's die in het gebied lopen
Tegen half één heeft de brandweer
het vuur onder controle. Rijk: 'We zijn
benedenwinds begonnen met blus
sen. Daarmee voorkom je ook dat het
zich verder kan uitbreiden Greppels
hebben we gelukkig niet hoeven gra
ven. Het zou lastig zijn geweest om
een graafmachine in het gebied te
krijgen en met de hand greppels gra
ven is geen pretje.' De rest van de
nacht wordt in ruime mate water over
de brandende heide gespoten Tegen
half zes kunnen de brandweerlui te
rugkeren op de kazerne. Net op tijd
om de ploeg uit Den Helder even te
zien. 'Die hebben de eerste boot
weer terug kunnen nemen', vertelt
Rijk. 'Zij waren hier vooral voor het
geval zich een nieuwe melding zou
voordoen. Wij hadden dan met zo
snel uit de duinen weg kunnen gaan.'
Verloren
'Aan de noordzijde is kraaiheide,
struikheide en eikvaren verloren ge
gaan en aan de zuidzijde vooral
korstmosrijke vegetatie', zegt woord
voerder Erik van der Spek van Staats
bosbeheer als hij maandagochtend
poolshoogte neemt bij het ver
brandde duin. Een lijsterbes toornt
onaangetast boven de verbrandde
grond uit. 'Dat geeft aan dat de brand
vooral laag is gebleven, maar ik sluit
met dat die lijsterbes alsnog het
loodje legt.'
Medewerkers van Staatsbosbeheer
zijn de hele nacht en maandag aan-
zondagavond: Met behulp van een vuurzweep beperkt een brandweerman de verspreiding van de duinbrand.
tatie met een jaar volledig hersteld
kan zijn. 'Het zal nog wel een tijd
zwart blijven, maar als het weer gaat
regenen, heb je kans dat je hier al snel
een groene waas van helm en gras
sen ziet.' Bij de brand die twee jaar
geleden op Loodmansduin woedde,
werd ook diversen hectaren ver
woest. Daarvan is inmiddels niks
meer te zien. 'Het kan zelfs natuur-
wmst opleveren. Marcel Groenendaal
heeft bij Loodsmansduin na de brand
een paddenstoel gevonden die nog
met was beschreven
weg. Er ging ongeveer tien vierkante
meter verloren.
Zowel bij deze brand als de duin
brand werd de Texelse brandweer
even op het verkeerde been gezet bij
de eerste meldingen. De duinbrand
werd door de Alarmcentrale in
Alkmaar aanvankelijk doorgegeven
als een uitslaande brand bij een
schuur aan de Westerweg/Hem-
merkooi. Voor het brandje in de Den
nen werd het Gerntslanderdijkje ge
meld. Bij de laatste had de
brandweer daarna even moeite om
de juiste locatie te vinden. De brand
weer richtte zich eerst op het
Gerntslanderdijkje, die in het verlende
van de Monmkenweg ligt. De politie
was al wel ter plaatse. Voor de brand
in Den Hoorn hoefde de brandweer,
ondanks de verkeerd gemelde
locatie, met lang te zoeken. Volgens
zowel Rijk als Van der Spek is het een
geluk dat het nauwelijks woei tijdens
de duinbrand Rijk: 'Twee jaar gele
den stond er een vrij sterke wind.
Toen ging het vuur snel over het land
schap
wezig om het gebied in de gaten te
blijven houden Kees Lemstra loopt
maandagochtend rond met een
schep en let op plekjes waar nog rook
uit de grond komt. Van der Spek: 'In
de humuslaag ziet nog diepvuur en
daar moeten we rekening mee hou
den Hij zegt toe het moeilijk kunnen
vinden van de brandkraan aan te zul
len kaarten als de brand wordt
nabesproken. 'We moeten even be
kijken of de kraan op gebied van
Staatsbosbeheer staat, maar het be
langrijkste is dat hij wordt meegeno
men in de maaiwerkzaamheden. Het
is misschien ook een idee om de
posities van de brandkranen via een
GPS-systeem op te nemen. Dan kun
je aan de hand daarvan ook zien waar
ze staan.'
Van der Spek verwacht dat de vege-
Het brandje dat zaterdagavond was
ontstaan aan de Monnikenweg in
bosgebied de Dennen kon in de kiem
worden gesmoord door alertheid van
Geertje en Marc van Rijsselberghe.
Zij wonen er in de buurt. Geertje van
Rijsselberghe ontdekte de brand toen
zij met de auto naar Den Burg ging.
'Ze belde mij op dat er brand was, ik
heb een brandblusser gepakt en ben
meteen deze kant op gekomen', ver
telt Marc van Rijsselberghe, terwijl de
brandweer de brand aan het
nablussen is. 'Ik had gelukkig ook
nog een tweede brandblusser in mijn
auto liggen. Die heb ik ook meteen
gebruikt.' Van Rijsselberghe schat
dat het vuur ongeveer een halve me
ter hoog kwam. Het brandje woedde
nabij de overgang van het harde en
onverharde deel van de Monmken-
Zaterdagavond: de brandweer blust het brandje in de berm van de Monmkenweg in bos-
gebied de Dennen.
Als voorbeeld haalt hij het ontbijt
buffet aan van het hotel waar hij lo
geert. Tussen de kaas ligt één plankje
met kazen van kaasboerderij
Wezenspyk. Erboven staat een bord
dat aangeeft dat de kaas op Texel
wordt gemaakt. 'Dat is eigenlijk nog
te weinig. Ik zie geen andere lokale
Backman worden gezien als een
'reis' en niet als een 'bestemming'.
'Je kunt nooit zeggen dat je er bent.
Het is een doorlopende reis, waarvan
je eigenlijk alleen de richting weet. En
je moet blijven werken aan je kwali
teit. Wat hier gebeurt op het gebied
van duurzaamheid is echt met uniek.
erom dat in de houding en het gedrag
van mensen iets verandert en dat
kost tijd. Dat geldt zowel voor toeris
ten als mensen die managen in de
toeristenindustrie. Het kan tien jaar
duren voordat houdingen echt zijn
veranderd en resultaten worden be
haald
van de Vereniging van
Producten Promotie
dienen als voorbeeld om
k van streekproducten in
van Zweden te be-
De Zweedse hoogleraar
Backman verrichtte daar-
onderzoek op het
sprak met voorzitter Wout
de VTPP en vertegenwoor-
van de Stichting Duurzaam
hoogleraar was er verbaasd
at de vereniging, die de afzet
consumptie van Texelse
eten promoot, al twintig jaar
it. Het vergelijkbare systeem
lackman aan werkt, is het eer-
or het Scandinavische land.
hier hebt, kennen wij niet in
i. In het zuidwesten gaat het
met de landbouw, dus boeren
"uwe manieren aan het beden-
hun produkten af te zetten.'
jlan wilde onder meer van Stam
welke spelregels de VTPP zoal
:rt. Om in aanmerking te ko-
voor het predikaat 'Texels
it' moet een product voor meer
«kwart uit Texeise grondstof-
staan of voor meer dan drie-
op Texel zijn gemaakt.
streekproducten in Zweden
'aal tintje te geven, moeten ze
is Backman interessant wor-
or het toerisme dat in dezelfde
iopkomst is. 'Mensen vinden
om iets te vinden dat typisch
het gebied waar ze zijn. Maar
len de lokale produkten ook
'omoten voor de eigen bevol-
5oor een label aan te geven,
n ze duidelijker herkenbaar
o.' Het moet er ook voor zor-
geld dat toeristen en bewo-
tgeven meer in het zuidwesten
Duurzaam toerisme
«n is als hoogleraar verbon-
i het International Institute for
oal Environmental Economics,
tituut hoort bij de Universiteit
(Zweedse Lund, waar Back-
Wgleraar is. Het bureau werd
4 opgericht om zich bezig te
i met vraagstukken op duur-
9ebied Er worden werkwijzen
hl die duurzaamheid moeten
leren. Backman, gespeciali-
"duurzaam toerisme, is vanaf
t betrokken bij het instituut,
hielden we ons bezig met al-
krieken, maar later realiseer-
tons dat toerisme eigenlijk de
Kees Dros en Nienke Bloksma van Duurzaam Texel namen de Zweedse wetenschapper Mikael Backman (midden met pet) onder meer
mee naar camping De Bremakker, waar duurzaamheid een belangrijke plaats inneemt. Ze bekijken een duurzaam chalet dat nauwelijks
meer onderhoud nodig heeft. (Folo Jen>fn yai,
